Tag: zbrodnie komunizmu

CZECHY: Portal archiwalny o procesach politycznych lat 50

Archiwum Narodowe w Pradze udostępniło na swoich stronach internetowych blok tematyczny będący efektem projektu badawczego pod nazwą: „Procesy polityczne” (Politické procesy). Dotyczy on procesów politycznych wytaczanych pod różnymi zarzutami przez władze komunistyczne Czechosłowacji. Zaprezentowane materiały pozwalają nie tylko na zapoznanie się ze źródłami historycznymi w różnej formie i postaci, dają też wyobrażenie o działaniu propagandy, która umiejętnie manipulowała obrazem rzeczywistości.Portal – i cały związany z nim projekt – został uruchomiony w symbolicznym terminie, a mianowicie dnia 3 grudnia 2022 r. o godzinie 3:06, czyli dokładnie 70 lat od godziny rozpoczęcia egzekucji 11 skazanych w procesie Rudolfa Slánskiego.Sam Rudolf Slánský (1901-1952), właściwie Rudolf Salzmann, był czechosłowackim działaczem komunistycznym. W 1945 r. został sekretarzem generalnym Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Czechosłowacji. Za jego przyczyną od 1948 r. rozpoczęto represje polityczne, eliminujące wszelką opozycję. Po zaognieniu stosunków ZSRR z nowo powstałym państwem Izrael, w bloku państw podporządkowanych Rosji Sowieckiej doszło m.in. do czystek antyżydowskich, na jakie nałożyły się walki frakcyjne. We wrześniu 1951 r. w Pradze aresztowano 14 osób, przeważnie żydowskiego pochodzenia, na czele z Rudolfem Slánskim, którego na czele partii dnia 8 września 1951 r. zastąpił Klement Gottwald.

Czytaj dalej „CZECHY: Portal archiwalny o procesach politycznych lat 50”

CZECHY: Publikacja dokumentów o Czechosłowakach więzionych w ZSRR przed 1942 r.

Dnia 3 stycznia 2022 r. minęło 80 lat od ogłoszenia przez władze Związku Radzieckiego amnestii dla obywateli Czechosłowacji, więzionych na terytorium sowieckim. Miało to miejsce 3 stycznia 1942 r., a wiązało się z decyzją o utworzeniu brygady czechosłowackiej w ZSRR. Z tej okazji Instytut Badań Reżimów Totalitarnych w Pradze we współpracy z Katedrą Cybernetyki Uniwersytetu Zachodnioczeskiego w Pilźnie oraz Państwową Służbę Archiwów Ukrainy opublikował on-line zbiór akt śledczych NKWD dotyczących tysiąca osób z około 8000 Czechosłowaków więzionych w obozach Gułagu.
Jest to pierwszy zestaw akt sowieckich służb specjalnych pozyskany w drodze systematycznej digitalizacji w Archiwum Państwowym Obwodu Zakarpackiego w Użhorodzie. Zespół nr 2558 zawiera akta śledcze NKWD dotyczące około 5500 osób, które w latach 1939–1941 uciekły z terenów okupowanych przez Niemcy i Węgiery do Związku Radzieckiego, gdzie z kolei zostały aresztowane i skazani na trzy lub więcej lat łagru.
Omawiając prezentowany  on-line zbiór dokumentów historyk z praskiego Instytutu Badań Reżimów Totalitarnych Adam Hradilek, jednocześnie szef prowadzonego programu, powiedział: „Opublikowane akta śledztw obejmują między innymi raporty z aresztowania, odciski palców, zdjęcia, protokoły z przesłuchań, zarzuty, wyroki, dokumenty o zwolnieniu z Gułagu, akta zgonów oraz decyzje o rehabilitacji. W aktach tych znajdują się również osobiste fotografie i dokumenty osób aresztowanych przez NKWD (…). Opublikowane dokumenty stanowią około jednej piątej akt dotyczących uchodźców czechosłowackich do ZSRR, które digitalizujemy i przetwarzamy”.

Czytaj dalej „CZECHY: Publikacja dokumentów o Czechosłowakach więzionych w ZSRR przed 1942 r.”

CZECHY: Konserwacja akt śledztwa przeciw Miladzie Horákovej

Dnia 27 czerwca 2020 r. upłynie 70 lat od sądowego mordu, dokonanego przez komunistyczny wymiar sprawiedliwości Czechosłowacji na Miladzie Horákovej, skazanej na śmierć za rzekomą zdradę stanu. Postać ta – polityk, obrończyni praw kobiet, więziona przez Niemców w czasie II wojny światowej, jedyna kobietą jaka padła ofiarą mordu sądowego w okresie stalinizmu w Czechosłowacji, stała się symbolem walki o demokrację i wolność w obu państwach naszych południowych sąsiadów. Zbiór akt z dochodzenia prowadzonego przez Służbę Bezpieczeństwa Państwa pod kryptonimem „Środek” („Střed“), przeciw Horákovej i jej współpracownikom, przechowywany w Archiwum Organów Bezpieczeństwa (Archivu bezpečnostních složek) – odpowiednika polskiego IPN, zostały w 2010 r. uznany za archiwalnym zabytek kultury. Właśnie sposób konserwacji tego zbioru został zaprezentowany w przez wspomniane archiwum w Internecie w ramach Międzynarodowego Dnia Archiwów, który z powodu pandemii koronawirusa, nie mógł się odbyć w tradycyjny sposób.

Milada Horáková urodziła się 25 grudnia 1901 r. w Královskich Vinohradach, które od 1922 r. stanowią część Pragi, w rodzinie Čeňka Krále. W 1926 r. ukończyła prawo na Uniwersytecie Karola w Pradze, i niemal w tym samym czasie wyszła za Bohuslava Horáka, dziennikarza i jednego z redaktorów programowych Radia Czechosłowackiego. Już podczas studiów związała się z emancypacyjną Kobiecą Radą Narodową (Ženská národní rada), jednoczącą i koordynującą działania pojedynczych organizacji kobiecych, w walce o równość kobiet i mężczyzn zarówno pod względem zatrudnienia, jak i życia społecznego. Horáková szybko stała się jedną z kluczowych postaci tej organizacji. W 1929 r, została członkiem Czeskiej Narodowej Partii Społecznej (Česká strana národně sociální). Była członkiem Czechosłowackiego Czerwonego Krzyża i szeregu innych stowarzyszeń społecznych. Zawodowo pracowała w Centralnym Biurze Społecznym Miasta Pragi, zostając najmłodszym kierownikiem Wydziału do Spraw Młodzieży. Z przekonania była socjalistką, ale dużo podróżując, m.in. do Anglii, Francji, jak również do ZSRR, nie miała złudzeń co do bolszewickiej Rosji. Biegle mówiła po angielsku, francusku i niemiecku.

Czytaj dalej „CZECHY: Konserwacja akt śledztwa przeciw Miladzie Horákovej”