W dniu 11 listopada 2014 r. w Archiwum Państwowym w Mediolanie (Archivio di Stato di Milano) odbyła się prezentacja i promocja nowego włoskiego podręcznika do archiwistyki.
Podręcznik jest pracą zbiorową wybitnych włoskich archiwistów związanych ze szkołami archiwistyki i paleografii funkcjonującymi przy większości włoskich archiwów i włoskimi uniwersytetami. Zredagowały podręcznik kobiety, naukowcy: Linda Giuva, docent Uniwersytetu w Sienie i Maria Guercio, profesor rzymskiego uniwersytetu La Sapienza.
Tag: włochy
WŁOCHY: 140 lecie Archiwum Państwowego w Bolonii (1874 – 2014)
W dniach 20 – 21 listopada 2014 r. odbędzie się kongres naukowy z okazji 140 lecia Archiwum Państwowego w Bolonii. Temat: „Przeszłość przed nami”. (Il passato davanti a noi”). Kongres odbędzie się w pracowni naukowej archiwum. Jego współorganizatorem jest stowarzyszenie miłośników archiwum o nazwie „Chiostro dei Celestini” (Klasztor Celestynów). Stowarzyszenie liczące ponad 150 osób ma za cel poznawać spuściznę przechowywaną w Archiwum Państwowym w Bolonii, a przez to promować regionalne inicjatywy kulturalne. Nazwa stowarzyszenia związana jest z siedzibą archiwum państwowego, którą są zabudowania Klasztoru Celestynów. Klasztor powstał w Bolonii w połwie XIV w. i istniał do 1797 r. Obiekt jest monumentalny. Jego centralnym punktem jest kościół San Giovanni Battista dei Celestini umiejscowiony na fundamentach teatru rzymskiego z I w. n.e. Stanowi punkt centralny średniowiecznej Bolonii. Pomiędzy 1729 a 1768 r. kompleks został przebudowany i rozbudowany. Po likwidacji klasztoru część jego budynków i pomieszczeń pełniła różne funkcje, w tym funkcje publiczne. Mieściła się w jego części szkoła inżynierska. Po zjednoczeniu Włoch w 1871 r., w październiku 1874 r. utworzono bolońskie archiwum państwowe, które zajęło część obiektów klasztoru.
Zasób archiwum bolońskiego liczy 38 km akt zebranych w ponad 5000 zespołów o chronologii od X w. do XX w. Podstawową bazą badawczą jest ponad 400 inwentarzy analitycznych.
Czytaj dalej „WŁOCHY: 140 lecie Archiwum Państwowego w Bolonii (1874 – 2014)”
WŁOCHY: Dramatyczny apel archiwistów włoskich.
Od 17 lipca 2014 r. grupa wybitnych archiwistów włoskich zwróciła się z otwartą petycją do Dario Franceschiniego, Ministra Dóbr, Działalności Kulturalnej i Turystyki (Ministero dei beni e delle attivita culturali e del turismo) o odstąpienie od zaplanowanej likwidacji nadintendentur archiwalnych. Nadintendentury archiwalne (Soprintendenze archivistiche) są tzw organami peryferyjnymi ministerstwa kultury podlegającymi kierownictwu naukowemu Naczelnej Dyrekcji Archiwów (Direzione Generale degli Archivi).
Nadintendentury mają swoje siedziby w stolicach prowincji na których obszarze rozciągają się ich kompetencje. Obecnie jest ich 19.
Głównym ich zadaniem jest troska o niepaństwowych zasób archiwalny, w przypadku Włoch, obejmujący zasób instytucji komunalnych i prowincjonalnych, instytucji prywatnych i publicznych.
Zadania ich określa Kodeks dóbr kultury. Obejmują one:
-wyodrębnianie i rejestrację archiwów niepaństwowych;
– ustanawianie deklaracji interesu historycznego archiwów prywatnych;
– inspekcje;
– konsultacje w zakresie przechowywania, metod porządkowania i opisywania zasobu;
– interwencje w przypadku łamania prawa;
– ocenę priorytetów organizacyjnych i zobowiązań dla posiadaczy archiwów prywatnych i kościelnych;
– ocenę wystawionych na sprzedaż archiwaliów o znaczeniu historycznym celem przekazania ich archiwom państwowym.
Czytaj dalej „WŁOCHY: Dramatyczny apel archiwistów włoskich.”
WŁOCHY: Archiwista- zawód akredytowany
We Włoszech po ponad dwudziestu latach starań, w których niemały udział miało Narodowe Stowarzyszenie Archiwistów Włoskich (ANAI), zawód archiwisty uzyskał akredytację. Dnia 15 stycznia parlament włoski przyjął poprawki do „Kodeksu dóbr kultury i krajobrazu” modyfikujące zapisy dotyczące zawodów, a raczej zawodowców, zajmujących się obiektami kultury, w tym i archiwaliami. Przepisy po siedmiu miesiącach wchodzą w życie, co właśnie się dzieje. Chodzi o ustawę znzną pod nazwą legge n. 362 (Madia, Ghizzoni, Orfini). „Kodeks dóbr kultury i krajobrazu” (Codice dei beni culturali e del paesagio) jest podstawowym aktem prawnym Republiki Włoskiej organizujący w sposób całościowy zagadnienia postępowania z dobrami kultury i kształtowaniem krajobrazu oraz ich ochrony. Jest takim samym dokumentem jak kodeks cywilny czy karny ale odnosi się do zagadnień kultury. Wprowadzony dekretem ustawodawczym (decreto legislativo) nr 42, 22 stycznia 2004 r. zastąpił szereg branżowych regulacji prawnych (tak jak jest obecnie w Polsce, gdzie zagadnienia kultury nie są ujęte w kodeks) z zakresu kultury i ochrony krajobrazu. Omawiane zmiany dotyczą tylko dwóch artykułów, ale dla środowiska związanego z pracą w kulturze mają ogromne znaczenie. Wprowadzają normę mówiącą, że osoby zajmujące się ochroną i konserwacją dóbr kultury, a także ci, którzy mają do czynienia z waloryzacją tychże dóbr lub z nimi pracują, powinni mieć stosowne przygotowanie zawodowe i odpowiednią praktykę. Dotyczy to następujących zawodów: archeologów, archiwistów, bibliotekarzy, demoetnoantropologów, antropologów, konserwatorów dóbr kultury, ekspertów i diagnostów nauk i technologii stosowanych w pracy z dobrami kultury i historii sztuki.
WŁOCHY: Międzynarodowe standardy ISAD(G) i ISAAR(CPF) wymagane przez włoski nadzór archiwalny.
Dnia 8 stycznia 2014 r. Dyrekcja Generalna Archiwów Włoskich podpisała dwie umowy na dostarczanie oprogramowania dla Nadintendentur Archialnych. (We Włoszech nadzór archiwalny stanowi odrębną strukturę administracji archiwalnej. Prowadzą je nadintendentury archiwalne- Sopraindendenze archivistiche). Nowe oprogramowanie ma służyć klientom nadintendentur do opisu posiadanego przez nich zasobu.
Pierwsza umowa dotyczy oprogramowania Arianna3 wyprodukowanego przez firmę Hyperborea z Navacchio koło Pizy. Drugim produktem jest xDAMS, będący oprogramowaniem otwartego źródła rozwijanego w ramach rzymskiego stowarzyszenia regesta.exe.
Oba projekty rozwijane są z myślą o prezentacji multimedialnych zasobów archiwalnych on-line.
WŁOCHY: Wydanie korespondencji nuncjusza apostolskiego w Pradze Antonio Caetaniego z początku XVII w.
W Rzymie ukazało się niedawno krytyczne wydanie ważnego źródła historycznego dla dziejów Czech i Austrii, jakim jest korespondencja nuncjusza Stolicy Apostolskiego z początków XVII w. Antonio Caetaniego, z okresu sprawowania przez niego urzędu w Pradze, na cesarskim dworze Rudolfa II w latach 1607-1611. Jest to kontynuacja serii wydawniczej, jaka ujrzała światło dzienne jeszcze przed II wojną światową, staraniem historyków i archiwistów skupionych w Czechosłowackim Instytucie Historycznym w Rzymie.
Otwarcie dla badaczy Tajnego Archiwum Watykańskiego w 1881 r. stało się początkiem rozlicznych badań i publikacji źródeł niemal dla całego naukowego świata. Liczne kraje zaczęły organizować w Rzymie swoje zakłady historyczne, których zadaniem stała się naukowa penetracja oraz krytyczna edycja nieznanych dotąd materiałów archiwalnych. Również powstałe w 1918 r. państwo Czechów i Słowaków, już w latach 1921-1923, uruchomiło tu Czechosłowacki Instytut Historyczny. Działał on do 1941 r., kiedy to jego funkcjonowanie zostało brutalnie przerwane przez niemieckich okupantów. Zmiany polityczne, jakie nastąpiły po 1945 r., narzucenie Czechosłowacji ustroju komunistycznego, nie sprzyjały wznowieniu działalności tej ważnej instytucji. Dopiero w 1993 r. udało się otworzyć w Rzymie Czeski Instytut Historyczny (mieszczący się pod adresem: Via Concordia 1, 00183 Roma), który z powodzeniem kontynuuje dzieła swego poprzednika sprzed 50 lat. Jednym z najważniejszych dokonań okresu międzywojennego stało się wydanie, a w latach 1932-1946, trzech tomów korespondencji nuncjatury praskiej, w opracowaniu Mileny Linhart, zamierzonych na uprzystępnienie materiałów z lat 1592-1628, pod wspólnym tytułem „Epistulae et acta nuntiorum apostolicorum Imperator Apud 1592/1628”. Ponadto warto pamiętać, iż Instytut ten wydaje „Monumenta Vaticana res gesta Bohemicas illustrantia (1306-1471)”, jak również własny biuletyn „Il Bollettino dell’Istituto Storico Ceco di Roma”.
Obecnie opublikowany czwarty tom „Listów i akt nuncjatury apostolskiej”, poświęcony jest działalności nuncjusza Antonio Caetaniego, zawiera m.in. jego korespondencję od początku działalności, to jest do sierpnia 1608 r. do czerwca 1609 r.
ISAD(G) we Włoszech
Adaptacja ISAD(G) we Włoszech Stowarzyszenie Archiwistów Włoskich (ANAI) od 1996r prowadzi prace nad adaptacja ISAD(G) do metodologii włoskiej archiwistyki. Przekład normy na język włoski został opublikowany już w 1995r. w Rassegna degli Archivisti di Stato (LV (1995, 2-3, ss. 392- 413). ANAI od razu dostrzegła przydatność standardu do międzynarodowej wymiany informacji o zasobie archiwalnym. Innym problemem pozostawało dostosowanie normy do metodologii archiwistyki włoskiej. Okazało się jednak, że zapoczątkowane jeszcze w latach siedemdziesiątych zmiany we włoskiej metodologii archiwalnej szły w kierunku zgodności z duchem ISAD’u. Przyczyną była duża otwartość i ścisły udział włoskiego środowiska archiwalnego w życiu międzynarodowej społeczności archiwalnej i stały udział w międzynarodowych wydarzeniach archiwalnych, co owocowało konfrontacją metodologii narodowej z trendami światowymi, zwłaszcza anglosaskimi. Po opublikowanie włoskiego tłumaczenia ISAD’u wokół jego tłumacza Stefano Vitali zgromadziła się grupa robocza zwana „bolońską” (Gruppo di Bologna). W jej skład weszli archiwiści aktywni w służbie publicznej i prywatnej. Celem było wszczęcie dyskusji poza ANAI na temat możliwości adaptacji normy na różnych poziomach archiwalnych: w archiwach państwowych, komunalnych, innych instytucji publicznych, przedsiębiorstw prywatnych i państwowych. Archiwiści włoscy mocno zaangażowali się w prace nad normą, a wspomniany Stefano Vitali przewodzi od 1998r pracom Komitetu d/s standaryzacji opisu archiwalnego. W lutym tegoż roku na seminarium w Bolonii zamknięto zbieranie uwag na temat ISADU. Rozpoczęły się prace nad poprawiona wersją, która została ostatecznie opublikowana w 2000r. w Ottawie.
Obecnie we Włoszech działają dwie grupy robocze zajmujące się ISAD’em: grupa bolońska i grupa rzymska. Rezultatem ich pracy są dwa dokumenty dostępne w internecie na stronach ANAI: 1. ISAD(G) Risultati di lavoro dell’ANAI- materiał Grupy Bolońskiej 2. Le proposte italiane per la revisione dell’International Standard of Archival Description (General)- materiał Grupy Rzymskiej. Oba dokumenty poddają analizie poszczególne elementy normy, Dużą wagę przypisano problemom leksykalnym oraz interpretacyjnym poszczególnych pól (zagadnień) opisu.
opracował Adam Baniecki
WŁOCHY: Repertorium o ludziach archiwów państwowych
Dnia 25 marca 2009r. w Sala Alessandrina Archiwum Państwowego w Rzymie miała miejsce uroczysta inauguracja pierwszego tomu repertorium zawierającego dane o ludziach związanych z włoską służbą archiwalną. Publikacja, pod redakcją Maurizio Cassetti’ego zatytułowana: Repertorio del personale degli Archivi di Stato, Vol I objęła okres 1861- 1918, a więc od zjednoczenia Włoch do zakończenia I Wojny Światowej. Chronologia zaplanowana została docelowo do 1958r. Niezwykle cennym jest wstęp- rozprawa pióra legendarnego Elio Lodoliniego, dziś emerytowanego profesora archiwistyki. Publikacja ukazuje biogramy i dorobek naukowy archiwistów, ludzi związanych z administracją archiwalną oraz kształceniem archwistów. Znajdują się tam biogramy tak znanych teoretyków archiwistyki jak Eugenio Casanova, Luigi Fumi, Armando Lodolini, Emilio Re i inni.
Czytaj dalej „WŁOCHY: Repertorium o ludziach archiwów państwowych”