WŁOCHY: Digitalizacja i zarządzanie zbiorami kartograficznymi w Archiwum Państwowym w Genui

Dyrekcja Naczelna Archiwów włoskich poinformowała przypomniała o realizacji przez Archiwum Państwowe w Genui (Archivio di Stato di Genova) niezwykle interesującego projektu:  „Topografia. Projekt digitalizacji, inwentaryzacji i zarządzenia via WEB zasobami kartograficznymi” (Topographia. Progetto di digitalizzazione, inventariazione e gestione via web dei fondi cartografici). Projekt finansowany był  przez jedną z najstarszych europejskich fundacji – Towarzystwo Św. Pawła (Compagnia di San Paolo)*.  Udostępniono w wysokiej rozdzielczości,  z zasobu turyńskiego archiwum,  ponad 4000 odręcznie rysowanych map obejmujących zespoły  katastru napoleońskiego i inżynierii lądowej Genui.

fot. Archivio di Stato di Fenova
fot. Archivio di Stato di Genova. Projekt „Topographia”

Aspekt archiwalny
W założeniu projekt Topografia jest projektem zintegrowanym, to znaczy takim, który obejmuje wszystkie aspekty archiwalne map takie, jak przechowywanie i konserwacja, opis kontekstowy ujmujący procedury administracyjne w jakich mapy powstawały, a wreszcie udostępnianie wielkoformatowych map w wysokiej rozdzielczości tak, aby uniknąć  bezpośredniego udostępniania oryginałów.
Zbiory kartograficzne Archiwum Państwowego w genui powstały w różnym czasie i w różnym czasie poszczególne ich fragmenty były uzupełniane o dopływy. Najstarsze jądro zbioru pochodzi z XVII i XVIII wieku, ale zawiera także anteriora z XV i XVI w. Z początkiem XVIII w. nastąpił stały wzrost wytwarzania materiałów kartograficznych dla celów sadowniczych oraz dla urzędów Republiki Genui. W tym czasie pojawiły się także pierwsze próby systematyzacji  archiwalnej zbioru w ramach tzw. Tajnego archiwum (L’Archivio segreto), którego układ jest  znany dzięki zachowanym dawnym sygnaturom. Burzliwe dziele zbiory w pierwszej połowie XIX w. , który w części trafił do Francji, potem do Turynu, skutkowały zburzeniem jego systematyki.  W efekcie w Turynie nadano mu nowy porządek na tyle niedoskonały, że był on kwestionowany aż do końca XX w. Inwentarze zragmentów zbioru doczekały się publikacji książkowych (1931 i 1986).

Czytaj dalej „WŁOCHY: Digitalizacja i zarządzanie zbiorami kartograficznymi w Archiwum Państwowym w Genui”

WŁOCHY: Przygotowanie do oceny historycznej, celem digitalizacji, dokumentacji spraw sądowych związanych z terroryzmem

Jednym z portali tematycznych archiwów włoskich jest projekt o nazwie „Sieć archiwów aby nie zapomnieć” (Rete degli archivi per non dimenticare), powołana w 9 maja 2011 r. przez Prezydenta Republiki Włoskiej Giorgio Napoletano w trakcie uroczystości na Kwirynale w Rzymie. Portal, bo taką formą przyjął projekt, jest realizowany wewnątrz ogólnokrajowego rozwiązania organizacji archiwalnej informacji naukowej o nazwie Narodowy System Archiwistyczny (Sistema Archivistico Nazionale – SAN). Jego celem jest udostępnianie szerokiemu kręgowi odbiorców zespołów archiwalnych zawierających dokumentację zagadnień związanych z terroryzmem, przemocą polityczną i przestępczością zorganizowaną we Włoszech. Ten bardzo sumiennie rozwijany projekt ma swoją interesującą historię i jest przykładem mądrego zaadaptowania i włączenie w państwową sieć archiwalną  inicjatywy oddolnej, prywatnej wspartej przez lokalne archiwum państwowe w Viterbo i później konsekwentnie, przy wsparciu całej włoskiej sieci archiwalnej, rozwijanej. Pomysł zrodził się w Archivio Flamigni* w 2005.

Czytaj dalej „WŁOCHY: Przygotowanie do oceny historycznej, celem digitalizacji, dokumentacji spraw sądowych związanych z terroryzmem”

WŁOCHY: „Podręcznik archiwistyki włoskiej” wyd. 2

W dniu 4 listopada w Archiwum Państwowym w Mediolanie (Archivio di Stato di Milano), z okazji inauguracji nowego roku akademickiego Szkoły Archiwistyki, Paleografii i Dyplomatyki tamtejszego archiwum (Scuola di Archivistica Paleografia e Diplomatica dell’Archivio di Stato di Milano), miała miejsc promocja publikacji pt.: Manuale di archivistyca italiana (Podręcznik włoskiej archiwistyki) autorstwa Paolo Franzese. Autor jest dyrektorem Archiwum Państwowego w Perugii i wieloletnim nauczycielem w Szkole Archiwistyki, Paleografii i Dyplomatyki archiwum oraz  wykładowcą na Uniwersytecie w Perugii (Università degli studi di Perugia) na Wydziele Literatury – Języków, Literatury i Cywilizacji Starożytnej i Współczesnej (Dipartimento di Lettere – Lingue, Letterature e Civiltà Antiche e Moderne). Obszarem jego zainteresowań jest metodyka archiwalna, a także archiwoznawstwo. Autor jest także praktykiem mający na swoim koncie wiele opracowanych inwentarzy archiwalnych. Podręcznik proponowany jest jako pomoc dydaktyczna w procesie podstawowego kształcenia archiwisty. Pierwsze wydanie pracy pochodzi z 2014 r. , obecne wydanie datowane na 2018 r, zostało zaktualizowane, zwłaszcza w obszarze prawnym źródeł normatywnych.


fot. Morlacchi Editore
University Press

Podręcznik składa się z dwóch części: Archiwistyki i Organizacji archiwów włoskich.

Czytaj dalej „WŁOCHY: „Podręcznik archiwistyki włoskiej” wyd. 2”

WŁOCHY: Kształtowanie i przechowywanie archiwów hybrydowych

Stowarzyszenie Archiwistów Włoskich Sekcja Merche zaproponowała szkolenie obejmujące niezwykle istotne zagadnienie, jakby niedostrzegane w polskiej rzeczywistości archiwalnej, kształtowania i ochrony archiwów hybrydowych czyli składających się z  w części z dokumentacji papierowej, w części zaś z dokumentacji cyfrowej. Szkolenie adresowane jest dla archiwistów, urzędników organów publicznych oraz pracowników sektora prywatnego. Omówione będą zagadnienia związane ze świadczeniem usług droga cyfrową w oparciu o Publiczny System Identyfikacji Cyfrowej (SPID – Sistema Pubblico di Identità Digitale). SPID to publiczny system tożsamości cyfrowej w którym za pomocą jednej pary haseł obywatel może uzyskać dostęp online do usług administracji publicznej. SPID pod koniec września 2020 r. obejmował 11 milionów „tożsamości cyfrowych”. W ostatnim miesiącu aktywowano ponad 1 mln tożsamości, co łączy się z pandemią Covid-19, ponieważ poprzez SPID klienci mają dostęp do wielu systemów wsparcia rządowego dla gospodarki.

Czytaj dalej „WŁOCHY: Kształtowanie i przechowywanie archiwów hybrydowych”

WŁOCHY: “Archiwa w czasach zamieszek i wojen. Od epoki napoleońskiej do cyberwojny” – konferencja w Mediolanie

W dniach 19- 21 maja 2021 r. w Archiwum Państwowym w Mediolanie (Archivio di Stato di Milano) odbedzie się konferencja pod tytułem Archiwa w czasach zamieszek i wojen. Od epoki napoleońskiej do cyberwojny” („Gli Archivi nelle sommosse e nelle guerre”. Dall’età napoleonica all’era della cyber war). Zamieszki i wojny były i są przyczyną niszczenia wszelkich źródeł historycznych dokumentujących rozwój cywilizacji. Spowodowany nimi proces destrukcji w równym stopniu dotyczy niszczenia w różnorodnych form ludzkiej aktywności. Archiwa i archiwalia, w trakcie zamieszek i wojen, narażone są na zniszczenia i grabieży. Ulegały zniszczeniu jako “przypadkowe ofiary” konfliktów, ale były także elementem militarnej rozgrywki, kiedy niszczono je z chęci pozbawienia wroga istotnych informacji lub stawały się łupem wojennym z tego samego powodu, aby wykorzystać zawarte w nich informacje do zarządzania podbitymi obszarami.

Czytaj dalej „WŁOCHY: “Archiwa w czasach zamieszek i wojen. Od epoki napoleońskiej do cyberwojny” – konferencja w Mediolanie”

WŁOCHY: Vademecum o postępowaniu z dokumentacją mówioną (oralną)

Włoska Naczelna Dyrekcja Archiwów (La Direzione generale per gli archivi) poinformowała o dobiegających końca pracach grupy roboczej, której zadaniem jest przygotowanie wytycznych dla zespołów zajmujących się historią mówioną (oralną). Zespół ukonstytuował  się 20 maja 2019 r., prace końcowe mają być zaprezentowane publicznie 27 października 2020r. Prace zespołu zorganizowała i koordynują Silvia Calamai (wykładowca Associazione italiana scienze della voce) oraz Alessandro Casellato prezes Włoskiego Stowarzyszenia Historii Mówionej (Associazione italiana di storia orale) i Maria Francesca Stamuli (zajmująca się a Nadintendenturze Archiwalnej I bibliograficznej Toskanii ochroną dokumentacji audio i audiovideo. W skład grupy roboczej wchodzili także przedstawiciele instytucji, organizacji i stowarzyszeń naukowych pracujących z dokumentacją dźwiękową i audiowuzualną.

Czytaj dalej „WŁOCHY: Vademecum o postępowaniu z dokumentacją mówioną (oralną)”

WŁOCHY: Archiwa arsenałami demokracji – konferencja w weneckim Ateneum

Ciekawa idea przyświeca organizatorom konferencji organizowanej w dniach 16 – 17 stycznia 2020 r. przez trzy bardzo poważne instytucje naukowe: Instytut Centralny Archiwistyki w Rzymie (l’Istituto Centrale per gli Archivi – ICAR), rzymski uniwersytet „la Sapienza” (l’Università degli Studi di Roma “La Sapienza”) oraz weneckie Ateneum (Ateneo Veneto– stowarzyszenie powstałe w 1812 r. z połaczenia Weneckiego Stowarzyszenia Medycznego, Akademii Fileretów oraz Weneckiej Akademii Literatury. Instytucja promująca naukę literaturę, sztukę i ogólnie kulturę w celu promowania solidarności społecznej- patrz Ateneo Veneto Wikipedia, widziano14.01.2020 r.)
Organizatorzy analizując społeczne funkcje archiwów od średniowiecza po czasy współczesne dzielą się spostrzeżeniami na temat ewolucji archiwów i archiwistów na przestrzeni dziejów. Wskazują na fakt, że w średniowieczu koncepcja archiwum opierała sie możliwość poświadczania praw i przywilejów posiadacza archiwaliów, ewoluując powoli w stronę coraz większego przekonania społecznego o przechowywaniu przez archiwa czegoś więcej, mianowicie dziedzictwa dokumentacyjnego. To ostatnie rozumienie funkcji archiwów pojawiło się u schyłku średniowiecza przekształcając się w pojmowanie archiwów w rezerwuar wiedzy pozwalający  instytucjom nowożytnym na potwierdzanie supremacji rządzących („księcia”). To sprawiło, że archiwa w wieku XVIII stały się pierwej sprawnymi „maszynami administracyjnymi”, aby w końcu przekształcić się w źródło badań naukowych.  Proces ten sprawił, że na przestrzeni dziejów w państwach włoskich powstały skoncentrowane skupiska archiwaliów państwowych. Ich spadkobiercami są współczesne archiwa. Od rewolucji francuskiej archiwa zaczęły pełnić także funkcję kontroli społecznej nad władzą. W wieku XX stały się fundamentem transparentnej administracji.

Czytaj dalej „WŁOCHY: Archiwa arsenałami demokracji – konferencja w weneckim Ateneum”

WŁOCHY: Krok dalej w archiwach rodzinnych – spisy rodzinnych zbiorów filmowych

Włoski Centralny Instytut Archiwistyki już w 2017 r. podjął działania mające za zadanie orientację w sposobach i stanie zachowania prywatnych rodzinnych spuścizn o charakterze filmowym. W ciągu ostatniej dekady znacznie wzrosła ilość filmów dokumentujących różnorodne wydarzenia tak w instytucjach publicznych, jak i przedsiębiorstwach oraz u osób prywatnych.
Pojawiły się projekty zainicjowane przez instytucje archiwalne i biblioteczne, instytuty kultury, biblioteki i archiwa filmowe, stowarzyszenia kulturalne, wydziały uniwersyteckie, interesujące się materiałami filmowymi. Działania te do tej pory nie nyły koordynowane, a wiedza o nich jest rozproszona. Instytut wyznaczył trzy podmioty zajmujące się zabezpieczaniem spuścizny filmowej osób prywatnych. Instytucje wytypowano na podstawie analizy spójności ich metod postępowania.
Wytypowano:  La Cineteca Sarda-Società Umanitaria (Cagliari – Sardynia), Laboratorio 80 (Bergamo- Lombardia) i  Superottimisti-Associazione Museo Nazionale del Cinema (Turyn – Piemont).

Projekt obejmował następujące działania:
1. Opracowanie formularza dla każdego z trzech podmiotów.
2. Sporządzanie dziesięciu kart zespołów i powiązanych z nimi kart twórców wybranych z powyższych zasobów. Wybrano materiały już przeniesione do formatów cyfrowych w oparciu o kryterium kompletności (spójności), datacji i zawartości.
3. Ukazanie poprzez selekcję i edycję, filmów dokumentujących historię rodziny oraz kontekst historyczny, którą owe filmy opowiadają z wyłaniających się z nich obrazów dziejów rodzinnych.

Czytaj dalej „WŁOCHY: Krok dalej w archiwach rodzinnych – spisy rodzinnych zbiorów filmowych”

WŁOCHY: Włamanie i kradzież danych z Systemu Informacji o Archiwach Państwowych

W dniu 26 kwietnia 2019 r. włoski Centralny Instytut Archiwistyki (Istituto Centrale per gli Archivi – ICAR ) opublikował komunikat o włamaniu na serwery Systemu Informacji o Archiwach Państwowych (Sistema Informativo degli Archivi di Stato- SIAS). System ten jest osadzony na serwerach międzyuczelnianego konsorcjum CINECA (Consorzio Interuniversitario per il Calcolo Automatico dell’Italia Nord Orientale – Międzyuniwersyteckie Konsorcjum Autoamtycznych Obliczeń dla Północnych Włoch- tłum. autor). Konsorcjum to zostało powołane w 1969 r. celem wsparcia badań naukowych bazą narzędzi informatycznych. Do jego zadań należy tworzenie systemów zarządzania dla administracji uniwersyteckich oraz Ministerstwa Edukacji, Szkolnictwa Wyższego i Badań Naukowych (Ministero dell’Istruzione dell’Università e della Ricerca – MIUR) oraz projektowanie systemów informatycznych dla administracji publicznej, opieki zdrowotnej oraz przedsiębiorstw. CINECA obsługuje samo ministerstwo, 64 włoskie uniwersytety, 9 instytutów badawczych i trzy kliniki. Posiada swoje biura w Bolonii, Mediolanie, Rzymie i Neapolu. Zatrudnia 700 osób.

Czytaj dalej „WŁOCHY: Włamanie i kradzież danych z Systemu Informacji o Archiwach Państwowych”

WŁOCHY: Dlaczego musimy myśleć o archiwizacji web’u?

Włoski Centralny Instytut Archiwistyki (Istituto Centrale per gli Archivi – ICAR) podjął dyskusję pod znamiennym tytułem ” Dlaczego musimy myśleć o archiwizacji web’u?” (Perché dovremmo pensare al web archiving). Temat nie jest nowy i nigdzie nie jest kompleksowo rozwiązany. W większości europejskich państw realizowane są projekty archiwizacji internetu, ale we Włoszech problem ten nie jest rozwiązany. We Włoszech temat został wywołany za sprawą, opublikowanego 11 marca 2019 r., trzyletniego planu informatyzacji administracji publicznej. Rzecz w tym, że ów plan całkowicie pomija zagadnienie archiwizacji stron internetowych. Ta sytuacja skłoniła dwójkę autorów Constantino Landino, pracownika Centralnego Instytutu Archiwistyki oraz Linę Marzotti, archiwistkę, do wywołania zagadnienia archiwizacji internetu na łamach Forum Administracji Publicznej (Forum Publica Amministrazione- FPA- firma konsultingowo doradcza specjalizująca sie w komunikacji instytucjonalnej).
Obecnie istnieje możliwość dotarcia do stron internetowych od 1996 r. dzięki pracy Internet Archives, które to właśnie od tego roku rozpoczęło archiwizować strony internetowe za pomocą narzędzia Wayback Machine. Obecnie Archiwum Internetu zawiera 330 miliardów stron internetowych, 20 milionów książek i tekstów, 4,5 miliona nagrań, 4 miliony filmów, 3 miliony zdjęć i 200 tys. programów. Softrware Archives przechowuje oprogramowanie wraz z informacjami na jego temat, w tym silniki gier.

Czytaj dalej „WŁOCHY: Dlaczego musimy myśleć o archiwizacji web’u?”