Tag: terminologia

Międzynarodowa statystyka archiwalna (norma ISO)

Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna opracowała już niejedną normę z serii Informacja i dokumentacja, a niektóre z nich przetłumaczono na język polski pod auspicjami Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, np. Informacja i dokumentacja – Terminologia – PN-ISO 5127 czy Informacja i dokumentacja – Międzynarodowa statystyka biblioteczna PN-ISO 2789. W oryginalnej angielskiej wersji dostępna jest kolejna norma, Informacja i dokumentacja – Międzynarodowa statystyka archiwalna ISO 24083:2021(E). Celem jej jest m.in. zapewnienie zgodności danych statystycznych w skali regionalnej, krajowej i międzynarodowej; poprawa jakości zarządzania archiwami oraz promowanie roli i znaczenia archiwów poprzez zachęcanie do korzystania z ich opisanego zasobu. Warto zwrócić uwagę, że autorzy normy proponowane zasady kierują zarówno do archiwów narodowych, regionalnych i lokalnych, jak i do departamentalnych, kościelnych, rodzinnych, szkół wyższych oraz ciał zbiorowych – gospodarczych i fundacji. Zgodne z tą normą formułowanie danych o organizacji, zasobie i prowadzonej działalności może stać się próbą weryfikacji spełnienia przez różnorodne podmioty definicji archiwum.

Czytaj dalej „Międzynarodowa statystyka archiwalna (norma ISO)”

Encyklopedia archiwistyki

Po podręcznikach, informatorach, przewodnikach, standardach, poradnikach dobrych praktyk, słownikach archiwalnych opublikowana została pierwsza encyklopedia archiwalna (Encyclopedia of Archival Science, edited by Luciana Duranti, Patricia C. Franks, Rowman & Littlefield, 2015, 464 strony). Wydawnictwo, przygotowane w języku angielskim, ukazało się w Stanach Zjednoczonych, stanowi jednak wynik współpracy międzykontynentalnej wielu specjalistów. Już Rada Naukowa zgromadziła osoby z różnych krajów. Należeli do niej: Adrian Cunningham (Australia), Fiorella Foscarini (Kanada i Holandia), Patricia Galloway (Stany Zjednoczone), Shadrack Katuu (Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej), Giovanni Michetti (Włochy), Kenneth Thibodeau (Stany Zjednoczone) i Geoffrey Yeo (Wielka Brytania). Ich dziełem jest koncepcja, zakres haseł oraz dobór ich autorów. Encyklopedia jest wynikiem opracowania zbiorowego, zawiera 154 artykuły hasłowe utworzone przez 110 autorów.
Wydawnictwo składa się z sześciu części. Editorial Advisory Board, About the Editors i About the Contributors przedstawiają twórców i ich afiliacje. Przedmowa zawiera ogromnie syntetyczne spojrzenie na dzieje archiwów, przygotowując jednocześnie czytelnika, że treść publikacji dotyczy wielu współczesnych zagadnień. Objaśnia też strukturę artykułów hasłowych, które są dość obszerne.

Czytaj dalej „Encyklopedia archiwistyki”

Records manager – administrator dokumentacji

Termin records management jest zgodnie tłumaczony, jako zarządzanie dokumentacją. Jedynie badacze z Lublina uważają, że tłumaczenie nie oddaje w pełni znaczenia terminu i dlatego proponują używanie wersji oryginalnej – records management. Prof. Krzysztof Skupieński, kierownik Zakładu Archiwistyki UMCS poinformował podczas dyskusji na VI Powszechnym Zjeździe Archiwistów Polskich o swej inicjatywie utworzenia kierunku ”Archiwistyka i Records Management”. Ostatecznie po pewnych administracyjnych perturbacjach od 1 października 2012 roku zaczął działalność kierunek „Archiwistyka i nowoczesne zarządzanie zapisami informacyjnymi”.(1) Tym niemniej, jeżeli ktoś zna angielski, zrozumie propozycję lubelską, gdy ktoś inny przeczyta o zarządzaniu dokumentacją, będzie wiedział o co chodzi.

Problemem pozostaje natomiast wciąż tłumaczenie nazwy osoby wykonującej tę funkcję. Po angielsku jest to proste, dziedziną records management zajmuje się records manager. Po polsku analogia nie brzmi najlepiej, zarządzaniem dokumentacją zajmowałby się „zarządca dokumentacji”. Określenie to brzmi nazbyt archaicznie i kojarzy się raczej z zarządcą folwarku, niż z pracownikiem zajmującym się zarządzaniem nowoczesną dokumentacją elektroniczną.

Wydawałoby się, że problem powinna rozstrzygać Polska Norma, która zaleca standardową terminologię związaną z informacją i dokumentacją.(2) Norma ta jest tłumaczeniem (nie wolnym od niedociągnięć) normy wydanej przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną.(3)

Czytaj dalej „Records manager – administrator dokumentacji”

MRA: Terminologia archiwalna – działania o zakresie międzynarodowym

26 lipca 2013 r. Międzynarodowa Rada Archiwów zaprezentowała wybór wielojęzycznej terminologii archiwalnej. Projekt, opisany na portalu MRA, jest efektem prac Sekcji Edukacji Archiwalnej i Szkolenia Archiwistów MRA (ICA-SAE), a raczej grona ludzi reprezentujących różne środowiska, skupionych wokół projektu INTERPARES, rekrutowanych bez pośrednictwa archiwów narodwoych czy zarządów archiwów krajowych. Brało w nich udział ok. 40 osób – studentów, badaczy, archiwistów z 15 krajów. « Wybór » zawiera terminologię zastosowaną w projekcie INTERPARES oraz proponowaną przez MRA. Przedstawiona baza danych nie pretenduje do miana słownika, lecz określona została jako « zbiór wielojęzycznych terminów archiwalnych ».

Projekt, zainicjowany przez Lucianę Duranti (Uniwersytet Kolumbii Brytyjskiej, Vancouver, Canada), został włączony w działania Komisji Programowej MRA (PCOM) w 2010 (zob.: http://www.wien2004.ica.org/fr/2009/12/18/imaginez-et-cr-er-votre-projet-pcom-nouvel-appel-projets). Otrzymał nazwę « wielojęzyczny słownik archiwalny on-line” (“Multilingual Archival Dictionary Database, lub Online Archival Terminology Dictionary”) i zostal przyjęty na sesji PCOM w Oslo, 13 września 2010 r. Nie został jednak zintegrowany z innymi projektami MRA.
W projekcie uczestniczył Roland Kiper, doktorant w dziedzinie archiwistyki w Instytucie Historii Uniwersytetu Wrocławskiego, specjalizujący się w badaniach porównawczych modelu archiwistyki francuskiej i polskiej. Przygotowania części polskojęzycznej polegały na zebraniu terminologii stosowanej w polskiej literaturze, jednakże bez tłumaczenia słownictwa INTERPARES. Zadania tego nie podjęto po stwierdzeniu braku adekwatności z metodycznego punktu widzenia – terminologia glosariusza INTERPARES wydawała się uczestnikom projektu dyskusyjna w polskim kontekście. Trzeba stwierdzić, że nie zakładano przygotowania nowego słownika, jako że ta praca mogałby być raczej dziełem zespołu specjalistów, zarówno w dziedzinie archiwistyki, jak i lingwistyki, a nie pojedynczej osoby. Wybrana metoda objęła więc dokonanie wyboru z dostępnej literatury polskiej. W części francuskojęzycznej współpraca ograniczyła się do konsultowania terminów francuskich, z rozróżnieniem jednakże terminologii frankofońskiej Kanady i Francji.

Czytaj dalej „MRA: Terminologia archiwalna – działania o zakresie międzynarodowym”