prawa autorskie – Archnet

NIEMCY: Akta pod specjalnym nadzorem. „Kontrowersyjne archiwalia”- Konferencja archiwów uniwersyteckich i naukowych w Erlangen (19-20 marca 2015)

W dniach 19–20 marca 2015 roku w kolegium Uniwersytetu Fryderyka i Aleksandra w Erlangen i Norymberdze (Friedrich Alexander Universität Erlangen-Nürenberg) odbyła się doroczna konferencja grupy specjalistycznej 8 Niemieckiego Stowarzyszenia Archiwistek i Archiwistów (Fachgruppe 8 des Verbandes deutscher Archivarinnen und Archivare e.V). Fachgruppe 8- sekcja archiwów uniwersyteckich i instytucji naukowych powstała w 1978 roku i reprezentuje archiwistów pracujących w archiwach uczelni wyższych, placówek naukowych i kulturalnych, w tym muzeów.

Tematem konferencji były: Problematyczne/kontrowersyjne zbiory archiwalne. Problemy zasobów archiwów uniwersyteckich i naukowych (Die brisante Akte. Problembehaftete Bestände in Universitäts- und Wissenschaftsarchiven). Pomimo, iż temat spotkania zawężony był do instytucji uniwersyteckich i naukowych, to będące przedmiotem zainteresowania materiały (brisante/problematyczne) nie stanowią wyłącznie domeny tego typu instytucji. Problem takich dokumentów jest absolutnie uniwersalny pod naszą szerokością geograficzną także. Kontrowersyjność, czy też problematyczność zbiorów odnosiła się zarówno do ich formy fizycznej, ale w szczególności do ich treści i wiążących się z tym komplikacji natury prawnej i etycznej.

Czytaj dalej „NIEMCY: Akta pod specjalnym nadzorem. „Kontrowersyjne archiwalia”- Konferencja archiwów uniwersyteckich i naukowych w Erlangen (19-20 marca 2015)”

NIEMCY: granice pomiędzy prywatnymi a publicznymi zbiorami archiwalnymi polityków – dylematy i spory kanclerza Kohla z CDU i nie tylko

Od kilku lat, pomiędzy CDU a małżeństwem Helmuta Kohla i Maike Kohl-Richter, trwa spór o archiwalną spuściznę starego kanclerza, dziś już mocno schorowanego i mocno uzależnionego od małżonki. Ten ostatni czynnik zwłaszcza boli polityków CDU, którzy zajmują bardzo nieufne stanowisko wobec jego drugiej żony. Jak informuje SPIEGEL, Helmut Kohl, swoje archiwum obejmujące okres urzędowania, które zaraz po ustąpieniu z urzędu kanclerskiego w 1998 roku przekazał do Archiwum Fundacji Konrada Adenauera, w 2010 roku kazał przenieść do swojej prywatnej posiadłości w Oggersheim.

Archiwum Fundacji Adenaurea (Archiv für Christlich-Demokratische Politik -ACDP) założone zostało w 1976 roku w Sankt Augustin jako centralne archiwum dla chrześcijańskiej demokracji w Niemczech, a jednym z jego z założycieli był właśnie przyszły kanclerz. W ACDP zgromadzono dotychczas 16 km. akt, na które składają się obok spuścizn po politykach i działaczach CDU, także zbiory fotograficzne, plakaty i nagrania.

Na archiwalną spuściznę Kohla natomiast składają się między innymi, liczne projekty przemówień wraz z jego korektami, ale także korespondencja z międzynarodowymi politykami. Oficjalnie Fundacja poinformowała, że dokumenty – 400 tomów – zostały oddane Kohlowi w celu napisania przez niego czwartego tomu jego wspomnień.

Czytaj dalej „NIEMCY: granice pomiędzy prywatnymi a publicznymi zbiorami archiwalnymi polityków – dylematy i spory kanclerza Kohla z CDU i nie tylko”

Otwarte czasopisma naukowe a prawa autorskie

Prawo autorskie ma ogromne znaczenie dla rozpowszechniania dóbr kultury i nauki, w tym zasobów archiwalnych. Jednocześnie trudno znaleźć prawo, które byłoby bardziej zawiłe, niejasne, wewnętrznie sprzeczne i działające wstecz. Prawo autorskie w większości krajów coraz bardziej rozchodzi sie z rzeczywistością i powszechnym użyciem Internetu jako medium dostępu do dóbr kultury.

Problemy z prawem autorskim są wielorakie, to jest temat na większą rozprawę, tutaj tylko kilka przykładów dla ilustracji zakresu problemu. Biblioteki i archiwa mogą legalnie udostępniać każdemu zasoby – książki, dokumenty, czasopisma … ale tylko na miejscu. Zdalne oglądanie tego samego dokumentu jest zabronione przez prawo (chyba, że dokument ma ponad 120 lub więcej lat). Prawo autorskie nie zabrania dostępu, tylko ten dostęp utrudnia, stanowi równoważnik piasku sypanego w tryby maszyny przepływu informacji

Podobnie jest z domowym użyciem mediów. Każdy (w USA) może sobie legalnie zrobić kopie zapasową filmu (np. kupionego DVD), ale nie może legalnie wykonać kopii pliku zawierającego ten film na DVD (Digital Millennium Copyright Act).

Sytuacja jest szczególnie tragiczna w dziedzinie publikacji naukowych. Aby dostać kopię (elektroniczną) artykułu który sam napisałem, muszę zapłacić wydawcy średnio $30, sporo więcej niż za przeciętną książkę w księgarni. W dobie powszechniej dostępności wiadomości gazetowych w Internecie, bariery w dostępie do wiedzy naukowej są ogromne, i stan ten budzi rosnący sprzeciw. Jest to sprzeciw tym bardziej uzasadniony, że praca naukowców jest w dużej części finansowana przez państwo, uczelnie albo przez prywatne fundacje z założeniem, ze będą służyły całemu społeczeństwu. Coraz więcej naukowców domaga się publicznej dostępności swojej pracy. Wydawcy tradycyjnych publikacji naukowych próbują obronić się przed tym trendem i zachować stary model oferując publiczna dostępność artykułu za określoną opłatą z góry przy publikacji. Wydawcy argumentują, że potrzebują pieniędzy na opracowanie, skład, itp. Na przykład Elsevier, wydawca wielu czasopism naukowych, wycenia publikację otwartego artykułu na $3000.

Czytaj dalej „Otwarte czasopisma naukowe a prawa autorskie”

Sąd apelacyjny wydaje decyzję w sprawie “dozwolonego użytku”

10 czerwca 2014 r. Sąd Apelacyjny Drugiego Okręgu (południowy Nowy Jork) wydał wyrok, przychylając się do argumentów HathiTrust i odrzucając apel kilku organizacji autorskich, w tym m.in. amerykańskego Authors Guild i szwedzkiego Sveriges Författarförbund. W podsumowaniu wyroku czytamy:

“…utrzymujemy, że doktryna “dozwolonego użytku” pozwala pozwanym na stworzenie bazy danych umożliwiającej przeszukiwanie pełnotekstowe dzieł objętych prawami autorskimi i na dostarczenie tych dzieł w formatach dostępnych dla osób niepełnosprawnych.”

Czytaj dalej „Sąd apelacyjny wydaje decyzję w sprawie “dozwolonego użytku””

Wiki-konferencja USA 2014

Panel „Rola wikipedii w cztereach typach bibliotek”. Wiki-konferencja USA 2014. Foto Piotr Puchalski

W dniach 30 maja do 1 czerwca 2014 odbyła się w w New York Law School na Manhattanie konferencja “Wikiconference USA 2014”. Konferencja zgromadziła wikipedystów z USA, którzy przedstawiali i dyskutowali gorące obecnie tematy dotyczące Wikipedii a także jej siostrzanych organizacji skupionych w Wikimedia Foundation. Oprócz problemów technicznych, szkoleń i dnia poświęconego nieformalnemu spotkaniu (“Unconference”), wiele sesji poświęconych było tematom, które bliskie są instytucjom GLAM i organizacjom edukacyjnym, takim jak wykorzystanie Wikipedii w kursach akademickich, prawa autorskie, wikiprojekty i inne formy współpracy. Poniżej kilka refleksji z sesji w którch braliśmy udział, dzieląc się uczestnictwem w równoległych sesjach.

Dzień pierwszy konferencji zaowocował wieloma pomysłami na rozwój projektu GLAM Instytutu Piłsudskiego. Podczas sesji, na której cztery różne instytucje przedstawiały swój sposób na wykorzystanie Wikipedii, Natalie Milbrodt z Queens Library podzieliła się innowacyjnym pomysłem na „Edytaton”. „Edytaton” to zebranie osób zainteresowanych daną dziedziną, podczas którego, na podstawie dokumentów danej instytucji, osoby te piszą artykuły do Wikipedii, nauczywszy się najpierw podstaw edytowania. Czytaj dalej „Wiki-konferencja USA 2014”

Tydzień praw autorskich

Niedawno (w tygodniu 13-18 stycznia 2014) Electronic Frontier Foundation (EFF) zorganizowała “Tydzień praw autorskich”, aby przypomnieć nam, jak złożony jest to problem oraz co możemy i powinniśmy zrobić w sprawie praw autorskich. Dla każdego z sześciu tematów (po jednym na dzień), uczestniczące instytucje wniosły swój wkład w postaci blogów, artykułów i innych inicjatyw. Jest to fascynująca lektura, z którą warto się zapoznać. Poniżej krótkie omówienie zilustrowane cytatami z wybranych tekstów:

Czytaj dalej „Tydzień praw autorskich”