polska – Strona 5

POLSKA: I Forum Edukatorów Archiwalnych

Zapraszamy na I spotkanie Forum Edukatorów Archiwalnych, które odbędzie się w Toruniu (Collegium Humanisticum UMK, ul. Bojarskiego 1) w dniach 24 – 25 kwietnia 2015 r. Zaproszenie kierujemy do wszystkich zainteresowanych edukacją archiwalną, zwłaszcza do osób, które pracując w różnego typu archiwach zajmują się działalnością edukacyjną, a także osób, dla których zagadnienia edukacji archiwalnej szczególnie są bliskie.

Planowane cele spotkania to:

– Powołanie Forum Edukatorów Archiwalnych, przedstawienie zadań, celów i sposobów pracy Forum,

– Zainicjowanie dyskusji nad kształtem Forum, harmonogramem prac i spotkań, tematyką kolejnych spotkań, działaniami na rzecz integrowania środowiska edukatorów archiwalnych,

– Dyskusja dotycząca edukacji w archiwach,

– Zajęcia warsztatowe poświęcone tematyce lekcji archiwalnej,

– Wymiana doświadczeń – gościnne wizyty w toruńskich archiwach: Archiwum Państwowym w Toruniu, Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej. Archiwum i Muzeum Pomorskim Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek.

Czytaj dalej „POLSKA: I Forum Edukatorów Archiwalnych”

POLSKA: Konferencja „Warszawa ma wiele twarzy”, Warszawa, 20-21 listopada 2014

Dwudniowa konferencja z cyklu „Warszawska Jesień Archiwalna” została zorganizowana przez Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Pamięci Narodowej, Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych, Polską Akademię Nauk Archiwum w Warszawie oraz Polskie Towarzystwo Archiwalne. Tegoroczna edycja konferencji była poświęcona problematyce zachowania źródeł archiwalnych do historii miasta, ich tematyce i zawartości oraz zróżnicowaniu warsztatu badawczego współczesnego archiwisty. Program konferencji podzielony był na kilka bloków tematycznych: Warszawa na fotografii, Architektura i przestrzeń, Społeczeństwo, Muzyka i język w Warszawie oraz blok poświęcony Miastu wydarzeniom i ludziom związanym z Warszawą.

Czytaj dalej „POLSKA: Konferencja „Warszawa ma wiele twarzy”, Warszawa, 20-21 listopada 2014”

POLSKA: Polski standard opisu archiwaliów

Zespół naukowy do opracowania standardu opisu materiałów archiwalnych w archiwach państwowych zebrał się na piątym posiedzeniu. Odbyło się ono w Oddziale w Jeleniej Górze Archiwum Państwowego we Wrocławiu w dniach 19-21 listopada 2014 r.
W trakcie posiedzenia członkowie zespołu zakończyli prace nad roboczą wersją normy opisu materiałów archiwalnych, zgodną z Międzynarodowym standardem opisu archiwalnego ISAD(G). Przygotowany projekt wymaga jeszcze dopracowania niektórych zagadnień, w tym wykazu terminów i ich definicji, jednostek mierzenia rozmiaru dokumentacji różnego rodzaju, zasad opisu wakatów oraz dziejów zespołów opisywanych obecnie w księgach nabytków, ubytków i przesunięć międzyzespołowych. Projekt będzie także uzupełniony o kolejne przykłady, obrazujące sformułowane reguły.
Przygotowano także, w oparciu Międzynarodowy standard opisu instytucji z zasobem archiwalnym ISDIAH, projekt opisu archiwum przechowującego materiały archiwalne. Do dalszych ustaleń także pozostawiono kilka kwestii, np. zakres podawania bibliografii, elementy bloku kontrolnego, w tym zasady identyfikacji opisów instytucji, oraz sformułowanie poprawnych przykładów.

Anna Laszuk
NDAP

POLSKA: Sympozjum naukowe „Komputeryzacja i digitalizacja w archiwach”, Olsztyn 27–28 października 2014 r.

Sympozjum zorganizowali: Instytut Pamięci Narodowej, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie i Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Okoliczność była szczególna: uczczenie 80 urodzin profesora Bohdana Ryszewskiego, a dobór prelegentów i tematów wystąpień był ściśle skorelowany z tą okazją.
Sympozjum, w zamyśle organizatorów, stanowiło też swego rodzaju podsumowanie dotychczasowych działań archiwów w dziedzinie komputeryzacji i informatyzacji, i nawiązywało do spotkań organizowanych w latach 90. XX w. na UMK.
W pierwszej części obrad duże zainteresowanie wywołały wystąpienia Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych prof. W. Stępniaka (referat wprowadzający) oraz jego zastępcy dr A. Biernata („Komputeryzacja a digitalizacja w archiwach państwowych w Polsce”). Obaj przedstawili wyzwania, przed którymi stoją archiwa państwowe: przede wszystkim udział w rządowym programie „Sprawne Państwo 2020” oraz w „Programie Operacyjnym Polska Cyfrowa”, do którego zgłoszono dwa projekty: Cyfrowe Archiwa” (digitalizacja i udostępnianie zasobu online, rozbudowa systemu teleinformatycznego obejmującego wszystkie funkcje archiwów – na bazie ZoSIA) oraz Archiwum Dokumentacji Elektronicznej (przygotowanie rozwiązania, które pozwoli na przejmowanie i przechowywanie w archiwach państwowych dokumentacji elektronicznej). Podkreślano potrzebę zwiększenia stopnia udostępniania skanów, z czym wiąże się zwiększenie tempa digitalizacji, czego wymagają od archiwów także partnerzy projektów europejskich, np. APENET. Dyr. A. Biernat zapowiedział odejście od papierowych pomocy archiwalnych na rzecz cyfrowych, przy zachowaniu warunków ich bezpiecznego przechowywania. Wszystkie te zmiany należy rozpatrywać w kontekście nowego rodzaju użytkowników, którzy pojawili się ostatnio w archiwach: są często jednorazowi, nieznający struktury zasobu, mający inne nawyki i potrzeby informacyjne. Zwrócono też uwagę, że archiwa będą też musiały przygotować się do wdrożenia nowych rozwiązań, związanych z wchodzącą w życie w 2015 r. Dyrektywą europejską dotyczącą re-use. Dyr. A. Biernat przy okazji wyraził sceptycyzm co do możliwości i konieczności wprowadzania standardów opisu archiwalnego, bo doświadczenia dotychczasowe pokazują, że nieustandaryzowane dane z polskich archiwów są już publikowane w Internecie, a jako bardziej potrzebny wskazał natomiast wspólny punkt dostępu do danych. Wyzwaniami tymi będą zajmować się archiwiści cyfrowi, obejmujący tę część dziedziny archiwalnej, jaką jest archiwistyka cyfrowa (A. Biernat przywołał tu definicję W. Woźniaka).

Czytaj dalej „POLSKA: Sympozjum naukowe „Komputeryzacja i digitalizacja w archiwach”, Olsztyn 27–28 października 2014 r.”

POLSKA: Gromadzenie i zabezpieczanie dokumentacji w archiwach zakładowych Bydgoszcz, 24-25 czerwca 2014 r.

X Ogólnopolskie Seminarium Archiwalne zorganizowane zostało przez Sekcję Archiwa Zakładowe SAP, Oddział w Bydgoszczy SAP oraz Archiwum Państwowe w Bydgoszczy. Rozpoczął je Andrzej Jabłoński, przewodniczący Sekcji, witając gości i dziękując osobom szczególnie aktywnym w działalności Sekcji i organizującym dziesięć wydarzeń o charakterze konferencji szkoleniowych. Tegoroczne wydarzenie połączyło uczestników o bardzo różnych doświadczeniach, oferując im różnorodną tematykę wystąpień i okazję do zapoznania się z wieloma aspektami działalności archiwów zakładowych w bardzo szerokim rozumieniu.

Jako pierwszy głos zabrał Eugeniusz Borodij (AP w Bydgoszczy). Przedstawiając „Jednolite rzeczowe wykazy akt – do czego służą?” poruszył kilka spraw – zarówno oczywistych, jak i dyskusyjnych. Podkreślał, że polityka państwa dotycząca zabezpieczenia dziedzictwa archiwalnego powinna uwzględniać różne czynniki – od interesu przyszłych badaczy po ekonomiczne możliwości przechowawców. Za istotne uznał wskazywanie przez Naczelnego Dyrektora materiałów archiwalnych, zaś postępowanie z dokumentacją niearchiwalną proponował powierzyć jej twórcom, którzy powinni uwzględniać wymogi wynikające z wielu przepisów rzeczowych. Sporządzanie wykazów akt, które powinny być elastyczne i modyfikowalne, warto powierzyć twórcom dokumentacji, najlepiej znającym jej specyfikę i mającym możliwość szybkiego reagowania na potrzeby zmian. E. Borodij zgłosił też kilka konkretnych wskazówek, zauważając, że grup zagadnień nie należy dzielić, aby dokumentacja jednej faktycznej sprawy nie była sztucznie dzielona na drobne części formalne, zaś hasła klasyfikacyjne powinny mieć rozłączne kryteria podziału. Rozważał też zalety odejścia od klasyfikacji wyłącznie dziesiętnej.

Czytaj dalej „POLSKA: Gromadzenie i zabezpieczanie dokumentacji w archiwach zakładowych Bydgoszcz, 24-25 czerwca 2014 r.”

POLSKA: „Powszechna Deklaracja Archiwów w doświadczeniach archiwów państwowych”- konferencja w NDAP

Z okazji Międzynarodowego Dnia Archiwów w siedzibie Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych w Warszawie odbyła się konferencja: „Powszechna Deklaracja Archiwów w doświadczeniach archiwów państwowych”. Wybór powszechnej deklaracji jako tematu konferencji, w dniu obchodzonym jako święto archiwów w wielu już państwach swiata, nie był przypadkowy. Przyjęty przez Zgromadzenie Ogólne Międzynarodowej Rady Archiwów w Oslo, we wrześniu 2010 r., dokument, jest rodzajem manifestu ideowego całej międzynarodowej społeczności archiwalnej. Deklaracja mówi czym są archiwa, jaką rolę odgrywają w społeczeństwie i jakie stawiają sobie cele oraz co jest im niezbędne do ich realizacji.
Powszechna deklaracja archiwów została opublikowana w wielu językach. Tekst dostępny jest na stronie internetowej MRA, tekst polski natomiast opublikowało Stowarzyszenie Archiwistów Polskich. Pod opublikowanym na stronie MRA tekstem deklaracji każdy archiwista może się podpisać. Ten symboliczny gest jest ważny, ponieważ zawierania nie tylko credo ideowe archiwistów, ale także oczekiwania wobec rządów państw i decydentów, od których postawy wobec archiwów zależy realizacja celów deklaracji. Archiwa bowiem, będąc „depozytariuszem rozstrzygnięć, działań i pamięci” są równocześnie gwarantem demokracji i rządów prawa, a poprzez własną archiwów aktywność intelektualną i aktywność ich użytkowników, wnoszą olbrzymi wkład w budowanie świadomości obywatelskiej.

Czytaj dalej „POLSKA: „Powszechna Deklaracja Archiwów w doświadczeniach archiwów państwowych”- konferencja w NDAP”

A SEZAM trwa…

W pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych XX wieku w Centralnym Ośrodku Informacji Archiwalnej trwały prace nad pierwszym modułem informatycznego systemu informacji archiwalnej. Obejmować miał on Spis zespołów, i taka była robocza nazwa bazy danych wykonanej w programie dBase, a następnie skonwertowanej do programu FoxPro. W 1995 r. była testowana w archiwach państwowych w Białymstoku, Siedlcach, Warszawie i Wrocławiu i modyfikowana pod wpływem uwag pierwszych użytkowników. Później, nazwana Systemem Ewidencji Zasobu Archiwalnego SEZAM, przedstawiona została 22 lutego 1996 r. na posiedzeniu Centralnej Komisji Metodycznej do zaopiniowania. Rzutniki multimedialne nie były jeszcze wówczas używane w archiwach, więc pokaz odbywał się na monitorach dwóch komputerów – przy jednym siedział Adam Ostrowski, autor wersji informatycznej, przy drugim Anna Laszuk, współautorka założeń merytorycznych, starając się symultanicznie pokazywać i omawiać kolejne funkcje. Nowoczesne technologie wkraczały do metodyki archiwalnej w zabytkowej Sali Balowej Archiwum Głównego Akt Dawnych – wkroczyły skutecznie, bowiem SEZAM uzyskał pozytywną opinię CKM i 29 marca 1996 r. został skierowany do stosowania w archiwach państwowych, gdzie trwa już 18 lat.

Czytaj dalej „A SEZAM trwa…”

POLSKA: Rozproszone Archiwa NSZZ „Solidarność”- Konferencja.

Rozproszone Archiwa NSZZ „Solidarność”
Konferencja naukowa w historycznej Sali BHP Stoczni Gdańskiej, 21 listopada 2013 roku, godz. 10.00.

Archiwa struktur organizacyjnych Związku NSZZ „Solidarność” (Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej NSZZ „Solidarność”, regionów, regionalnych komisji koordynacyjnych, tymczasowych zarządów regionów, komisji zakładowych i tymczasowych komisji zakładowych) trafiły w latach 1989-2013 do różnych archiwów: państwowych, samorządowych, prywatnych oraz organizacji pozarządowych. W części z nich przechowywane są jako zbiory historyczne. Ale o dokumentacji wielu struktur NSZZ „Solidarność” nie mamy żadnej informacji, …czy ich dokumentacja ocalała?

Czytaj dalej „POLSKA: Rozproszone Archiwa NSZZ „Solidarność”- Konferencja.”

POLSKA: Konferencja naukowa: „Nowe funkcje archiwów”, Poznań, 24 – 25 października 2013 r.

Konferencja odbyła się w auli Instytutu Historii Wydziału Historycznego UAM. Organizatorami byli: Zakład Archiwistyki UAM, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Sekcja Edukacji Archiwalnej Stowarzyszenia Archiwistów Polskich oraz Archiwum Państwowe w Poznaniu.
Obrady rozpoczęto od prezentacji grona przewodniczącego, w którego skład wchodzili: mgr Henryk Krystek (dyrektor Archiwum Państwowego w Poznaniu), prof. Irena Mamczak-Gadkowska (kierownik Zakładu Archiwistyki IH UAM), prof. Przemysław Matusik (dyrektor Instytutu Historii UAM), prof. Stanisław Sierpowski (były kierownik Zakładu Archiwistyki) oraz prof. Krzysztof Stryjkowski (zastępca dyrektora Archiwum Państwowego w Poznaniu).
Głos na początku zabrała prof. Irena Mamczak-Gadkowska, która przywitała przybyłych gości oraz wyjaśniła powody absencji prof. Władysława Stępniaka, Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych, którą było jego uczestnictwo w otwarciu nowego budynku Archiwum Państwowego w Radomiu.

Czytaj dalej „POLSKA: Konferencja naukowa: „Nowe funkcje archiwów”, Poznań, 24 – 25 października 2013 r.”

Polska edycja standardu ISAD(G)

ISAD (G):

Ukazało się, długo oczekiwane przez polskie środowisko archiwalne, książkowe wydanie podstawowego dla światowej archiwistyki standardu ISAD(G). Poniżej prezentujemy notę bibliograficzną wraz z krótką recenzją Pana Ivo Łaborewicza zaczerpniętą z jego autorskiego działu ArchNetu „Nowości wydawnicze”

Wersja książkowa zawiera drobne poprawki w stosunku do zamieszczonaj przez nas wersji elektronicznej.

ISAD(G) Międzynarodowy Standard Opisu Archiwalnego. Część ogólna. Wersja 2. Norma przyjęta przez Komitet ds. standaryzacji opisu Sztokholm, Szwecja, 19-22 września 1999 r., Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Warszawa 2005, ss. 133 (ISBN 83-89115-46-8)

W tłumaczeniu i opracowaniu Huberta Wajsa ukazała się druga wersja Międzynarodowego Standardu Opisu Archiwalnego. Pierwsza ujrzała światło dzienne w 1994 r. Obecna w toku dyskusji i uwag wynikłych z praktycznego jej zastosowania, uległa wielu modyfikacjom. Przyjęto ją w 1999 r., a opublikowano po raz pierwszy na Międzynarodowym Kongresie Archiwów w Sewilli w 2000 r. Prezentowane opracowanie jest tym cenniejsze, że dotychczasowa praktyka wykazała (co zaznaczył we wstępie Andrzej Biernat), iż „tylko niewielka grupa archiwistów rzeczywiście zapoznała się” z tą normą, „a jeszcze mniejsza grupa faktycznie zrozumiała potencjał tego standardu i podjęła inicjatywę jego wdrożenia lub przyjęcia”. Należy mieć nadzieję, iż oddanie do rąk archiwistów tłumaczenia najnowszej wersji ISAD-u, przyczyni się do pozytywnych zmian w tych proporcjach.

Ivo Łaborewicz

General International Standard Archival Description, Second Edition
Międzynarodowy Standard Opisu Archiwalnego, część ogólna
Wersja 2
Przyjęty przez Komitet do spraw standaryzacji opisu
Sztokholm, Szwecja, 19- 22 września 1999
Tłumaczenie i przygotowanie polskiej edycji dr Hubert Wajs (AGAD)
UWAGA, dokument liczy 149 stron

ISAD(G) w formacie pdf: 2,64M
ISAD(G) w formacie zip: 1,01MB