UKRAINA: Rozszerzenie współpracy z partnerami w Niemczech

W dniu 20 września 2023 r. szef Archiwów Państwowych Ukrainy Anatolij Chromow odbył konsultacje z koordynatorem projektu „Radzieccy i niemieccy jeńcy wojenni i internowani”, Danielem Bismannem, podczas których uczestnicy wyrazili nadzieję na wznowienie wzajemnie korzystnej i konstruktywnej współpracy, m.in. w ramach realizacji tego projektu. Planowana jest digitalizacja dokumentów pochodzących z zasobu archiwów ukraińskich, które zawierają informacje o jeńcach wojennych oraz ofiarach narodowych socjalistów i reżimu stalinowskiego. Strona niemiecka, w miarę możliwości, gotowa jest udzielić archiwom ukraińskim także innej pomocy.

Czytaj dalej „UKRAINA: Rozszerzenie współpracy z partnerami w Niemczech”

Niemcy: „Bezpieczne związki” – współpraca archiwów miejskich w powiecie Gießen

Słowo „katastrofa” wypowiadane w związku z archiwami kojarzy się przede wszystkim  z zapadnięciem się pod ziemię archiwum miejskiego w Kolonii w marcu 2009 r. lub pożarem biblioteki Anny Amalii w Weimarze we wrześniu 2004 r. Poważne powodzie ostatnich lat, przede wszystkim powódź w Nadrenii Północnej-Westfalii i Nadrenii-Palatynacie (dalej: NRW) w 2021 r., spowodowały również utratę unikalnych dóbr kultury w licznych archiwach miejskich. W Polsce, spektakularne zdarzenia tego typu miały miejsce w trakcie wielkiej powodzi w 1997 r. Równie zadziwiający był pożar archiwum Miejskiego w Krakowie w lutym 2021 r.  Tematy bezpieczeństwa dóbr kultury są stałym elementem troski instytucji za nie odpowiedzialnych po obu stronach granicy. W Krakowie,w dniach 26-28 września odbyła się również  Międzynarodowe Forum „Bezpieczne zbiory – bezpieczne dziedzictwo”.

Czytaj dalej „Niemcy: „Bezpieczne związki” – współpraca archiwów miejskich w powiecie Gießen”

NIEMCY: Współpraca Holenderskiego Narodowego Muzeum Ruchu Oporu z muzeum Villa ten Hompel

Narodowe Muzeum Ruchu Oporu(Nationaal Onderduikmuseum) w Aaltenpo święcone jest życiu mieszkańców okupowanej Holandii w latach 1940-1945.W okresie okupacji niemieckiej szczególnie dużą liczbę ukrywających się osób, takich jak Żydzi, osoby prześladowane politycznie i rasowo, bojownicy ruchu oporu oraz osoby, które uciekły przed pracą przymusową, ukrywano przed niemieckim okupantem i policją w mieście w pobliżu granicy niemieckiej. W Aalten na 13 000 mieszkańców ukrywało się około 2500 osób. Budynek przy Markt 12, będący domem rodziny Kempinków, był jednocześnie siedzibą niemieckiej policji, miejscem schronienia dla ludności z okolicy podczas nalotów bombowych oraz schronieniem dla tych, którzy musieli ukrywać się przed narodowymi socjalistami.Ze względu na przygraniczne położenie muzeum podejmuje działania  na rzecz promowania euregionalnych kontaktów Niemców i Holendrów poprzez wzajemne zapoznawanie się z historią lat 40. XX wieku, na której zakorzenione są niezliczone uprzedzenia. Z tego powodu muzeum zachęca do spotkań studentów niemieckich i holenderskich poprzez dwujęzyczne prezentacje i dwujęzyczne pakiety nauczania.Kolekcja muzeum składa się z nielegalnej drukarni, kryjówki, schronu przeciwlotniczego, broni, dokumentów, mundurów, materiałów propagandowych, zdjęć i innych przedmiotów, które obrazują codzienne życie i wybory, jakich musieli dokonywać wtedy ludzie. Nagrywanie świadectw i opowiadanie osobistych historii ma kluczowe znaczenie.

Czytaj dalej „NIEMCY: Współpraca Holenderskiego Narodowego Muzeum Ruchu Oporu z muzeum Villa ten Hompel”

NIEMCY: Wydawnictwa archiwów miejskich – Gera w Turyngii

Archiwa miejskie w Niemczech funkcjonują na zupełnie innych zasadach niż w Polsce.  Obok archiwów krajów związkowych, funkcjonuje ponad 1500 archiwów komunalnych na różnych szczeblach administracji od  archiwów powiatowych (Kreisarchive), po archiwa miejskie (Staadtarchive) i archiwa gminne (Gemeindearchive), a w ramach tych ostatnich archiwa urzędów (Amtsarchive). Archiwa te tworzą sieć obejmująca każdy okręg, miasto i gminę. Archiwa te mają charakter archiwów publicznych, ale pod względem organizacyjnym zachowują duża samodzielność, zatrudniają wykwalifikowanych pracowników oraz przechowują niekiedy imponujący zasób historyczny i tym samym realizują wszystkie funkcje archiwalne. Niektóre archiwa miejskie  przechowują  kilkanaście kilometrów akt od czasów średniowiecznych – akta związane z lokacją i pierwszymi nadaniami przywilejów, organizacją danej jednostki administracji terytorialnej. Są to dokumenty pergaminowe, księgi miejskie, w tym hipoteczne, księgi przyjęć do prawa miejskiego, księgi i dokumenty tworzone przez poszczególne organy samorządu miejskiego i urzędów z nim powiązanych, w tym również spuścizny i depozyty. Analogicznie funkcjonują te archiwa w innych krajach związkowych tj w Austrii i Szwajcarii.

Czytaj dalej „NIEMCY: Wydawnictwa archiwów miejskich – Gera w Turyngii”

NIEMCY: Emmendingen, Niemieckie Archiwum Pamiętnikarstwa

W południowo-zachodnim zakątku Niemiec, blisko granic z Francją i Szwajcarią, od 25 lat działa placówka o charakterze obywatelskim (społecznym), das Deutsches Tagebucharchiv (DTA). Spotkanie online z jej pracownikami i wolontariuszami umożliwiło organizowane przez Instytut Pileckiego Seminarium Festung Archiv, które odbyło się 28 czerwca 2023 r. W trakcie seminarium można było poznać historię organizacji, jej zbiory oraz różne formy działania.
DTA powstało w 1998 r., wzorowane na włoskim Archivo Diaristico Nazionale. Obecnie zatrudnia ono pracowników na 2,5 etatu, wspomaganych przez ok. 90 wolontariuszy z całego kraju. Gromadzi dokumentację o charakterze autobiograficznym – głównie dzienniki, pamiętniki, wspomnienia, czasem ilustrowane, zapiski i korespondencję, a ostatnio (wyjątkowo) kilka blogów, których treść zapisano w formacie xls i przekazano na CD. Co roku sporządzane są katalogi nowych nabytków. Zbiory są ewidencjonowane, digitalizowane i opracowywane. Wolontariusze odczytują treść przejętych dokumentów i indeksują je. Katalog zbiorów, systematycznie powiększany, dostępny jest online. Poznanie gromadzonej dokumentacji umożliwiają spotkania organizowane w siedzibie DTA, mieszczącej się w dawnym ratuszu w Emmendingen, wystawy we własnym muzeum, a także edycje źródeł i inne publikacje.

Czytaj dalej „NIEMCY: Emmendingen, Niemieckie Archiwum Pamiętnikarstwa”

NIEMCY: Oskar Schindler – życie na Oskara

Oskar Schindler urodził się 28 kwietnia 1908 r. w Zwittau (dziś: Svitavy, Czechy), gdzie dorastał i zdobył praktykę zawodową jako inżynier w fabryce maszyn rolniczych swojego ojca. Ożenił się z Emilie Pelzl w 1928 roku. Od 1935 pracował w niemieckim kontrwywiadzie w Ostrawie i Wrocławiu, za co została aresztowany przez władze czechosłowackie w 1938.Zwolniono go z więzienia po aneksji Kraju Sudetów przez III Rzeszę. Wstąpił wówczas do NSDAP. W 1939 r. wziął udział w prowokacji gliwickiej. Początki kariery, jako lojalnego funkcjonariusza i przedsiębiorcy służącego III, nie zapowiadały wiec późniejszej postawy Oskara Schindlera wobec aparatu władzy III Rzeszy. Po niemieckiej inwazji na Polskę Schindler zajął się produkcją naczyń i przyborów kuchennych dla Wehrmachtu w „Deutsche Emailwarenfabrik” (DEF)- wcześniej Pierwsza Małopolska Fabryka Naczyń Emaliowanych i Wyrobów Blaszanych „Rekord” w Krakowie na Podgórzu , którą Schindler przejął za niewielkie pieniądze. Jego fabryka została sklasyfikowana jako ważna dla gospodarki niemieckiej w stanie wojny, zwłaszcza, że później produkowała również amunicję.

Czytaj dalej „NIEMCY: Oskar Schindler – życie na Oskara”

NIEMCY: Archiwalny obiekt miesiąca z Akwizgranu pod szyldem Nagrody Karola Wielkiego 2023

Międzynarodowa Nagroda im. Karola Wielkiego za rok 2023 jest przyznawana prezydentowi Ukrainy Wołodymyrowi Zełenskiemu i narodowi ukraińskiemu. Nagroda ustanowiona została w 1950 roku, przyznawana jest w Akwizgranie wybitnym osobistościom i instytucjom za zasługi w promowaniu pokoju i jedności w Europie.Aby uczcić laureatów nagrody Archiwum Miejskie w Akwizgranie (Stadtarchivs Aachen ) wybrało XVIII-wieczną mapę Morza Czarnego jako majowy obiektmiesiąca.Archiwum Miasta Akwizgranu gromadzi materiały archiwalne -dokumenty, akta, mapy, plany, zdjęcia, grafiki, także dane elektroniczne i produkty medialne niezależnego miasta Akwizgranu, o ile dokumenty nie są już potrzebne do bieżącej administracji i zostały uznane za godne archiwizacji.Łącznie zbiory archiwum miejskiego liczą obecnie około 20 000 dokumentów (Urkunde), ponad 100 000 zdjęć, 30 000 map i planów oraz około 11 km akt. Najstarsze dokumenty w archiwum to dyplom cesarza Henryka II dotyczący opactwa w Burstcheid i dyplom cesarza Fryderyka I z 1166 r.Te oryginalne zbiory są uzupełniane przez archiwumo zbiory innego pochodzenia ważne dla historii miasta, np. spuścizny, rodzinne, przemysłowe, stowarzyszeń i organizacji społecznych, prasę  i wydawnictwa.
Licząca około 270 lat mapa poglądowa Morza Czarnego i przyległych terytoriów z 1746 r.przedstawia dużą część obszaru dzisiejszej Ukrainy z Półwyspem Krymskim w części centralnej. Mapa daje wgląd w konkretny moment historyczny ukraińskiej państwowości, chociaż wówczas obszar ten należał do Imperium Osmańskiego – z czasem jednak wypieranego przez rosnące w siłę Cesarstwo Rosyjskie, które zajęło Krym w 1783 r. a panowania Katarzyny II.

Czytaj dalej „NIEMCY: Archiwalny obiekt miesiąca z Akwizgranu pod szyldem Nagrody Karola Wielkiego 2023”

NIEMCY: 100 lat temu w Kleve– głos z przeszłości

Kleve to miasto powiatowe w Niemczech, w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia, w rejencji Düsseldorf,. Tutaj urodził się cesarz Otton III.
W mieście działa archiwum miejskie- Stadtarchiv Kleve,które jest częścią administracji miejskiej działu Obsługa Obywatelska. W zbiorach archiwalnych znajdują się akta z XV w., m.in. akty stanu cywilnego od 1798 r. oraz dokumenty pergaminowe od 1348 r. Przechowywane są tu także ważne archiwalia pochodzenia pozamiejskiego. Należą do nich archiwa szkół, firm, inspekcji wałów i stowarzyszeń oraz spuścizny osób prywatnych. Archiwum miejskie posiada również bogatą kolekcję zdjęć, pocztówek, slajdów i filmów oraz map. Ponadto przy archiwum funkcjonuje duża biblioteka zawierająca około 30 000 woluminów ze zbiorami skupiającymi się na historii i lokalnej historii miasta Kleve oraz jego okolic. Obejmuje ona również rękopisy i starodruki z XV wieku, oficjalne druki (zbiory praw, dzienniki urzędowe) z końca XVIII wieku oraz zbiór gazet Kleve z 1770 roku.

Czytaj dalej „NIEMCY: 100 lat temu w Kleve– głos z przeszłości”

NIEMCY: Z Shuttle-Srvice bliżej do skarbów archiwalnych w Viersen

Archiwum Powiatowew Viersen(Kreisarchiv Viersen) znalazło formułę na wzmocnienie swojej oferty edukacyjnej dla młodzieży szkolnej. Oprócz ciekawej oferty edukacyjnej  pielęgnującej włókiennicze tradycje regionu, pokazów dokumentów sięgających XIII wieku i innych atrakcji, archiwum dowozi specjalnym transportem Shuttle-Srvice zainteresowane klasy szkolne do archiwum.  Pracownicy archiwum w Viersen organizują transport dla klas szkolnych od poniedziałku do czwartku w godzinach 08:30–16:00. Usługa jest bezpłatna dla szkół z regionu.
„Cieszymy się, gdy klasy szkolne trafiają do naszego archiwum. Istnieje ogromna chęć poznania naszego archiwum we wszystkich jego aspektach i przeprowadzenia tu badań. Często jednak przeszkodą są względy organizacyjne, które możemy usunąć dzięki naszemu transportowi”  z zadowoleniem stwierdził  Starosta Viersen Dr. Andreas Coenen.

Czytaj dalej „NIEMCY: Z Shuttle-Srvice bliżej do skarbów archiwalnych w Viersen”

UKRAINA: Archiwa ukraińskie otrzymały pomoc z Niemiec

Państwowa służba archiwalna Ukrainy kontynuuje systematyczną współpracę z partnerami zagranicznymi, mającą na celu wspieranie archiwów Ukrainy oraz pomoc w zachowaniu narodowego dziedzictwa archiwalnego, zagrożonego zniszczeniem w wyniku zmasowanej agresji rosyjskiej.
20 stycznia 2023 r. dotarła do Kijowa pomoc z Niemiec, w postaci 20 specjalnych certyfikowanych szaf ognioodpornych z wielogodzinną ochroną przeciwpożarową. To efekt współpracy Ukrdzierżawu (Укрдержархів)z Federalną Administracją Kultury i Mediów (Bundesregierung für Kunst und Medien), Niemieckim Centrum Pomocy Instytucjom Artystycznym Ukrainy (Ukraine Art Aid Center), Archiwum Federalnym Niemiec w Koblencji (Bundesarchiv in Koblenz), Państwowym Archiwum Bawarii (BayerischesHauptstaatsarchiv), Federalnym Instytutem Historii i Kultury Niemców w Europie Wschodniej (Bundesinstitutfür Kultur undGeschichte im östlichen Europa) oraz Towarzystwem Niemiecko-Ukraińskim.

Czytaj dalej „UKRAINA: Archiwa ukraińskie otrzymały pomoc z Niemiec”