Z końcem 2023 roku nakładem Archiwum Narodowego w Pradze (Národní archiv v Praze) ukazała się ciekawa publikacja, która z pewnością zainteresuje wszystkich konserwatorów papieru, zatrudnionych nie tylko w archiwach, ale w ogóle trudniących się pielęgnowaniem dokumentów i publikacji papierowych. Dziełem tym jest „Atlas włókien papieru”.
Jak wiadomo papier jest celulozowy jest wytwarzany z drobnych, wydłużonych komórek roślinnych, najczęściej drzewnych, zwanych w terminologii papierniczej włóknami celulozowymi. W roślinie komórki te są zróżnicowane, tworząc zwartą tkankę. Aby drewno przerobić na papier trzeba je najpierw rozdrobnić na pojedyncze włókna. Z otrzymanej masy włóknistej formuje się następnie wstęgę papieru, wykorzystując naturalną zdolności włókien roślinnych do wiązania się ze sobą.
Tag: konserwacja
UKRAINA: Japonia pomaga Centralnemu Państwowemu Archiwum Historycznemu Ukrainy we Lwowie
Unikatowy papier japońskiej firmy Awagami, służący do renowacji starych dokumentów, zostanie bezpłatnie przekazany Ukrainie. Jak poinformował Serhij Korsunskij, ambasador Ukrainy w Japonii: „W japońskiej prowincji Tokushima produkowany jest wyjątkowy papier awagami, którego archiwa na całym świecie używają do restaurowania dokumentów historycznych.Po ten papier ustawia się ogromna kolejka. Na prośbę Centralnego Państwowego Archiwum Historycznego Ukrainy we Lwowie, zaapelowaliśmy do władz prowincji i kierownictwa firmy o umożliwienie zakupu poza kolejnością 8500 arkuszy tego papieru. Wicegubernator prowincji Tokushima odwiedził dziś ambasadę i poinformował, że materiały te zostaną przekazane Ukrainie bezpłatnie.Jeszcze przed końcem roku pierwsza partia trafi do Polski, a następnie zostanie wysłana do Lwowa”.
Źródło:
Центральний державний історичний архів України, м.Львів отримає унікальний папір awagami
oprac. Edyta Łaborewicz
AP Wrocław O/Legnica
CZECHY: Jubileuszowe spotkanie archiwalnych konserwatorów
W tym roku pracownia konserwatorska i restauratorska Powiatowego Archiwum Państwowego w Domažlicach z siedzibą w Horšovskim Týnie (Státní okresní archiv Domažlice se sídlem v Horšovském Týně), będącego Oddziałem Obwodowego Archiwum Państwowego w Pilźnie (Státního oblastního archivu v Plzni) będzie obchodzić 25-lecie istnienia. Z tej okazji postanowiono zorganizować spotkanie wszystkich osób zajmujących się konserwacją i restauracją archiwaliów, tj. restauratorów, konserwatorów i archiwistów.
Miejscowa pracownia konserwatorska urządzona została pod koniec 1995 roku na strychu głównego budynku Archiwum. Bezpośrednią inspiracją do jej powstania był tragiczny stan starego zasobu aktowego. Zaawansowana degradacja XVII – XIX-wiecznego materiału ograniczała jego czytelność, a tym samym wartość informacyjną. W 1996 roku nowopowstały warsztat został wyposażony w sprzęt i odpowiednie materiały i rozpoczął samodzielną działalność. Koncentruje się ona głównie na konserwacji i renowacji papieru czerpanego, obróbce pospolitego materiału aktowego oraz konserwacji i renowacji historycznych opraw, pergaminów i pieczęci. Wyposażenie stanowiska pracy umożliwia stosowanie wszystkich najczęściej stosowanych technik: klejenia, laminowania na zimno oraz uzupełniania papieru. W związku z obróbką papieru czerpanego w tutejszej pracowni zaczęto odtwarzać historyczne introligatorstwo. Konserwatorzy zajmują się również obróbką dokumentów pergaminowych i pieczęci. Przez ich ręce przeszedł np. duży zbiór najstarszych dokumentów z miasta Cheb oraz zbiór dokumentów archiwum rodzinnego Windischgrätzów, przechowywanych w oddziale w Klatovy. Konserwację uszkodzonego materiału papierowego umożliwia metoda laminowania jednostronnego lub dwustronnego na laminarce, która została uruchomiona w pracowni konserwatorskiej latem 2005 roku. Archiwum Państwowe zapewnia także konserwatorom zabytków możliwość konsultacji i staży.
Czytaj dalej „CZECHY: Jubileuszowe spotkanie archiwalnych konserwatorów”
SFRAGISTYKA: Opracowanie materiałów sfragistycznych w archiwach państwowych – nowa publikacja metodyczna
W dniu dzisiejszym (26 marca 2021 r.) przypada 60. rocznica urodzin Dariusza Bednarka, archiwisty, historyka, naszego kolegi. Zbiega się ona w czasie z publikacją przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych tomu pt. Opracowanie materiałów sfragistycznych w archiwach. Wyniki prac zespołu naukowego powołanego przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych do przygotowania wskazówek metodycznych do opracowania materiałów sfragistycznych w zasobie archiwów państwowych (Warszawa 2020, ss. 217). Stanowi on pokłosie prac nad metodyką opracowania pieczęci prowadzonych przez zespół naukowy, któremu Dariusz Bednarek nie tylko przewodniczył, ale też wniósł istotny wkład w końcowy efekt jego prac. Dlatego też książka została dedykowana Jego pamięci.
Publikacja składa się z dwóch części. Pierwsza z nich stanowi wprowadzenie do zagadnień sfragistycznych ważnych z punktu widzenia metodyki opracowania tego fragmentu zasobu archiwalnego, druga zaś zawiera tekst projektu wskazówek metodycznych do opracowania materiałów sfragistycznych w archiwach państwowych. Dystrybucję publikacji prowadzi Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych. W najbliższym czasie będzie też ona dostępna na stronie internetowej tej instytucji: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych – Publikacje NDAP (archiwa.gov.pl)
Paweł Gut i Marcin Hlebionek
UMK w Toruniu
CZECHY: Konserwacja akt śledztwa przeciw Miladzie Horákovej
Dnia 27 czerwca 2020 r. upłynie 70 lat od sądowego mordu, dokonanego przez komunistyczny wymiar sprawiedliwości Czechosłowacji na Miladzie Horákovej, skazanej na śmierć za rzekomą zdradę stanu. Postać ta – polityk, obrończyni praw kobiet, więziona przez Niemców w czasie II wojny światowej, jedyna kobietą jaka padła ofiarą mordu sądowego w okresie stalinizmu w Czechosłowacji, stała się symbolem walki o demokrację i wolność w obu państwach naszych południowych sąsiadów. Zbiór akt z dochodzenia prowadzonego przez Służbę Bezpieczeństwa Państwa pod kryptonimem „Środek” („Střed“), przeciw Horákovej i jej współpracownikom, przechowywany w Archiwum Organów Bezpieczeństwa (Archivu bezpečnostních složek) – odpowiednika polskiego IPN, zostały w 2010 r. uznany za archiwalnym zabytek kultury. Właśnie sposób konserwacji tego zbioru został zaprezentowany w przez wspomniane archiwum w Internecie w ramach Międzynarodowego Dnia Archiwów, który z powodu pandemii koronawirusa, nie mógł się odbyć w tradycyjny sposób.
Milada Horáková urodziła się 25 grudnia 1901 r. w Královskich Vinohradach, które od 1922 r. stanowią część Pragi, w rodzinie Čeňka Krále. W 1926 r. ukończyła prawo na Uniwersytecie Karola w Pradze, i niemal w tym samym czasie wyszła za Bohuslava Horáka, dziennikarza i jednego z redaktorów programowych Radia Czechosłowackiego. Już podczas studiów związała się z emancypacyjną Kobiecą Radą Narodową (Ženská národní rada), jednoczącą i koordynującą działania pojedynczych organizacji kobiecych, w walce o równość kobiet i mężczyzn zarówno pod względem zatrudnienia, jak i życia społecznego. Horáková szybko stała się jedną z kluczowych postaci tej organizacji. W 1929 r, została członkiem Czeskiej Narodowej Partii Społecznej (Česká strana národně sociální). Była członkiem Czechosłowackiego Czerwonego Krzyża i szeregu innych stowarzyszeń społecznych. Zawodowo pracowała w Centralnym Biurze Społecznym Miasta Pragi, zostając najmłodszym kierownikiem Wydziału do Spraw Młodzieży. Z przekonania była socjalistką, ale dużo podróżując, m.in. do Anglii, Francji, jak również do ZSRR, nie miała złudzeń co do bolszewickiej Rosji. Biegle mówiła po angielsku, francusku i niemiecku.
Czytaj dalej „CZECHY: Konserwacja akt śledztwa przeciw Miladzie Horákovej”
CZECHY: Seminarium konserwatorów zabytków pisanych i historyków w Opawie
Mające już długoletnią tradycję spotkania naukowe konserwatorów – w tym konserwatorów papieru i innych materiałów, na których wytwarzane są źródła archiwalne – już po raz 16 odbędą się w Czechach. Tym razem miejscem spotkania będzie Opawa, która gościć będzie licznych badaczy i konserwatorów w dniach 23-26 maja 2016 roku. Seminarium poświęcone będzie renowacji zabytków pisanych.
Tegoroczne seminarium zostanie zorganizowane przez: Krajowe Archiwum Państwowe w Opawie, tamtejsze Muzeum Śląskie, Archiwum Narodowe w Pradze, Departament Archiwów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Republiki Czeskiej, Instytut Technologii Chemicznej i Odnowy Zabytków Chemiczno-Technologicznej Szkoły Wyższej w Pradze oraz Czeskie Towarzystwo Informacyjne – Oddział przy Archiwum Narodowym.
Tematyka referatów i dyskusji podczas seminarium będzie skupiała się przede wszystkim na następujących zagadnieniach:
– praktyczna restauracja i konserwacja;
– badania w dziedzinie konserwacji i ochrony dziedzictwa piśmienniczego;
– materiały i środki służące renowacji oraz konserwacji;
– problemy etyczne renowacji i konserwacji;
– kwestia ekspozycji, dostępu i wykorzystania zabytków pisanych;
– doświadczenie z zagranicznych staży i wyjazdów naukowych;
– kształcenie konserwatorów.
Czytaj dalej „CZECHY: Seminarium konserwatorów zabytków pisanych i historyków w Opawie”
NIEMCY: Sposób na groźnych i niewidocznych niszczycieli- KEK
Wielkie katastrofy ostatnich 10 lat – pożar Weimarskiej Biblioteka Księżnej Anny Amalii w 2004, czy katastrofa Archiwum Historycznego Miasta Kolonii w 2009 – unaoczniły i uwrażliwiły społeczeństwo niemieckie na zagrożenia czyhające na niemieckie dziedzictwo kulturowe. Obok tych, nazwijmy to spektakularnych katastrof, na co dzień, w sposób niezauważalny piśmienne zabytki kultury podlegają długotrwałym procesom destrukcji, co możemy określić jako „pełzające katastrofy”. Wśród nich najpowszechniejsze to zanikanie atramentu, zniszczenia papieru, oddziaływanie szkodliwych czynników biologicznych wynikające z powodu złego przechowywania i niewystarczającej ochrony, z którymi na co dzień zmagają się konserwatorzy i archiwiści. W szczególności, ale nie tylko, w mniejszych instytucjach często brakuje wiedzy i środków, aby uratować unikatowe akta i eksponaty.
Czytaj dalej „NIEMCY: Sposób na groźnych i niewidocznych niszczycieli- KEK”