francja – Strona 2

FRANCJA: Raport z działalności archiwów za 2021 rok

Międzyresortowy Wydział Archiwów Francji 2 listopada 2022 r. opublikowała raport z rocznej działalności sieci archiwów francuskich za 2021 r. W roku sprawozdawczym sieć ta obejmowała: 3 służby o kompetencjach krajowych, 100 archiwów departamentalnych, 17 archiwów regionalnych, prawie 600 archiwów miejskich i międzygminnych oraz około 100 krajowych i lokalnych instytucjach publicznych z zasobem archiwalnym.
Sprawozdanie powstaje rokrocznie na odstawie Art. R.212-56 R212 Kodeksu dziedzictwa kultury.

Czytaj dalej „FRANCJA: Raport z działalności archiwów za 2021 rok”

FRANCJA: Socface – sztuczna inteligencja w służbie archiwów

Socface to projekt badawczy uruchomiony we wrześniu 2021 r., którego realizacja zakończy się w marcu 2025 r. Projekt ma na celu zbadanie zmian zachodzących w społeczeństwie francuskim w okresie stulecia 1836 – 1936 w oparciu o zachowane i zdigitalizowane spisy ludności, przechowywane w archiwach miejskich i departamentalnych. W ramach projektu, zdigitalizowane spisy ludności, za pomocą sztucznej inteligencji, będą automatycznie transkrybowane i przenoszone do bazy danych. Baza ma zawierać docelowo 700 milionów rekordów opisujących żyjących we wskazanym czasie ludzi. Ta olbrzymia ilość rekordów znajduje się obecnie na 15 milionach skanów rozproszonych w ponad stu archiwach. Wykorzystując fakt powtarzalności źródła stworzone zostaną modele automatycznego przetwarzania obrazu w taki sposób, aby wyodrębniać w obrazie źródłowym tabele, kolumny i wiersze, a wreszcie rozpoznać tekst w tak aby identyfikować jego znaczenie logiczne (nazwa, wiek, miejscowość, zawód itd.) Tak pozyskane informacje będą przechodziły walidację w oparciu o testy przygotowane przez archiwistów, historyków i demografów. Baza ma pozwolić nie tylko na badania nominatywne, genealogiczne, ale ma umożliwić także prace z zakresu demografii, historii gospodarczej i społecznej (np.: zmiany na rynku pracy, mobilność społeczną, różnice społeczne itp.).

Czytaj dalej „FRANCJA: Socface – sztuczna inteligencja w służbie archiwów”

FRANCJA: Baza danych ulic miasta Lyon

Archiwum Miejskie w Lyonie (Archives Municipales Lyon- AML) opracowało informatyczną bazę danych pozwalającą na śledzenie historii miejskich szlaków komunikacyjnych w czasie. Baza zawiera 4171 nazw ulic, placów, nadbrzeży, alejek i ścieżek miasta ukazując zmiany ich nazw i przebiegów. Ponadto znajdują się tam informacje o platformach, mostach, ślepych uliczkach oraz połączeniach pomiędzy placami. Baza jest na bieżąco aktualizowana w miarę realizacji nowych szlaków komunikacyjnych. Nazwy uporządkowane są alfabetycznie i pozwalają na odkrywanie ich pochodzenia czy ewolucji. Przykładem może być główna ulica miasta ul. Republiki – Rue de la Republique, która powstała w 1858 r., w czasach II Cesarstwa, na gruzach starych uliczek, jako ul. Imperialna (Rue Imperial).
Wyszukiwarka zawiera następujące elementy: lokalizacja ulicy, aktualna nazwa, stare nazwy i ich pochodzenie, ewolucja w czasie ulicy, a w tym jej numeracja układ i granice), spis mieszkańców, status ulicy (prywatny lub publiczny).
Omawiany projekt AML ma swoją długa historię. Początek dały mu, publikowane Biuletynie Miasta Lyon pomiędzy 1978 a 1988 r., kartoteki spisów ulic (w porządku alfabetycznym) z podaniem ich pochodzenia i chronologii (jeśli była znana).

Czytaj dalej „FRANCJA: Baza danych ulic miasta Lyon”

FRANCJA: Publikacja źródeł archiwalnych dotyczących ludobójstwa na ludności Tutsi w Rwandzie 1990 – 1994

We francuskim dzienniku urzędowym z 7 kwietnia 2021 r. opublikowano międzyresortowe zarządzenie otwierające francuskie archiwa posiadające zasoby dotyczące wydarzeń w Rwandzie z lat 1990 – 1994. Dekret pozwolił otworzyć (upublicznić) pełną wersję raportu sporządzonego przez komisję pod przewodnictwem Vincent Duclert : „Francja, Rwanda i ludobójstwo Tutsi (1990 – 1994) przedłożoną 21 marca 2021 r. Prezydentowi Republiki Francuskiej. Udostępniono wszystkie dokumenty archiwalne Prezydenta Francois Mitteranda i premiera Eduadra Balldura dotyczące Rwandy w latach 1990 – 1994, uzupełnione przez przekazane do Archiwum Narodowego kopie wszystkich cytowanych przez Komisję Badawczą dokumentów cytowanych w sprawozdaniu. Dokumentacja ta pochodzi z różnych ministerstw z tamtego okresu. Komisja przygotowała ponadto obszerny dokument zatytułowany „Stan źródeł w zasobach archiwów francuskich do badań nad Francją w Rwandzie i ludobójstwem Tutsi (1990 – 1994)” (État des sources dans les fonds d’archives français pour la recherche sur la France au Rwanda et le génocide des Tutsi (1990-1994). Dokument stanowi niezwykle interesujący przykład profesjonalnego inwentarza tematycznego. Całość dokumentacji, to znaczy raport Komisji, wraz z wszystkimi załącznikami oraz archiwalnym inwentarzem tematycznym, został udostępniony na rządowym portalu www.vie-publique.fr (Życie publiczne- portal, portalu gromadzący informację z obszaru różnych funkcji państwa (od nauki i kultury po gospodarkę) dla obywateli.
Sam raport: La France, le Rwanda et le génocide des Tutsi (1990-1994) Rapport remis au Président de la République le 26 mars 2021 (Francja, Rwanda i ludobójstwo Titsi (1990-1994) Raport przedłożony Prezydentowi Republiki 26 marca 2021 r.) jest obszernym, liczącym 992 strony dokumentem. Oprócz części wstępnej oraz konkluzji składa się z trzech zasadniczych części podzielonych na rozdziały.

Czytaj dalej „FRANCJA: Publikacja źródeł archiwalnych dotyczących ludobójstwa na ludności Tutsi w Rwandzie 1990 – 1994”

FRANCJA i WŁOCHY: Portale tematyczne w archiwistykach narodowych. Część II. Portale francuskie „Hołd archiwów państwowych dla prezydenta Valéry Giscard d’Estaing”

1. Hommage des Archives nationales au Président Valéry Giscard d’Estaing
Hołd archiwów państwowych dla prezydenfa Valéry Giscard d’Estaing

Archiwa Państwowe w hołdzie prezydentowi Valéry Giscard d’Estaing (Hommage des Archives nationales au Président Valéry Giscard d’Estaing) to najnowszy francuski portal tematyczny. Opublikowano go w związku ze śmiercią prezydenta Valerego Giscard d d’Estaing (1926 – 2020), który zmarł w wieku 94 lat dnia 2 grudnia 2020 r. Był prezydentem Francji w latach 1974 – 1981.Portal składa się z dwóch części: „Siedem lat w obrazach (maj 1974 – maj 1981)” (Le septennat en images (mai 1974 – mai 1981) oraz „Valéry Giscard d’Estaing i archiwa” (Valéry Giscard d’Estaing et les archives).W części pierwszej wykorzystując 17 fotografii z zasobu archiwów francuskich wraz z ich opisem (kontekstem) lub kopii dokumentów, w krótkich migawkach, ukazują jego prezydenturę. Nie brano pod uwagę jedynie spektakularnych wydarzeń, ale także bardzo ludzkie aspekty jak rolę jaką odgrywała małżonka prezydenta dotąd w obyczaju francuskim nie znaną, a wzorowaną na pierwszych damach amerykańskich, zwłaszcza na Jackie Kennedy.

Czytaj dalej „FRANCJA i WŁOCHY: Portale tematyczne w archiwistykach narodowych. Część II. Portale francuskie „Hołd archiwów państwowych dla prezydenta Valéry Giscard d’Estaing””

FRANCJA i WŁOCHY: Portale tematyczne w archiwistykach narodowych. Część I Wstęp

Portale tematyczne są stosunkowo nowym zjawiskiem w archiwistyce światowej. W Europie dużą wagę przywiązują do nich archiwa Francji i Włoch, choć w pewnych formach, jak na przykład genealogia, znane są w większości narodowych sieci archiwalnych i to od dawna. Wydaje się, że źródeł ich można by upatrywać w realizowanych dawniej przez archiwa kwerendach tematycznych. Obecnie możliwości techniczne pozwalają w zasadzie dowolnie kształtować koncepcje prezentacji określonych tematów istotnych z punktu widzenia wspólnej historii. Fakty i osoby najistotniejsze dla wspólnej historii stają sie tematem kwerend archiwalnych rozpowszechnianych w formie portali tematycznych. Archiwa narodowe Francji w dwóch zdaniach zdefiniowały ich cele: „Portale tematyczne zawierają podstawowe zasoby do znajomości najważniejszych faktów i osób naszej wspólnej historii. Redagowane przez odpowiedzialnych za zespoły archiwalne i dokumentację są zaadresowane tak do specjalistów jaki i laików.”* We Włoszech portale tematyczne są integralną częścią szerokiego środowiska Systemu Archiwistyki Narodowej (Sistema Archivistico Nazionale – SAN), a podstawową ich funkcją jest „…umożliwienie publiczności, nie tylko specjalistom i ekspertom, dostępu do szerokiego dziedzictwa archiwalnego składającego się z wielu źródeł (dokumentacji aktowej, ikonograficznej, fotograficznej i audiowizualnej) związanych z określonym tematem. Portale zrodziły się z potrzeby uwidocznienia przebogatego dziedzictwa, wciąż mało znanego, równocześnie pozwalają wykorzystać wielką pracę wykonaną przez instytucje archiwalne znaną dotąd ograniczonemu kręgowi uczonych”.**
Archiwa włoskie podkreślają, że mimo przystępnego sposobu udostępniania wszystkie opisy są zgodne ze wspólnymi standardami narodowymi i międzynarodowymi, a obiekty cyfrowe zostały wyposażone w metadane systemu METS aby umożliwić łączenie ich z archiwum pochodzenia.

Czytaj dalej „FRANCJA i WŁOCHY: Portale tematyczne w archiwistykach narodowych. Część I Wstęp”

FRANCJA: „Okresy przechowywania. Przewodnik praktyczny” – nowa publikacja SIAF

W lipcu 2020 r. Międzyministerialny Wydział Archiwów Francji (Service interministériel des archives de France – SIAF) oraz Narodowa Komisja Informatyki i Wolności (Commission nationale Informatique et Libertés) opublikowały broszurę poświęconą okresom przechowywania danych osobowych oraz sposobom określania metod ograniczania czasu ich przechowywania, a także postępowania z nimi.
Dokument składa się z trzech części:
1. Podstawy ograniczania okresu przechowywania,
2. Definicje i zastosowania okresu przechowywania,
3. Normy okresu przechowywania.
Uzupełnieniem są: użyteczne linki, normy prawne oraz słownik.

Omawiana publikacja jest przeznaczona dla podmiotów publicznych i prywatnych które zbierają i przetwarzają dane osobowe, postępowanie z którymi musi być zgodne z regulacjami RODO (Rozporządzenie o ochronie danych osobowych – General Data Protection Regulation – (EU) 2016/679). Art. 5 RODO zobowiązał każdego administratora danych osobowych do ustalenia okresu przechowywania danych osobowych w sposób spójny i uzasadniony ze względu na cel ich przechowywania. Oznacza to, że żadna organizacja nie może przechowywać danych osobowych w nieskończoność, z wyjątkiem określonych przypadków.
Czytaj dalej „FRANCJA: „Okresy przechowywania. Przewodnik praktyczny” – nowa publikacja SIAF”

FRANCJA: Geneza ustawy o archiwach z 1979 r. – publikacja

Portal Archiwa Francji poinformował o wydaniu monumentalnej publikacji poświęconej legendarnej już francuskiej ustawie archiwalnej z 3 stycznia 1979 r. Ustawa ta z perspektywy czasu określana jest „ustawą dwustulecia” (Cette loi venait combler ce qui, rétrospectivement, était perçu comme un vide législatif presque bicentenaire.). Obecnie ustawa weszła, w całości, w skład „Kodeksu dziedzictwa”. Code de Patrimoine- Kodeks dziedzictwa nie jest w występującą w Polsce regulacją prawną. Jest odpowiednikiem innych kodeksów takich jak: Kodeks administracyjny, karny, pracy i inne, zastosowanym do dziedzin związanych z kulturą, czy szczerzej dziedzictwem kulturowym. Francuski kodeks dziedzictwa został uchwalony i wszedł w życie w 2004 r. Składa się z siedmiu części:

1) Regulacje wspólne dla całości dziedzictwa kulturalnego,

2) Archiwa

3) Biblioteki

4) Muzea

5) Archeologia

6) Zabytki kultury materialnej i architektury

7) Dyspozycje dotyczące kolonii

Czytaj dalej „FRANCJA: Geneza ustawy o archiwach z 1979 r. – publikacja”

FRANCJA: Nauka w pogoni za zbrodnią – wystawa w Archives National w Pierrefitte-sur-Seine

W dniu 13 września 2019 r., pod Paryżem w Pierrefitte-sur-Seine, gdzie znajduje się siedziba Artchives de France zostanie otwarta wystawa; „Nauka w pościgu za zbrodnią” (La science à la poursuite du crime). Komisarzem wystawy jest wykładowca nauk politycznych na uniwersytecie w Cergy-Pontoise. Wystawa poświęcona jest pionierowi ekspertyzy kryminalistycznej, Alfonsowi Bertillion (1853 – 1914). Bertillon od 1878 r. odpowiadał w paryskiej nprefekturze policji za kopiowanie i przechowywanie kartotek oskarżonych. Opracował nowy system klasyfikacji kart poszczególnych osób w oparciu o antropometrię (pomiary kości wykonywane na ludzkim ciele). Antropometria była pierwszym systemem naukowym wykorzystywanym przez policję, zastąpiona została przez znacznie skuteczniejszą daktyloskopię. Do tego czasu identyfikacja przestępców odbywała się na podstawie nazwiska i fotografii (fotografowanie przestępców rozpoczęło sie już w latach czterdziestych XIX w.) Na przełomie XIX i XX w. znacznie poszerzył badania nad identyfikacja śladów odnajdowanych w miejscach zbrodni, a w 1888 r. zestandaryzował fotografowanie przestępców. Bertillon wdrożył nowatorskie techniki w wielu dziedzinach kryminalistyki począwszy od wspomnianej normalizacji fotografii sądowej, przez daktyloskopię po nowatorską systematyzację akt. W tym ostatnim zakresie opracował systematykę i sposób zarządzania zbiorami ekspertyz kryminalnych opisujących różnorakie ślady po narzędziach wykorzystywanych do włamań oraz metodę śledzenia w przestrzeni publicznej osób poszukiwanych przez policję opartą na analizie grafologicznej.

Czytaj dalej „FRANCJA: Nauka w pogoni za zbrodnią – wystawa w Archives National w Pierrefitte-sur-Seine”

FRANCJA: ADAMANT pierwsze podejście do udostępniania zasobów cyfrowych online

ADAMANT (Administration Des Archives et de leurs Métadonnées aux Archives nationales dans le Temps- Administracja Archiwów i ich Metadanych w Czasie w Archiwach Państwowych) jest uruchomionym w 2015 r. projektem, którego celem jest organizacja narzędzi i procedur w archiwach państwowych tak aby mogły one sprostać wyzwaniom cyfrowym. Projekt ma zapewnić ciągłość usług publicznych przez archiwa państwowe poprzez poprawę ochrony i dostępu do danych dostarczanych do archiwów przez organizacje społeczeństwa obywatelskiego. Chodzi o przygotowanie całego obszaru zarządzania archiwami cyfrowymi jak, infrastruktura fizyczna i zapewnienie ochrony i dostępu do danych, przygotowania zintegrowanego oprogramowania oraz przygotowanie ludzi i metodyki postępowania. ADAMANT jest częścią szerszego projektu o nazwie VITAM archivage numérique.

Czytaj dalej „FRANCJA: ADAMANT pierwsze podejście do udostępniania zasobów cyfrowych online”