Tag: czechy

CZECHY: Konferencja o obronie granic państwowych w latach 60. XX w.

Stowarzyszenie Czeskich Archiwistów zaprasza na konferencję naukową, organizowaną przez Muzeum Techniki w Brnie we współpracy z tamtejszym Uniwersytetem Obrony, pt. „Ochrona granicy państwowej w cieniu muru berlińskiego. Przełom lat 50. i 60. oraz pierwsza połowa lat 60. w regionach przygranicznych”, która odbędzie się dnia 5 maja 2022 r. w sali wykładowej wspomnianego Muzeum Techniki w Brnie, ul. Purkyňova 105, Brno-Královo Pole.
W dziejach Świata lata 60. XX wieku przyniosły łagodzenie napięć między dwoma mocarstwami oraz z rozszerzeniem współpracy pomiędzy krajami bloku zachodniego i wschodniego. Jednak początek tej dekady wiązał się z ogromnym ryzykiem konfrontacji militarnej. Środkowoeuropejska granica pomiędzy dwoma blokami politycznymi stała się miejscem eskalacji napięcia międzynarodowego nie tylko podczas budowy muru berlińskiego, ale także rok później, w październiku 1962, podczas kryzysu kubańskiego. O ile ten ostatni kryzys dotknął granicę tylko tymczasowo, o tyle konsekwencje budowy muru berlińskiego były długotrwałe, odznaczając swe piętno na środkowoeuropejskiej granicy bloku wschodniego.

Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja o obronie granic państwowych w latach 60. XX w.”

CZECHY: Publikacja banknotu kolekcjonerskiego „Sława Ukrainie”

Portal Stowarzyszenia Czeskich Archiwistów zamieścił informację o opublikowaniu i rozpoczęciu w Czechach sprzedaży pamiątkowego banknotu „Chwała Ukrainie” (Sláva Ukrajině), jak również o uruchomieniu strony internetowej www.2022ukrajina.cz – poświęconej wspieraniu walczącej z rasistowską Rosją Ukrainy.
Wydawcą banknotu jest firma „Czeskie Dukaty”, istniejąca od 2016 r., wyspecjalizowana w opracowywaniu i rozpowszechnianiu wśród kolekcjonerów okolicznościowych medali oraz pamiątkowych grafik. Założycielem firmy jest Vladimír Olmr. Pierwszą wydaną przez niego pamiątką w formie banknotu była ubiegłoroczna edycja biletu poświęconego Václavowi Havlowi z okazji 10. rocznicy jego śmierci. Cały nakład został wyprzedany w ciągu kilku dni. Drugi banknot poświęcony został obchodom 50. urodzin Jaromíra Jágra – znakomitego czeskiego hokeisty. Pomnik Chwały Ukrainie jest trzecim obiektem z tej serii.

Czytaj dalej „CZECHY: Publikacja banknotu kolekcjonerskiego „Sława Ukrainie””

CECHY I SŁOWACJA: Stanowiska stowarzyszeń archiwalnych Czech i Słowacji wobec wojny w Ukrainie

Trwająca od ponad dwóch tygodni rosyjska agresja w sąsiedniej nam Ukrainie wywołała zrozumiałe protesty i wyrazy poparcia dla broniącego się narodu, odnotowane na całym świecie. Także w świecie archiwalnym, zaniepokojonym o życie ludzkie, ale i niszczenie dziedzictwa kulturowego, odezwały się liczne głosy potępienia dla agresora, a przede wszystkim wsparcia dla Ukrainy. Wśród nich znalazły się specjalne oświadczenia archiwalnych stowarzyszeń w Czechach i na Słowacji.
Zarząd Stowarzyszenia Archiwistów Słowackich (Spoločnost slovenských archivárov) na nadzwyczajnym posiedzeniu w dniu 1 marca 2022 r, przyjął rezolucję, w której czytamy:
„Potępiamy bezprecedensowy atak militarny Rosji na Ukrainę. Uważamy to za akt agresji niosący ze sobą tragiczne straty ludzkie, materialne i kulturowe, w tym także dotyczące dziedzictwa archiwalnego. Wyrażamy nasze wsparcie dla narodu ukraińskiego w obronie swojego państwa.
Zarząd Stowarzyszenia Archiwistów Słowackich nawiązuje kontakty z archiwistami w Ukrainie w celu udzielenia pomocy archiwistom i studentom, jacy znaleźli się na terenie Republiki Słowackiej w sytuacji wojennej, która spowodowała kryzys humanitarny. Wzywamy członków Stowarzyszenia Archiwistów Słowackich oraz wszystkich naszych przyjaciół i sympatyków do pomocy obywatelom Ukrainy w miarę swych możliwości.

Czytaj dalej „CECHY I SŁOWACJA: Stanowiska stowarzyszeń archiwalnych Czech i Słowacji wobec wojny w Ukrainie”

CZECHY: Konferencja o Karolu I Habsburgu

Z okazji 100. rocznicy śmierci Karola I Habsburga (1887-1922) Regionalne Archiwum Państwowe w Pradze oraz Wydział Teologiczny im. Cyryla i Metodego Uniwersytetu Palackiego w Ołomuńcu, organizują naukową konferencję pt. „Błogosławiony Karol I – władca, wygnaniec, żołnierz, gospodarz”. Wydarzenie to, na które zaproszona jest również szeroka publiczność, będzie miało miejsce w czwartek 31 marca 2022 r. w sali Wydziału Teologicznego Uniwersytetu w Ołomuńcu.
Po rejestracji uczestników, jako pierwszy, przewidziano referat Jiříego Pernesa, pt. „Cesarz Karol I Habsburg: jego życie i starania o utrzymanie tronu”. Autor skupi się w nim na najważniejszych momentach życia ostatniego monarchy austro-węgierskiego. Urodził się on jako jeden z wielu arcyksiążąt, i nikt nawet nie rozważał jego wstąpienie na tron. Jednak samobójstwo arcyksięcia Rudolfa w 1889 r. i zrzeczenie się tronu przez arcyksięcia Franciszka Ferdynanda d’Este w 1900 r. zasadniczo zmieniły sytuację. Objąwszy w 1916 r. tron po śmierci Franciszka Józefa I, dążył do przeprowadzenia wewnętrznych reform politycznych w celu przywrócenia monarchii konstytucyjnej i zakończenia wojny. Zabrakło mu jednak czasu na realizację tych planów. Rozpad monarchii spowodowały jego emigrację. Jeszcze dwukrotnie próbował przejąć rząd na Węgrzech, ale bezskutecznie. Decyzją zwycięskich mocarstw został internowany na Maderze, gdzie zmarł.

Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja o Karolu I Habsburgu”

CZECHY: Konferencja o partiach niekomunistycznych w Czechosłowacji

W latach 1948-1989 Czechosłowacja była państwem na wskroś komunistycznym, z dominującą jednoznacznie Komunistyczną Partią Czechosłowacji (Komunistická strana Československa, w skrócie KSČ), istniejącą w latach 1921-1992, uznaną w 1993 r. przez Parlament za organizację zbrodniczą. Jednak w jej „cieniu” działy też inne ugrupowania i im właśnie ma być poświęcona konferencja naukowa, zaplanowana na 25 i 26 maja 2022 r. na temat: „Partie niekomunistyczne w komunistycznej Czechosłowacji 1948–1989”.
Konferencja skupia się na tematach, które do tej pory nie były poruszane w historiografii, poza monografiami o Czechosłowackiej Partii Ludowej, jak również prezentacji niektórych etapów działalności Czechosłowackiej Partii Socjaldemokratycznej. W tych aspektach wciąż brakuje badań podstawowych. Dlatego konferencja będzie się koncentrować na roli partii niekomunistycznych w systemie politycznym, życiu politycznym i społecznym Czechosłowacji w okresie dyktatury komunistycznej, zarówno na szczeblu centralnym, jak i regionalnym. Organizatorzy pragną skupić się również na najważniejszych politykach, organizacji wewnętrznych i życiu tych partii, ich szeregowych członkach, składzie społecznym i pozycji w społeczeństwie czechosłowackim, jak również działalności i roli, jaką odegrali w różnych wydarzeniach „zwrotnych” w dziejach państwa. Uwaga uczestników konferencji ma się skupić również na działalność partii niekomunistycznych w ramach Frontu Narodowego i parlamentu, jak i innych aspektach ich funkcjonowania.

Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja o partiach niekomunistycznych w Czechosłowacji”

CZECHY: Przeniesienie archiwum z Zamrska do Hradca Kralove

Z dniem 1 stycznia 2022 roku nastąpiło przeniesienie głównej siedziby dotychczasowego Państwowego Archiwum Regionalnego w Zamrsku do Hradca Králové, czyli z małej mieściny na obrzeżach do stolicy województwa. Działanie to pociągnęło za sobą również zmianę nazwy tejże placówki, które nazywa się obecnie Státní oblastní archiv v Hradci Králové (Państwowe Archiwum Regionalne w Hradcu Kralove) i mieści się przy pod adresem: ul. Balbínova 821/8, 500 03 Hradec Králové. Dotychczasowa siedziba dyrekcji stała się oddziałem nowego archiwum państwowego.
Państwowe Archiwum Regionalne w Zámrsku (SOA w Zámrsku) utworzone zostało w 1960 r. dla obsługi dwóch województw kralovehradeckiego i pardubickiego. Umieszczono je pałacu znajdującym się w liczącej niecałe 1000 mieszkańców miejscowości Zamrsku, leżącej w powiecie Ústí nad Orlicí, znajdującym się w województwie Pardubickim. Jednym słowem dość daleko od większych ośrodków miejskich i naukowo-kulturalnych. W tym rejonie tylko tu bowiem władza państwowa dysponowała odpowiednio dużym obiektem, jakim był przedmiotowy pałac.

Czytaj dalej „CZECHY: Przeniesienie archiwum z Zamrska do Hradca Kralove”

Czechy. Wystawa archiwalnych fotografii Dagmar Hochovej w parlamencie

Na stronach internetowych czeskiego parlamentu (Poslanecké sněmovny) można oglądać wystawę unikatowych fotografii z lat 1990-1992, ukazujących życie czechosłowackiego parlamentu, wówczas Czeskiej Rady Narodowej. Lata te naznaczone były przemianami polityczno-społecznymi i gospodarczymi, jak również dążeniem Słowaków do suwerenności. Autorką tych już archiwalnych zdjęć była wybitna czeska fotograf, a wówczas także posłanka, Dagmar Hochová.
Hochová urodziła się w 1926 r. w Pradze, studiowała tamże na Państwowej Szkole Grafiki (1942–1943, 1946). Następnie zajmowała się fotografią reklamową i została jedną z pierwszych uczennic prof. Karla Plicky w nowo powstałej Filmowej Akademii Sztuk Scenicznych. W 1953 r. ukończyła studia podyplomowe z zakresu fotografii filmowej i podjęła współpracę z czasopismami i wydawnictwami dla dzieci, co sprawiło, iż poświęciła się fotografii reportażowej i dokumentalnej. Jej najbardziej znane cykle fotogramów to: Dzieci, Siła Wieku, Pary, Święta i Uroczystości. Jej obiektyw chwytał migawki z życia małych i zaniedbanych dzieci, osób starszych i zakonnic. Zawsze ciągnęło ją do miejsc, w których coś się działo. Jej dzieło wymyka się wszelkie konwencjom. Lekceważyła wszelkie reguły kompozycyjne, gardziła aranżacją scen, fotografowała osoby lub przedmioty, nienawidziła sztucznego oświetlenia, zwłaszcza światła stroboskopowego, nie interesowała się techniczną precyzją. Najważniejsza dla niej była siła wypowiedzi o człowieku i temu podporządkowała wszystko. W 2001 r. wydała swoją ostatnią książkę, zawierającą fotograficzne portrety czeskich pisarzy, zatytułowaną „Koniec chleba, początek kamieni” (Konec chleba, počátek kamení). W latach 1990-1992, z ramienia Forum Obywatelskiego, była członkiem Czeskiej Rady Narodowej, W 2001 r. została odznaczona Medalem Zasługi za wybitne osiągnięcia artystyczne.

Czytaj dalej „Czechy. Wystawa archiwalnych fotografii Dagmar Hochovej w parlamencie”

CZECHY: Konferencja o danych osobowych w archiwach

Dnia 9 listopada 2021 r. odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa nt. „Dane osobowe w archiwach: prywatność i otwartość w dobie informatyzacji”, zorganizowana przez Okręgowe Archiwum Państwowe w Pradze i Archiwum Narodowe w Pradze. Relacja z tego wydarzenia została udostępniona na stronach tej ostatniej instytucji.
Uczestnicy konferencji zmierzyli się z problemami, jakie przyniósł obecny rozwój społeczeństwa informacyjnego, w połączeniu z nowo nabytą wolnością. Związane są one z uregulowaniem kolizji praw obywatelskich – prawa do wiedzy, wolności badań naukowych, prawa do informacji o działaniach instytucji państwowych, ale także praw osobistych, prywatności, prawa obywateli do informacji, samostanowienia. Archiwa, które przechowują przede wszystkim dokumenty powstałe w wyniku działalności instytucji państwowych, muszą dokonywać trudnych ocen dotyczących konfliktów pomiędzy uzasadnioną ochroną interesów prywatnych a publicznych. Co więcej, konflikt ten wpływa na cały cykl życia dokumentu i zwiększa wymagania dotyczące przechowywania informacji przez twórców, ich odbioru, przetwarzania, jak i publicznego do nich dostępu. Ponadto oczekiwania badaczy są bardzo zróżnicowane, począwszy od badań naukowych, poprzez kontrolę obywatelską władzy publicznej, aż po komercjalizację danych wydobywanych maszynowo w kontekście ponownego wykorzystania informacji sektora publicznego.

Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja o danych osobowych w archiwach”

CZECHY: Konferencja o radykalnej lewicy w Europie Środkowej w latach 1918-1933

W dniach 14-15 października 2021 r. w sali kinowej Archiwum Narodowego w Pradze, odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa na temat „Radykalna lewica w Europie Środkowej i jej rozwój od końca I wojny światowej do roku 1933” (Radikální levice ve střední Evropě a její vývoj od konce první světové války do roku 1933), którą zorganizowali: Instytut Historii Akademii Nauk Republiki Czeskiej, Archiwum Narodowe w Pradze, Instytut Filozofii Południowoczeskiego Uniwersytetu w Czeskich Budziejowicach. Konferencję zorganizowano w ramach programu badawczego, cz. 11 „Europa i państwo: między barbarzyństwem a cywilizacją”.Uczestnicy konferencji obradowali w sześciu blokach tematycznych. Tematy wygłoszonych w ramach nich referatów przedstawimy poniżej.

Blok nr I „Ruch komunistyczny i Europa”.
– Emil Voráček, „Lewica w okresie międzywojennym. Próba refleksji”.
– Peter Popálený, „Komintern – ‘trzeci okres’ 1928-1933 i jego wpływ na politykę Komunistycznej Partii Czechosłowacji”.
– Bohumil Melichar, „Partia Komunistyczna jako agentura propagandowa sowieckiego eksperymentu. Spory o wydarzenia w ZSRR, jako część praktyki konkurencyjnych wewnątrz czechosłowackiej lewicy”.
– Agnés Kelemen, „Od Gangu Trzynastu do Grupy Brneńskiej” (From the “Gang of Thirteen” to the “Brno Group”).
– Andrej Tóth, „Komunistyczne intermezzo” węgierskiej socjaldemokracji z 1919 r. i jego fatalny wpływ na partię oraz dalszy powojenny rozwój Węgier.
– Miroslav Šepták, Porównanie pozycji socjaldemokracji i komunistów w austriackim systemie politycznym (1918-1934).

Blok nr II „Kościoły a radykalna lewica”.
– Marek Šmíd, Watykan i wzrost radykalnej lewicy w Europie Środkowej po 1918 r.
– Jurij Danilec, Kościół a wybory parlamentarne w Rusi Podkarpackiej 16 marca 1924 r.
– Viktor Kičera, Populizm komunistyczny i Kościół greckokatolicki na Rusi Podkarpackiej w latach 20. XX wieku.
– Jurij Danilec, Weronika Bułat, Motywy bolszewickie i komunistyczne na kartach czasopism kościelnych na Rusi Podkarpackiej w latach 20. i 30. XX wieku.

Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja o radykalnej lewicy w Europie Środkowej w latach 1918-1933”

CZECHY: Dokumenty miesiąca Archiwum Prezydenta Republiki Czeskiej

Archiwum Urzędu Prezydenta Republiki Czeskiej, działające formie zinstytucjonalizowanej w różnej postaci od 1954 r., jest instytucją publiczną, działającą w myśl czeskiej ustawy o archiwizacji i obsłudze akt oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. nr 499/2004). Funkcjonuje w ramach sieci archiwów państwowych, należąc do archiwów specjalistycznych i zajmując się dokumentacją powstałą w wyniku działalności Kancelarii Prezydenta i wspierających z nią instytucji. Jak wszystkie archiwa historyczne przejmuje, ewidencjonuje, trwale przechowuje i udostępnia powierzone mu dokumenty, które pochodzą z lat [1816] 1919-2013, zajmując łącznie 1500 mb półek.
W ramach udostępniania i promocji pracownicy archiwum zamieszczają na stronach internetowych swej instytucji najciekawsze dokumenty. Od 2012 r. czynią to w ramach cyklu „archiwalia miesiąca”, ukazującego i omawiającego materiały dla ciekawych i ważnych wydarzeń sprzed lat. Wbrew nazwie nie w każdym miesiącu pojawiają się kolejne prezentacje, lecz zawsze przykuwają uwagę licznych odbiorców. W ostatnim czasie zaprezentowano dokumenty dwóch wydarzeń: rozwiązanie Układu Warszawskiego w 1991 r. oraz inwazję wojsk tegoż układu w sierpniu 1968 r. na Czechosłowację.

Czytaj dalej „CZECHY: Dokumenty miesiąca Archiwum Prezydenta Republiki Czeskiej”