Tag: czechy

CZECHY: Przepisy lecznicze ze starych dokumentów archiwalnych

Wiadomo, że magazyny archiwalne skrywają materiały dotyczące, a przynajmniej dotykające, niemal wszystkich rodzajów ludzkich aktywności. Są wśród nich również różnorodne sprawy dotyczące zdrowia i lecznictwa. Obecnie, gdy wraz z jesienią pojawiają się coraz częstsze przeziębienia, kaszel i tym podobne dolegliwości, na które często stosujemy proste „domowe sposoby”, ciekawie może wyglądać spojrzenie na stare, często zapomniane, metody lecznicze, zachowane w źródłach.
Powyższym tropem poszli czescy archiwiści z Okręgowego Archiwum Państwowego w Trzebini (Státní oblastní archiv v Třeboni) oraz jego Oddziałów, odnaleźli takie stare przepisy na różne dolegliwości i zaprezentowali je na swoich stronach internetowych. A oto kilka przykładów:
W przechowywanym w Powiatowym Archiwum Państwowym w Jindrzychowie Hradcu (Státní okresní archiv Jindřichův Hradec), zespole „Archiwum miasta Nová Bystřice” znajdują się dwie niedatowane instrukcje, bez określenia ich twórcy, dotyczące przygotowania eliksiru leczniczego.
Starszy z tych rękopis (szacowany na początek XVIII w.) zawiera przepis na przygotowanie Złotej Wody z szałwi i Wietrznej Wody, młodszy zaś na produkcję słynnych szwedzkich kropli. Niektóre surowce, niestety, udało się ustalić jedynie w przybliżeniu. Mam nadzieję, że czytelnikowi z zatkanym nosem i drapającym gardłem, który zostanie w domu na dłużej i ma ochotę mieszać własne lekarstwa, nie zaszkodzi napój z grubsza inspirowany starymi przepisami.

Czytaj dalej „CZECHY: Przepisy lecznicze ze starych dokumentów archiwalnych”

CZECHY: Promocja wspomnień wybitnego czeskiego archiwisty, prof. Ivana Hlaváčka

Uroczysta promocja książki wybitnego historyka i archiwisty prof. Ivana Hlaváčka, pt. Život mezi knihami a listinami (Życie między książkami i dokumentami), odbędzie się dnia 14 grudnia 2023 r. o godzinie 16.00 w sali kinowej Archiwum Narodowego w Pradze. Będzie to jednocześnie spotkanie z autorem i jego znakomitymi kolegami. Prezentowana publikacja to zbiór wspomnień profesora z jego długiego żywota badacza i edytora źródeł.
Prof. PhDr. Ivan Hlaváček, CSc., czeski historyk i archiwista. Urodził się 28 maja 1931 r. w Pradze. W latach 1950-1955 studiował historię ze specjalizacją archiwalną na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Karola w Pradze, gdzie następnie został asystentem u prof. Václava Vojtíška i podjął studia podyplomowe. W 1958 r. obronił pracę doktorską o kancelarii i dokumentach Wacława IV. W 1967 r. habilitował się, jednak po 1968 r. odmówiono mu tytułu profesora. Otrzymał go dopiero po aksamitnej rewolucji 1989 r. (w 1990 r.). W latach 1990-2000 był pracownikiem Katedry Nauk Pomocniczych Historii; specjalizował się w dyplomatyce czeskiej, zwłaszcza średniowiecznej, kodykologii, paleografii, historii administracji i historiografii. W latach 1992-1998 profesor wizytujący na Uniwersytecie w Konstancji. Czynny uczestnik licznych międzynarodowych sympozjów i kongresów, m.in. w USA, Francji, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Włoszech, Belgii, Holandii, Niemczech, Polsce, Austrii, Luksemburgu, Węgrzech, Szwajcarii.

Czytaj dalej „CZECHY: Promocja wspomnień wybitnego czeskiego archiwisty, prof. Ivana Hlaváčka”

CZECHY: Monografia miasta Zlin pod redakcją miejscowego archiwisty

Od dawna wiadomo, że archiwiści państwowi, zwłaszcza ci działający w ośrodkach lokalnych, należą do czołowych badaczy przeszłości i najlepszych jej znawców. Nic zatem dziwnego, że autorem znacznej części tekstu i redaktorem nowej książki poświęconej historii miasta Zlin, został kierownik tamtejszego Powiatowego Archiwum Państwowego David Valůšek.
Zlin to ponad siedemdziesięciotysięczne miasto wojewódzkie we wschodnich Morawach, mające średniowieczną metrykę, a znane chyba najbardziej z istniejącej tu od 1894 r., znanej w całym świecie, fabryki obuwniczej Tomasza Baty. Przedsiębiorca ten, uległszy międzywojennej modzie i idei tworzenia miast-organizmów, zdrowych, funkcjonalnych i samowystarczalnych, stworzył taki organizm właśnie w Zlinie. Aby go zrealizować uzyskał poparcie i pomoc zwolennika „miasta-ogrodu”, brytyjskiego urbanisty Ebenezera Howarda, oraz najwybitniejszego twórcy architektury modernistycznej Le Corbusiera.

Czytaj dalej „CZECHY: Monografia miasta Zlin pod redakcją miejscowego archiwisty”

CZECHY: Wizje archiwistyki narodowej – przygotowania do debaty

Czeska społeczność archiwalna przeprowadziła w ostatnich dwóch latach kilka dyskusji na temat przyszłego kierunku rozwoju swej branży. Dwie ostatnie z nich odbyły się w Hradcu Králové (w 2022 r.) i w Pardubicach (w 2023 r.). Ich wyniki pozwalają na sformułowanie kolejnych obszarów tematycznych, które winny stać się punktem wyjścia do dalszych prac koncepcyjnych.
Dlatego też przy Departamencie Archiwów i Służb Kancelaryjnych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Czeskiej Republiki powołano nieformalną grupę, która przygotowała projekt „Wizji Archiwów Czeskich”. Grupa ta działa pod przewodnictwem Daniela Doležala, a w jej skład wchodzili ponadto: Stanislav Bárta (Uniwersytet im. Masaryka), Daniela Brádlerová (Akademia Nauk Republiki Czeskiej), Tomáš Dvořák (Archiwum Stołecznego Miasta Pragi), David Valůšek (Powiatowe Archiwum Państwowe w Zlinie), Michaela Zemánková (Ziemskie Archiwum Morawskie w Brnie). Sformułowanie głównych tez wizji i ich zakotwiczenie to pierwszy krok w jej ostatecznym opracowaniu. Założono, że archiwa to wyjątkowe instytucje, łączące przeszłość, teraźniejszość z przyszłością ludzkości. Są instytucjami zaufania społecznego, ponieważ przechowują, zarządzają i udostępniają realne i niezakłamane informacje. Łączą w sobie cechy instytucji pamięci i urzędu. Wychodząc z tych ogólnych założeń opracowano cztery podstawowe założenia, po przyjęciu których ma nastąpić analiza stanu obecnego, mająca na celu przygotowanie ostatecznej koncepcji rozwoju czeskiej archiwistyki po roku 2025.

Czytaj dalej „CZECHY: Wizje archiwistyki narodowej – przygotowania do debaty”

CZECHY: Światowy Dzień Ochrony Danych Cyfrowych

Narodowe Archiwum w Pradze (Narodní archiv Praha) dnia 2 listopada 2023 r. włączył się do działań w ramach Światowego Dnia Ochrony Cyfrowej (World Digital Preservation Day) Światowego Dnia Archiwów Cyfrowych, nazywając go Światowym Dniem Archiwalnej Digitalizacji (czy też Światowy Dzień Archiwów Cyfrowych – Světový den digitální archivace). Na swoich stronach udostępnił on aplikację Narodowego Portalu Archiwalnego (Národní archivalní portál)
Prascy archiwiści zachęcają swoich kolegów z innych ośrodków archiwalnych, oraz innych instytucji zajmujących się gromadzeniem dóbr kultury i ich digitalizacją, do dołączenia z własnym programem lub propozycją działań. Argumentują w sposób oczywisty, że jesteśmy otoczeni informacją cyfrową, za pomocą której coraz częściej się komunikujemy. Wpływa ona na wiele obszarów ludzkiej aktywności. Tymczasem przetwarzane i przenoszone przez nią dane są niezwykle zależne od stosowanych technologii, a ich długotrwałe przechowywanie rodzi wiele zagrożeń i może być bardzo problematyczne. Tymczasem archiwa cyfrowe i biblioteki cyfrowe dysponują wiedzą pozwalającą na pozyskiwanie, przechowywanie i udostępnianie informacji cyfrowych od ich twórców. I wiedzą tą powinny dzielić się w możliwe szerokim zakresie, dla naszego wspólnego dobra.

Czytaj dalej „CZECHY: Światowy Dzień Ochrony Danych Cyfrowych”

CZECHY: Zaproszenie na herbatę do archiwum

W dniu 17 listopada 2023 r. z okazji 35. rocznicy czeskiej Aksamitnej Rewolucji, siedziba Archiwum Zbiorów Sił Bezpieczeństwa (Archiv bezpečnostních složek) w Pradze, mieszcząca się przy ul. Na Struze, zostanie udostępniona dla zwiedzających w godzinach od 12:00 do 18:00. Będzie wówczas można m.in. zobaczyć oryginały dokumentów wytworzonych przez byłą komunistyczną Służbę Bezpieczeństwa Państwa, zaś archiwiści pomogą w złożeniu wniosku o przeszukanie archiwów lub zarejestrowaniu się w aplikacji eBadatelna (elektroniczna pracownia naukowa), dzięki której możliwe jest przeglądanie niektórych archiwów w zaciszu własnego domu.

Czytaj dalej „CZECHY: Zaproszenie na herbatę do archiwum”

CZECHY: Wystawa o edukacji archiwalnej w Czeskich Budziejowicach

Na Uniwersytecie Południowoczeskim w Czeskich Budziejowicach, niedaleko wejścia do budynku Rektoratu, urządzono wystawę panelową, ukazującą dzieje kształcenia w dziedzinie archiwistyki. Wystawa została przygotowana z okazji 20-lecia nauczania tego kierunku na uczelni. Uroczyste otwarcie połączone ze spotkaniem absolwentów odbyło się w piątek, 22 września.
Wystawa składa się z dziesięciu paneli, na których zwiedzający mogą przeczytać, czym jest archiwistyka i jakie jest jej znaczenie w społeczeństwie. Ukazano również przebieg i tematykę studiów, konkursów studenckich oraz wycieczek programowych. Przedstawiono wszystkich wykładowców, ich publikacje oraz udział w projektach badawczych. Znaczna część wystawy poświęcona jest absolwentom. Całość jest bogato ilustrowana fotografiami autorstwa Jana Kryezia i Jiřina Kubešová.

Czytaj dalej „CZECHY: Wystawa o edukacji archiwalnej w Czeskich Budziejowicach”

CZECHY: Konferencja: Muzeum i zmiana VI / The Museum and Change VI

Kilka instytucji kulturalnych Republiki Czeskiej przygotowują szóstą edycję międzynarodowej konferencji naukowej pt. „Muzeum i zmiana. Strategia, trendy, wizja i nowe perspektywy”.
Jednymi z głównych organizatorów konferencji są: Stowarzyszenie Muzeów i Galerii Republiki Czeskiej, t.z. (Asociace muzeí a galerií České republiky, z.s.) oraz Muzeum Narodowe (Národní muzeum), Czeski Komitet Błękitnej Tarczy (Český komitétem Modrého štítu), Ministerstwo Kultury (Ministerstvo kultury). Jest to już szósta edycja tego wydarzenia, które odbędzie się w dniach 24-25 październik 2023 r. w Pradze w nowym gmachu Muzeum Narodowego, Vinohradská 1. Poprzednie konferencje z tego cyklu odbyły się w latach 2002, 2005, 2009, 2013 i 2016.

Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja: Muzeum i zmiana VI / The Museum and Change VI”

CZECHY: Konferencja: Strzeżenie granicy państwowej w latach 70. XX w.

Muzeum Techniki w Brnie (Purkyňova 105, Brno – Královo Pole) we współpracy z Akademią Obronny w Pradze zapraszają na konferencję naukową pt. „Strzeżenie granicy państwowej w latach 70-tych. Pogranicza i normalizacja”. Konferencja jest skierowana do możliwie szerokiego grona badaczy i zainteresowanych.
Sposób ochrony granic państwowych Czechosłowacji, jaki rozmontowano definitywnie po 1989 roku, po raz ostatni swoje ramy organizacyjne uzyskał na początku lat 70. XX wieku. Oprócz przeniesienia z dniem 1 stycznia 1972 roku Straży Granicznej z Departamentu Obrony Narodowej do Federalnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, przełomem organizacyjny nastąpił w 1973 roku. Wtedy to powołany zostały Główny Zarząd Straży Granicznej i Ochrony Granicy Państwowej z zadaniem kierowania ochroną granic państwowych całego państwa czechosłowackiego, tj. także granic z tzw. sąsiadami socjalistycznymi.

Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja: Strzeżenie granicy państwowej w latach 70. XX w.”

CZECHY: Stan archiwów państwowych na dzień 9 czerwca

Z okazji minionego na początku czerwca Międzynarodowego Tygodnia Archiwów czeskie archiwa państwowe przygotowały jak zwykle wiele różnorodnych i interesujących wydarzeń, z którymi można zapoznać się na stronach internetowych poszczególnych archiwów, ale niejako przy okazji Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, któremu tu podlegają wszystkie archiwa historyczne, przygotowało kilka informacji o aktualnym stanie tych instytucji.
Kierowana przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych sieć archiwów historycznych obejmuje osiem archiwów państwowych na czele z Archiwum Narodowym, którym podlega sieć 58 oddziałów powiatowych. Archiwa te posiadają 130 budynków i obejmują około 3/4 całego narodowego dziedzictwa archiwalnego Republiki Czeskiej. Oprócz dwóch archiwów o zasięgu ogólnokrajowym i siedmiu archiwów państwowych, o których była mowa przed chwilą, cała czeska sieć archiwalna składa się z archiwów ponadto z jednostek samorządu terytorialnego, archiwów specjalistycznych (urzędów centralnych, uczelni wyższych, instytucji narodowych itp.), archiwów prywatnych i tzw. archiwów bezpieczeństwa. Największym archiwum gromadzącym klasyczne materiały jest Archiwum Narodowe (133800 metrów bieżących), największym archiwum cyfrowym jest Archiwum Czeskiej Telewizji z (2500 terabajtów archiwów).

Czytaj dalej „CZECHY: Stan archiwów państwowych na dzień 9 czerwca”