Tag: czechosłowacja

CZECHY: Publikacja dokumentów o Czechosłowakach więzionych w ZSRR przed 1942 r.

Dnia 3 stycznia 2022 r. minęło 80 lat od ogłoszenia przez władze Związku Radzieckiego amnestii dla obywateli Czechosłowacji, więzionych na terytorium sowieckim. Miało to miejsce 3 stycznia 1942 r., a wiązało się z decyzją o utworzeniu brygady czechosłowackiej w ZSRR. Z tej okazji Instytut Badań Reżimów Totalitarnych w Pradze we współpracy z Katedrą Cybernetyki Uniwersytetu Zachodnioczeskiego w Pilźnie oraz Państwową Służbę Archiwów Ukrainy opublikował on-line zbiór akt śledczych NKWD dotyczących tysiąca osób z około 8000 Czechosłowaków więzionych w obozach Gułagu.
Jest to pierwszy zestaw akt sowieckich służb specjalnych pozyskany w drodze systematycznej digitalizacji w Archiwum Państwowym Obwodu Zakarpackiego w Użhorodzie. Zespół nr 2558 zawiera akta śledcze NKWD dotyczące około 5500 osób, które w latach 1939–1941 uciekły z terenów okupowanych przez Niemcy i Węgiery do Związku Radzieckiego, gdzie z kolei zostały aresztowane i skazani na trzy lub więcej lat łagru.
Omawiając prezentowany  on-line zbiór dokumentów historyk z praskiego Instytutu Badań Reżimów Totalitarnych Adam Hradilek, jednocześnie szef prowadzonego programu, powiedział: „Opublikowane akta śledztw obejmują między innymi raporty z aresztowania, odciski palców, zdjęcia, protokoły z przesłuchań, zarzuty, wyroki, dokumenty o zwolnieniu z Gułagu, akta zgonów oraz decyzje o rehabilitacji. W aktach tych znajdują się również osobiste fotografie i dokumenty osób aresztowanych przez NKWD (…). Opublikowane dokumenty stanowią około jednej piątej akt dotyczących uchodźców czechosłowackich do ZSRR, które digitalizujemy i przetwarzamy”.

Czytaj dalej „CZECHY: Publikacja dokumentów o Czechosłowakach więzionych w ZSRR przed 1942 r.”

CZECHY /AUSTRIA: Konferencja w 100 rocznicę czesko-austriackiej umowy archiwalnej

W dniach 18–19 maja 2020 r. w Wiedniu zorganizowana zostanie konferencja naukowa z okazji 100-rocznicy tzw. Konwencji Praskiej, zawartej pomiędzy Austrią a Czechosłowacją w sprawie wzajemnego przekazania archiwaliów. Organizatorami konferencji są: Archiwum Narodowe w Pradze oraz Austriackie Archiwum Państwowe w Wiedniu.
Po upadku, w wyniku I wojny światowej, wielonarodowego państwa Habsburgów – monarchii Austro-Węgier, niektóre państwa powstałe na jej gruzach, głównie Czechosłowacja i Rumunia, zażądały zwrotu materiałów archiwalnych dotyczących ich historii. Ramy tzw. „separacji archiwalnej” określone zostały już przez traktat pokojowy z Saint-Germain, podpisany przez przedstawicieli Austrii i zwycięskie mocarstwa 10 września 1919 r. Właściwa i szczegółowa umowa dwustronna, pomiędzy Czechosłowacją i Austrią, tzw. „konwencja praska”, podpisana została 18 maja 1920 r. w Pradze. Przekazywanie dokumentacji, którymi państwo czechosłowackie wyraziło zainteresowanie, rozpoczęło się natychmiast po zawarciu konwencji praskiej, a dokładnie 10 czerwca 1920 r. Zajmowała się tym grupa czeskich archiwistów pod kierunkiem Jaroslava Kursy, pracująca w Wiedniu do 1922 r. Czescy archiwiści byli zainteresowani głównie aktami działalności austriackiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Z archiwów arystokratycznych przejmowano dokumentację byłej czeskiej kancelarii sądowej, a także rejestry herbowe (tzw. Saalbuchy).

Czytaj dalej „CZECHY /AUSTRIA: Konferencja w 100 rocznicę czesko-austriackiej umowy archiwalnej”

Czechy: Konferencja o Czechosłowacji z lat siedemdziesiątych XX w.

Czeski Instytut Studiów Totalitarnych Reżimów (Ústav pro studium totalitních režimů), czyli odpowiednik polskiego IPN wraz z Południowoczeskim Muzeum w Czeskich Budziejowicach oraz tamtejszym Powiatowym Archiwum Państwowym organizują w dniach 17-18 maja 2017 r. międzynarodową konferencję naukową pt. „Czechosłowacja w latach 1972-1977” (Československo v letech 1972–1977), która będzie się odbywać w siedzibie archiwum państwowego: Státní okresní archiv v Českých Budějovicích, ul. Rudolfovská 40.
W poprzednich latach w ramach tego typu konferencji tematycznych zajmowano się wcześniejszymi dziejami Czechosłowacji, a mianowicie latami 1953-1971. Po każdym z sympozjów ukazywały się również zbiory teksty wygłoszonych na nich referatów. Pierwszy z  ich, opublikowany w 2014 r., nosił tytuł „Osm let po válce: Rok 1953 v Československu” (Osiem lat po wojnie: rok 1953 w Czechosłowacji); kolejny, opublikowany w 2015 r., zatytułowano „Československo 1954–1962” (Czechosłowacja 1953-1967); następny „Przedwiośnie. Czechosłowacja 1963-1967” (Předjaří. Československo 1963–1967), wydany został w 2016 r. Zbiór referatów z ubiegłorocznej konferencji, zajmującej się dziejami Czechosłowacji w latach 1968–1971, zostanie wydany w ciągu bieżącego roku.

Czytaj dalej „Czechy: Konferencja o Czechosłowacji z lat siedemdziesiątych XX w.”

CZECHY: Sympozjum na temat międzywojennych stosunków Czechów i Niemców

Morawskie Archiwum Krajowe w Brnie (Moravský zemský archiv v Brně) jest jednym z inicjatorów, współorganizatorów oraz gospodarzy bardzo interesującego kolokwium naukowego, nad bardzo ważnym dla dziejów naszych południowych sąsiadów zagadnieniem, mającym decydujący wpływ na ostateczny upadek przedwojennej Czechosłowacji, a mianowicie mniejszości niemieckiej i jej separatystycznych dążeń z okresu hitlerowskiego. Okazja do podjęcia tematu jest zbliżająca się 75 rocznica podpisania umowy monachijskiej, która w praktyce doprowadziła do całkowitego podporządkowania młodego państwa czechosłowackiego hitlerowskim Niemcom.
Interesujące to spotkanie, pod tytułem: „Czesi i Niemcy w międzywojennej Czechosłowacji”, przygotowywane jest we współpracy z Europejskim Towarzystwem Historii Prawa (The European Society for History of Law) i Zakładem Historii Państwa i Prawa Wydziału Prawa Uniwersytetu im. Masaryka w Brnie (Katedra dějin státu a práva Právnické fakulty Masarykovy univerzity v Brně). Odbędzie się w środę, 23 październik 2013 r., w Sali Wielkiej Morawskiego Archiwum Krajowego w Brnie.
Przypomnijmy, iż w układzie monachijskim, zawartym w 1938 r. przez cztery mocarstwa europejskie, Czechosłowacja została zmuszona do ustąpienia swoich zachodnich i północnych terytoriów przygranicznych na rzecz hitlerowskich Niemiec. Było to zwieńczenie działań Partii Niemców Sudeckich Konrada Henleina i ukoronowanie wysiłków niemieckich nazistów, zmierzających do rozbicia demokratycznej Czechosłowacji, co stanowiło jeden z kamieni milowych do zdominowania Europy. Umowa monachijska jest przykładem polityki ustępstw – „appeasementu”.

Czytaj dalej „CZECHY: Sympozjum na temat międzywojennych stosunków Czechów i Niemców”