W dniach 14-16 października 2019 r. odbyła się w Łodzi III Konferencja Archiwistów Państwowych i Kościelnych, zorganizowana w ramach programu obchodów stulecia archiwów państwowych objętych Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości oraz Patronatem Honorowym Wiceprezesa Rady Ministrów, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. dr. hab. Piotra Glińskiego. Konferencję objął patronatem także ks. abp Stanisław Gądecki, Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski. Zorganizowała ją Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, we współpracy z Radą ds. Kultury i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego KEP, Stowarzyszeniem Archiwistów Kościelnych i Ośrodkiem Archiwów, Bibliotek i Muzeów Kościelnych na KUL. Współgospodarzem było Archiwum Państwowe w Łodzi, które m. in. gościło u siebie uczestników konferencji.
Tematami wiodącymi było 100-lecie odzyskania niepodległości i tworzenie w Polsce nowych archiwów oraz metodyka archiwalna w archiwach kościelnych. Konferencję rozpoczęli: Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych dr Paweł Pietrzyk oraz Przewodniczący Rady ds. Kultury i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego ks. bp dr hab. Michała Janocha.
Na początku ks. dr hab. Jerzy Adamczyk (Wyższe Seminarium Duchowne w Radomiu) przedstawił „Znaczenie dekretu z dnia 7 lutego 1919 r. o organizacji archiwów państwowych i opieki nad archiwaliami oraz Kodeksu prawa kanonicznego z 1917 r. dla archiwów kościelnych w II Rzeczypospolitej”. Dużo uwagi poświęcił przy tym współpracy Wydziału Archiwów Państwowych i innych archiwistów państwowych ze środowiskami kościelnymi przy ochronie zabytków kultury, odbudowie i budowie nowych archiwów. O „Tworzeniu archiwów kościelnych po odzyskaniu przez Polskę niepodległości oraz gromadzeniu przez nie zasobu” opowiedział dr Artur Hamryszczak (Ośrodek Archiwów, Bibliotek i Muzeów Kościelnych KUL). Na tle dziejów zbiorów bibliotek i archiwów kościelnych w epoce rozbiorów ukazał zadania stojące przed Kościołem w tej dziedzinie po odzyskaniu niepodległości, a także znaczenie zjazdów historyków w 1925 i 1935 r. oraz publikacji naukowych dla rozwoju archiwów kościelnych. Pierwsze i jedyne czasopismo kościelne, „Prace i materiały historyczne Archiwum Diecezjalnego w Łodzi”, zaczęło wychodzić w 1939 r. Działaniom tym towarzyszyły „Próby kształcenia archiwistów kościelnych w okresie międzywojennym”, które przedstawił ks. dr Jarosław Wąsowicz (Archiwum Salezjańskie Inspektorii Pilskiej). Mówił o zasługach ks. Jana Kwolka, kierującego Archiwum Diecezjalnym w Przemyślu, o impulsach do kształcenia kadry i o odnalezionym niedawno dokumencie, który zawiera program kursu – wykłady i ćwiczenia praktyczne, przygotowany przez ks. Zdzisława Obertyńskiego. Nie jest wiadome, czy przed wojną zdołano zorganizować kurs według tego programu. Nie doszło też do przygotowania planowanego vademecum. Na zakończenie pierwszej sesji ks. abp dr hab. Grzegorz Ryś (Metropolita Łódzki, Rada do spraw Kultury i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego KEP) zabrał zgromadzonych w podróż intelektualną do początków XVI w. „Ze skarbów archiwalnych prehistorii łódzkiego Kościoła” wybrał jeden dokument, przechowywany obecnie w Muzeum Archidiecezjalnym w Łodzi – list zamknięty z bullą papieża Klemensa VII. Na oczach zgromadzonych, na podstawie przytoczonych argumentów dokonał rewizji przyjętego dotychczas opisu dokumentu, wskazując jego rzeczywistego adresata i prawdopodobny czas powstania. W trakcie dyskusji ks. bp prof. Jan Kopiec apelował, aby nie zapominać o dorobku XIX-wiecznej archiwistyki i kształceniu kadr kościelnych na długo przed 1918 rokiem.
Czytaj dalej „POLSKA: Łódź, „Archiwa kościelne w niepodległej Polsce””