CZECHY: Przepisy lecznicze ze starych dokumentów archiwalnych

Wiadomo, że magazyny archiwalne skrywają materiały dotyczące, a przynajmniej dotykające, niemal wszystkich rodzajów ludzkich aktywności. Są wśród nich również różnorodne sprawy dotyczące zdrowia i lecznictwa. Obecnie, gdy wraz z jesienią pojawiają się coraz częstsze przeziębienia, kaszel i tym podobne dolegliwości, na które często stosujemy proste „domowe sposoby”, ciekawie może wyglądać spojrzenie na stare, często zapomniane, metody lecznicze, zachowane w źródłach.
Powyższym tropem poszli czescy archiwiści z Okręgowego Archiwum Państwowego w Trzebini (Státní oblastní archiv v Třeboni) oraz jego Oddziałów, odnaleźli takie stare przepisy na różne dolegliwości i zaprezentowali je na swoich stronach internetowych. A oto kilka przykładów:
W przechowywanym w Powiatowym Archiwum Państwowym w Jindrzychowie Hradcu (Státní okresní archiv Jindřichův Hradec), zespole „Archiwum miasta Nová Bystřice” znajdują się dwie niedatowane instrukcje, bez określenia ich twórcy, dotyczące przygotowania eliksiru leczniczego.
Starszy z tych rękopis (szacowany na początek XVIII w.) zawiera przepis na przygotowanie Złotej Wody z szałwi i Wietrznej Wody, młodszy zaś na produkcję słynnych szwedzkich kropli. Niektóre surowce, niestety, udało się ustalić jedynie w przybliżeniu. Mam nadzieję, że czytelnikowi z zatkanym nosem i drapającym gardłem, który zostanie w domu na dłużej i ma ochotę mieszać własne lekarstwa, nie zaszkodzi napój z grubsza inspirowany starymi przepisami.

Czytaj dalej „CZECHY: Przepisy lecznicze ze starych dokumentów archiwalnych”

FRANCJA: Paryż, Records in Contexts 1.0

15 listopada 2023 r. odbył się International studyday on early implementations of records in contexts / Journée d’étude internationale sur les premières implémentations de records in contexts – spotkanie poświęcone prezentacji nowego standardu Międzynarodowej Rady Archiwów oraz doświadczeniom ze stosowania jego wcześniejszych wersji roboczych. Odbywało się ono stacjonarnie w Archiwum Narodowym Francji w Pierrefitte-sur-Seine z jednoczesną transmisją on-line. W spotkaniu wzięło udział kilkaset osób z wielu krajów i kontynentów, w tym ponad 300 on-line. Wśród nich było kilkoro pracowników sieci Archiwów Państwowych, w tym troje z Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych.

Czytaj dalej „FRANCJA: Paryż, Records in Contexts 1.0”

POLSKA: Nagrody dla Ivo Łaborewicza i Pawła Guta

Z dumą i radością informujemy, że w tym tygodniu dwóch Kolegów, częściej lub rzadziej dzielących się swoją wiedzą na łamach ArchNetu, zostało wyróżnionych przez zewnętrzne ośrodki.
15 listopada Ivo Łaborewicz (AP Wrocław Oddział Jelenia Góra) otrzymał nagrodę główną w VIII edycji Nagrody Prezydenta RP „Dla Dobra Wspólnego” w kategorii Człowiek – lider. Jak napisano o nim „Zaangażowany archiwista, społecznik i pasjonat, publicysta i naukowiec, organizator wystaw, konferencji, lokalnych przedsięwzięć, członek wielu stowarzyszeń, edukator.
Zasłużył na nią Swoją pracą, zaangażowanego archiwisty, społecznika, publicysty i naukowca, organizatora wystaw, konferencji, lokalnych przedsięwzięć oraz edukatora, promuje postawy zgodne z ideą konkursu.”
17 listopada Paweł Gut (AP Szczecin, Uniwersytet Szczeciński) otrzymał Zachodniopomorskiego Nobla za dokonanie roku 2022 w dziedzinie nauk humanistycznych. Kierowany przez niego zespół, w którym byli m. in. Agnieszka Gut i Jerzy Grzelak, przygotował 3-tomową edycję „Historycznego opisu miasta Szczecina” („Historische Beschreibung der Stadt Alten Stettin in Pommern”) z 1613 r.  autorstwa Paula Friedeborna.

Więcej:

Ivo

PREZYDENT RP: Finał VIII edycji Nagrody „Dla Dobra Wspólnego”; 

Pałac Prezydencki | Gala finałowa VIII edycji Nagrody Prezydenta RP „Dla Dobra Wspólnego” (youtube)

Paweł:

Kurier Szczeciński: Zachodniopomorskie Noble 2022 przyznane!

wyborcza.pl szczecin: Zachodniopomorskie Noble przyznane. Oto naukowcy z regionu, którzy dokonują odkryć na światowym poziomie

Redakcja

CZECHY: Promocja wspomnień wybitnego czeskiego archiwisty, prof. Ivana Hlaváčka

Uroczysta promocja książki wybitnego historyka i archiwisty prof. Ivana Hlaváčka, pt. Život mezi knihami a listinami (Życie między książkami i dokumentami), odbędzie się dnia 14 grudnia 2023 r. o godzinie 16.00 w sali kinowej Archiwum Narodowego w Pradze. Będzie to jednocześnie spotkanie z autorem i jego znakomitymi kolegami. Prezentowana publikacja to zbiór wspomnień profesora z jego długiego żywota badacza i edytora źródeł.
Prof. PhDr. Ivan Hlaváček, CSc., czeski historyk i archiwista. Urodził się 28 maja 1931 r. w Pradze. W latach 1950-1955 studiował historię ze specjalizacją archiwalną na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Karola w Pradze, gdzie następnie został asystentem u prof. Václava Vojtíška i podjął studia podyplomowe. W 1958 r. obronił pracę doktorską o kancelarii i dokumentach Wacława IV. W 1967 r. habilitował się, jednak po 1968 r. odmówiono mu tytułu profesora. Otrzymał go dopiero po aksamitnej rewolucji 1989 r. (w 1990 r.). W latach 1990-2000 był pracownikiem Katedry Nauk Pomocniczych Historii; specjalizował się w dyplomatyce czeskiej, zwłaszcza średniowiecznej, kodykologii, paleografii, historii administracji i historiografii. W latach 1992-1998 profesor wizytujący na Uniwersytecie w Konstancji. Czynny uczestnik licznych międzynarodowych sympozjów i kongresów, m.in. w USA, Francji, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Włoszech, Belgii, Holandii, Niemczech, Polsce, Austrii, Luksemburgu, Węgrzech, Szwajcarii.

Czytaj dalej „CZECHY: Promocja wspomnień wybitnego czeskiego archiwisty, prof. Ivana Hlaváčka”

NIEMCY: W poszukiwaniu utraconych dzieł sztuki – Central Collecting Point

Druga wojna światowa pozostawiła po sobie wiele tajemnic i nierozwiązanych dotychczas spraw, w tym spraw związanych ze zrabowanymi przez Niemcy hitlerowskie dziełami sztuki . Dzięki współpracy Federalnego Urzędu ds. Regulacji Stosunków Własnościowych (Bundesamt für zentrale Dienste und offene Vermögensfragen -BADV), Bundesarchiv (BA) i Niemieckiego Muzeum Historycznego (Deutschen Historischen Museum – DHM) powstała i jest dostępna online, potężna baza danych dotycząca zrabowanych przez nazistów dzieł sztuki w okresie od 1933 do 1945 roku na terenie Niemiec i terytoriów okupowanych. Zawiera ona około 170 tys. danych i ok. 300 tys. rysunków, rycin i fotografii obiektów określanych jako „Central Collecting Point (CCP) München”, czyli zbiór dzieł sztuki, które zostały zabezpieczone przez wojsko amerykańskie w 1945 roku, w budynku byłego NSDAP w Monachium. Podobna baza obejmująca inną kolekcję tzw. Sonderautrag Linz funkcjonuje od 2008 roku na stronach DHM. Właściciele zrabowanych dzieł sztuki, przechowywanych jako depozyt przez BADV w Berlinie, są nieznani. Przypuszcza się, że należały one przeważnie do zamożnych rodzin żydowskich. Naziści rabowali je w Niemczech już w latach 30-tych. Później – w krajach podbitych. Wszystkie miały trafić do tak zwanego „Muzeum Führera” planowanego w austriackim Linzu. Pod koniec wojny naziści ukryli je w kopalnianych sztolniach na terenie Austrii. Z początkiem lat 50-tych władze amerykańskie w Niemczech przekazały wszystkie skradzione przez nazistów dzieła sztuki powołanemu przez rząd Niemiec „Towarzystwu Powierniczemu”. Głównym celem założenia kolekcji było zinwentaryzowanie, rozpoznanie ostatnich właścicieli, a następnie restytucja zrabowanych dzieł. Dotyczyło to również obiektów, które trafiły na rynek sztuki. Zwrot obiektów rozpoczął się już jesienią 1945 i do dnia dzisiejszego do prawowitych właścicieli trafiły tysiące obiektów. Pozostałości zbioru w połowie lat 60 przejęły władze federalne, a od 2006 roku właśnie BADV.

Czytaj dalej „NIEMCY: W poszukiwaniu utraconych dzieł sztuki – Central Collecting Point”

MRA: Records in Contexts pierwsze wdrożenia – warsztaty we Francji i online

W dniu 15 listopada (środa) 2023 r. Grupa Ekspertów ds. Opisu Archiwalnego (Expert Group on Archival Description-EGAD) organizuje warsztaty poświęcone najnowszemu standardowi MRA Records in Contexts. Zapowiedziano przy tym publikację pierwszej pełnej wersji oficjalnej (nie roboczej) oznaczonej numerem „1” obu komponentów składowych normy, czyli  Records in Contexts Conceptual Model Version 1.0 (model koncepcyjny)oraz Records in Contexts – Ontology 1.0. (ontologię). Łączący cztery międzynawowe standardy archiwalne (ISAD(G), ISAAR(CPF), ISDF, ISDIAH) RIC rozwijany jest przez MRA od 2016 r. Od 2018 r. zaczęły sie pojawiać na świecie jego wdrożenia praktyczne, które obejmowały zespoły o różnej wielkości i różnym charakterze, niektóre z nich są dziś stosunkowo zaawansowane.

Czytaj dalej „MRA: Records in Contexts pierwsze wdrożenia – warsztaty we Francji i online”

UKRAINA: 160 lat od wybuchu Powstania Styczniowego 1863-1864 – wystawa Archiwum Państwowego w Żytomierzu

Dla upamiętnienia160. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego (1863-1864), pracownicy Archiwum Państwowego Obwodu Żytomierskiego w Żytomierzu, po przeprowadzeniu kwerendy w zasobie, m.in. w aktach zespołów archiwalnych nr 2 „Sąd Powiatowy w Żytomierzu, obwód wołyński”, nr 70 „Urząd Gubernatora Wołyńskiego w Żytomierzu, obwód wołyński”, nr 18 „Wołyńska Izba Sądu Karnego w Żytomierzu”, nr 17 „Wołyńska Izba Sądu Cywilnego w Żytomierzu”, nr 178 „Łucko-Żytomierski Rzymskokatolicki Konsystorz Duchowy w Żytomierzu”, nr 349 „Wołyński Prokurator Gubernialny w Żytomierzu”,przygotowali wystawę internetową pt. „W 160. rocznicę wybuchu Powstania Styczniowego 1863-1864”.

Czytaj dalej „UKRAINA: 160 lat od wybuchu Powstania Styczniowego 1863-1864 – wystawa Archiwum Państwowego w Żytomierzu”

CZECHY: Monografia miasta Zlin pod redakcją miejscowego archiwisty

Od dawna wiadomo, że archiwiści państwowi, zwłaszcza ci działający w ośrodkach lokalnych, należą do czołowych badaczy przeszłości i najlepszych jej znawców. Nic zatem dziwnego, że autorem znacznej części tekstu i redaktorem nowej książki poświęconej historii miasta Zlin, został kierownik tamtejszego Powiatowego Archiwum Państwowego David Valůšek.
Zlin to ponad siedemdziesięciotysięczne miasto wojewódzkie we wschodnich Morawach, mające średniowieczną metrykę, a znane chyba najbardziej z istniejącej tu od 1894 r., znanej w całym świecie, fabryki obuwniczej Tomasza Baty. Przedsiębiorca ten, uległszy międzywojennej modzie i idei tworzenia miast-organizmów, zdrowych, funkcjonalnych i samowystarczalnych, stworzył taki organizm właśnie w Zlinie. Aby go zrealizować uzyskał poparcie i pomoc zwolennika „miasta-ogrodu”, brytyjskiego urbanisty Ebenezera Howarda, oraz najwybitniejszego twórcy architektury modernistycznej Le Corbusiera.

Czytaj dalej „CZECHY: Monografia miasta Zlin pod redakcją miejscowego archiwisty”

CZECHY: Wizje archiwistyki narodowej – przygotowania do debaty

Czeska społeczność archiwalna przeprowadziła w ostatnich dwóch latach kilka dyskusji na temat przyszłego kierunku rozwoju swej branży. Dwie ostatnie z nich odbyły się w Hradcu Králové (w 2022 r.) i w Pardubicach (w 2023 r.). Ich wyniki pozwalają na sformułowanie kolejnych obszarów tematycznych, które winny stać się punktem wyjścia do dalszych prac koncepcyjnych.
Dlatego też przy Departamencie Archiwów i Służb Kancelaryjnych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Czeskiej Republiki powołano nieformalną grupę, która przygotowała projekt „Wizji Archiwów Czeskich”. Grupa ta działa pod przewodnictwem Daniela Doležala, a w jej skład wchodzili ponadto: Stanislav Bárta (Uniwersytet im. Masaryka), Daniela Brádlerová (Akademia Nauk Republiki Czeskiej), Tomáš Dvořák (Archiwum Stołecznego Miasta Pragi), David Valůšek (Powiatowe Archiwum Państwowe w Zlinie), Michaela Zemánková (Ziemskie Archiwum Morawskie w Brnie). Sformułowanie głównych tez wizji i ich zakotwiczenie to pierwszy krok w jej ostatecznym opracowaniu. Założono, że archiwa to wyjątkowe instytucje, łączące przeszłość, teraźniejszość z przyszłością ludzkości. Są instytucjami zaufania społecznego, ponieważ przechowują, zarządzają i udostępniają realne i niezakłamane informacje. Łączą w sobie cechy instytucji pamięci i urzędu. Wychodząc z tych ogólnych założeń opracowano cztery podstawowe założenia, po przyjęciu których ma nastąpić analiza stanu obecnego, mająca na celu przygotowanie ostatecznej koncepcji rozwoju czeskiej archiwistyki po roku 2025.

Czytaj dalej „CZECHY: Wizje archiwistyki narodowej – przygotowania do debaty”

CZECHY: Światowy Dzień Ochrony Danych Cyfrowych

Narodowe Archiwum w Pradze (Narodní archiv Praha) dnia 2 listopada 2023 r. włączył się do działań w ramach Światowego Dnia Ochrony Cyfrowej (World Digital Preservation Day) Światowego Dnia Archiwów Cyfrowych, nazywając go Światowym Dniem Archiwalnej Digitalizacji (czy też Światowy Dzień Archiwów Cyfrowych – Světový den digitální archivace). Na swoich stronach udostępnił on aplikację Narodowego Portalu Archiwalnego (Národní archivalní portál)
Prascy archiwiści zachęcają swoich kolegów z innych ośrodków archiwalnych, oraz innych instytucji zajmujących się gromadzeniem dóbr kultury i ich digitalizacją, do dołączenia z własnym programem lub propozycją działań. Argumentują w sposób oczywisty, że jesteśmy otoczeni informacją cyfrową, za pomocą której coraz częściej się komunikujemy. Wpływa ona na wiele obszarów ludzkiej aktywności. Tymczasem przetwarzane i przenoszone przez nią dane są niezwykle zależne od stosowanych technologii, a ich długotrwałe przechowywanie rodzi wiele zagrożeń i może być bardzo problematyczne. Tymczasem archiwa cyfrowe i biblioteki cyfrowe dysponują wiedzą pozwalającą na pozyskiwanie, przechowywanie i udostępnianie informacji cyfrowych od ich twórców. I wiedzą tą powinny dzielić się w możliwe szerokim zakresie, dla naszego wspólnego dobra.

Czytaj dalej „CZECHY: Światowy Dzień Ochrony Danych Cyfrowych”