NIEMCY: Święto dziesiątej muzy w Hamburgu. Cinefest 2014 – XI Międzynarodowy Festiwal Niemieckiego Dziedzictwa Filmowego

Coroczna impreza organizowana jest przez   CineGraph i Bundesarchiv (Archiwum Federalne) we współpracy z DFG (Deutsche Forschungsgemeinschaft)  w ramach projektu badawczego „Historia Filmu Dokumentalnego w Niemczech 1945-2005”. CineFest jest miejscem spotkań  dla filmowców, historyków filmu, archiwistów, techników filmowych i licznych miłośników X muzy. To znamienite grono zebrało się w Hamburgu w dniach od 15 do 23 listopada. Na festiwalu prezentowane były znane i zapomniane klasyki filmowe oraz odkrywane na nowo skarby niemieckiego dziedzictwa filmowego. Tegorocznej edycji towarzyszyło przewrotnie sformułowane motto NEUE WEGE IM DOKUMENTARISCHEN GEGEN?ÖFFENTLICHKEIT! (ponieważ brak jednoznacznego odpowiednika w języku polskim, roboczo nazwałabym to zjawisko „strefą niezależnej komunikacji społecznej)  i poświęcone było   nowym sposobom dokumentowania rzeczywistości  w dokumentalnej sztuce filmowej od lat 60-tych do współczesności. Licznym pokazom filmowym towarzyszył kongres naukowy 27 Internationale Filmhistorische Kongress  w dniach 20.–22 listopada.

Sposób ukazywania świata i zjawisk społecznych  w  filmie dokumentalnym  w latach 60 –tych uległ zasadniczej zmianie. Przez zastosowanie  kamery  z taśmą filmową 16 mm i nowoczesnej (wówczas)  techniki rejestracji, można było „podejść bliżej” nagrywanych wydarzeń, a wręcz rejestrować je z samego ich centrum, co wcześniej nie było możliwe. Pojawiły się wówczas lekkie przenośne kamery oraz w późniejszym okresie technika video,  a sam sprzęt nagrywający stawał się coraz bardziej dostępny. To z kolei miało ogromny wpływ na styl prezentacji obrazu dokumentalnego  oraz dobór  tematów. Te zmiany techniczne zbiegły się w czasie z  bardzo dynamicznymi  zjawiskami społecznymi lat 60-tych takimi  jak, protesty społeczne przeciwko wojnie w Wietnamie, energii atomowej, ruchy ekologiczne, rewolty młodzieżowe, postępująca liberalizacja społeczna. Ponieważ oficjalne media -dzisiaj powiedzielibyśmy media głównego nurtu – często ignorowały te zjawiska, lub przedstawiły je w krzywym zwierciadle, pojawiły się jako reakcja na to alternatywne, niezależne formy przekazu.

Czytaj dalej „NIEMCY: Święto dziesiątej muzy w Hamburgu. Cinefest 2014 – XI Międzynarodowy Festiwal Niemieckiego Dziedzictwa Filmowego”

MRA: Materiały kongresu w Brisbane z 2012 r. opublikowane online

Ukazały się dwa ostatnie numery periodyku Międzynarodowej Rady Archiwów „COMA”, oba poświęcone materiałom prezentowanym w trakcie Międzynarodowego Kongresu Archiwów w Brisbane w Australii w 2012 r. Pierwsza wolumin (Comma 2012:2) zebrał teksty ukazujące zagadnienia ewolucji technicznych i funkcjonalnych archiwów w XXI w. Drugi numer (Comma 2013:1) zebrał teksty poświęcone identyfikacji środowiska archiwalnego z punktu widzenia samego zawodu archiwisty oraz użytkowników.
Polskim akcentem jest, opublikowane w numerze 2013:1, wystąpienie Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych prof. Władysława Stępniaka, Identity: Can archives and archivists contribute to fostering and preserving local, regional, and national identities?
Oba numery wydane przez Liverpool University Press.

Czytaj dalej „MRA: Materiały kongresu w Brisbane z 2012 r. opublikowane online”

POLSKA: Konferencja „Warszawa ma wiele twarzy”, Warszawa, 20-21 listopada 2014

Dwudniowa konferencja z cyklu „Warszawska Jesień Archiwalna” została zorganizowana przez Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Pamięci Narodowej, Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych, Polską Akademię Nauk Archiwum w Warszawie oraz Polskie Towarzystwo Archiwalne. Tegoroczna edycja konferencji była poświęcona problematyce zachowania źródeł archiwalnych do historii miasta, ich tematyce i zawartości oraz zróżnicowaniu warsztatu badawczego współczesnego archiwisty. Program konferencji podzielony był na kilka bloków tematycznych: Warszawa na fotografii, Architektura i przestrzeń, Społeczeństwo, Muzyka i język w Warszawie oraz blok poświęcony Miastu wydarzeniom i ludziom związanym z Warszawą.

Czytaj dalej „POLSKA: Konferencja „Warszawa ma wiele twarzy”, Warszawa, 20-21 listopada 2014”

POLSKA: Polski standard opisu archiwaliów

Zespół naukowy do opracowania standardu opisu materiałów archiwalnych w archiwach państwowych zebrał się na piątym posiedzeniu. Odbyło się ono w Oddziale w Jeleniej Górze Archiwum Państwowego we Wrocławiu w dniach 19-21 listopada 2014 r.
W trakcie posiedzenia członkowie zespołu zakończyli prace nad roboczą wersją normy opisu materiałów archiwalnych, zgodną z Międzynarodowym standardem opisu archiwalnego ISAD(G). Przygotowany projekt wymaga jeszcze dopracowania niektórych zagadnień, w tym wykazu terminów i ich definicji, jednostek mierzenia rozmiaru dokumentacji różnego rodzaju, zasad opisu wakatów oraz dziejów zespołów opisywanych obecnie w księgach nabytków, ubytków i przesunięć międzyzespołowych. Projekt będzie także uzupełniony o kolejne przykłady, obrazujące sformułowane reguły.
Przygotowano także, w oparciu Międzynarodowy standard opisu instytucji z zasobem archiwalnym ISDIAH, projekt opisu archiwum przechowującego materiały archiwalne. Do dalszych ustaleń także pozostawiono kilka kwestii, np. zakres podawania bibliografii, elementy bloku kontrolnego, w tym zasady identyfikacji opisów instytucji, oraz sformułowanie poprawnych przykładów.

Anna Laszuk
NDAP

NIEMCY: Archiwa na fali radiowej – kompendium wiedzy- podręcznik i przewodnik po niemieckich archiwach radiowych

Pierwsze audycje radiowe nadane zostały ponad 100 lat temu. Radio stało się niezastąpionym źródłem komunikacji społecznej, a jego znaczenie w życiu społeczeństw XX wieku i ogromny dorobek artystyczny i publicystyczny jest nie do przecenienia. Jak zachować ulotną pamięć fal radiowych, jakie znaczenie dla badań historycznych posiadają archiwa publicznych i prywatnych nadawców radiowych, gdzie i jak szukać materiałów radiowych, jak rozwiązywać problemy prawne w wykorzystaniu informacji i nagrań do badań naukowych, jak dokumentację tego typu wartościować – te i inne problemy i pytania próbują rozwikłać autorzy najnowszej publikacji pod redakcją Markusa Behmera (Universität Bamberg), Bettiny Hasselbring (Bayerischer Rundfunk) i Birgity Bernard (Westdeutscher Rundfunk) poświeconej temu tematowi – „Das Gedächtnis des Rundfunks. Die Archive der öffentlich-rechtlichen Sender und ihre Bedeutung für die Forschung“(dosł. Pamięć radia. Archiwa nadawców publicznych i ich znaczenie dla badań naukowych).

Czytaj dalej „NIEMCY: Archiwa na fali radiowej – kompendium wiedzy- podręcznik i przewodnik po niemieckich archiwach radiowych”

UKRAINA: Ludobójstwo na Ukrainie – Wielki Głód 1932-1933

W 81 rocznicę niewyobrażalnej tragedii narodowej, dwadzieścia państwowych archiwów obwodowych Ukrainy opublikowało na swoich stronach internetowych wstrząsające dokumenty archiwalne z okresu Wielkiego Głodu (ukr. Голодоморa) w latach 1932-1933, w ówczesnej Ukraińskiej Socjalistycznej Republice Sowieckiej – klęski wywołanej prowadzoną przez władze państwowe Związku Sowieckiego polityką przymusowej kolektywizacji rolnictwa i bezwzględnej egzekucji narzuconych chłopom obowiązkowych kontyngentów dostaw produktów rolnych w wymiarze przekraczającym możliwości produkcyjne wsi.
Według różnych szacunków, Wielki Głód spowodował śmierć od co najmniej 3,3 do 6-7 milionów ludzi.
Głód wywołany kolektywizacją spowodował również wiele ofiar poza Ukrainą, jednak to tutaj miał największe rozmiary i pochłonął najwięcej ofiar. Niektóre represje (jak zakaz wyjazdu poza granice republiki w ucieczce przed głodem) dotyczyły wyłącznie chłopów z Ukrainy.
Nie ma obecnie wątpliwości, że głód z lat 1932-1933 na Ukrainie był sztuczny, istnieje natomiast różnica zdań na temat tego, czy była to przede wszystkim zaplanowana antyukraińska akcja, czy też głód był konsekwencją bolszewickiej zbrodniczej polityki, bez podłoża o charakterze narodowościowym.

Czytaj dalej „UKRAINA: Ludobójstwo na Ukrainie – Wielki Głód 1932-1933”

ROSJA: międzynarodowa konferencja – „100. rocznica wybuchu pierwszej wojny światowej. Bilans roku”

W dniach 26-27 listopada 2014 r. w Moskwie odbędzie się międzynarodowa konferencja naukowo-praktyczna pt. „100. rocznica wybuchu pierwszej wojny światowej. Bilans roku”, której organizatorami są: administracja miasta Moskwy, Rosyjskie Towarzystwo Historyczne, Główny Zarząd Archiwów Miasta Moskwy, Centralne Archiwum Państwowe Miasta Moskwy.
Konferencja kończy główne jubileuszowe imprezy 2014 roku, poświęcone stuleciu wybuchu I wojny światowej. Odbędzie się w formie dyskusji panelowych pt.: „Wojna, które została „zapomniana”. Nowe pytania do historyków” i „Drogami wojny do rewolucji i pokoju brzeskiego: aktualne problemy pamięci historycznej”, oraz dwóch „okrągłych stołów”, przy których będą dyskutować czołowi historycy, archiwiści i politolodzy.

Czytaj dalej „ROSJA: międzynarodowa konferencja – „100. rocznica wybuchu pierwszej wojny światowej. Bilans roku””

CZECHY: Rocznica zbombardowania Zlina

Czeskie media przypomniały ostatnio epizod z okresu II wojny światowej, którym było zbombardowanie przez lotnictwo amerykańskie miejscowości Zlin. Dnia 20 listopada minęło 70 lat od tego wydarzenia, które przyniosło spore straty materialne, jak również 21 ofiar śmiertelnych. Powiatowe Archiwum Państwowe w Zlinie (Státní okresní archiv Zlín) upamiętniło to wydarzenie na swojej stronie na Facebooku.
Zlin (czes. Zlín) – to czeskie miasto położone we wschodnich Morawach (w latach 1949-1989 noszące nazwę Gottwaldov na cześć komunistycznego prezydenta Czechosłowacji Klemensa Gottwalda), liczące blisko 80 tys., znane z zakładów obuwniczych Baty, który zbudował je praktycznie od podstaw, jako idealne miasto przyfabryczne.

Czytaj dalej „CZECHY: Rocznica zbombardowania Zlina”

POLSKA: Sympozjum naukowe „Komputeryzacja i digitalizacja w archiwach”, Olsztyn 27–28 października 2014 r.

Sympozjum zorganizowali: Instytut Pamięci Narodowej, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie i Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Okoliczność była szczególna: uczczenie 80 urodzin profesora Bohdana Ryszewskiego, a dobór prelegentów i tematów wystąpień był ściśle skorelowany z tą okazją.
Sympozjum, w zamyśle organizatorów, stanowiło też swego rodzaju podsumowanie dotychczasowych działań archiwów w dziedzinie komputeryzacji i informatyzacji, i nawiązywało do spotkań organizowanych w latach 90. XX w. na UMK.
W pierwszej części obrad duże zainteresowanie wywołały wystąpienia Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych prof. W. Stępniaka (referat wprowadzający) oraz jego zastępcy dr A. Biernata („Komputeryzacja a digitalizacja w archiwach państwowych w Polsce”). Obaj przedstawili wyzwania, przed którymi stoją archiwa państwowe: przede wszystkim udział w rządowym programie „Sprawne Państwo 2020” oraz w „Programie Operacyjnym Polska Cyfrowa”, do którego zgłoszono dwa projekty: Cyfrowe Archiwa” (digitalizacja i udostępnianie zasobu online, rozbudowa systemu teleinformatycznego obejmującego wszystkie funkcje archiwów – na bazie ZoSIA) oraz Archiwum Dokumentacji Elektronicznej (przygotowanie rozwiązania, które pozwoli na przejmowanie i przechowywanie w archiwach państwowych dokumentacji elektronicznej). Podkreślano potrzebę zwiększenia stopnia udostępniania skanów, z czym wiąże się zwiększenie tempa digitalizacji, czego wymagają od archiwów także partnerzy projektów europejskich, np. APENET. Dyr. A. Biernat zapowiedział odejście od papierowych pomocy archiwalnych na rzecz cyfrowych, przy zachowaniu warunków ich bezpiecznego przechowywania. Wszystkie te zmiany należy rozpatrywać w kontekście nowego rodzaju użytkowników, którzy pojawili się ostatnio w archiwach: są często jednorazowi, nieznający struktury zasobu, mający inne nawyki i potrzeby informacyjne. Zwrócono też uwagę, że archiwa będą też musiały przygotować się do wdrożenia nowych rozwiązań, związanych z wchodzącą w życie w 2015 r. Dyrektywą europejską dotyczącą re-use. Dyr. A. Biernat przy okazji wyraził sceptycyzm co do możliwości i konieczności wprowadzania standardów opisu archiwalnego, bo doświadczenia dotychczasowe pokazują, że nieustandaryzowane dane z polskich archiwów są już publikowane w Internecie, a jako bardziej potrzebny wskazał natomiast wspólny punkt dostępu do danych. Wyzwaniami tymi będą zajmować się archiwiści cyfrowi, obejmujący tę część dziedziny archiwalnej, jaką jest archiwistyka cyfrowa (A. Biernat przywołał tu definicję W. Woźniaka).

Czytaj dalej „POLSKA: Sympozjum naukowe „Komputeryzacja i digitalizacja w archiwach”, Olsztyn 27–28 października 2014 r.”

SZWAJCARIA: archiwizacja zasobów elektronicznych dla dużych i małych archiwów – 10 lat działalności KOST

W Szwajcarii od wielu już lat przygotowywano się do zagadnień związanych z całościowym  postępowaniem z dokumentacją elektroniczną, głównie  z problemem zabezpieczania jej i długoterminowego przechowywania. W tym miesiącu  mija 10 lat działalności Centrum Koordynacyjnego do spraw Trwałej Archiwizacji  Dokumentacji Elektornicznej – Koordinationsstelle für die dauerhafte Archivierung elektronischer Unterlagen w skrócie KOST. KOST założone zostało 12 listopada 2004 roku, ale jego powstanie poprzedziło opracowanie w 2002 roku 10 letniej strategii określającej perspektywy i plan działań. Jednym z głównych wniosków zawartych w strategii badań była potrzeba ustanowienia stałego organu, który gwarantowałby wysoki poziom wiedzy i skupienia się na istotnych kwestiach, co nie jest możliwe w większości średnich i mniejszych archiwów. Centrum prowadzone jest wspólnie przez Szwajcarskie Archiwum Federalne (Schweizerisches Bundesarchiv),  Archiwum Księstwa Liechtensteinu (Landesarchiv Fürstentum Liechtenstein oraz pozostałe archiwa kantonale i  wiele archiwów komunalnych w celu dostarczania fachowej wiedzy  na temat cyfrowej archiwizacji, która jest niezbędna  wszystkim archiwom, ale tylko największe z nich stać na działania niezależnie i samodzielność w tym zakresie.
Czytaj dalej „SZWAJCARIA: archiwizacja zasobów elektronicznych dla dużych i małych archiwów – 10 lat działalności KOST”