CZECHY: Archiwiści jednymi z pierwszych urzędników służby cywilnej

W związku z wejściem w życie w Czechach nowej ustawy o służbie publicznej, wielu urzędników państwowych w ostatnich tygodniach składało specjalne ślubowanie na ręce ministra spraw wewnętrznych Milana Chovanca. W środę 18 lutego 2015 r., jako jedni z pierwszych, ślubowanie takie złożyli dyrektorzy okręgowych archiwów państwowych.
„Pozwólcie, abym Wam życzył mocnych nerwów i dobrego zdrowia” usłyszeli dyrektorzy, podczas składania przyrzeczenia. Minister apelował do nich dalej, aby postępowali zgodnie z przepisami prawa, byli bezstronni, rzetelni i profesjonalni, aby nie nadużywali swojej pozycji.
Treść złożonej przysięgi brzmi: „Przysięgam na swój honor i sumienie, że podczas wykonywania obowiązków publicznych będę stosować się do przepisów państwowych i służbowych, a zgodnie z nimi także do poleceń swoich przełożonych. Swoje obowiązki będę wypełniać rzetelnie, bezstronnie, sumiennie, profesjonalnie iw interesie Republiki Czeskiej. Nie będę nadużywać status urzędnika służby cywilnej i będę zachowywać się oraz działać tak, aby nie podważyć zaufania do urzędów państwowych”.

Czytaj dalej „CZECHY: Archiwiści jednymi z pierwszych urzędników służby cywilnej”

ROSJA: Wydawnictwo źródłowe pt. „Jak polskie podziemie zbrojne „pomagało” Armii Czerwonej zniszczyć nazistowskie Niemcy. 1944/45”

„Stosownie” do ogólnej sytuacji międzynarodowej, Federalna Agencja Archiwów Rosji pracuje nad przygotowaniem wielotomowego wydania dokumentów pt.: „ZSRR i polskie podziemie wojskowo-polityczne. Kwiecień 1943 – grudzień 1945”. Kolekcja ma zawierać unikatowe – jak wynika z zapowiedzi – dokumenty dotyczące historii stosunków sowiecko-polskich, odzwierciedlające ogólną sytuację wojskową i polityczną na zajmowanych przez Armię Czerwoną terenach Polski, Zachodniej Ukrainy, Zachodniej Białorusi i Litwy.
Dobór zaprezentowanych archiwaliów i wynikający z nich obraz polskiego podziemia niepodległościowego wywołały zdecydowaną reakcję polskich historyków łącznie z oficjalnym oświadczeniem Instytutu Pamięci Narodowej.

Czytaj dalej „ROSJA: Wydawnictwo źródłowe pt. „Jak polskie podziemie zbrojne „pomagało” Armii Czerwonej zniszczyć nazistowskie Niemcy. 1944/45””

UKRAINA: Nie ma już w Doniecku archiwum państwowego

Archiwum Państwowe Obwodu Donieckiego informuje na swojej stronie internetowej, że z dniem 1 grudnia 2014 r. „zaprzestało działalności pod adresem w Doniecku” i mieści się obecnie w mieście Konstantynówka (ukr. Костянти́нівка), ok. 65 kilometrów na północ od Doniecka (mniej więcej w połowie drogi między Donieckiem a Sławiańskiem).
Konstantynowka od kwietnia do lipca 2014 r. była zajęta przez separatystów z „Donieckiej Republiki Ludowej” (ros. „Донецкая Народная Республика”); we wrześniu 2014 r. w mieście obalono pomnik Lenina.
Bliższych informacji, czy i w jaki sposób przeniesiono zasób Archiwum, nie udało się uzyskać.

Государственный архив Донецкой области

oprac. Edyta Łaborewicz
AP Legnica

NIEMCY: Hamburg przy otwartej kurtynie, z archiwum w roli głównej

Ile zarabiają szefowie urzędów i przedsiębiorstw publicznych, co zawierają kontrakty agencji państwowych z prywatnymi firmami, jaka jest treść zamawianych ekspertyz? Na te i wiele innych pytań, które niejednokrotnie stawiają sobie obywatele i „wścibskie” media,  jako pierwsze w Niemczech odpowiada  miasto Hamburg poprzez publikację dokumentów  i danych  z instytucji publicznych na portalu transparentności. Hamburg- pełna nazwa: Freie und Hansestadt Hamburg FHH – to drugie co do wielkości miasto w Niemczech o statusie kraju związkowego.
Od 1 października 2014 roku  na stronach http://transparenz.hamburg.de / każdy obywatel ma dostęp do istotnych informacji  – zarówno w formie  dokumentów takich jak umowy, kontrakty, wyceny, instrukcje służbowe, pozwolenia, decyzje itp.,  jak również w formie przetworzonej, czyli statystyk, rejestrów  i zestawień dotyczących działalności administracji i instytucji publicznych miasta. Są to min. dane meteorologiczne, informacje katastralne z mapami i planami ponad 120 tysięcy nieruchomości  Zbiór tych informacji stale rośnie i obecnie wynosi ponad 22 tysiące.  

Czytaj dalej „NIEMCY: Hamburg przy otwartej kurtynie, z archiwum w roli głównej”

BRAZYLIA: Publikacje metodyczne Arquivo Nacional

Brazylijskie Archiwum Państwowe powstało w 1838 r. jako Cesarskie Archiwum Publiczne w Rio De Janeiro. Po upadku cesarstwa w 1891 r., archiwum w 1893 r. zostało przemianowane na Publiczne Archiwum Państwowe (Arquivo Publico Nacional), aby w 1911 r. stać się Archiwum Państwowym (Arquivio Nacional). Długa tradycja sprawiła, że brazylijskie archiwum państwowe wypracowało własną metodykę dostosowaną do potrzeb federacyjnego państwa. W strukturze administracji państwowej Brazylii archiwum państwowe jest częścią Ministerstwa Sprawiedliwości gdzie od 1983 r. jest jego organem autonomicznym. Z punktu widzenia metodyki archiwalnej bardzo ważnym był rok 1994, kiedy utworzono Radę Narodową Archiwów (Conselho Nacional de Arquivos – CONARQ), organ kolegialny, do którego zadań należy między innymi określanie ogólnych standardów i norm kompetencyjnych oraz ogólnych wytycznych dotyczących zasad funkcjonowania Systemu Narodowego Archiwów (Sistema Nacional de Arquivos – SINAR). To właśnie Rada Narodowa Archiwów jest głównym inspiratorem nowoczesnych przemian w brazylijskiej archiwistyce. Rada ma szerokie kompetencje, a między innymi stymulowanie integracji i modernizacji archiwów publicznych i robi to skutecznie. To właśnie ona jest wydawcą całej już serii, utrzymanych na bardzo wysokim poziomie, metodycznych publikacji. Spora ich część jest ogólnodostępna:

Czytaj dalej „BRAZYLIA: Publikacje metodyczne Arquivo Nacional”

Standardy metadanych dla archiwów: płaskie czy hierarchiczne? (Cz. 2)

Część 2

Wszystkie nowoczesne standardy zapisu informacji używają jednego języka zapisu, XML. Jest to język uniwersalny, prosty i łatwy do opanowania, a jednoczesnie ma ogromną moc ekspresji. Adres Instytutu możemy w XML zapisac płasko:

<adres>180 Second Avenue, New York, NY</adres>

albo hierarchicznie:

<galaktyka nazwa=”Droga Mleczna„>
   <gwiazda nazwa=”Sol„>
     <planeta nazwa=”Mars„/>
     <planeta nazwa=”Ziemia„>
       <kontynent nazwa=”Ameryka Północna„>
         <panstwo nazwa=”USA„>
           <stan nazwa=”Nowy Jork„> […] itp.
           </stan>
         </panstwo>
       </kontynent>
     </planeta>
   </gwiazda>
</galaktyka>


EAD jest standardem (wyrażanym w XML) opracowanym dla archiwów i jest bardzo typowym przykładem opisu hierarchicznego. Jest odbiciem typowej organizacji archiwum, gdzie kolekcja (zespół archiwalny, fonds) może byc podzielona na pod-zespoły (subfonds), te z kolei na serie, podserie, grupy, podgrupy itp. Często organizacja taka nie jest sprawą wyboru, gdy na przykłład oryginalny twórca danej kolekcji tak ją właśnie uporządkował. Zasada szacunku dla oryginalnego twórcy kolekcji (respect de fonds) wymaga pozostawienia w miarę możności oryginalnej organizacji.

Czytaj dalej „Standardy metadanych dla archiwów: płaskie czy hierarchiczne? (Cz. 2)”

WŁOCHY: Publikacje Biblioteki Cyfrowej Naczelnej Dyrekcji Archiwów Włoch

Naczelna Dyrekcja Archiwów włoskich (Direzione Generale degli Archivi – DGA) od dłuższego już czasu realizuje niezwykle użyteczny projekt o nazwie Biblioteka Cyfrowa (Biblioteca Digitalne). Projekt nocno został wsparty na facebooku, gdzie na bieżąco podawane są informacje o kolejnych wydawnictwach dostępnych online w bibliotece.
Początkowo zaplanowano udostępnienie przede wszystkim głównego pisma archiwistów włoskich „Rasegna degli archivi di stato”. Udostępniono w całości w formacie pdf roczniki 1941 – 1994. Roczniki młodsze mają natomiast opublikowane spisy treści.
Zdecydowano jednakże rozszerzyć dostępność do publikacji archiwalnych zwłaszcza wydanych przez same archiwa włoskie, aż ilość publikacji zaczęła domagać się systematyzacji celem ułatwienia  dostępu użytkownikom.

Czytaj dalej „WŁOCHY: Publikacje Biblioteki Cyfrowej Naczelnej Dyrekcji Archiwów Włoch”

SZWAJCARIA: Carl Durheim w Wikimedia Commons – w policyjnym obiektywie widziane okiem artysty

Była  to pierwsza fotograficzna kartoteka policyjna na świecie, która obecnie  tworzy unikalny zbiór fotografii policyjnych powstałych w połowie XIX wieku, a więc w okresie, kiedy fotografia była rzadkością i znajdowała się fazie eksperymentalnej. Fotografie nie przypominają tych, jakie znamy obecnie, czyli lewy profil, prawy profil i en face z neutralnym wyrazem twarzy na tle ścianki z miarką. Fotografie te nie są więc typowo policyjne, a i sfotografowani przestępcy nie tacy pospolici.  
W połowie XIX stulecia w całej Szwajcarii przeprowadzono operację policyjną polegającą na wyłapywaniu wędrowców i bezdomnych, których następnie rejestrowano i zamykano w więzieniach. W okresie od 1852 do 1853 berneński pionier fotografii Carl Durheim na zlecenie Konfederacji Szwajcarskiej  uwiecznił ich  podobizny –   setki bezdomnych i podróżników wędrowców, wśród których znajdowali się także wędrowni wagabundzi  – aktorzy, artyści, cyrkowcy – ludzie wolni z wyboru, nie pasujący do modelu stabilnego społeczeństwa szwajcarskiego. Zbiór tej unikalnej fotografii przechowywany jest w Szwajcarskim Archiwum Federalnym w Bernie i obecnie po digitalizacji ponad 200 fotografii opublikowany został na stronach Wikimedia Commons. Ponadto zbiór dostępny jest również w bazie danych archiwum – Archivdatenbank w systemie scope archiv. W systemie tym wykorzystuje m. in.  Records Management dla długoterminowego przechowywania danych przy zastosowaniu międzynarodowych standardów archiwalnych.

Czytaj dalej „SZWAJCARIA: Carl Durheim w Wikimedia Commons – w policyjnym obiektywie widziane okiem artysty”

POLSKA: I Forum Edukatorów Archiwalnych

Zapraszamy na I spotkanie Forum Edukatorów Archiwalnych, które odbędzie się w Toruniu (Collegium Humanisticum UMK, ul. Bojarskiego 1) w dniach 24 – 25 kwietnia 2015 r. Zaproszenie kierujemy do wszystkich zainteresowanych edukacją archiwalną, zwłaszcza do osób, które pracując w różnego typu archiwach zajmują się działalnością edukacyjną, a także osób, dla których zagadnienia edukacji archiwalnej szczególnie są bliskie.

Planowane cele spotkania to:

– Powołanie Forum Edukatorów Archiwalnych, przedstawienie zadań, celów i sposobów pracy Forum,

– Zainicjowanie dyskusji nad kształtem Forum, harmonogramem prac i spotkań, tematyką kolejnych spotkań, działaniami na rzecz integrowania środowiska edukatorów archiwalnych,

– Dyskusja dotycząca edukacji w archiwach,

– Zajęcia warsztatowe poświęcone tematyce lekcji archiwalnej,

– Wymiana doświadczeń – gościnne wizyty w toruńskich archiwach: Archiwum Państwowym w Toruniu, Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej. Archiwum i Muzeum Pomorskim Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek.

Czytaj dalej „POLSKA: I Forum Edukatorów Archiwalnych”

UKRAINA: 70. rocznica wyzwolenia niemieckiego hitlerowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz i Międzynarodowy Dzień Pamięci o Holokauście.

Narodowe Muzeum Wielkiej Wojny Ojczyźnianej 1941-1945, Ministerstwo Kultury Ukrainy, Ukraiński Instytut Pamięci Narodowej, Centralne Państwowe Kino- foto- fono- Archiwum Ukrainy im. G. S. Pszenicznego (Центральний державний кінофотофоноархів України ім. Г. С. Пшеничного) zapraszają do odwiedzenia wystawy poświęconej pamięci ukraińskich więźniów największego obozu koncentracyjnego hitlerowskich Niemiec i tych, którzy go wyzwolili, otwartej uroczyście 26 stycznia 2015 r. na terenie kompleksu Narodowego Muzeum Wielkiej Wojny Ojczyźnianej w Kijowie. Auschwitz – jeden z największych obozów zagłady hitlerowskich Niemiec, który utworzono na terytorium okupowanej Polski – stał się dla świata symbolem Holokaustu, ludobójstwa i terroru. Przez obóz mogło przejść co najmniej 1,3 mln osób, z czego 1,1 mln zostało zamordowanych. Oprócz Żydów i Polaków, których – spośród przedstawicieli różnych narodowości – w Auschwitz zginęło najwięcej, były też tysiące innych, w tym Ukraińcy, których przez Auschwitz przeszło około 15 tysięcy osób.

W dniach 17-21 stycznia 1945 roku hitlerowcy zbrodniarze zarządzili ewakuację w głąb Trzeciej Rzeszy ok. 60 tysięcy więźniów, którzy jeszcze byli zdolni do wyjścia. „Marsz śmierci”, do stacji kolejowej w Wodzisławiu Śląskim, pochłonął ok. 15 tysięcy ofiar, zmarłych i zamordowanych.

Jako pierwsi, obozowe bramy, 27 stycznia 1945 roku, otworzyli żołnierze 60 Armii 1 Frontu Ukraińskiego, 100 Lwowskiej Dywizji Strzeleckiej, z batalionu majora Anatolija Szapiro, znajdując około 7 tysięcy ocalałych więźniów.
Eksponaty wystawy pochodzą ze zbiorów Narodowego Muzeum Wielkiej Wojny Ojczyźnianej 1941-1945, a także z Museum Pamięci Narodu Żydowskiego i Holokaustu na Ukrainie (w Dniepropietrowsku).
Wśród eksponatów – obrazy, rysunki i grafiki autorstwa artysty-malarza, żołnierza Armii Czerwonej, Zinowija Tołkaczewa, który jako jeden z pierwszych ujrzał Auschwitz po wyzwoleniu. Wstrząśnięty tym, co zobaczył, stworzył serię rysunków pt. „Auschwitz” i „Kwiaty Oświęcimia”.
Zwiedzający mogą obejrzeć także materiały dokumentalne z wyzwolenia Auschwitz i jego więźniów, jeńców wojennych, członków ukraińskiego ruchu wyzwoleńczego, „Ostarbeiteren”, Żydów z Ukrainy.

Więcej:

Narodowe Muzeum Wielkiej Wojny Ojczyźnianej

Archiwa Ukrainy

Центральний державний кінофотофоноархів України імені Г. С. Пшеничного

oprac. Edyta Łaborewicz
AP Legnica