W czerwcu tego roku Wiedeń ponownie stał się świadkiem wydarzeń sprzed 200 lat. W 1815 roku zakończył obrady kongres wiedeński wieńczący swoimi postanowieniami porządek europejski po burzliwej epoce wojen napoleońskich.
Z okazji tego jubileuszu do 31 października można oglądać wystawę „Idee Europa – 200 Jahre Wiener Kongress” zorganizowaną przez Bundeskanzleramtes wraz z Österreichischen Staatsarchiv we współpracy z delegaturą Unii Europejskiej we Wiedniu.
Ta wystawa to nie tylko prezentacja faktów historycznych, ale również próba zidentyfikowanie historycznych i aktualnych odniesień i związków ze współczesną Europą, a także miejsca Austrii w jej dziejach. Miejscem ekspozycji są te same miejsca, w których odbywał się kongres, czyli budynki na obszarze kompleksu Hofburg głównie Amalientrakt, Reichskanzleitrakt i Hofburgkapelle.
CZECHY: Seminarium o dokumentacji filmowej
Czeska Filmoteka Narodowa oraz Towarzystwo Informacji Naukowej przy Archiwum Narodowym w Pradze, przygotowują na jesień kolejne (już 9) seminarium naukowe o problemach współczesnej dokumentacji archiwalnej, zwłaszcza audiowizualnej. Tym razem temat spotkania będzie brzmiał: „Źródła do historii kina – specyfika dokumentów pisanych i dokumentacji współczesnej”.
Zgodnie z tematem zebrani na seminarium będą obradować na temat źródeł do historii kina, zwłaszcza o specyfice związanych z tym zagadnieniem zarówno pisemnych materiałów archiwalnych, jak i dokumentacji współczesnej. Chodzi przede wszystkim o takie źródła, jak: plany finansowe, fundacje filmowe, plakaty i fotosy itd., które znajdują się w wielu instytucjach kulturalno-naukowych, powołanych do przechowywania dziedzictwa kulturowego. Referenci z Czech i Słowacji omawiać będą tematy związane z problematyką digitalizacji, metodologią katalogowania źródeł, udostępniania archiwaliów, przechowywania i porządkowania zbiorów dokumentacji współczesnej, restaurowania plakatów i związanych z tymi zagadnieniami aspektów prawnych.
FRANCJA: Zdjęcia jako dowody rzeczowe. Wystawa służb archiwalnych Prefektury Policji w Paryżu
W paryskiej Prefekturze Policji, mieszczącej się na placu La Defence, otwarto 8 sierpnia 2015 r. wystawę zorganizowaną przez służby archiwalne policji. Wystawa poświęcona jest fotografii jako dowodowi rzeczowemu w wymiarze sprawiedliwości. Zdjęcie ukazywane jest jako ślad, znak lub symptom aktu kryminalnego. Ambicją wystawy jest ukazanie procesu, w którym fotografia za sprawą ekspertów przekształca się ze statycznego obrazu w ważny dowód prawdy. Starano się także ukazać proces w jaki, w wyniku działań naukowców, zdjęcie staje się dowodem obrazującym procesy historyczne. Zaprezentowano 12 przypadków, w których fotografia odegrała znaczącą rolę w dochodzeniu do prawdy dowodowej począwszy od XIX przestępstw (czasów początku używania fotografii w kryminalistyce) do rekonstrukcji ataku dronów w Pakistanie w 2012 r.
WŁOCHY: Schematy struktury danych dla Państwowego Systemu Archiwistyki
Centralny Instytut Archiwów (Instituto Centrale per gli Archivi) opublikował techniczne wytyczne dla baz danych archiwów włoskich, które będą obowiązywały w Państwowym Systemie Archiwistyki (Sistema Archivistico Statale- dalej SAS) Jest to jeden z modułów Systemu Archiwistyki Narodowej (Sistema Archivistico Nazionale- SAN. Dokument okresla funkcje, które charakteryzują relacje pomiędzy komponentami tworzącymi software baz danych. Sam system SAS posiada bardzo bogatą dokumentację na specjalnej stronie internetowej prowadzonej przez Centralny Instytut Archiwistyki.
Opublikowany dokument: Sistema Archivistico Statale. Tracciato e corrispondenza Standard. Versione 1.00, 05/05/2015 (System Archiwistyki Państwowej. Standard wyznaczników i relacji, wersja 1.00) został zaaprobowany 5 maja 2015 r. przez dyrektora Centralnego Instytutu Archiwów panią Marinę Gianetto. Zawiera na 184 stronach i w 2035 rekordach mapowanie struktur baz danych. Mapowane są pola SAS z SAN i standardami Międzynarodowej Rady Archiwów (począwszy od ISDIAH, poprzez ISAAR(CPF) do ISAD(G). Każdemu mapowanemu rekordowi przynależne są atrybuty, których jest 10 (pole obowiązkowe, alternatywnie obowiązkowe, fakultatywne, powtarzalne, pole kontroli słownikowej oraz pola typologii: daty, charakteru (cechy), tekstu, liczby i oznaczone flagą). Niektóre pola posiadają więcej niż jeden atrybut, a inne nie posiadają go wcale.
Czytaj dalej „WŁOCHY: Schematy struktury danych dla Państwowego Systemu Archiwistyki”
CZECHY: Zapomniana masakra Niemców w Czeskim Raju – odkrycie archiwisty z Semily
Końcówka II wojny światowej oraz pierwsze tygodnie po jej zakończeniu, to w Czechach okres, w którym wiele uzbrojonych grup brało na Niemcach odwet, często krwawy, za ponad 6 lat upokorzeń z okresu Protektoratu. Wielu samosądów dokonali również żołnierze Armii Czerwonej. Niewiele z ówczesnych wydarzeń zostało utrwalonych w dokumentach, a świadkowie w większości już nie żyją. Dlatego każde źródło dotyczące tych wydarzeń, na jakie udaje się natrafić historykom, wzbudza ogromne zainteresowanie. Tym razem odkrywcą takiego dokumentu jest archiwista Powiatowego Archiwum Państwowego z karkonoskiego Semily Pavel Jakubec.
W trakcie swoich badań dotarł on do zapisków zawartych w parafialnej kronice z Grubej Skały (Hrubá Skála) w Czeskim Raju, gdzie na stornie 300 odnotowano: „Na Grubej Skale spoczywa 42 Niemców zatrzymanych w Borku i zastrzelonych tam nad przez partyzantów, działających pod znacznym wpływem alkoholu”. Znane jest dokładniejsze miejsce tego masowego grobu, ale badacze nie podają go do publicznej wiadomości z obawy przed jego zbezczeszczeniem i kradzieżą. Być może, że po miejscu tym spacerują dziś turyści zwiedzający zamek?
Czytaj dalej „CZECHY: Zapomniana masakra Niemców w Czeskim Raju – odkrycie archiwisty z Semily”
CZECHY: Wystawa zdjęć lotniczych obszarów wydobycia uranu
W Archiwum Narodowym w Pradze, pod patronatem Ministra Spraw Wewnętrznych Republiki Czeskiej, otwarto bardzo interesującą wystawę zatytułowaną „Nad krajem łez i promieniowania – odtajnione zdjęcia lotnicze z obszarów przymusowego wydobycia rudy uranu” (Nad krajinou slz a radiace – odtajněné letecké snímky z oblastí nedobrovolné těžby uranové rudy).
Wystawa zbudowana została w oparciu o niepublikowanych dotąd zdjęcia lotnicze, przedstawiające stopniowe zmiany w krajobrazie terenu naznaczonego wydobyciem rudy uranowej oraz zakładami i zamkniętymi obozami pracy z lat 1946-1986. Po zrzuceniu bomb atomowych przez Amerykanów na Hiroszimę i Nagasaki w sierpniu 1945 roku rozpoczął się wyścig zbrojeń, w którym wydobycie uranu odgrywało ogromną rolę. Związek Sowiecki nie posiadał broni atomowej i dążył wszelkimi sposobami i siłami do jej wyprodukowania. Dzięki wykradzeniu amerykańskiej dokumentacji oraz wziętym do niewoli naukowcom niemieckim, udało mu się to dość szybko. Pierwsza sowiecka bomba atomowa eksplodowała 29 sierpnia 1949 na poligonie w Semipałatyńsku. Do jej wyprodukowania w znaczniej mierze przyczyniła się ruda uranu pochodząca z Czechosłowacji.
Po zakończeniu II wojny światowej w regionie Jáchymowa znajdowały się jedyne w pełni funkcjonujące kopalnie uranu na terenie sowieckiej strefy wpływów. Rosjanie przejęli nad nimi kontrolę, a obok pracowników cywilnych zaczęli zatrudniać tu niemieckich jeńców wojennych (1946-1950), a potem także więźniów obozów pracy przymusowej (1949-1951), następnie zaś również zwykłych więźniów (1949-1986). Ci przymusowi pracownicy byli rozmieszczeni przede wszystkim w trzech rejonach: wokół Jáchymova, na Hornoslavkovsku oraz w okolicy miejscowości Přibram.
Czytaj dalej „CZECHY: Wystawa zdjęć lotniczych obszarów wydobycia uranu”
Czy umiemy pisać daty – część 2: EDTF
Zegar astronomiczny w Pradze
By Steve Collis from Melbourne, Australia (Astronomical Clock Uploaded by russavia) [CC BY 2.0], via Wikimedia Commons
By Steve Collis from Melbourne, Australia (Astronomical Clock Uploaded by russavia) [CC BY 2.0], via Wikimedia Commons
.jpg){kind=link}
W jednym z poprzednich wpisów na blogu “Czy umiemy pisać daty?” omawiałem podstawy uniwersalnej notacji czasu i dat, zdefiniowanej w międzynarodowym standardzie ISO 8601 i jego uproszczonej wersji konsorcjum W3C. Od tego czasu Biblioteka Kongresu Amerykańskiego zakończyła prace nad rozszerzonym standardem, Extended Date/Time Format (EDTF) 1.0. Większa część EDTF dotyczy zapisu nieprecyzyjnych dat. Taka niedokładna lub nieprecyzyjna informacja dotycząca czasu występuje często w zapisach wydarzeń historycznych, np. w archiwach czy naukach bibliotecznych. Standard ISO 8601 nie pozwala na wyrażenie takich konceptów jak “w przybliżeniu rok 1962”, “któryś rok pomiędzy 1920 a 1935” czy “wydarzenie miało prawdopodobnie miejsce w roku 1938, ale nie jesteśmy tego pewni”. Standard EDTF pozwala na zapisanie w postaci zrozumiałej przez komputer takich konceptów, wypełniając potrzeby istniejące w wielu polach wiedzy mających do czynienia z metadanymi o charakterze historycznym.
Mimo tego, że standard EDTF jest stosunkowo nowy i nie ma zbyt wiele narzędzi programowych pomagających wprowadzać takie dane, sądzę, że warto jest zaznajomić się z tą nowa notacją i używać jej w miarę możliwości
POLSKA: Międzynarodowe konferencja: „Ludzie i wojna. Społeczne aspekty I wojny światowej w Europie Wschodniej”
W dniach 18-19 czerwca 2015 r. w Muzeum Rolnictwa im. ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu odbyła się konferencja międzynarodowa „Ludzie i wojna. Społeczne aspekty I wojny światowej w Europie Wschodniej”. Organizatorami konferencji, poza Muzeum, były następujące instytucje: Departament Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego w Białymstoku, Zarząd Główny PTH, Wydział Politologii i Studiów Międzynarodowych UMK w Toruniu, Instytut Historii Litwy, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Archiwum Główne Akt Dawnych.
Udział w konferencji wzięli historycy z Polski, Białorusi, Litwy, Łotwy, Niemiec i Rosji.
Pierwszy dzień konferencji poświęcono głównie problemom uchodźstwa 1915 roku i jego wpływu na problemy przemian społecznych, politycznych oraz narodowościowych na pograniczu polsko-białoruskim, co zresztą było również tematem na panelu dyskusyjnym kończącym ten dzień obrad.
Norbert Tomaszewski z Muzeum Rolnictwa omówił związane z bieżeństwem wydarzenia na pograniczu mazowiecko-podlaskim. Poruszył zagadnienia dotyczące organizacji ewakuacji, struktury zawodowej ludzi w niej uczestniczących oraz stosunek do niej. Wskazał też główny, prowadzący z ziemi łomżyńskiej, kierunek bieżeństwa.
Dr Dangiras Mačiulis z Instytutu Historii Litwy w Wilnie zajął się tematem uchodźstwa w prasie litewskiej podczas I wojny światowej. Prasa zachęcała do zachowania spokoju i pozostania na miejscu. Tym, którzy zdecydowali się wyjechać, zalecano wyjazdy do dalszych, bezpieczniejszych guberni. Wilno stało się największym na Litwie skupiskiem uciekającej ludności. Prelegent podkreślił fakt, iż po wybuchu wojny Wilno bardzo zlituanizowało się. Przebywający w mieście uciekinierzy zaczęli np. domagać się odprawiania mszy po litewsku w każdym kościele. Wielu uciekinierów osiadło w Rydze. Obawiano się wynarodowienia Litwinów przez Łotyszy. Litewskość na obczyźnie bardzo wspierali litewscy księża, zachęcając do czytania litewskiej prasy i książek.
AUSTRALIA: Dotknij i zobacz! Nowoczesna technika w służbie archiwów
Australia, kontynentem emigrantów, dziś tworzących nowoczesny naród. Szczególny boom osadniczy przezywała po zakończeniu II Wojny Światowej do późne lata sześćdziesiąte ubiegłego wieku. Od 2009 r. Narodowe Archiwa Australii rozwijają program – wystawę multimedialną zatytułowaną „Pamięć Narodu” (Memory of Nation) poświęconą kształtowaniu się narodu australijskiego z integrujących się przybyszy z różnych stron świata.Wystawa obejmuje szerokie spektrum zjawisk społecznych oglądanych poprzez zasób. Zaprezentowano ponad 170 tysięcy dokumentów migracyjnych, a także zjawiska będące „akcentami” epoki takimi jak okładki albumów muzycznych i księżek (np. Lolita Nabokowa) zakazanymi przez rząd australijski w 1960 r., czy też wydruk królewskiego menu z wizyty Królowej Elżbiety II z 1954 r.Wystawa ujmuje także wcześniejsze zjawiska jak problem niekontrolowanego rozrostu populacji królików w latach trzydziestych, który zagroził ekosystemowi kontynentu.
Czytaj dalej „AUSTRALIA: Dotknij i zobacz! Nowoczesna technika w służbie archiwów”
SZWAJCARIA: Archiwum Kantonu Zurych – wszystko co najważniejsze na 300 stronach. Wersja 2.0
Od publikacji podręcznika obejmującego zaktualizowaną metodykę szeroko rozumianego opracowania i przechowywania zasobu archiwalnego w kantonie Zurych minął ponad rok. Pierwsza wersja ponad 300 stronicowego podręcznika została opublikowana w styczniu 2014 roku-publikacja ArchNetu. Zawiera on wypracowane przez lata obowiązujące zasady i dobre praktyki dotyczące zasobu archiwalnego, uwzględniające również standardy międzynarodowe. W maju tego roku ukazała się druga, poprawiona edycja podręcznika „Erschliessungshandbuch” Wersja 2.0 wydana przez Staatsarchiv des Kantons Zürich. Opracowanie podręcznika w pierwszej kolejności podyktowane było wprowadzeniem w kantonalnych archiwach Szwajcarii AIS czyli Archivinformationssystems oraz decyzją o przeniesieniu do niego wszystkich tradycyjnych środków ewidencyjnych, a tym samym koniecznością zestandaryzowanego, stosunkowo głębokiego, homogenicznego opracowywania zasobu. Przez ponad rok podręcznik poddany został krytycznej ocenie zarówno wewnętrznej – oddział opracowania zasobu archiwalnego archiwum w Zurychu- jak również przez zewnętrznych ekspertów i praktyków. W jego wyniku usunięte zostały drobne błędy i wprowadzono kilka uzupełnień do tekstu. Obejmują one rozszerzenia dotyczące prawnych ograniczeń dostępu do zasobu i okresów ochronnych, rozszerzenie zapisów dotyczących szczególnych przypadków dokumentacji i uzupełnienia zapisów sposobów liczenia wielkości zasobu. Zasadniczo jego układ nie uległ zmianie- omawiane są kolejne etapy porządkowania zasobu- nadanie struktury, sporządzenie opisu poszczególnych obiektów na wielu poziomach opisu archiwalnego zgodnego z ISAD i ISDIAH, aż po opracowanie konserwatorskie, etykietowanie i w końcu magazynowanie zasobu archiwalnego.