MRA: Doroczna konferencja MRA: Meksyk 27 – 29 listopada 2017

Międzynarodowa Rada Archiwów ogłosiła termin, miejsce i wstępną tematykę tegorocznej konferencji archiwów. Konferencja odbędzie się w Meksyku, w stolicy Mexico City, w dniach 27 – 29 listopada 2017 r. Hasłem konferencji będzie: „Archiwa, obywatelstwo i interkulturowość”. Komitet Programowa MRA rozpoczęła wstępne wspólne prace z Archiwum Państwowym Meksyku skupiające się wokół następujących tematów:
– Wielokulturowość a kultura przodków
– Prawa człowieka
– Nielegalny handel a spuścizna dokumentacyjna
– Archiwa, odpowiedzialność, dostęp do informacji, a ochrona archiwów danych osobowych
– Systemy informacyjne i interoperacyjne
– Prawo autorskie i własność intelektualna
– Archiwa a środowisko i katastrofy naturalne
– Współpraca regionalna, projekty archiwalne i dokumentacyjne
– Wielodyscyplinarne projekty archiwistyczne.

Czytaj dalej „MRA: Doroczna konferencja MRA: Meksyk 27 – 29 listopada 2017”

FRANCJA: Jak postępować z dokumentacją funduszy europejskich. Przewodnik metodyczny

Sekcja Archiwów Regionalnych Stowarzyszenia Archiwistów Francuskich opracowała i wydała we wrześniu 2016 r. niezwykle praktyczną publikację Przewodnik metodyczny „Fundusze europejskie” (Guide métodologique „Fonds Européen). Ta niezwykle zwięzła broszura, licząca zaledwie 14 strony, zawiera podstawowe kompendium wiedzy na temat podmiotów wytwarzających informację związaną z funduszami oraz z organizacjią obiegu informacji i dokumentacji pomiędzy nimi, a także budowy zespołów i jednostek archiwalnych wytwarzanych w ramach poszczególnych realizacji projektów unijnych.
W krótkim wstępie otrzymujemy informacje o tym, czym są fundusze europejskie, i do czego zostały stworzone. Zdefiniowano je jako narzędzia realizacji celów wskazanych w preambule do traktatu rzymskiego z 1957 r., czyli zwiększenia jedności ekonomicznej wspólnoty europejskiej i niwelację nierówności pomiędzy poszczególnymi regionami. Zgodnie z prawodawstwem francuskim., zwanym ustawą MAPTAM z 27 stycznia 2014 r. (La loi du 27 janvier 2014 de modernisation de l’action publique territoriale et d’affirmation des métropoles) to regiony z udziałem państwa odpowiadają za realizację projektów poszczególnych funduszy europejskich na swoim terenie.
Aneks zawiera listę funduszy europejskich  wraz z rokiem ich utworzenia i uwagami. Wymienionych jest 10 funduszy, przy czym obszary niektórych z nich zostały zamienione przez inne, nowsze. To ważne, ponieważ przewodnik służyć ma archiwistom we właściwej ocenie pozostawionej przez nie dokumentacji.
Wymieniono następującefundusze:
1. Europejski Fundusz Społeczny, 1958,
2. Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej, 1962 (EAGGF),
3. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, 1975, (EFOR),
4. Instrument Finansowy Orientacji Rybołówstwa (1993), (IFOR), zastąpiony w 2007 r. przez Europejski Fundusz Rybacki),
5. Europejski Fundusz Solidarności (2002), (FSUE)
6. Europejski Fundusz Gwarancji Rolnictwa,  2007, (Fonds européen agricole de garantie), 1 filar)
7. Europejski Fundusz na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (2007), (EAFRD), 2 filar.
8. Europejski Fundusz Rybacki, 2007, (EFF) (zastąpiony w 2014 r. przez EMFF)
9. Europejski Fundusz Morski i Rybacki,  (2014), (EMFF),
10. Inicjatywa na Rzecz Zatrudnienia Ludzi Młodych, 2014, (YEI).

Czytaj dalej „FRANCJA: Jak postępować z dokumentacją funduszy europejskich. Przewodnik metodyczny”

Wielka Brytania: Tajne archiwa brytyjskich kolonii

Kto chce, aby historia mówiła o nim dobrze, musi umieć jak najlepiej ją cenzurować. Próbują tego niemal wszyscy, ale prawdziwymi mistrzami są w tej konkurencji bez żadnej wątpliwości Brytyjczycy. Tak przynamniej twierdzi brytyjski dziennikarz i historyk Ian Cobain (ur. 1960). Twierdzi on, że Brytyjczycy nie tylko sami oszukiwali się odnośnie własnych dziejów, ale starali się narzucić swój idealny obraz, jako jedyny możliwy, wszystkim wokół. Dopiero w ostatnim czasie wychodzi na jaw ogromny rozmiar tego, jak rząd Jej Królewskiej Mości od lat nakazywał niszczenie lub kradzież i ukrywanie dokumentów dotyczących działalności administracji brytyjskiego imperium, ukazujących ją w faktycznym – i bardzo niepochlebnym – świetle. Książkę Cobaina pt. The History Thieves: Secrets, Lies and the Shaping of a Modern Nation (Złodzieje historii. Sekrety, kłamstwa a kształtowanie nowoczesnego narodu) recenzował brytyjski dziennik „The Guardian”.
Powojenne wycofanie się Brytyjczyków z pozycji globalnego imperium jest w świadomości społecznej zapisane, jako niemal włącznie łagodny, kulturalny i dżentelmeński proces. Parę głodówek Gandhiego, jedna przegrana bitwy o Suez i kilku afrykańskich protestów – w ten sposób w ciągu piętnastu lata imperium, nad którym nie zachodziło słońce, sprowadziło się do granic wysp brytyjskich. W zbiorach różnych archiwalnych materiałów filmowych tę dobroduszną chwałę i honorowe zachowanie dokumentują członkowie brytyjskiej rodziny królewskiej, stojący na trybunach honorowych pomiędzy tubylcami w byłych koloniach, i z uśmiechem świętujący dzień świeżo zdobytej przez nich niezależność. Książka Cobain idyllę tę narusza. Ujawnia, że nieco wcześniej, za każdą taką trybuną, wzbijały się w tropikalne niebo chmury dymu. Był to dym z setek ognisk, w których odchodzący Brytyjczycy palili akta, dokumentujące realną historię kończącej się właśnie ich administracji.
Początkowo czystka ta powadzona była dość beztrosko. Kiedy Brytyjczycy w 1974 r. wycofali się z Indii, jeden z kolonialnych urzędników zauważył, że miejscowa prasa, „przepełniona jest opisami Delhi, przesłoniętego chmurami dymu z palnych masowo brytyjskich dokumentów”. Dziesięć lat później, podczas ogłaszania deklaracji niepodległości przez władze Malezji, urzędnicy byli już bardziej dyskretni: wojsko brytyjskie przewoziło ciężarówkami pudła z dokumentami z malezyjskiej stolicy Kuala Lumpur do Singapuru, gdzie były one dyskretnie spalane w kotłach okrętów British Navy.

Czytaj dalej „Wielka Brytania: Tajne archiwa brytyjskich kolonii”

POLSKA: X Zjazd IFAR

W dniach 15-16 grudnia 2016 r. w siedzibie Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych w Warszawie odbył się X Zjazd IFAR – funkcjonującego od 2004 r. Internetowego Forum Archiwalnego. Dokładny Program zjazdu, wraz z abstraktami wystąpień, dostępny jest na Forum. Obejmował on ponad 20 wystąpień, podzielonych na cztery sesje. Nie miały one, podobnie jak cały Zjazd, odrębnych tytułów. Tematyka była różnorodna, a wątki przeplatały się między sobą. W niniejszej relacji zwrócimy uwagę na niektóre aspekty referatów i prezentacji oraz na kwestie poruszane w dyskusji – bardzo ciekawej i ożywionej, jak to bywa na forum.


Twórca IFARu Rafał Magryś, Hanna Staszewska (MKiDN), Wojciech Woźniek (NDAP)

Obrady zjazdu otworzył Rafał Magryś, pomysłodawca i administrator forum, przypominając zebranym, że w roku bieżącym mija 14 lat od momentu jego utworzenia. Wspominając krótko miniony okres podziękował wszystkim autorom, którzy dzielą się swoimi przemyśleniami na forum, ponieważ chcą coś zmienić w środowisku archiwów i archiwistów. Następnie głos zabrał Wojciech Woźniak, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych. Witając się z uczestnikami zjazdu, szczególnie ciepło zwrócił się do osób, które tworzyły IFAR — Hanny Staszewskiej, Rafała Magrysia oraz Nikodema Bończa Tomaszewskiego. Jako trzecia głos zabrała Hanna Staszewska, która odczytała list Magdaleny Gawin, podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego adresowany do uczestniczących w obradach zjazdowych. Po czym rozpoczęły się obrady.

Czytaj dalej „POLSKA: X Zjazd IFAR”

ROSJA: Archiwa Państwowe Rosji: Publikacja źródłowa – antypolski program OUN w dokumentach archiwalnych

Jako uzupełnienie do dwutomowego zbioru dokumentów „Ukraińskie organizacje nacjonalistyczne w okresie II wojny światowej”, na oficjalnej stronie internetowej archiwów państwowych Rosji, w dziale „Biblioteka Cyfrowa”, zamieszczono publikację pt. „Jak i o co walczymy z Polakami: antypolski program OUN w dokumentach archiwalnych”.
Tragedia Rzezi Wołyńskiej z lat 1943-1945 wciąż przyciąga uwagę nie tylko historyków, ale także opinii publicznej. Liczne monografie i publikacje dokumentów, które pojawiły się w ciągu ostatnich dekad, pozwalają na szczegółowe badania wydarzeń krwawej czystki etnicznej, której ofiarą padło – według różnych szacunków – od 60 do 200 tysięcy polskich mieszkańców Wołynia i Galicji, i opisanie procesu organizowanych przez nacjonalistów ukraińskich rzezi Polaków na poziomie lokalnym; na poznanie imion katów, ofiar, ale także Ukraińców ratujących Polaków. Nie ma wątpliwości, że prace nad wyjaśnieniem tragedii będą kontynuowane.

Czytaj dalej „ROSJA: Archiwa Państwowe Rosji: Publikacja źródłowa – antypolski program OUN w dokumentach archiwalnych”

POLSKA: Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej (do roku 1918)

Uczczenie ważnych rocznic – 1050-lecia Chrztu Polski, 500-lecia reformacji i 420-lecia unii brzeskiej – było okazją do zorganizowania przez Archiwum Główne Akt Dawnych we współpracy z Kościołem Ewangelicko-Augsburskim w Rzeczypospolitej Polskiej dużej konferencji naukowej. Odbyła się ona w dniach 24-25 listopada 2016 r. Miejscem obrad była Chrześcijańska Akademia Teologiczna oraz Centrum Luterańskie.
Na program konferencji złożyły się: sesja plenarna i 11 sesji tematycznych. Pięć sesji poświęconych było Kościołowi katolickiemu, dwie – 420. rocznicy unii brzeskiej, tematami pojedynczych sesji były: Kościół prawosławny, 500 lat reformacji, Kościół i reformacja nad Bałtykiem oraz Archiwa. W trakcie tych sesji przedstawiono kilkadziesiąt referatów, których autorzy wywodzili się z uczelni i archiwów z Polski i zagranicy.
Ostatnia, najdłuższa sesja, Archiwa, obejmowała 9 referatów, których przedmiotem były różne źródła archiwalne i tkwiący w nich potencjał badawczy. Ks. prof. dr hab. Kazimierz Łatak (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie) przedstawił „Źródła do dziejów Kościoła w Polsce w zbiorach Archiwum Historycznego Zakonu Kanoników Regularnych Laterańskich w Rzymie”. Poprzedził to omówieniem dziejów i organizacji zakonu w Polsce oraz przebiegu porządkowania akt w rzymskim archiwum. Wskazał na różnorodność dokumentacji – począwszy od akt zakonników, przez protokoły kapituł, kroniki klasztorów, ikonografię, fotografie do rysunków i poezji autorów, którzy znajdowali schronienie w klasztorach. Dr Irena Wodzianowska (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II) przedstawiła „Ecclesiastica w Państwowym Archiwum Obwodu Wołyńskiego”. Szczegółowiej omówiła cztery zespoły archiwalne, zwracając uwagę na fakt, że ich zawartość jest w języku głównie polskim, tytuły j.a. sformułowane zostały po rosyjsku, a nazwy zespołów są w języku ukraińskim. Uprzedzała też badaczy, że materiały proweniencji kościelnej są mocno rozproszone w archiwach ukraińskich. W celu poznania dokumentów z diecezji łuckiej trzeba odwiedzić nie tylko archiwum w Łucku, ale i w Kijowie, Petersburgu, Żytomierzu i Tarnopolu.

Czytaj dalej „POLSKA: Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej (do roku 1918)”

SZWAJCARIA: Kroniki filmowe 1940-1975 dostępne online

Szwajcarska Kronika Filmowa jest jednym z najważniejszych zespołów archiwalnych  dziedzictwa audiowizualnego  Szwajcarii. Obecnie trwają prace nad zdigitalizowaniem całego zbioru kronik filmowych z lat 1940-1975 – łącznie 6600 wydań.  Następnie  publikowane one będą krok po kroku  na portalach www.memobase.ch i www.swiss-archives.ch.
Szwajcarskie kroniki filmowe będące przeglądem  najważniejszych  tygodniowych wydarzeń wykonywane była na zlecenie Bundesratu od 1940 roku. Tworzone w trakcie II wojny światowej jak i po jej zakończeniu obrazy filmowe, obok radia i gazet dawały wyjątkową możliwość docierania z informacjami przez dziesiątki lat – podobnie jak w Polsce- dla publiczności sal kinowych. Dają one wgląd w życie polityczne, społeczne i kulturalne Szwajcarii przez ponad trzy dekady. Jako prekursor dzisiejszych wiadomościach telewizyjnych, są istotnym źródłem informacji o Szwajcarii  w okresie od 1940 do 1975 roku.

Czytaj dalej „SZWAJCARIA: Kroniki filmowe 1940-1975 dostępne online”

SZWAJCARIA: ADMINISTORY – Dialog o aparacie państwa i administracji w nowej odsłonie

Czy o historii zarządzania państwem i jego administracji można pisać  w ciekawy sposób oraz aktywnie zainteresować tą problematyką szersze grono społeczeństwa? Pytanie jest retoryczne, a odpowiedź na nie znajdziemy na stronach szwajcarskiego Archiwum Federalnego.  ADMINISTORY jest internetowym czasopismem typu open acces poświęconym historii państwa i administracji. Pojęcie to jest ściśle związane z ruchem naukowym open access (Open Access Movement), który rozwija się od lat 90. i działa na rzecz budowy nowego otwartego modelu komunikacji naukowej. Głównymi kanałami komunikacyjnymi, dzięki którym dystrybuuje się wiedzę w tym modelu są: czasopisma otwarte i repozytoria otwarte. ADMINISTORY publikuje artykuły, które spełniają najwyższe standardy naukowe. Każdy artykuł i wpis  jest oceniany przez zespół redaktorów, a następnie poddaje się go podwójnej procedurze wzajemnej weryfikacji. Wszystkie artykuły poddawane są recenzji naukowej w systemie Peer Review  opartym na anonimowości i niezależności recenzentów. Czasopismo jest rocznikiem publikowanym w języku niemieckim i angielskim.

Czytaj dalej „SZWAJCARIA: ADMINISTORY – Dialog o aparacie państwa i administracji w nowej odsłonie”

CZECHY: Konferencja o pisarzu i historyku Zygmuncie Winterze

Powiatowe Archiwum Państwowe w Rakovníku, będące częścią Okręgowego Archiwum Państwowego w Pradze, przygotowało konferencję pt. „Zikmund Winter a Rakovník” (Zygmunt Winter a Rakovnik”, która odbyła się w holu Herolda (Heroldově síni) w Galerii Rabasov dnia 15 listopada 2016 r.
Zikmund (Zygmunt) Winter (1846-1912) był czeskim pisarzem, autorem powieści historycznych ale i historykiem, gdyż ukończył ten kierunek na Uniwersytecie Karola w Pradze. Jako profesor szkół średnich pracował przez rok w Pardubicach i całe dziesięć lat w Rakovníku, a potem potom w Pradze. Podczas pobytu w Rakovníku, umożliwiono mu badanie miejscowych archiwaliów. Dało mu to podstawę do wielu publikacji naukowych o życiu kulturalnym czeskich miast w okresie od XIV do XVII w., jak również temat do wielu dzieł literackich.

Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja o pisarzu i historyku Zygmuncie Winterze”

CZECHY: Warsztaty o konserwacji fotografii

Dnia 3 listopada 2016 r. w Pradze odbyły się już po raz trzeci warsztaty archiwistów, muzealników i konserwatorów fotografii, zorganizowane przez Katedrę Fotografii Wydziału Filmu i Telewizji Akademii Sztuk Scenicznych w Pradze, Instytut im. Masaryka i Akademię Nauk Republiki Czeskiej, w ramach projektu: „Ocena i interpretacja zbiorów fotograficznych”, realizowanego przez Archiwum tej ostatniej z wymienionych instytucji. Spotkanie miało miejsce w pracowni naukowej tegoż Archiwum przy ulicy Gabčíkovej 2362/10, Praha 8.
Warsztaty przeznaczone były dla każdego, kto jest profesjonalnie zaangażowany w gromadzenie oraz opracowanie i zachowanie stanu fizycznego archiwalnych fotografii, interpretacji ich treści oraz klasyfikacji typów uszkodzeń występujących na zdjęciach. W ich ramach, po ogólnych prezentacjach, uczestnicy zostali podzieleni na grupy robocze, w ramach których mogli zapoznać się z przykładami typowych uszkodzeń i degradacji różnych materiałów fotograficznych.
Czytaj dalej „CZECHY: Warsztaty o konserwacji fotografii”