KANADA: Wytyczne dotyczące nabywania archiwaliów prywatnych do archiwów publicznych

W lipcu 2016 r., na Konferencji Archiwistów Państwowych, Prowincjonalnych i Terytorialnych Kanady (Conférence des archivistes national, provinciaux et territoriaux (CANPT)/ National, Provincial and Territorial Archivists Conference (NPTAC), członkowie konferencji, podpisali dokument ujednolicający metody postępowania z dokumentacją prywatnych twórców,  przez archiwa różnych poziomów kanadyjskiej sieci archiwalnej.
Tekst dokumentu opublikowano na stronach archiwów Kanady w lutym 2017 r.
Konferencja Archiwistów Państwowych, Prowincjonalnych i Terytorialnych (CNAPT/NPTAC) jest stałym ciałem konsultacyjnym składającym się z szefów archiwistów i bibliotekarzy Kanady (archiwum centralne), archiwistów prowincjonalnych i terytorialnych. Celem spotkań jest pogłębianie reflekcji na wspólne tematy archiwistyczne, wdrażanie małych, wspólnych projektów oraz doskonalenie kanadyjskiego systemu archiwalnego.
Zagadnienie podejścia do prywatnych archiwaliów może być interesujące także dla polskich archiwistów zwłaszcza, że nadal dalecy jesteśmy od wypracowania jednolitej koncepcji postępowania z tą, równie istotną jak państwowa czy samorządowa, dokumentacją.
Dokument składa się z niewielkiego wstępu, w którym zaznaczono, że dla wszystkich członków CNAP, bez względu na poziom administracji archiwalnej przejmowanie dokumentacji prywatnej jest istotne z punktu widzenia ułatwienia jej udostępniania.
Przejmowanie, zabezpieczanie i dostęp do informacji jest fundamentem działania archiwów kanadyjskich, a archiwa prywatne stanowią część wspólnego dziedzictwa.

Czytaj dalej „KANADA: Wytyczne dotyczące nabywania archiwaliów prywatnych do archiwów publicznych”

SZWAJCARIA: Bundesarchiv wieczorową porą

To, że wszystko kręci się wokół pieniędzy- to fakt znany od stuleci. Pieniądze i złoto to banki, banki to Szwajcaria, Szwajcaria to kraj z rozpoznawalną na całym świecie marką. W tym roku w marcu, po raz kolejny odbędzie się Bernie noc muzeów, w której swój znaczący udział będzie miało Federalne Archiwum Szwajcarii Bundesarchiv. Jego  partnerem i gościem honorowym będzie  Mennica Federalna Swissmint  (zał. 1850 roku). Na ten jeden, długi wieczór archiwum zaprasza wszystkich – od juniora do seniora. Oferuje ono wiele atrakcji, wśród których obiecująco brzmi m.in. zwiedzanie najskrytszych zakamarków archiwum, atrakcje muzyczne, kulinaria domowego wyrobu oraz nietypowe środki poruszania się po archiwum – na grzbiecie osiołków. Organizatorzy  zapowiadają ekscytujący wieczór.
Po pierwsze więc zwiedzanie archiwum, którego motywem przewodnim jest hasło „Pieniądz rządzi światem”. Organizatorzy postarają się, wykorzystując zasoby archiwalne, odpowiedzieć na podstawowe pytania: Ile naprawdę warte są pieniądze? Jak były i są  produkowane? Na co Państwo wydaje pieniądze?  Na zakup jakich  przedmiotów wyciągamy najchętniej swoje portfele?  Odpowiedzi na te pytania można będzie znaleźć w trakcie zwiedzanie najgłębszych magazynów podziemnych  Archiwum Federalnego.
Po drugie, gość honorowy wieczoru, czyli Mennnica Federalana przybliży zwiedzającym sposoby produkcji monet szwajcarskich na przestrzeni blisko 200 lat – pieciofrankówek tzw.  Fünfliber, półfrankówek tzw. Füfzgi i dziesieciofenigówek (10 rappen) tzw. Zähni, zachowując zapewne pewne szczegóły tylko dla siebie.

Czytaj dalej „SZWAJCARIA: Bundesarchiv wieczorową porą”

ROSJA: Wizyta węgierskich archiwistów

Dnia 21 lutego 2017 szef Rosarchiwa Andriej Artizow przyjął delegację węgierskich archiwistów, w osobach dyrektora generalnego Archiwów Narodowych Węgier dr Zsuzsanny Miko, jej zastępcy dr. Csaby Szabo oraz dyrektora Instytutu Archiwalnego Węgier w Moskwie Anny Kostric.
Podczas spotkania dyskutowano o wznowienie prac komisji rosyjsko-węgierskiej w sprawie współpracy w dziedzinie archiwów oraz rozwoju stosunków dwustronnych. Strona węgierska poinformowała o zakończeniu przygotowań do publikacji w języku węgierskim wcześniej opublikowanego po rosyjsku wspólnego zbioru dokumentów pt. „Sowiecko-węgierskie stosunki gospodarcze 1948-1973”.
W tym samym dniu delegacja węgierskich archiwistów odwiedziła też Rosyjskie Państwowe Archiwum Ekonomiki.

Więcej: Приём делегации венгерских архивистов

oprac. E. Łaborewicz
AP Legnica

MRA: Apel o uczczenie Międzynarodowego Dnia Archiwów 9 czerwca 2017r.

Międzynarodowa Rada Archiwów zwróciła się z apelem do archiwistycznej wspólnoty całego świata o wspólne uczczenie Międzynarodowego Dnia Archiwów w piątek 9 czerwca 2017 r. Hasło obchodów ma być takie samo, jak Dorocznej Konferencji Archiwów, która odbedzie się w Meksyku w dniach 29 – 29 listopada 2017 (o szczegółach konferencji pisaliśmy w ArchNecie): „Archiwa, obywatelstwo i interkulturowość”.

W apelu MRA napisano: „W piątek 9 czerwca 2017 r. obchodźcie, w waszej instytucji, waszym przedsiębiorstwie, waszym biurze, Międzynarodowy Dzień Archiwów. Wykorzystajcie to światowe wydarzenie, aby przybliżyć wiedzę o archiwach, propagujcie wasze doświadczenie i doniosłość waszej pracy. Pokażcie, że zawód archiwisty i zarządzanie dokumentacją są przyjemne, nie nudne i użyteczne dla wszystkich.” (tłum. A.B.) Rada zaapelowała, aby jak najszybciej zarezerwować termin 9 czerwca. Proponuje zainspirować się z jednej strony hasłem wiodącym, z drugiej doświadczeniami z lat poprzednich, które udostępnia na swoich stronach. Poza szerokim kontekstem promocji archiwistyki radzi łączyć archiwistykę z kontekstem doskonalenia pracy na innych obszarach w instytucjach czy biurach i w ten sposób ukazywać użyteczność archiwistyki.

Czytaj dalej „MRA: Apel o uczczenie Międzynarodowego Dnia Archiwów 9 czerwca 2017r.”

Zmarł Profesor Andrzej Tomczak


Prof. Andrzej Tomczak
ze zbiorów IHiA UMK

Wczoraj, 8 lutego 2017 r., w późnych godzinach wieczornych odszedł od nas Profesor Andrzej Tomczak. Osoba, której nazwisko powinno być znane każdemu archiwiście. Wybitny naukowiec o niezwykle szerokim spektrum zainteresowań, nie ograniczających się do zagadnień archiwalnych, mistrz i wychowawca wielu pokoleń archiwistów i historyków. W pamięci większości z nas Profesor zapisał się przede wszystkim jako autor skryptów i podręczników akademickich z zakresu archiwistyki, dla części jako doskonały, choć wymagający, nauczyciel akademicki. Jako człowiek, zawsze życzliwy i służący pomocą, stanowił wzór do naśladowania.

Będzie nam Go brakowało.

Dr hab. Marcin Hlebionek
IHiA UMK

Biogram prof.Tomczaka na stronie IHiA UMK

Aktualizacja portalu „Dawne pismo”

W 2016 r. uruchomione zostały kolejne funkcjonalności (wersja angielska i niemiecka strony oraz newsletter) oraz zaprezentowana została nowa odsłona graficzna strony. Dawne pismo jest otwarte na każdą formę współpracy pozwalającą realizować edukacyjny charakter projektu i zmierzającą do jeszcze szerszego rozpowszechniania wiedzy na temat zagadnień poruszanych na stronie. Osoby zainteresowane współpracą i wymianą doświadczeń zapraszamy do kontaktu mailowego.

Anna Sokół, Aldona Warzecha,
redaktorzy strony Dawne pismo
Archiwum Narodowe w Krakowie

NIEMCY: Nowelizacja federalnego prawa archiwalnego na miarę XXI wieku

Historia prawa archiwalnego w Niemczech nie jest  długa. Niemiecka ustawa archiwalna dla została uchwalona w 1988 roku  jako prawo o zabezpieczeniu  i dostępie do federalnego zasobu archiwalnego Gesetz über die Sicherung und Nutzung von Archivgut des Bundes Prawo to składa się z zaledwie 13 rozbudowanych paragrafów, które  dokładnie określają status, przeznaczenie, zadania archiwum państwowego. Archiwum federalne posiada swoje siedziby (Dienstort) w ośmiu placówkach na terenie Niemiec (min. dwie centrale w Berlinie, poza tym siedziby we Freiburgu, Koblencji i in.).. Trzeba jednak pamiętać że, w Niemczech archiwa i ich organizacja, klasyfikacja oraz afiliacja wpisują się w trójstopniowy podział administracyjny państwa: federacja – kraj związkowy – gmina (Bund – Land–- Kommune). Na tych poziomach powstały również regulacje, dające podstawy prawne dla funkcjonowania i rozwoju archiwów. Każdy z 16 landów wypracował swoje regulacje prawne – jako pierwsza była Badenia-Wirtembergia,, która już w 1987 roku uchwaliła ustawą archiwalną (Archivgesetz des Landes Baden Württemberg). W ten sposób rozpoczął proces regulacji zasad działalności archiwów landowych. W ramach landowych ustaw archiwalnych  znajdują się regulacje odnoszące się także do funkcjonowania archiwów szczebla komunalnego, tzn. archiwów miejskich, okręgowych, gminnych itp.
17 stycznia 2017 roku Bundestag uchwalił nowelizację ustawy archiwalnej dla Archiwum Federalnego  „Gesetz zur Neuregelung des Bundesarchivrechts“ .

Czytaj dalej „NIEMCY: Nowelizacja federalnego prawa archiwalnego na miarę XXI wieku”

MRA: Przewodniki dla organizatorów dorocznych konferencji i kongresów MRA

Międzynarodowa Rada Archiwów opublikowała dwa interesujące dokumenty związane z organizacją dorocznych konferencji i odbywanych co cztery lata kongresów organizacji.
Pierwszy z nich, to licząca 8 stron „Informacja dla kandydatów, krajów gospodarzy konferencji i kongresu” (Notice de Candidature pour les pays hôtes Conférence), czyli procedura ubiegania się o organizację imprezy.  Drugim dokumentem jest „Przewodnik Międzynarodowej Rady Archiwów. Konferencje doroczne i kongresy” (Guide ICA pour la Conférence Annuelle – le Congrès Quadriennal). Publikacja jest znacznie obszerniejsza, licząca 33 strony. Jej wartość to nade wszystko gotowy przepis na organizację udanej międzynarodowej imprezy.
Zacznijmy omówienie tekstów od wyłaniania kandydatów, czyli „Informacji dla kandydatów…”, która składa się z trzech części. Część pierwsza określa kryteria wyboru kraju gospodarza imprezy, druga określa procedury wybory, a trzecia definiuje listę kontrolną kandydata (check-list).
W części pierwszej określono kto może być organizatorem i terminy składania listów motywacyjnych. Następnie określono kryteria wyboru: geograficzne, związane ze wsparciem rządowym, sytuacją polityczną i społeczną organizatora, korzyści dla kraju i regionu organizatora, korzyści dla MRA, wstępne decyzje Komitetu Wykonawczego MRA, organizacja i środki (na tym etapie zostaje zdefiniowane wstępne porozumienie w formie listu intencyjnego).

Czytaj dalej „MRA: Przewodniki dla organizatorów dorocznych konferencji i kongresów MRA”

SŁOWACJA: Spuścizny w archiwach – temat Dni Archiwalnych w 2017 roku

Stowarzyszenie Słowackich Archiwistów we współpracy z Archiwum Literatury przy Słowackiej Bibliotece Narodowej, jak również Archiwum Słowackiej Macierzy (Maticy) oraz Archiwum Państwowym w Żlinie przygotowują 21 Dni Archiwalne w Republice Słowackiej, jakie odbędą się w dniach 23-25 maja 2017 r. w miejscowości Martin, położonej w środkowej Słowacji, w powiecie Żlin. Głównym punktem Dni będzie międzynarodowa konferencja naukowa, poświęcona spuściznom osób prywatnych od ich pozyskania dla zasobu państwowego po digitalizację, ze szczególnym uwzględnieniem spuścizn archiwistów z tytułem: „Co nam zostało po naszych przodkach, a co zostanie po nas?”
Tematyka ta nie jest przypadkowa, gdyż w ostatnim czasie archiwiści słowaccy podjęli na nowo, prowadzone w latach 2008-2011, prace nad opracowaniem i wydaniem drukiem słownika biograficznego archiwistów słowackich, który ma być wzorowany na podobnym wydawnictwie czeskim. Przed ich zakończeniem pragną przedyskutować tę problematykę na możliwie jak najszerszym forum. Chcąc jednak przedstawić ja na konferencji międzynarodowej postanowili poszerzyć temat o problematykę spuścizn prywatnych.
Organizatorzy pragną, aby podczas konferencji poruszone zostały następujące zagadnienia:
• terminologia – spuścizny, działalność kolekcjonerska ich twórców – część zespołu czy osobna kolekcja?
• metodologia porządkowania spuścizn
• działania na rzecz pozyskania zbiorów (w jaki sposób dokumenty z działalności prywatnej dostają się do archiwów?)
• digitalizacja zbiorów prywatnych
• przyszłość zbiorów prywatnych oraz ich wartość informacyjna
• bezpieczeństwo danych osobowych podczas wykorzystywania zbiorów prywatnych
• potencjał informacji, a możliwości wykorzystania zbiorów prywatnych dla badań historycznych
• spuścizny głównych archiwistów słowackich a kwestia „Słownika biograficznego archiwistów słowackich”
• życie i dzieło archiwistów w kontekście historii konkretnych archiwów

Czytaj dalej „SŁOWACJA: Spuścizny w archiwach – temat Dni Archiwalnych w 2017 roku”

NIEMCY: Oswajanie niechlubnej przeszłości – akta Stasi dostępne już 25 lat

Kiedy 27 lat temu 15 stycznia 1990 roku, na ulicach Berlina dogorywała NRD, w trakcie spontanicznych demonstracji ulicznych budynki przy Frankfurter Allee zostały zajęte i zabezpieczone przez obywateli. W Berlinie przy Frankfurter Allee, w dzielnicy Berlina – Lichtenberg, znajdowała się okazała siedziba byłych służb bezpieczeństwa, byłej NRD (Ministerium für Staatssicherheit – MfS), powszechnie zwane Stasi. Dzięki  obywatelskiemu poruszeniu jakie towarzyszyło wydarzeniom zapoczątkowanym upadkiem muru berlińskiego w listopadzie 1989 roku, zasób archiwalny centrali MfS ocalał prawie nietknięty, w przeciwieństwie do np. polskich zasobów archiwalnych służb bezpieczeństwa w PRL. Podobne wydarzenia miały miejsce także w innych miastach- Jena ,Lipsk.
Wobec zaistniałych wydarzeń konieczne były regulacje prawne, które zabezpieczałyby i chroniłyby zachowany zasób, umożliwiałyby swobodny i legalny dostęp do akt zarówno w celach edukacyjnych jak również poznawczych dla osób prześladowanych i inwigilowanych przez służby. Konieczne również było, w nowej rzeczywistości zjednoczonego państwa ,  zlustrowanie osób pełniących funkcje publiczne.  Takie było oczekiwanie społeczne  wyrażone  w spontanicznych (prawdopodobnie) akcjach zabezpieczania zasobów archiwalnych, przy jednoczesnej ożywionej publicznej dyskusji i licznych kontrowersjach jakie to rodziło. Dla wielu była to „polityczna trucizna”.
W dniu zjednoczenia Niemiec 3 października 1990 roku, Joachim Gauck pastor z Rostoku został powołany na stanowisko „pełnomocnika specjalnego rządu federalnego dla osobistych dokumentów byłej Służby Bezpieczeństwa Państwowego”. Było to jednym  głównych postulatów pokojowej rewolucji jesieni 1989, która zapoczątkowała zjednoczenie Niemiec.

Czytaj dalej „NIEMCY: Oswajanie niechlubnej przeszłości – akta Stasi dostępne już 25 lat”