Istnienie Międzynarodowego Stowarzyszenia Historyczno-Oświatowego, Dobroczynnego i Obrony Praw Człowieka „Memoriał” jest poważnie zagrożone.11 listopada 2021 r. Memoriał otrzymał wezwanie z Sądu Najwyższego Rosji do stawienia się tam 25 listopada 2021 r. Biuro Prokuratora Generalnego wniosło o rozwiązanie Memoriału, który oskarża się o wielokrotne naruszanie ustawy o zagranicznych agentach. W tym samym czasie moskiewski sąd będzie decydował o rozwiązaniu Centrum Praw Człowieka „Memoriał”.
Memoriał, któremu grozi rozwiązanie, jest jedną z ostatnich znaczących organizacji rosyjskiego społeczeństwa obywatelskiego, która od momentu powstania w 1989 r. konsekwentnie prowadzi wraz ze swoimi licznymi organizacjami w Rosji, w innych krajach byłego Związku Radzieckiego oraz w krajach zachodnich, kampanię na rzecz udokumentowania zbrodni stalinowskich, w szczególności zjawiska jakim był GUŁag z siecią łagrów, krytycznego spojrzenia na całą historię Związku Radzieckiego oraz przestrzegania praw człowieka na terytorium byłego ZSRR. Zdecydowanie nie wpisuje się to w politykę historyczna prowadzoną przez obecnych władców Rosji.
Memoriał i jego działacze otrzymali kilka międzynarodowych nagród za swoją pracę na polu historycznym i naukowym oraz w dziedzinie praw człowieka, w tym Nagrodę im. Sacharowa Parlamentu UE w 2009. Organizacja ta,dzięki swojemu zaangażowaniu w obronę praw człowieka i krytycznej analizie radzieckiej/rosyjskiej przeszłości,od lat jest bardzo niewygodna (to eufemizm) dlabprezydenta W. Putina. Na podstawie ustawy z 2012 r. o „agentach zagranicznych” rosyjska prokuratura, z inicjatywy reżimu W. Putina, dąży do zamknięcia Memoriału, podobnie jak wcześniej wielu innych organizacji pozarządowych.
Czytaj dalej „NIEMCY: Petycja przeciwko rozwiązaniu rosyjskiego„Memoriału””
WŁOCHY: „Napoleoński Rzym” – wystawa Archiwum Państwowego w Rzymie
Z okazji nadzwyczajnego otwarcia Archiwum Państwowego w Rzymie i możliwości zwiedzenia legendarnej, niezwykłej piękności i wdzięku czytelni archiwum – Sali Aleksandryjskiej (Sala Alessandrina), w daniach 27 – 28 listopada 2021odbedzie sie otwarcie wyatawy: Napoleoński Rzym. Projekty i wizje drugiej stolicy Imperium (Roma napoleonica. Progetti e visioni per la seconda capitale dell’Impero). W sobotę i niedzielę 27 i 28 listopada 2021 r. otwarta będzie dla szerokiej publiczności siedziba Archiwum Państwowego w Rzymie. Stulecie śmierci cesarza Napoleona I (1821) dało asumpt dla pokazania Rzymu w jego czasach i ukazanie roli do jakiej przygotowywane wieczne miasto. Wystawa ma charakter archiwalny, to znaczy jej rdzeniem będą dokumenty i rysunki z epoki przechowywane z zasobie instytucji. W 1809 r. Rzym został anektowany przez cesarza Napoleona I i włączony do Cesarstwa Francuskiego. Rok później utworzono Radę nadzwyczajną Stanów Rzymskich (Consulta Straordinaria per gli Stati Romani), której zadaniem była integracja Rzymu i prowincji na północ od niego, aż po Lukkę z systemem imperialnym. Rzym miał pełnić rolę, obok Paryża, drugiej stolicy imperium. Miasto znalazło się w orbicie nowoczesnego systemu napoleońskiego we wszystkich obszarach organizacji państwa i społeczeństwa. Przygotowywano także projekty mające unowocześnić jego oblicze architektoniczne. Wiele z tych rozwiązań przetrwało ostateczny upadek Napoleona w 1815 r., a niektóre rozwiązania pozostawiły widoczne ślady we współczesnej tożsamości miasta (nowe budynki i place, ale także nowe instytucje kultury i nauki).
Czytaj dalej „WŁOCHY: „Napoleoński Rzym” – wystawa Archiwum Państwowego w Rzymie”
Szwajcaria: Cyfrowa strategia Archiwum Federalnego do 2025 r.
Decyzje rządu federalnego mają potencjalnie poważne konsekwencje dla obywateli Szwajcarii. Opinia publiczna jest bardziej niż kiedykolwiek zainteresowana zrozumieniem, w jaki sposób działa i jak podejmowane są decyzje w szwajcarskim parlamencie – pokazał to m.in. pandemiczny rok 2020.Kluczowy wkład w zachowanie dokumentacji pokazującej mechanizmy władzy (te oficjalne) ma Szwajcarskie Archiwum Federalne (Schweizerische Bundesarchiv – BAR), którego zasoby mają służyć przyszłym pokoleniom do zrozumienia przeszłości. Dokumenty w archiwum federalnym są podstawą do długoterminowej weryfikacji działań państwa. To więc zasób archiwalny BAR stanowi podstawę – do opartej na faktach i dokumentach – debaty w demokratycznym społeczeństwie. W przypadku Szwajcarii Bundesarchiv jest jedynym archiwum gromadzącym całość dokumentacji federacji/państwa szwajcarskiego i nie ma w tej strukturze miejsca na jakiekolwiek archiwa wyodrębnione.
Dzięki swojej strategii na lata 2021-2025 BAR konsekwentnie kontynuuje ścieżkę rozwoju archiwum cyfrowego. Po skoncentrowaniu się w ciągu ostatnich 5 lat na dostępie online do zasobu archiwalnego, obecna strategia kładzie większy nacisk na elektroniczne przejmowanie i archiwizację. SFA zastępuje dwa podstawowe systemy archiwizacji cyfrowej po ponad 10 latach działania i dalej rozwija rozwiązania do systemy archiwizacji cyfrowej. Jednocześnie optymalizuje dostęp do nowych ofert, aby w wkrótce móc realizować wszystkie zamówienia online.
Czytaj dalej „Szwajcaria: Cyfrowa strategia Archiwum Federalnego do 2025 r.”
CZECHY: Konferencja o danych osobowych w archiwach
Dnia 9 listopada 2021 r. odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa nt. „Dane osobowe w archiwach: prywatność i otwartość w dobie informatyzacji”, zorganizowana przez Okręgowe Archiwum Państwowe w Pradze i Archiwum Narodowe w Pradze. Relacja z tego wydarzenia została udostępniona na stronach tej ostatniej instytucji.
Uczestnicy konferencji zmierzyli się z problemami, jakie przyniósł obecny rozwój społeczeństwa informacyjnego, w połączeniu z nowo nabytą wolnością. Związane są one z uregulowaniem kolizji praw obywatelskich – prawa do wiedzy, wolności badań naukowych, prawa do informacji o działaniach instytucji państwowych, ale także praw osobistych, prywatności, prawa obywateli do informacji, samostanowienia. Archiwa, które przechowują przede wszystkim dokumenty powstałe w wyniku działalności instytucji państwowych, muszą dokonywać trudnych ocen dotyczących konfliktów pomiędzy uzasadnioną ochroną interesów prywatnych a publicznych. Co więcej, konflikt ten wpływa na cały cykl życia dokumentu i zwiększa wymagania dotyczące przechowywania informacji przez twórców, ich odbioru, przetwarzania, jak i publicznego do nich dostępu. Ponadto oczekiwania badaczy są bardzo zróżnicowane, począwszy od badań naukowych, poprzez kontrolę obywatelską władzy publicznej, aż po komercjalizację danych wydobywanych maszynowo w kontekście ponownego wykorzystania informacji sektora publicznego.
Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja o danych osobowych w archiwach”
POLSKA: Siedlce, Konferencja „Twórcy nietypowi i ich pozostałość aktowa”
W dniu 4 listopada 2021 r. odbyły się III Siedleckie Spotkania Archiwoznawcze, których temat brzmiał „Twórcy nietypowi i ich pozostałość aktowa”. Współorganizowali je: Instytut Historii Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach oraz Archiwum Państwowe w Siedlcach. Przybyłych powitali przedstawiciele organizatorów: dr hab. Dariusz Magier, Dziekan Wydziału dr hab. Beata Walęciuk-Dejneka i dr Grzegorz Welik, dyrektor Archiwum Państwowego w Siedlcach. Po tym odbyło się pięć paneli, w których wygłoszono 21 referatów.
Wystąpienia referentów zapoczątkował Jordan Siemianowski z Uniwersytetu Szczecińskiego, który omówił polonika archiwalne Einara Nielsena w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Bergen. Przedstawił Einara Nielsena, urodzonego w 1875 r. w Bergen gdańskiego maklera, norweskiego urzędnika konsularnego, armatora i znawcę obszaru Morza Bałtyckiego w okresie międzywojennym. Był on jednym z kierujących firmą maklerską Bergenske & Walford Baltic Transports Ltd. w Gdańsku, przekształconą z czasem w Bergenske Baltic Transports Ltd., działającą do 1937 r. Jednocześnie pełnił funkcję konsula (1926-1936), potem konsula generalnego Norwegii w Gdańsku (1936-1937). Pozostawiona po jego działalności dokumentacja, w tym także korespondencja, trafiła do Biblioteki Uniwersyteckiej w Bergen.
Czytaj dalej „POLSKA: Siedlce, Konferencja „Twórcy nietypowi i ich pozostałość aktowa””
FRANCJA: Socface – sztuczna inteligencja w służbie archiwów
Socface to projekt badawczy uruchomiony we wrześniu 2021 r., którego realizacja zakończy się w marcu 2025 r. Projekt ma na celu zbadanie zmian zachodzących w społeczeństwie francuskim w okresie stulecia 1836 – 1936 w oparciu o zachowane i zdigitalizowane spisy ludności, przechowywane w archiwach miejskich i departamentalnych. W ramach projektu, zdigitalizowane spisy ludności, za pomocą sztucznej inteligencji, będą automatycznie transkrybowane i przenoszone do bazy danych. Baza ma zawierać docelowo 700 milionów rekordów opisujących żyjących we wskazanym czasie ludzi. Ta olbrzymia ilość rekordów znajduje się obecnie na 15 milionach skanów rozproszonych w ponad stu archiwach. Wykorzystując fakt powtarzalności źródła stworzone zostaną modele automatycznego przetwarzania obrazu w taki sposób, aby wyodrębniać w obrazie źródłowym tabele, kolumny i wiersze, a wreszcie rozpoznać tekst w tak aby identyfikować jego znaczenie logiczne (nazwa, wiek, miejscowość, zawód itd.) Tak pozyskane informacje będą przechodziły walidację w oparciu o testy przygotowane przez archiwistów, historyków i demografów. Baza ma pozwolić nie tylko na badania nominatywne, genealogiczne, ale ma umożliwić także prace z zakresu demografii, historii gospodarczej i społecznej (np.: zmiany na rynku pracy, mobilność społeczną, różnice społeczne itp.).
Czytaj dalej „FRANCJA: Socface – sztuczna inteligencja w służbie archiwów”
RUMUNIA: Wystawa „Epidemie w historii ziem rumuńskich. Świadectwa archiwalne”
Zapewne nie przez przypadek, taka właśnie wystawa, współorganizowana przez Archiwum Narodowe Rumunii i Narodowe Muzeum Historii Rumunii w Bukareszcie, została otwarta 28 października 2021 r. w siedzibie Muzeum. Wydarzenie jest częścią cyklu, który Archiwum Narodowe Rumunii organizuje z okazji „Dnia Archiwów”, obchodzonego co roku 31 października.
Wystawa opowiada dzieje epidemii, jakie na przestrzeni wieków dotykały obecne terytorium Rumunii, od epidemii dżumy, cholery, która pustoszyła kraj w XIX wieku, po epidemie ospy wietrznej, duru brzusznego i hiszpańskiej grypy pod koniec I wojny światowej. Prezentowane dokumenty ukazują, w jaki sposób ówczesne władze i inne instytucje reagowały na pojawianie się tych chorób, jakie były metody powstrzymania ich rozprzestrzeniania się i jakie ślady pozostawiły w społeczeństwie.
Więcej:
Arhivele Naționale ale României:,,Epidemii în istoria Țărilor Române. Mărturii documentare’’
oprac. Edyta Łaborewicz
AP we Wrocławiu O/Legnica
ICA: Czwartek 4 listopada 2021 r. Światowy Dzień Ochrony Cyfrowej
Od 2017 r. każdy pierwszy czwartek listopada jest obchodzony jako Światowy Dzień Ochrony Cyfrowej – World Digital Preservation Day (WDPD). Wydarzenie zostało zaproponowane przez Digital Preservation Coalition i wsparte przez UNESCO. W 2021 r., ów pierwszy czwartek przypadł na 4 listopada.
Tematem wiodącym w roku 2021 jest „Przełamywanie barier”, tu pokazanie i uświadomienie społeczeństwom, w jaki sposób ochrona cyfrowa wspiera komunikację różnych podmiotów, uwalniając potencjał twórczy, tworząc nowe wartości. Z tego powodu ochrona cyfrowa jest ważna i wymaga podejmowania działań, których celem jest uświadamiacie jej wagi w jak najszerszym obszarze społecznym od nauki, poprzez gospodarkę, politykę, pozostałe szeroko rozumiane obszary aktywności zorganizowanej, skończywszy na dobrych praktykach osobistych.
Czytaj dalej „ICA: Czwartek 4 listopada 2021 r. Światowy Dzień Ochrony Cyfrowej”
BIAŁORUŚ – wystawa: „Dzień 7 listopada – czerwony dzień w kalendarzu!”
W nocy z 25 na 26 października lub (według kalendarza gregoriańskiego) z 7 na 8 listopada 1917 r. w wyniku zbrojnego przewrotu dokonanego przez bolszewików w Piotrogrodzie (obecnie Petersburg), ówczesnej stolicy Rosji, obalony został ustanowiony 15 marca 1917 r. Rząd Tymczasowy. Do władzy doszli bolszewicy na czele z Włodzimierzem Leninem, który za cel obrał przejecie władzy i budowę społeczeństwa komunistycznego. Wydarzenia te w sowieckiej historiografii nazwano „Wielką Socjalistyczną Rewolucją Październikową”. Obecnie w przestrzeni postsowieckiej tylko w Republice Białoruś Dzień Rewolucji Październikowej jest oficjalnym świętem państwowym.
W zasobie Białoruskiego Państwowego Archiwum Dokumentów Filmowych i Fotograficznych znajduje się ponad 670 dokumentów fotograficznych, ponad 250 filmowych (115 z nich to materiały telewizji Homel) i ponad 50 dokumentów dźwiękowych związanych z obchodami rocznicy wybuchu Rewolucji Październikowej, od roku 1918 do dnia dzisiejszego.
Czytaj dalej „BIAŁORUŚ – wystawa: „Dzień 7 listopada – czerwony dzień w kalendarzu!””
Niemcy: 30 lat grupy roboczej ds. archiwizacji filmów w Nadrenii Północnej-Westfalii
Na początku lat 90 XX wieku sztuka filmowa obchodziła stulecie swojego istnienia i w związku z tym w Nadrenii Północnej Westfalii, w Bielefeld we wrześniu 1991 roku odbyło się Państwowe Forum Kultury Filmowej, zorganizowane przez Ministerstwo Kultury. Uczestniczyli w nim eksperci z archiwów, instytucji medialnych, uniwersytetów i stacji nadawczych. W założeniu miała to być wymiana opinii i doświadczeń na temat stanu materiałów filmowych jako dobra kultury w Nadrenii Północnej-Westfalii. Efektem końcowym zaś było założenie Grupy Roboczej ds. Archiwizacji Filmów NRW (Arbeitskreis Filmarchivierung NRW), która w 2021 roku obchodzi 30-lecie swojego istnienia.
Jednocześnie jednak pojawiło się wiele pytań: kto w kraju związkowym dba o zachowanie powstałych różnorodnych dokumentów filmowych, jak wygląda sytuacja w zakresie wyszukiwania tych filmów i jak powinno funkcjonować wykorzystanie starych klisz fotograficznych w dobie analogowego, a wkrótce także cyfrowego zapisu?
Paul Hofmann, dyrektor Kinematheki w Zagłębiu Ruhry i uczestnik grupy od samego początku, wspomina: „Uczestnicy debatowali przez wiele godzin i sformułowali liczne żądania, które najpierw miały stworzyć podstawę do dalszych działań Wynikiem tego była „Deklaracja z Bielefeld”, którą uważa się również za narodziny Arbeitskreis Filmarchivierung NRW. Wydarzenie to, które miało miejsce 30 lat temu, oraz dotychczasowe osiągnięcia grupy roboczej zostały upamiętnione z okazji Światowego Dnia Dziedzictwa Audiowizualnego, który przypada 27 października 2021 r.Grupa robocza składa się obecnie z około tuzina przedstawicieli różnych branż archiwalnych, których łączy jedno: troska o przyszłość filmowych skarbów NRW. Aktywnymi członkami są: Miejskie Filmforum Duisburga, Thyssenkrupp Archives, Filmforum Duisburg, Archiwum Korporacyjne Thyssenkrupp, Centrum Medialne i Edukacyjne LVR w Düsseldorfie, Kinemathek w Zagłębiu Ruhry, Akademia Katolicka w Schwerte, Archiwum Państwowe Nadrenii Północnej- Westfalii, montan.dok / Bergbauarchiv Bochum, Międzynarodowy Festiwal Filmów Krótkometrażowych Oberhausen, Archiwum Gospodarcze NRW i Muzeum Filmu w Düsseldorfie.Również Ministerstwo Kultury i Nauki Północnej Nadrenii-Westfalii regularnie uczestniczy w tych działaniach w charakterze doradczym. Do zadań grupy roboczej należy wymiana informacji na temat rozwoju archiwizacji filmów, przekazywanie informacji instytucjom, które reprezentują w grupie roboczej oraz omawianie wyzwań w zakresie konserwacji i digitalizacji.
Czytaj dalej „Niemcy: 30 lat grupy roboczej ds. archiwizacji filmów w Nadrenii Północnej-Westfalii”