ROSJA: Wystawa pt. „W celu wzmocnienia prawa i porządku…”

14 stycznia 2022 r. w Sali Wystaw Rosyjskiego Państwowego Archiwum Historii Społeczno-Politycznej (Российского государственного архива социально-политической истории, w skrócie РГАСПИ, pol. RGASPI) odbyło się uroczyste otwarcie wystawy historyczno-dokumentalnej poświęconej 300-leciu prokuratury Rosji pod tytułem „W celu wzmocnienia prawa i porządku…”, zorganizowanej na podstawie Dekretu Prezydenta Federacji Rosyjskiej z dnia 24.03.2021 nr 163 „O obchodach 300-lecia prokuratury rosyjskiej” oraz planu głównych wydarzeń dla przygotowania i przeprowadzenie w 2022 r. obchodów 300-lecia prokuratury rosyjskiej, zatwierdzonych zarządzeniem Rządu Federacji Rosyjskiej z dnia 21.06.2021 r. Głównymi organizatorami wystawy są Federalna Agencja Archiwalna, Rosyjskie Państwowe Archiwum Historii Społeczno-Politycznej oraz Prokuratura Generalna Federacji Rosyjskiej, natomiast eksponaty pochodzą z zasobu kilku rosyjskich archiwów centralnych.

Czytaj dalej „ROSJA: Wystawa pt. „W celu wzmocnienia prawa i porządku…””

CZECHY: Publikacja dokumentów o Czechosłowakach więzionych w ZSRR przed 1942 r.

Dnia 3 stycznia 2022 r. minęło 80 lat od ogłoszenia przez władze Związku Radzieckiego amnestii dla obywateli Czechosłowacji, więzionych na terytorium sowieckim. Miało to miejsce 3 stycznia 1942 r., a wiązało się z decyzją o utworzeniu brygady czechosłowackiej w ZSRR. Z tej okazji Instytut Badań Reżimów Totalitarnych w Pradze we współpracy z Katedrą Cybernetyki Uniwersytetu Zachodnioczeskiego w Pilźnie oraz Państwową Służbę Archiwów Ukrainy opublikował on-line zbiór akt śledczych NKWD dotyczących tysiąca osób z około 8000 Czechosłowaków więzionych w obozach Gułagu.
Jest to pierwszy zestaw akt sowieckich służb specjalnych pozyskany w drodze systematycznej digitalizacji w Archiwum Państwowym Obwodu Zakarpackiego w Użhorodzie. Zespół nr 2558 zawiera akta śledcze NKWD dotyczące około 5500 osób, które w latach 1939–1941 uciekły z terenów okupowanych przez Niemcy i Węgiery do Związku Radzieckiego, gdzie z kolei zostały aresztowane i skazani na trzy lub więcej lat łagru.
Omawiając prezentowany  on-line zbiór dokumentów historyk z praskiego Instytutu Badań Reżimów Totalitarnych Adam Hradilek, jednocześnie szef prowadzonego programu, powiedział: „Opublikowane akta śledztw obejmują między innymi raporty z aresztowania, odciski palców, zdjęcia, protokoły z przesłuchań, zarzuty, wyroki, dokumenty o zwolnieniu z Gułagu, akta zgonów oraz decyzje o rehabilitacji. W aktach tych znajdują się również osobiste fotografie i dokumenty osób aresztowanych przez NKWD (…). Opublikowane dokumenty stanowią około jednej piątej akt dotyczących uchodźców czechosłowackich do ZSRR, które digitalizujemy i przetwarzamy”.

Czytaj dalej „CZECHY: Publikacja dokumentów o Czechosłowakach więzionych w ZSRR przed 1942 r.”

POLSKA: Archiwalia z zasobu Archiwum Państwowego w Szczecinie udostępnione w internecie transkrybowane na pismo maszynowe w oprogramowaniu Transkribus

Archiwum Państwowe w Szczecinie jest partnerem w interdyscyplinarnym międzynarodowym projekcie „Księga klasztorów na Pomorzu / Klosterbuch für Pommern”. Celem projektu jest opracowanie monograficzne 60 konwentów i domów zakonnych istniejących w dawnym księstwie pomorskim do XVI wieku. Monografia będzie opracowaniem interdyscyplinarnym, zbierającym wyniki badań archeologicznych, historycznych, nauk pomocniczych historii (archiwistyka, dyplomatyka, sfragistyka, geografia historyczna), historii sztuki, kultury, kartografii a także biologii. Studium stanowić ma również podstawę do opracowania nowoczesnych materiałów promocyjnych i informacyjnych dla potrzeb promocji regionu i dziedzictwa kulturowego Pomorza Przedniego i Pomorza Zachodniego.
W ramach projektu Archiwum Państwowe w Szczecinie przy współpracy Archiwum Uniwersytetu w Greifswaldzie wiosną i latem 2021 roku udostępniło na stronie Digitalne Bibliotek Mecklenburg-Vorpommern: Regesten zu den Urkunden der pommerschen Kirchen und Klöster – Regesty dokumentów kościołów i klasztorów pomorskich skany 34 ksiąg z regestami dokumentów klasztornych wraz z opracowaniem ich w oprogramowaniu Transkribus na pismo maszynowe.

Czytaj dalej „POLSKA: Archiwalia z zasobu Archiwum Państwowego w Szczecinie udostępnione w internecie transkrybowane na pismo maszynowe w oprogramowaniu Transkribus”

ROSJA: wystawa „Fiodor Dostojewski. 200 lat w kulturze światowej”

Od 17 grudnia 2021 r. w Sali Wystaw Rosyjskiego Państwowego Archiwum Literatury i Sztuki w Moskwie (Российский государственный архив литературы и искусства, РГАЛИ) można oglądać wystawę historyczno-dokumentalną pt. „F.M. Dostojewski. 200 lat w kulturze światowej” („Ф.М. Достоевский. 200 лет в мировой культуре”), poświęconą życiu i twórczości wielkiego pisarza.
Wystawa zbiegła się w czasie z 200. rocznicą jego urodzin (11 listopada 1821 r.).
Organizatorami wystawy, oprócz RGALI, były Archiwum Państwowe Federacji Rosyjskiej, Rosyjskie Państwowe Archiwum Dokumentów Filmowych i Fotograficznych oraz Departament Historyczno-Dokumentalny Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rosji.

Czytaj dalej „ROSJA: wystawa „Fiodor Dostojewski. 200 lat w kulturze światowej””

MRA: Transkribus- oprogramowanie do czytania i tanskrypcji rękopisów na dużą skalę wykorzystywany w archiwach historycznych Danii

Międzynarodowa Rada Archiwów poinformowała o projekcie praktycznego wykorzystania wolnego oprogramowana Transkribus w archiwów historycznych komun miejskich i parafialnych Danii. Finansowanie projektu wysokości dwóch milionów koron zapewnionych przez Uniwersytet w Aarhus (główny fundator) oraz fundacje: Augustinus, Aage og Johanne Louis-Hansens, Velux oraz  fundację Carlsberga mają posłużyć opracowaniu modeli informatycznych służących identyfikacji i odczytywaniu pisma ręcznego. Całość projektu będzie zarządzana przez archiwum miejskie w Aarhus i Organizacja Duńskich Archiwistów (Organisationen Danske Arkiver). Na jego czele stanęła Charlotte Voss (archiwistka, dyrektor archiwum komunalnego w Gladsaxe, przewodnicząca Organizacji Duńskich Archiwistów).
Głównym celem projektu jest zabezpieczenie duńskiego dziedzictwa kulturowego poprzez digitalizację kluczowych źródeł lokalnej historii Danii, a tym samym opracowanie modeli maszynowego rozpoznawania pisma ręcznego. Na dalszym etapie przewiduje się stworzenie takiego modelu pracy, aby mogli w niej uczestniczyć przeszkoleni wolontariusze.
U podstaw założeń projektu legło przekonanie duńskich archiwistów, że umiejętność czytania,  tego co ręcznie napisali ludzie przed nami, ma kluczowe znaczenie dla tego, aby istnienie archiwów historycznych miało sens dla każdego innego niż profesjonaliści użytkownika.

Czytaj dalej „MRA: Transkribus- oprogramowanie do czytania i tanskrypcji rękopisów na dużą skalę wykorzystywany w archiwach historycznych Danii”

NIEMCY: Zniszczyć czy ujawnić? 30 lat ustawy o aktach Stasi. Dokumentacja debaty publicznej 1990/1991

Upadek komunizmu w Niemczech nastąpił wraz z upadkiem Muru Berlińskiego z 9 na 10 listopada 1989 roku. W ślad za tym poszły działania, w których spontanicznie uczestniczyło społeczeństwo, zmierzające do rozwiązania służby bezpieczeństwa oraz zabezpieczenia jej zasobów aktowych. Ustawa o aktach Państwowej Służby Bezpieczeństwa byłej Niemieckiej Republiki Demokratycznej” (Stasi-Unterlagen-Gesetzes StUG) weszła w życie już 29 grudnia 1991 r. – po prawie dwóch latach debaty o tym, jak postępować ze spuścizną aktową Służby Bezpieczeństwa Państwowego. Pełnomocnik Federalny do spraw Materiałów Państwowej Służby Bezpieczeństwa NRD, tzw. Urząd lub Instytut Gaucka ( Bundesbeauftragtefürdie Unterlagen des Staatssicherheitsdienstes der Ehemaligen Deutschen Demokratischen Republik, BStU)  został powołany do życia już w1990 w wyniku tzw. pokojowej i rewolucji (Friedliche Revolution) i spontanicznego działania społeczeństwa, które nie dopuściło do zniszczenia archiwów służb bezpieczeństwa byłej NDR. Już na przełomie lat 1989/90 dyskutowano o tym w grupach i organach, które zajmowały się rozwiązaniem Stasi: w komitetach obywatelskich, przy centralnym okrągłym stole, a także w rządzie Hansa Modrowa, ostatniego premiera NRD z ramienia SED. W ciągu następnych dwóch lat w Izbie Ludowej i Bundestagu, w komisjach obywatelskich i w ruchu obywatelskim, w partiach i wśród zainteresowanej opinii publicznej toczyła się ożywiona debata, w której pojawiały się skrajne propozycje – od  zniszczenia dokumentów MfS (Ministerium fürStaatssicherheit ) do żądania ich bezwarunkowego ujawnienia.

Czytaj dalej „NIEMCY: Zniszczyć czy ujawnić? 30 lat ustawy o aktach Stasi. Dokumentacja debaty publicznej 1990/1991”

SERBIA: Dzień Archiwów – wystawa „Ivo Andrić – z okazji 60-lecia otrzymania Nagrody Nobla”

We wtorek 14 grudnia 2021 r. w Archiwum Państwowym Serbii odbył się Dzień Archiwów w Serbii. Z tej okazji na dziedzińcu Archiwum Państwowego Serbii w Belgradzie została otwarta wystawa plenerowa „Ivo Andrić – z okazji 60-lecia otrzymania Nagroda Nobla”. Ivo Andrić jest jedynym jak dotąd pisarzem tworzącym w języku serbskim (aczkolwiek on sam miał się za Jugosłowianina, nie Serba czy Bośniaka – spory o narodową przynależność Andricia trwają w państwach powstałych po rozpadzie Jugosławii do dziś), któremu przyznano ten, uważany za najważniejszy, literacki laur. Na wystawie prezentowane będą archiwalia dotyczące wydarzeń poprzedzających przyznanie Nagrody Nobla, samej ceremonii jej wręczenia 10 grudnia 1961 r. (na marginesie – w tymże 1961 roku nie przyznano literackiego Nobla J.R.R. Tolkienowi) oraz pobytu Andricia w Sztokholmie. Odwiedzający będą mogli zobaczyć list od ówczesnego dyrektora Fundacji Nobla informujący Ivo Andricia, że Szwedzka Akademia Królewska postanowiła przyznać mu literacką Nagrodę Nobla, zdjęcia z domu Ivo Andricia z 26 października 1961, kiedy szwedzki charge d’affaires poinformował go, że otrzymał nagrodę, gratulacje z kraju i zza granicy, bogaty materiał fotograficzny i artykuły prasowe.

Czytaj dalej „SERBIA: Dzień Archiwów – wystawa „Ivo Andrić – z okazji 60-lecia otrzymania Nagrody Nobla””

JAPONIA: Narodowe Archiwum Filmowe w Tokyo: festiwal filmów animowanych Grupy V4 i wystawa plakatu firmy MONDO

Jedyną samodzielną instytucją państwową w Japonii zajmującą się gromadzeniem, badaniem i popularyzacją dziedzictwa filmowego tego kraju, jest Narodowe Archiwum Filmowe (国立映画アーカイブ, Kokuritsu Eiga Ākaibu). Powstało w 1952 r.  jako Narodowe Centrum Filmowe, stanowiące część Narodowego Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Tokio. W kwietniu 2018 r. uniezależniło się i zostało podniesione do rangi samodzielnej placówki narodowej, nazwanej z angielska: National Film Archive of Japan (NFAJ).
NFAJ jest członkiem Międzynarodowej Federacji Archiwów Filmowych. Jego siedziba mieści się w Kyōbashi w Tokio, a w swoich zbiorach posiada blisko 40.000 filmów oraz wiele innych materiałów związanych z produkcją filmową: plakaty, fotosy, scenariusze, kamery filmowe oraz spuścizny i przedmioty osobiste aktorów oraz rozmaite materiały archiwalne. NFAJ posiada własne pracownie konserwatorskie, a w zasadzie – otwarte w 1986 r. w Kanagawie – całe Centrum Konserwacji, zlokalizowane w mieście Sagamihara, gdzie też ulokowano centralne magazyny archiwalne zbiorów filmowych. Natomiast w jego głównym obiekcie w Tokyo prowadzona jest działalność wystawiennicza – m.in. stała ekspozycja dziejów japońskiej kinematografii – badawcza i edukacyjna. W ramach tej ostatniej organizowane są prelekcje, wykłady, warsztaty a przede wszystkim specjalne pokazy filmowe we własnych salach kinowych.

Czytaj dalej „JAPONIA: Narodowe Archiwum Filmowe w Tokyo: festiwal filmów animowanych Grupy V4 i wystawa plakatu firmy MONDO”

POLSKA: Uroczyste otwarcie Wystawy „Pamięć Polski. Lista Krajowa Programu UNESCO Pamięć Świata – 4. edycja”

Na wystawie „Pamięć Polski. Lista Krajowa Programu UNESCO Pamięć Świata – 4. edycja”, którą od 02.12.2021 można oglądać na Placu Wolności we Wrocławiu, pokazanych zostało piętnaście kopii bezcennych obiektów dziedzictwa narodowego wpisanych w tym roku na Polską Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata. To unikatowe dokumenty powstałe w okresie od średniowiecza do II wojny światowej, które wywarły znaczący wpływ na dzieje i kulturę Polski. Ekspozycja przygotowana została przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych z siedzibą w Warszawie.
Od 1997 roku najcenniejsze archiwalia z różnych krajów wpisywane są na listę programu UNESCO „Pamięć Świata”. Co dwa lata Dyrektor Generalny UNESCO, na wniosek Międzynarodowego Komitetu Doradczego, umieszcza na liście kolejne obiekty dziedzictwa dokumentacyjnego o wyjątkowym i międzynarodowym znaczeniu. Obecnie na liście UNESCO znajduje się 527 obiektów z kilkuset państw. Polską Listę Krajową Programu „Pamięć Świata” zainicjowano w 2014 roku. Wpisywane są na nią unikatowe skarby narodowego dziedzictwa o przełomowym znaczeniu dla historii, kultury i tożsamości naszego kraju. Obiekty te przechowywane są na co dzień w polskich archiwach, bibliotekach i muzeach. 10 czerwca 2021 na listę trafiło 15 nowych wpisów, w tym przechowywane w zbiorach Zakładu Narodowego im. Ossolińskich rękopisy Juliusza Słowackiego oraz średniowieczne rotulusy z Archiwum Państwowego we Wrocławiu.

Czytaj dalej „POLSKA: Uroczyste otwarcie Wystawy „Pamięć Polski. Lista Krajowa Programu UNESCO Pamięć Świata – 4. edycja””