NIEMCU/UKRAINA: Ocalić przed unicestwieniem – niemieckie doświadczenie i praktyka w ratowaniu dóbr kultury

Kiedy w marcu 2009 r. doszło do bezprecedensowej katastrofy budowlanej archiwum miasta Kolonii, bezpowrotnie zniszczeniu uległo tysiące dokumentów, a pozostałe  wymagały wieloletniej pracy konserwatorów oraz archiwistów. Prace zabezpieczające konserwatorsko i scalające rozproszone akta nie zostały zakończone do dziś. To tragiczne doświadczenie stworzyło w Kolonii wysoko wykwalifikowane środowisko zawodowe specjalizujące się w ratowaniu materiałów archiwalnych. Konserwatorzy z Kolonii są teraz ekspertami, którzy służą swoją wiedzą i doświadczeniem po katastrofach na całym świecie.

W samej Kolonii pracuje70 pracowników wyłącznie nad zabezpieczeniem i konserwacją materiałów archiwalnych, które uległy zniszczeniu podczas katastrofy z 2009 r. Ratowanie i pierwsza pomoc w ratowaniu dóbr kultury stało się ich znakiem rozpoznawczym. Po pożarze w Muzeum Narodowym w Rio de Janeiro w 2018 r. zaangażowane zostały do prac ratunkowych konserwator zabytków NadineThiel, obecnie kierownik działu renowacji i konserwacji zbiorów w nowym Archiwum Miejskim w Kolonii oraz zastępca dyrektora archiwum dr Ulrich Fischer. Po katastrofie zaś powodziowej w 2021 r. pracownicy z Kolonii uczestniczyli w ratowaniu archiwów i dóbr kultury w Stolbergu i dolinie rzeki Ahr, które szczególnie ucierpiały. Samo Archiwum kolońskie jest określane jako największy w Europie warsztat renowacji papieru. Nie bez przyczyny więc w Kolonii powołano organizację specjalizującą się w zapobieganiu i usuwaniu skutków zniszczeń dóbr kultury.

Czytaj dalej „NIEMCU/UKRAINA: Ocalić przed unicestwieniem – niemieckie doświadczenie i praktyka w ratowaniu dóbr kultury”

SŁOWACJA: XXV Dni Archiwów Słowacji – konferencja

W dniach od 25 do 27 maja 2022 r. odbyła się doroczna konferencja słowackich archiwistów. Była to już 25 odsłona tych spotkań. Pierwotnie miała się odbyć dwa lata temu (w dniach 5-7 maja 2020 r.), lecz z powodu pandemii przesunięto początkowo jej termin o rok (27-29 kwietnia 2021 r.), a następnie – z tych samych powodów – o kolejne 12 miesięcy. Udało się ją zorganizować dopiero w tym roku, i jak pierwotnie zakładano pod hasłem „Archontologia w badaniach archiwalnych i historycznych”.
Archontologia, czyli nauka o urzędach i godnościach oraz ich kompetencjach, jak również o przebiegu karier urzędniczych, jest tą z nauk pomocniczych historii, jaka nieczęsto staje się przedmiotem szerszych obrad, choć z jej dorobku korzysta olbrzymia rzesza badaczy. Tym razem spotkali się z następującym programem:
– Doc. PhDr. Frederik Federmayer, Uniwersytet Komeńskiego w Bratysławie, wygłosił referat pt. „Archontologia a współczesna historiografia słowacka. Perspektywy badawcze w nadchodzących dekadach”. Przedstawiał w nim pokrótce historię archentologii na Słowacji, poinformował o aktualnym stanie badań. Wyliczył możliwości i perspektywy we współpracy z genealogami i badaczami elit społecznych.
– Ph.Dr. Michal Duchoň, Archiwum Miasta Bratysławy, zajął się tematem: „Wczesno-nowożytne elity miejskie. Metody, terminologia, badania”, omawiając badania na temat elit miejskich, prowadzone przez historyków krajowych i zagranicznych, którzy w swej pracy wykorzystywali metody archontologiczne i prozopograficzne.
– Mgr. Miroslav Baranek, Archiwum Miasta Bratysławy, wystąpił z tematem: „Archontologia właścicieli ziemskich dóbr Bytča i Strečno u schyłku feudalizmu (1794-1833)”, a więc w okresie, gdy tytułowe majątki były własnością księcia Mikołaja II Esterhazy (1765-1833).

Czytaj dalej „SŁOWACJA: XXV Dni Archiwów Słowacji – konferencja”

Powszechna Deklaracja o Archiwach

Powszechna Deklaracja o Archiwach została przyjęta przez Międzynarodową Radę Archiwów na posiedzeniu CITRA ( Międzynarodowa Konferencja  Okrągłego Stołu o Archiwach – International Conference of the Round Table on Archives) 17 września 2010 r. w Oslo. Następnie została przedłożona i zaaprobowana 10 listopada 2011 r. na 36 sesji plenarnej UNESCO. Po przetłumaczeniu jej na kilkadziesiąt języków 26 lipca 2011 r. ruszyła kampania jej promocji i podpisywania deklaracji na całym świecie za pośrednictwem internetu. Obecnie można ją podpisać poprzez formularz udostępniony na stronie MRA (tutaj) .

Powszechna Deklaracja o Archiwach

Archiwa przechowują decyzje, czyny i pamięć


Archiwalia są unikalnym i niezastąpionym,przekazywanym z pokolenia na pokolenie, dziedzictwem. Dokumentacją zarządza się od jej wytworzenia tak, aby zachować jej wartość i sens. Archiwa,przyczyniając się do zapewniania ochrony pamięci indywidualnej i zbiorowej jako źródła wiarygodnej informacji,odgrywają podstawową rolę w rozwoju społeczeństw. Szeroki dostęp do archiwów musi być zapewniony i wspierany w celu wzrostu wiedzy, gwarancji i postępu demokracji, praw człowieka i jakości życia obywateli.

Czytaj dalej „Powszechna Deklaracja o Archiwach”

UKRAINA: „Po zwycięstwie Ukraina poruszy kwestię zwrotu dokumentów archiwalnych wywiezionych przez Rosję w czasach imperialnych i sowieckich”

W wywiadzie udzielonym 18 maja 2022 r., przewodniczący Państwowej Służby Archiwalnej Ukrainy Anatolij Chromow pytany był o działania podjęte przez ten organ w celu zachowania archiwów w czasie wojny oraz ich przyszłości, które – jak dla całej Ukrainy – zależą od wyniku wojny.„Będzie zwycięstwo, będą reparacje, a problematyczne kwestie zostaną rozwiązane”. Według niego, po zwycięstwie będzie można poruszyć kwestię zwrotu ukraińskich dokumentów nielegalnie wywiezionych przez Rosję „w czasach imperialnych i sowieckich”, które „powstały na naszym terytorium, ale zostały zabrane do centrum”. Mówiąc o ewakuacji archiwaliów do bezpiecznych regionów, zauważył, że problem polegał na tym, że każdy region był pod ostrzałem, nie powstała odpowiednia infrastruktura archiwalna, repozytoria były przepełnione, a ewakuacja nie zawsze była „stuprocentowym panaceum”. „Przyjęcie nowej ustawy, która reguluje budowę jednego pionu sektorowego wszystkich archiwów państwowych, pomogłoby rozwiązać wiele problemów organizacyjnych, które pojawiają się dzisiaj podczas ewakuacji”.

Czytaj dalej „UKRAINA: „Po zwycięstwie Ukraina poruszy kwestię zwrotu dokumentów archiwalnych wywiezionych przez Rosję w czasach imperialnych i sowieckich””

CZECHY: Wystawa o ostatniej drodze w ramach MDA

W ramach Międzynarodowego Dnia Archiwów w roku 2022 Powiatowe Archiwum Państwowe w Semilech (Státní okresní archiv Semily) przygotowuje wystawę pt. „W ostatniej podróży – śmierć i pogrzeby w dorzeczu Izery na przestrzeni wieków” (Na poslední cestě – smrt a pohřby v Pojizeří napříč staletími), której wernisaż planowany jest na piątek 3 czerwca o godz. 17:00 w siedzibie Archiwum przy ul. Archivní 570. Do dziś żaden lekarz nie wynalazł serum nieśmiertelności, a więc pomimo nadziei i pragnień wielu ludzi, nasze ziemskie życie jest ograniczone – i to w sposób bezwzględny oraz równy dla wszystkich – narodzinami i śmiercią. W ubiegłym roku pracownicy Muzeum Czeskiego Raju w Turnovie nie przestraszyli się tego i zorganizowali wystawę, której niezwykły sukces w skłonił archiwistów do jego powtórzenia, lecz w innej scenerii.

Czytaj dalej „CZECHY: Wystawa o ostatniej drodze w ramach MDA”

UKRAINA: Dzień Haftu jednoczy Ukraińców (День вишиванки єднає українців!)

W 2022 roku Światowy Dzień Haftu (Всесвітній день  вишиванки) odbywa się pod hasłem:„Haftowana duchowa zbroja Ukraińców. Chrońmy swoje”.
Haftowana koszula zawsze była symbolem politycznego oporu wobec najeźdźców. Była zakopywana w ziemi, potajemnie wywożona i ukrywana, aby tylko symbol narodowy nie znalazł się w rękach wroga. Dziś z powodu rosyjskiej agresji militarnej większość mieszkańców obwodu donieckiego, w tym pracownicy Archiwum Państwowego Obwodu Donieckiego, została zmuszona do przeniesienia się do bezpieczniejszych miast, ale wszyscy nadal mają kontakt ze swoją ojczyzną. W tym roku haftowana koszula jest demonstracją, że okupantom nie udało się zniszczyć kultury ukraińskiej i samoidentyfikacji we wschodniej Ukrainie.

Więcej:

Державний архів Донецької області: День вишиванки єднає українців!

Державний архів Донецької області: Вишиванка –твій генетичний код

oprac: 

Edyta Łaborewicz

AP Wrocław O/Legnica

MRA: „#JesteśmyArchiwami” Międzynarodowy Tydzień Archiwów 2022


W daniach od 6 do 10 czerwca 2022 r., archiwiści będą obchodzić po raz czwarty Międzynarodowy Tydzień Archiwów. W 2022 r. jego hasłem jest „#Jesteśmy Archiwami” / „#ArchiwaToMy” (#NousSommesLesArchives, #ArchivesAreYou, #SomosArchivo).
Sam tytuł wskazuje na intencję wywołania dyskusji środowiskowej na temat zawodu archiwisty, pytania o to co znaczy być archiwistą z jednej strony, z drugiej pytania o to, co naprawdę odzwierciedlają przechowywany w archiwach zasób. Archiwa przechowują historie. „Te historie pokazują napięcia ale także mosty, które archiwa tworzą w ramach swojej profesji dla wspólnot, które są (lub nie) obecne w tych narracjach.”( Ces histoires montrent les tensions mais aussi les ponts que les archives créent au sein de la profession et avec les communautés qui sont représentées (ou non) dans ces récits.)
Kiedy mówimy „Archiwa to my”, „Jesteśmy archiwami” to stawiamy pytanie o to, w jaki sposób praktyki archiwalne wpływają na to, co archiwa przechowują. To pytanie o wartościowanie dokumentacji i jej selekcję. To pytanie także o to, w jaki sposób akta wpływają na nas poprzez opowiadane przez nie historie i w jaki sposób pomagają zrozumieć kim jesteśmy i kim chcielibyśmy być. Są to także pytania dotyczące wykluczenia. Czy są społeczności marginalizowane w archiwach instytucjonalnych.

Czytaj dalej „MRA: „#JesteśmyArchiwami” Międzynarodowy Tydzień Archiwów 2022”

CZECHY: Archiwalna wystawa listów Boženy Němcovej

Powiatowe Archiwum Państwowe Svitavy z siedzibą w Litomyślu, we współpracy z Instytutem Literatury Czeskiej Akademii Nauk oraz z Muzeum Narodowym Literatury Czech w Pradze, przygotowują wystawę poświęconą Boženie Němcovej (1820 – 1862) w 160 rocznicę jej śmierć. Ta niezwykle ważna postać literatury czeskiej związała była z Litomyślem. Mieszkała tu bowiem dwukrotnie, po raz pierwszy w latach 1839–1840, a następnie u schyłku swojego krótkiego życia w 1861 roku.
Wystawa pt. „Božena Němcová: Osobowość – Praca – Mit”, zorganizowana została w ramach XVIII. Festiwalu Sztuki Litomyśl 2022, jaki stanowi jedno z cyklicznych wydarzeń towarzyszących – od blisko dwóch dziesięcioleci – Narodowemu Festiwalowi Bedžicha Smetany, drugiemu najstarszemu takiemu wydarzeniu muzycznemu w Republice Czeskiej, realizowanemu od 1946 roku. Jednak sam Festiwal Sztuki przeznaczony jest dla wszystkich miłośników kultury i sztuk pięknych, nie tylko muzyki. Koncepcja festiwalu, która obejmuje różnych organizatorów wypełniających poszczególne „sale” galerii Litomyšl, jest wyjątkowa. Zarówno ze względu na liczbę biorącym w nich udział podmiotów i prezentowanych przez nich wystaw. Pierwotnie impreza jedynie towarzyszyła festiwalowi muzycznemu, stopniowo zyskała własną renomę, stając się samodzielnym wydarzeniem kulturalnym, wzbogacającym czeski sezon artystyczny. Ośrodkiem festiwalu są przepiękne tereny Zamku Państwowego Litomyśl, jaki w 1999 roku został wpisany na Światowego Listę Dziedzictwa UNESCO.

Czytaj dalej „CZECHY: Archiwalna wystawa listów Boženy Němcovej”

MRA: Apel o wsparcie dla Państwowej Służby Archiwalnej Ukrainy

Przewodniczący Międzynarodowej rady Archiwów David Fricker zwrócił się z prośbą do międzynarodowej wspólnoty archiwistów o finansowe wsparcie dla odbudowy ukraińskich zasobów archiwalnych. Wsparcia można udzielić za pośrednictwem kanadyjskiego Muzeum i Archiwum Galt (z siedzibą w Lethbridge, Alberta). Kanadyjska instytucja od 2021 r. związaną jest z Państwową Służbą Archiwalną Ukrainy umową partnerską. Galt zbiera, przechowuje i udostępnia zbiory dotyczące historii Lethbridge i połudnowo – zachodniej Alberty. W swoich zbiorach posiada ponad siedemnaście tysięcy artefaktów muzealnych i ponad milion obiektów archiwalnych na które składa sie dokumentacja aktowa i fotograficzna. Muzeum i Archiwum Galt słyną z dwóch ogrodów oferujących trasy spacerowo – rekreacyjne pośród rodzimych roślin.
Donacji można dokonać poprzez stronę internetową fundacji Friends of the Galt Endowment Fund, poprzez stronę internetową Support Heritage in Ukraine:

https://friends.galtmuseum.com/support-ukraine

Zbiórka prowadzona jest w porozumieniu z Państwową Służbą Archiwalną Ukrainy.

Czytaj dalej „MRA: Apel o wsparcie dla Państwowej Służby Archiwalnej Ukrainy”

CZECHY: Letnia Szkoła Nauk Pomocniczych Historii

Nauki pomocnicze historii (w skrócie NPH) są swoistym „kuferkiem z narzędziami” w rękach historyka podczas jego podróży w czasie. W kufrze tym kryje się dziesięć głównych i kilka mniejszych dyscyplin historycznych, jakie zrodziły się wraz ze współczesną nauką historyczną, które tworzą zestaw metod naukowych i umiejętności „rzemieślniczych” niezbędnych do pracy ze źródłami. Są to więc dyscypliny niezbędne dla każdego archiwisty, zwłaszcza pracującego w instytucjach z zasobem historycznym. Dla pogłębienia i rozwoju umiejętności w zakresie NPH Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Masaryka w Brnie organizuje specjalne zajęcia.
W ramach tzw. Skryptorium Brunense w dniach od 27 czerwca do 1 lipca 2022 r. odbędą się zajęcia „Letniej Szkoły Nauk Pomocniczych Historii”. Kursy te będą prowadzone na dwóch poziomach. Na poziomie pierwszym nastąpi wprowadzenie w poszczególne nauki pomocnicze historii dla „początkujących”: licealistów zainteresowanych studiowaniem historii, studentom różnych innych dyscyplin, ale także studentom niższych lat nauk historycznych, pragnących poszerzyć swoją wiedzę z zakresu NPH.

Czytaj dalej „CZECHY: Letnia Szkoła Nauk Pomocniczych Historii”