Piwo, jako jeden z najpopularniejszych napojów alkoholowych, a zarazem jeden z najstarszych (jako fermentowany napój oparty na zbożu znany od czasów neolitycznych), towarzyszący człowiekowi na co dzień i od święta, zawsze wzbudzało ogromne zainteresowanie historyków, ale i całego społeczeństwa. Nic więc dziwnego, że przygotowana na połowę kwietnia w Ústí nad Łabą konferencja naukowa na jego temat, zapowiada się bardzo ciekawie.
FRANCJA: „Baza danych nazwisk”
Portal „FranceArchives” uruchomił narzędzie pozwalające użytkownikom, poprzez stronę internetową, uzyskać dostęp do informacji o nazwiskach korzystając z różnych źródeł, gdzie tego typu informacja jest/była przechowywana dla różnych celów. Podjęcie tak złożonego projektu wynikło z zapotrzebowania albowiem, jak informuje FranceArchives, wyszukiwanie nazwisk stanowi 80% wszystkich zapytań kierowanych do francuskich służb archiwalnych za pośrednictwem platform internetowych. Baza źródłowa obejmuje rejestry stanu cywilnego, rejestry parafialne, spisy ludności, rejestry wojskowe, rejestry paszportowe, skarbowe. Podstawową „Bazy nazwisk” były projekt Grande Mémorial, rozwijana od lat baza danych zawierająca informacje o żołnierzach francuskich. W ramach wspólnego projektu połączono ją z innymi wyszukiwarkami osób, obsługiwanymi przez projekt Soface. Ten ostatni, wykorzystując sztuczna inteligencję (systemy Himanis i Lectaurep – ocr, czytanie i indeksowanie rękopisów z różnych epok), ma na celu gromadzenie informacji na temat populacji francuskiej w latach 1836 – 1936.
Czytaj dalej „FRANCJA: „Baza danych nazwisk””
SŁOWACJA: Pożar w Bańskiej Szczawnicy zagrażał też archiwum
W sobotę 18 marca 2023 r. w samym centrum starego miasta Bańskiej Szczawnicy na Słowacji wybuchł pożar. Płonęła jedna z zabytkowych kamienic w Rynku. Żywioł szybko się rozprzestrzenił, obejmując cztery sąsiednie budynki. Wśród nich znalazła się siedziba Słowackiego Archiwum Górniczego, będącego specjalistycznym oddziałem Słowackiego Archiwum Narodowego. Zagrożone były bezcenne zbiory historycznych archiwaliów. W akcji gaśniczej i ratowaniu bezcennych dokumentów uczestniczyły liczne zastępy straży pożarnej, wojsko, policja, a także wielu wolontariuszy.
Ogień dostrzeżono około ósmej rano, i mimo szybkiej akcji gaśniczej nie udało się go powstrzymać. Ze względu na wietrzną pogodę szybko rozprzestrzenił się na sąsiednie zabudowania przy Rynku oraz pl. Świętej Trójcy. Ostatecznie pożar zlokalizowano i powstrzymano jego rozprzestrzenianie się dopiero o ósmej wieczorem, a o całkowitym ugaszeniu straż pożarna poinformowała dopiero w godzinach rannych w niedzielę. Płomienie zniszczyły Zasadniczą Szkołę Plastyczną, budynek Muzeum Górniczego, które straciło zbiory mineralogiczne, dwa domy prywatne oraz Dom Kultury. W tzw. w domu Maríny, w którym prawdopodobnie wybuchł pożar, spłonęły cenne późnorenesansowe i wczesnobarokowe malowane stropy. Udało się jednak uratować zbiory z galerii Josefa Kollára, jak również archiwum górnicze, przechowujące m.in. stare mapy wpisane na listę zabytków UNESCO.
Czytaj dalej „SŁOWACJA: Pożar w Bańskiej Szczawnicy zagrażał też archiwum”
MRA: Wspólny apel Międzynarodowej Rady Archiwów i Stowarzyszenia Archiwów Latynoamerykańskich
W ciągu 2022 r. Ameryka Południowa stała się miejscem poważnych rozruchów społecznych związanych. Istotny wpływ na rosnące zainteresowanie coraz większych grup społeczeństw w poszczególnych państwach Ameryki łacińskiej zwrotem na lewo, w kierunku zwiększenia interwencjonizmu państwowego oraz szerszej pomocy dla słabszych grup społecznych, wynikały z pogarszającej się od dwóch dekad sytuacji gospodarczej w całej Ameryce Południowej. Zwrot polityczny na lewo wywoływał ostrą reakcję prawicowych części społeczeństw. W efekcie rośnie napięcie w regionie.
W Chile do 2019 r. rządzi Albert Ángelo Fernández (postperonista), a ponad 40% ludności żyje poniżej granicy ubóstwa. Nie mogąc porozumieć się z Międzynarodowym Funduszem Walutowych skierował polityczny kurs Argentyny ku nieformalnej grupie państw określanej jako BRICS (Brazylia, Rosja, Indie, Chiny i RPA). Ze względu na siłę gospodarczą główną rolę odgrywają w niej Chiny.
W kilku krajach w wyniku wyborów doszli do władzy lewicowi politycy. Taka sytuacja miała miejsce w Chile, Kolumbii, a najbardziej rozpoznawalna zmiana zaszła w Brazylii gdzie do władzy doszedł Luiz Inácio Lula da Silva, pełniący tę funkcję po raz drugi (wcześniej w latach 2003 – 2010). Ten lewicowy działacz związkowy pokonał związanego z prawicą urzędującego prezydenta Jaira Messiasa Bolsonaro.
NIEMCY: 100 lat temu w Kleve– głos z przeszłości
Kleve to miasto powiatowe w Niemczech, w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia, w rejencji Düsseldorf,. Tutaj urodził się cesarz Otton III.
W mieście działa archiwum miejskie- Stadtarchiv Kleve,które jest częścią administracji miejskiej działu Obsługa Obywatelska. W zbiorach archiwalnych znajdują się akta z XV w., m.in. akty stanu cywilnego od 1798 r. oraz dokumenty pergaminowe od 1348 r. Przechowywane są tu także ważne archiwalia pochodzenia pozamiejskiego. Należą do nich archiwa szkół, firm, inspekcji wałów i stowarzyszeń oraz spuścizny osób prywatnych. Archiwum miejskie posiada również bogatą kolekcję zdjęć, pocztówek, slajdów i filmów oraz map. Ponadto przy archiwum funkcjonuje duża biblioteka zawierająca około 30 000 woluminów ze zbiorami skupiającymi się na historii i lokalnej historii miasta Kleve oraz jego okolic. Obejmuje ona również rękopisy i starodruki z XV wieku, oficjalne druki (zbiory praw, dzienniki urzędowe) z końca XVIII wieku oraz zbiór gazet Kleve z 1770 roku.
Czytaj dalej „NIEMCY: 100 lat temu w Kleve– głos z przeszłości”
UKRAINA: zmiany w regulaminie funkcjonowania instytucji archiwalnych
Rozporządzeniem Ministerstwa Sprawiedliwości Ukrainy z dnia 2 marca 2023 r. (nr 839/5, zarejestrowanym w dniu 3 marca 2023 r. pod nr 391/39447) dokonano zmian w „Regulaminie funkcjonowania instytucji archiwalnych Ukrainy”: w podrozdziale 4.2.1 punktu 4.2 rozdziału 4 rozdziału VI ww. Regulaminu od tej chwili treść ustępów zostaje dostosowana do obowiązujących norm, a mianowicie zastępuje się wyraz „faszystowskich” słowem „nazistowskich”, słowa „Wielka Wojna Ojczyźniana” we wszystkich przypadkach zastępuje się słowami „druga wojna światowa”, a akapit siedemnasty otrzymuje następujące brzmienie: „przymusowe wysiedlenie ludności cywilnej do pracy przymusowej na terytorium Niemiec lub ich sojuszników, które prowadziły wojnę ze Związkiem SRR [Socjalistycznych Republik Sowieckich – EŁ], lub na terytorium innych okupowanych przez nich państw”.
Czytaj dalej „UKRAINA: zmiany w regulaminie funkcjonowania instytucji archiwalnych”
WŁOCHY: Florencja – Archiwum Historyczne Unii Europejskiej
Szybkie zmiany technologiczne, zachodzące w końcu XX wieku, sprzyjały też nowym formom aktywności archiwalnej, a zwłaszcza szybkiej wymianie informacji w skali nie tylko krajowej, ale i międzynarodowej. Wspomagały ją nowo wypracowywane standardy informacji archiwalnej. Europejski Portal Archiwalny był największą z takich inicjatyw realizowanych przez międzynarodowe grono fachowców. Jej celem było udostępnienie w jednym miejscu opisów dokumentów przechowywanych w różnych krajach Europy oraz umożliwienie korzystania z kopii cyfrowych, przechowywanych w krajowych repozytoriach. Obecnie znajdują się na nim dane z ponad 30 krajów, sporządzone w ponad 20 językach i 5 różnych alfabetach. Wyjątkiem wśród podmiotów realizujących projekt było nie państwo, a instytucja, Historical Archives of the European Union (HAEU), z natury rzeczy międzynarodowe, istniejące stosunkowo niedługo, co ma swoje zalety. Decyzja o powołaniu Archiwum Historycznego zapadła w 1983 r., choć przygotowania rozpoczęły się wcześniej, 30 lat po powstaniu pierwszej Europejskiej Wspólnot Węgla i Stali. W ciągu poprzednich lat dokumentacja tej i innych wspólnot oraz innych podmiotów międzynarodowych, była przechowywana przez archiwum centralne w Brukseli (Central Archives of the Council of the European Union), niemające jednak charakteru archiwum historycznego. Archiwum historyczne otwarto 13 grudnia 1985 r. we Florencji, w której od 1976 r. działał European University Institute. Jego idea ewoluowała od ośrodka badań atomowych w stronę badań społecznych, promujących wymianę kulturalną między państwami członkowskimi. I takie badania prowadzone są obecnie w tym Instytucie, który organizuje projekty naukowe, studia podyplomowe, nie będąc instytucją Wspólnoty Europejskiej.
fot. Historical Archives of the European Union
Czytaj dalej „WŁOCHY: Florencja – Archiwum Historyczne Unii Europejskiej”
CZECHY: Wystawa edukacyjna o źródłach genealogicznych
„Podążaj krok za krokiem za naszymi (sławnymi) przodkami. Źródła genealogiczne w archiwach środkowoczeskich” – taki tytuł nosi nowa wystawa, a zarazem projekt edukacyjny, jaki przygotowali czescy archiwiści, zarówno dla badaczy przeszłości, genealogów, ale przede wszystkim dla nauczycieli, pragnących kształcić dzieci i młodzież w sposób niekonwencjonalny, m.in. w oparciu o źródła archiwalne.
Jak wiadomo badacze genealogii podążają do celu często różnymi drogami, wykorzystując całą gamę materiałów archiwalnych. Niektóre z tych dróg i materiałów prezentuje właśnie nowa wystawa, udostępniona w Pradze, we foyer tamtejszego Regionalnego Archiwum Państwowego, ul. Archivní 4/2257, Praga 4. Jej twórcy, na przykładzie dziesięciu znaczących „kamieni milowych” w życiu człowieka, ukazują w jaki sposób takie wydarzenia, jak narodziny, małżeństwo, śmierć, mogą znaleźć odzwierciedlenie zarówno w aktach metrykalnych, jak także w aktach z dziedziny edukacji szkolnej, dotyczących podróży, czy nawet działalności przestępczej, znajdują odbicie w źródłach archiwalnych. Wszystkie te materiały można wykorzystać w badaniach genealogicznych.
Panele ekspozycyjne, w liczbie 10, przybliżają nie tylko konkretne źródła genealogiczne, ale i szeroko rozumiane zasoby archiwalne, a tym samym czeską sieć archiwów historycznych. Przedstawione tam przykłady materiałów archiwalnych dają wgląd w życie znanych powszechnie osobistości związanych z Czechami Środkowymi i Pragą.
Czytaj dalej „CZECHY: Wystawa edukacyjna o źródłach genealogicznych”
NIEMCY: Z Shuttle-Srvice bliżej do skarbów archiwalnych w Viersen
Archiwum Powiatowew Viersen(Kreisarchiv Viersen) znalazło formułę na wzmocnienie swojej oferty edukacyjnej dla młodzieży szkolnej. Oprócz ciekawej oferty edukacyjnej pielęgnującej włókiennicze tradycje regionu, pokazów dokumentów sięgających XIII wieku i innych atrakcji, archiwum dowozi specjalnym transportem Shuttle-Srvice zainteresowane klasy szkolne do archiwum. Pracownicy archiwum w Viersen organizują transport dla klas szkolnych od poniedziałku do czwartku w godzinach 08:30–16:00. Usługa jest bezpłatna dla szkół z regionu.
„Cieszymy się, gdy klasy szkolne trafiają do naszego archiwum. Istnieje ogromna chęć poznania naszego archiwum we wszystkich jego aspektach i przeprowadzenia tu badań. Często jednak przeszkodą są względy organizacyjne, które możemy usunąć dzięki naszemu transportowi” z zadowoleniem stwierdził Starosta Viersen Dr. Andreas Coenen.
Czytaj dalej „NIEMCY: Z Shuttle-Srvice bliżej do skarbów archiwalnych w Viersen”
MRA: Wspólna konferencja Międzynarodowego Stowarzyszenia Archiwów Dźwiękowych i Audiowizualnych oraz Międzynarodowej Rady Muzyki Tradycyjnej – Stambuł 2023
Na 12 – 15 września 2023 r. na Uniwersytecie Stambulskim dwa międzynarodowe stowarzyszenia organizują konferencją poświęconą szeroko pojętej ochronie dziedzictwa cyfrowego, audiowizualnego i muzycznego we współczesnym świecie. Temat to „Współpraca w zachowaniu i ochronie dziedzictwa audiowizualnego i pokrewnego”( Collaborating to preserve and safeguard audiovisual and related heritage). Międzynarodowego Stowarzyszenia Archiwów Dźwiękowych i Audiowizualnych (The International Association of Sound and Audiovisual Archives -IASA) i Międzynarodowa Rada Muzyki Tradycyjnej (Międzynarodowa Rada Muzyki Tradycyjnej – ICTM) wspólnie proponują następujące zagadnienia badawcze: