Kategoria: Nowości ze Wschodu

W ukraińskich archiwach państwowych, w ponad 20 ukraińskich miastach, otwarto szereg wystaw archiwalnych z okazji obchodzonej 24 sierpnia 18-stej rocznicy proklamowania przez Ukrainę niepodległości, m. in. 20 sierpnia br. w Centralnym Państwowym Archiwum-Muzeum Literatury i Sztuki w Kijowie wystawę pt. „Niezależność. 24 sierpnia 1991 r. w dokumentach archiwalnych”. W samym Kijowie w tym samym czasie można obejrzeć kilka innych wystaw zorganizowanych z tej samej okazji. Wystawy zorganizowały także archiwa w Czernichowie, Dniepropietrowsku, Użhorodzie, Tarnopolu, Winnicy, Równem, Sewastopolu i Symferopolu na Krymie, Chersoniu, Charkowie, Kirowogradzie, Żytomierzu, Sumach, Łucku na Wołyniu.

 

Wystawa w Żytomierzu

Wystawa w Sumach (wsch. Ukraina)

oprac. Edyta Łaborewicz
AP Legnica

24 lipca 2009 r. w sali wystawowej Archiwów Federalnych Rosji w Moskwie zostanie uroczyście otwarta wystawa pt. „Atomowy projekt ZSRR. 60-lecie powstania tarczy jądrowej Rosji”. Wystawa dokumentuje historię powstania i rozwoju sowieckiego przemysłu atomowego oraz doświadczeń z bombą atomową, a eksponaty dotyczą głównie lat 40-tych XX wieku, kiedy miała miejsce m. in. pierwsza sowiecka próba jądrowa na poligonie w Semipałatyńsku. Dokumenty i fotografie pochodzą z zasobu rosyjskich archiwów i muzeów (m. in. Muzeum Broni Jądrowej w Sarowie; Sarow – „miasto zamknięte”, znane wcześniej jako „ośrodek Arzamas-16″, ok. 400 km na wschód od Moskwy), instytucji naukowych związanych z przemysłem atomowym, amerykańskiej Biblioteki Prezydenta Trumana, Służby Wywiadu Zagranicznego Federacji Rosyjskiej, Federalnej Służby Bezpieczeństwa; część dokumentów na potrzeby wystawy odtajniono. Na wystawie wyświetlany jest również film dokumentalny „Próba na poligonie Nr 2. Doświadczenie z RDS-1” (RDS-1 – pierwsza sowiecka bomba jądrowa, zwana także „Joe-1” na cześć Józefa Stalina), nakręcony 29 sierpnia 1949 r. w Semipałatyńsku. Film od czasu tajnej projekcji w obecności Stalina, przez kolejne 45 lat był niedostępny.
Wystawa czynna będzie do 20 września br.

Więcej w języku rosyjskim

oprac. E. Łaborewicz
AP Legnica

30 czerwca w sali wystawowej Archiwów Federalnych Rosji w Moskwie otwarto wystawę pt. „Ideologia i praktyka ukraińskiego nacjonalizmu. OUN i UPA w latach 1939-1956”.
Przez długie lata historia działalności zbrojnych nacjonalistycznych formacji na terytorium zachodniej, radzieckiej Ukrainy była dla tamtejszych historyków tematem zakazanym. Istnienie masowego antysowieckiego podziemia absolutnie nie pasowało do oficjalnej ideologii, operującej pojęciami braterskiej jedności narodów ZSRR i postępowości ustroju radzieckiego. Po rozpadzie ZSRR, historia zaciętej „wojny po wojnie” w zachodniej części Ukrainy znalazła się w centrum uwagi i polityków, i historyków, a dzięki odtajnionym dokumentom, przed badaczami odsłaniają się skrajnie trudne, złożone i pełne sprzeczności wydarzenia tego okresu, w które – jak się okazuje – były wciągnięte setki tysięcy ludzi. Wystawa ma miejsce w Moskwie, ponieważ dotyczy – jak piszą organizatorzy – nie tylko ukraińskiej, ale wspólnej sowieckiej historii. Na ekspozycję składają się archiwalne dokumenty najwyższych władz partyjnych i państwowych b. ZSRR, jak Biuro Polityczne KC KPZR, Prezydium Rady Najwyższej ZSRR, Rady Ministrów ZSRR, partyjnych organów ukraińskich, dokumenty ukraińskiego NKWD (Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych ZSRR w latach 1917-1946) i NKGB (Ludowy Komisariat Bezpieczeństwa Państwowego ZSRR, istniał w latach 1941, 1943-1946), sztabów partyzanckich, Armii Czerwonej; osobna część wystawy to dokumenty Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) i Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) zdobyte na nich podczas zbrojnych operacji, protokoły przesłuchań członków OUN i UPA, dokumenty programowe narodowych organizacji ukraińskich walczących z władzą sowiecką.
Archiwalia prezentowane na wystawie pochodzą ze zbiorów m. in. Archiwum Prezydenta Federacji Rosyjskiej, Centralnego Archiwum Federalnej Służby Bezpieczeństwa, Państwowego Archiwum Federacji Rosyjskiej,
Wystawa czynna jest tylko do 5 lipca br.

Więcej w języku rosyjskim

Oprac. Edyta Łaborewicz,
AP Legnica

Dnia 10 czerwca 2009 r. w siedzibie Rosyjskiego Państwowego Archiwum Wojennego odbyła się uroczystość przekazania 51 zespołów archiwalnych pochodzenia austriackiego (niestety, bliższych informacji o przekazywanych archiwaliach brak) na ręce przedstawiciela rządu Republiki Austrii, ambasadora Austrii w Federacji Rosyjskiej, Martina Vukovica. Przekazanie archiwaliów jest realizacją postanowienia Rządu FR z 8 listopada 2008 r. „O przekazaniu Rządowi Republiki Austrii 51 zespołów dokumentów archiwalnych proweniencji austriackiej, przemieszczonych w wyniku drugiej wojny światowej”.

Więcej w języku rosyjskim
oprac. Edyta Łaborewicz,
AP Legnica

 

Znamienne zapytanie w „księdze gości” na stronie www archiwów federalnych Rosji: „Nasza rodzina wywodzi się ze stanicy Wozniesienskaja, w Kraju Krasnodarskim (Kubań – na północny zachód od Kaukazu – EŁ). W stanicy mieszkał nasz prapradziadek Eduard Pansławowicz Nowicki, urodzony ok. 1850 r., z zawodu mechanik młynów parowych; przybył na Kubań ok. 1870 r. W tym czasie na Kubaniu przebywało wielu Polaków. W audycji telewizyjnej matka znanej polskiej piosenkarki Anny German mówiła kiedyś, że najpiękniejsze lata dzieciństwa spędziła na Kubaniu w stanicy Wozniesienskiej. Chciałbym się dowiedzieć, skąd oni (tj. Polacy – EŁ) się tu wzięli: byli zesłani czy osiedlali się dobrowolnie?”

Czytaj dalej „ROSJA: Wypowiedzi użytkowników portalu archiwów federalnych”

W dniu 28 kwietnia br. w sali wystawowej Archiwów Federalnych Rosji w Moskwie zostanie otwarta wystawa z okazji przypadającej w tym roku 60 rocznicy powstania Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (25 stycznia 1949 r. w Moskwie). Wystawa nosi tytuł: „RWPG: sowiecki projekt integracji gospodarczej”.
RWPG było odpowiedzią Stalina na plan powojennej gospodarczej pomocy Stanów Zjednoczonych dla zniszczonej Europy, znany jako „plan Marshalla”, oraz na powstanie w Europie Zachodniej Organizacji Europejskiej Współpracy Gospodarczej. W skład RWPG wchodziły kraje socjalistyczne: Bułgaria, Czechosłowacja, Polska, Rumunia, Węgry, ZSRR, a także, dochodzące w późniejszym czasie, Albania, Niemiecka Republika Demokratyczna, Mongolia, Kuba i Wietnam. RWPG została rozwiązana 28 czerwca 1991 r.
Wystawa będzie czynna do końca czerwca tego roku.

Więcej w języku rosyjskim.

oprac. Edyta Łaborewicz
AP Legnica

Do Rosyjskiego Państwowego Archiwum Literatury i Sztuki (RGALI) w Moskwie przekazano dziewięć rękopisów znanych rosyjskich twórców w dziedzinie literatury, sztuki i nauki, z pierwszej połowy XX wieku, m.in. Wiktora Wieriesajewa („Zwierzenia lekarza”, wyd. polskie Lwów 1902), Władimira Niemirowicza-Danczenki (reżysera i reformatora teatru, współpracownika Stanisławskiego), Marka Ałdanowa (autora powieści „Ucieczka”, pierwsze wydanie 1930, wyd. polskie 1933; od 1951 r. w Polsce jego książki objęte były cenzurą i wycofane z bibliotek). Przekazane rękopisy pochodzą z kolekcji znanego amerykańskiego kolekcjonera rosyjskiego pochodzenia, Paula Fekuli (1905-1982), który z kolei uzyskał je ze zbiorów amerykańskiego pisarza pochodzenia rosyjsko-żydowskiego, Johna Cournos (1881-1966).

Powrót cennych archiwaliów do Rosji był możliwy dzięki usilnym zabiegom amerykańskiego historyka sztuki, dr Tatiany Suminy.

Więcej w języku rosyjskim

oprac. Edyta Łaborewicz
AP Legnica