Nowości z Włoch

WŁOCHY: Florencja – Traktat Rzymski w Archiwum Historycznym Unii Europejskiej

5 czerwca 2023 r. Minister Spraw Zagranicznych i Współpracy Międzynarodowej Włoch przekazał do Archiwum Historycznego Unii Europejskiej uwierzytelnioną kopię dokumentów założycielskich Unii Europejskiej – Traktatu Rzymskiego podpisanego 27 marca 1957 r. Nabytek Archiwum składa się z traktatów ustanawiających Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom) i Europejską Wspólnotę Gospodarczą, Konwencji o niektórych wspólnych instytucjach Wspólnot Europejskich oraz aktu końcowego Konferencji Międzyrządowej w sprawie wspólnego rynku i Euratomu.

Czytaj dalej „WŁOCHY: Florencja – Traktat Rzymski w Archiwum Historycznym Unii Europejskiej”

WŁOCHY: 10 cudów archiwum genueńskiego

Archiwum Państwowe w Genui zaproponowało wirtualną wystawę zatytułowaną „10 cudów ” (Le 10 meraviglie) prezentującą archiwalia pozwalające śledzić ponad tysiąc lat dziejów Genui i Ligurii ukazujących rolę jaką stara morska republika odgrywała w średniowieczu.
Prezentację otwiera rejestr Giovanniego Skryby (Giovanni Scriba) będący najstarszym w Europie Zachodniej rejestrem notarialnym zawierającą arkusze arabskie, wytworzone, jak się przypuszcza, jeszcze przez kancelarię egipską. Ten najstarszy rejestr, datowany na XII w., otwiera zespół archiwalny średniowiecznych genueńskich notariuszy liczący 1630 j. a. z XII – XIV w.
Libri Iurium Diplomaticum to rodzaj rejestru komunalnego w którym spisywano najważniejsze akty z zakresu polityki i handlu Genui. Istnienie takiego rejestru poświadczone jest już w 1146 r. Najstarsze egzemplarze jednak zaginęły i znane są jedyni z kopii i kompilacji. Kopie zaczęto wytwarzać w 1253 r. Serie oryginałów oznaczane były literą A. Rejestry te powadzono do XVII w. Obecnie zachowało się ich 9 i są przechowywane przez Bibliotekę Uniwersytecką w Genui.
W połowie XII w. Genua popadła w kryzys finansowe spowodowany podejmowanym wysiłkiem militarnym. Z lat 1181 i 1188 zachowały się przywileje udzielone kupcom genueńskim przez królów arabskich zachodniej części Morza Śródziemnego. Teksty są sporządzone po łacinie i arabsku, teksty w obu językach, przeplatają się, co oznacza, że były negocjowane.
Z roku 1199 pochodzi list cesarza bizantyjskiego Aleksegio III Angelosa Komnena (1195 – 1203) do Genueńczyków w którym cesarz skłania się do wznowienia stosunków dyplomatycznych z Genuą. W wyniku tego gestu ambasador genueński zyskał w 1201 r. przydział nowej dzielnicy w Konstanynopolu. Bizantyjskie pismo cesarskie nazywa się basilikòn. Pomiędzy tekstem greckim a łacińskim cesarz położył własnoręcznie podpis, w postaci daty, kładzionej czerwonym atramentem, zastrzeżonym tylko dla niego. Warto dodać, że genueńskie archiwum jest jedynym na świecie, które posiada oryginalne dokumenty bizantyjskie z XII w.

Czytaj dalej „WŁOCHY: 10 cudów archiwum genueńskiego”

WŁOCHY: 150 lecie włoskiego Korpusu Alpejskiego

Wystawa Archiwum Państwowego w Sienie opowiada historię Wielkiej Wojny- I wojny światowej – poprzez postać Ettore Martiniego, oficera batalionu Val Chisone (nazwa batalionu pochodzi od zachodniopiemonckiej wsi Val Chione, obecnie turystycznego ośrodka alpejskiego), który wsławił się zdobyciem półki skalnej góry Lagazuoi Piccolo (2778m). Batalion był częścią włoskiego korpusu alpejskiego Corpo degli Alpi i właśnie jubileusz 150 lecia powstania tego korpusu (1872 – 1922) stało się pretekstem tego wydarzenia. Wystawa zatytułowana „Ettore Martini, Alpino della Cengia.

Czytaj dalej „WŁOCHY: 150 lecie włoskiego Korpusu Alpejskiego”

WŁOCHY: Dni Galileusza w Pizie

W dniach 15 – 21 lutego 2022 w Archiwum Państwowym w Pizie odbyły się dni Galileusza zatytułowane „Pizańskie lata Galileusza”. W siedzibie archiwum zaprezentowano wystawę archiwaliów związaną z kształceniem się i działalnością nauczycielską Galileusza w Pizie (studiował od 1581 r. medycynę, którą porzucił dla matematyki; wykładał ją na pizańskim uniwersytecie w latach 1589 – 1592).

Wystawę wzbogaciły referaty:
Sergio Giudici (Uniwersita di Pisa, dyrektor Musei drgli Strumenti di Fisica), Pizańskie lata Galileusza;
Sergio Giudici, Veronica Roccatagliata (Universita di Pisa), Elisabetta Tognoni (Istituto nazionale di Ottica), Geometria światła: optyka od Galileusza po teleskopy kosmiczne (La geometria della Luce: L’ottica da galileo agli space telescopes).

Więcej:
Archivio di Stato di Pisa
Wikipedia: Galileusz

oprac. Adam Baniecki

AP Wrocław O/Bolesławiec

WŁOCHY: „Napoleoński Rzym” – wystawa Archiwum Państwowego w Rzymie

Z okazji nadzwyczajnego otwarcia Archiwum Państwowego w Rzymie i możliwości zwiedzenia legendarnej, niezwykłej piękności i wdzięku czytelni archiwum – Sali Aleksandryjskiej (Sala Alessandrina), w daniach 27 – 28 listopada 2021odbedzie sie otwarcie wyatawy: Napoleoński Rzym. Projekty i wizje drugiej stolicy Imperium (Roma napoleonica. Progetti e visioni per la seconda capitale dell’Impero). W sobotę i niedzielę 27 i 28 listopada 2021 r. otwarta będzie dla szerokiej publiczności siedziba Archiwum Państwowego w Rzymie. Stulecie śmierci cesarza Napoleona I (1821) dało asumpt dla pokazania Rzymu w jego czasach i ukazanie roli do jakiej przygotowywane wieczne miasto. Wystawa ma charakter archiwalny, to znaczy jej rdzeniem będą dokumenty i rysunki z epoki przechowywane z zasobie instytucji. W 1809 r. Rzym został anektowany przez cesarza Napoleona I i włączony do Cesarstwa Francuskiego. Rok później utworzono Radę nadzwyczajną Stanów Rzymskich (Consulta Straordinaria per gli Stati Romani), której zadaniem była integracja Rzymu i prowincji na północ od niego, aż po Lukkę z systemem imperialnym. Rzym miał pełnić rolę, obok Paryża, drugiej stolicy imperium. Miasto znalazło się w orbicie nowoczesnego systemu napoleońskiego we wszystkich obszarach organizacji państwa i społeczeństwa. Przygotowywano także projekty mające unowocześnić jego oblicze architektoniczne. Wiele z tych rozwiązań przetrwało ostateczny upadek Napoleona w 1815 r., a niektóre rozwiązania pozostawiły widoczne ślady we współczesnej tożsamości miasta (nowe budynki i place, ale także nowe instytucje kultury i nauki).

Czytaj dalej „WŁOCHY: „Napoleoński Rzym” – wystawa Archiwum Państwowego w Rzymie”

WŁOCHY: Digitalizacja i zarządzanie zbiorami kartograficznymi w Archiwum Państwowym w Genui

Dyrekcja Naczelna Archiwów włoskich poinformowała przypomniała o realizacji przez Archiwum Państwowe w Genui (Archivio di Stato di Genova) niezwykle interesującego projektu: „Topografia. Projekt digitalizacji, inwentaryzacji i zarządzenia via WEB zasobami kartograficznymi” (Topographia. Progetto di digitalizzazione, inventariazione e gestione via web dei fondi cartografici). Projekt finansowany był przez jedną z najstarszych europejskich fundacji – Towarzystwo Św. Pawła (Compagnia di San Paolo)*. Udostępniono w wysokiej rozdzielczości, z zasobu turyńskiego archiwum, ponad 4000 odręcznie rysowanych map obejmujących zespoły katastru napoleońskiego i inżynierii lądowej Genui.

fot. Archivio di Stato di Fenova
fot. Archivio di Stato di Genova. Projekt „Topographia”

Aspekt archiwalny
W założeniu projekt Topografia jest projektem zintegrowanym, to znaczy takim, który obejmuje wszystkie aspekty archiwalne map takie, jak przechowywanie i konserwacja, opis kontekstowy ujmujący procedury administracyjne w jakich mapy powstawały, a wreszcie udostępnianie wielkoformatowych map w wysokiej rozdzielczości tak, aby uniknąć bezpośredniego udostępniania oryginałów.
Zbiory kartograficzne Archiwum Państwowego w genui powstały w różnym czasie i w różnym czasie poszczególne ich fragmenty były uzupełniane o dopływy. Najstarsze jądro zbioru pochodzi z XVII i XVIII wieku, ale zawiera także anteriora z XV i XVI w. Z początkiem XVIII w. nastąpił stały wzrost wytwarzania materiałów kartograficznych dla celów sadowniczych oraz dla urzędów Republiki Genui. W tym czasie pojawiły się także pierwsze próby systematyzacji archiwalnej zbioru w ramach tzw. Tajnego archiwum (L’Archivio segreto), którego układ jest znany dzięki zachowanym dawnym sygnaturom. Burzliwe dziele zbiory w pierwszej połowie XIX w. , który w części trafił do Francji, potem do Turynu, skutkowały zburzeniem jego systematyki. W efekcie w Turynie nadano mu nowy porządek na tyle niedoskonały, że był on kwestionowany aż do końca XX w. Inwentarze zragmentów zbioru doczekały się publikacji książkowych (1931 i 1986).

Czytaj dalej „WŁOCHY: Digitalizacja i zarządzanie zbiorami kartograficznymi w Archiwum Państwowym w Genui”

WŁOCHY: Przygotowanie do oceny historycznej, celem digitalizacji, dokumentacji spraw sądowych związanych z terroryzmem

Jednym z portali tematycznych archiwów włoskich jest projekt o nazwie „Sieć archiwów aby nie zapomnieć” (Rete degli archivi per non dimenticare), powołana w 9 maja 2011 r. przez Prezydenta Republiki Włoskiej Giorgio Napoletano w trakcie uroczystości na Kwirynale w Rzymie. Portal, bo taką formą przyjął projekt, jest realizowany wewnątrz ogólnokrajowego rozwiązania organizacji archiwalnej informacji naukowej o nazwie Narodowy System Archiwistyczny (Sistema Archivistico Nazionale – SAN). Jego celem jest udostępnianie szerokiemu kręgowi odbiorców zespołów archiwalnych zawierających dokumentację zagadnień związanych z terroryzmem, przemocą polityczną i przestępczością zorganizowaną we Włoszech. Ten bardzo sumiennie rozwijany projekt ma swoją interesującą historię i jest przykładem mądrego zaadaptowania i włączenie w państwową sieć archiwalną inicjatywy oddolnej, prywatnej wspartej przez lokalne archiwum państwowe w Viterbo i później konsekwentnie, przy wsparciu całej włoskiej sieci archiwalnej, rozwijanej. Pomysł zrodził się w Archivio Flamigni* w 2005.

Czytaj dalej „WŁOCHY: Przygotowanie do oceny historycznej, celem digitalizacji, dokumentacji spraw sądowych związanych z terroryzmem”

WŁOCHY: Kształtowanie i przechowywanie archiwów hybrydowych

Stowarzyszenie Archiwistów Włoskich Sekcja Merche zaproponowała szkolenie obejmujące niezwykle istotne zagadnienie, jakby niedostrzegane w polskiej rzeczywistości archiwalnej, kształtowania i ochrony archiwów hybrydowych czyli składających się z w części z dokumentacji papierowej, w części zaś z dokumentacji cyfrowej. Szkolenie adresowane jest dla archiwistów, urzędników organów publicznych oraz pracowników sektora prywatnego. Omówione będą zagadnienia związane ze świadczeniem usług droga cyfrową w oparciu o Publiczny System Identyfikacji Cyfrowej (SPID – Sistema Pubblico di Identità Digitale). SPID to publiczny system tożsamości cyfrowej w którym za pomocą jednej pary haseł obywatel może uzyskać dostęp online do usług administracji publicznej. SPID pod koniec września 2020 r. obejmował 11 milionów „tożsamości cyfrowych”. W ostatnim miesiącu aktywowano ponad 1 mln tożsamości, co łączy się z pandemią Covid-19, ponieważ poprzez SPID klienci mają dostęp do wielu systemów wsparcia rządowego dla gospodarki.

Czytaj dalej „WŁOCHY: Kształtowanie i przechowywanie archiwów hybrydowych”

WŁOCHY: “Archiwa w czasach zamieszek i wojen. Od epoki napoleońskiej do cyberwojny” – konferencja w Mediolanie

W dniach 19- 21 maja 2021 r. w Archiwum Państwowym w Mediolanie (Archivio di Stato di Milano) odbedzie się konferencja pod tytułem Archiwa w czasach zamieszek i wojen. Od epoki napoleońskiej do cyberwojny” („Gli Archivi nelle sommosse e nelle guerre”. Dall’età napoleonica all’era della cyber war). Zamieszki i wojny były i są przyczyną niszczenia wszelkich źródeł historycznych dokumentujących rozwój cywilizacji. Spowodowany nimi proces destrukcji w równym stopniu dotyczy niszczenia w różnorodnych form ludzkiej aktywności. Archiwa i archiwalia, w trakcie zamieszek i wojen, narażone są na zniszczenia i grabieży. Ulegały zniszczeniu jako “przypadkowe ofiary” konfliktów, ale były także elementem militarnej rozgrywki, kiedy niszczono je z chęci pozbawienia wroga istotnych informacji lub stawały się łupem wojennym z tego samego powodu, aby wykorzystać zawarte w nich informacje do zarządzania podbitymi obszarami.

Czytaj dalej „WŁOCHY: “Archiwa w czasach zamieszek i wojen. Od epoki napoleońskiej do cyberwojny” – konferencja w Mediolanie”

WŁOCHY: Vademecum o postępowaniu z dokumentacją mówioną (oralną)

Włoska Naczelna Dyrekcja Archiwów (La Direzione generale per gli archivi) poinformowała o dobiegających końca pracach grupy roboczej, której zadaniem jest przygotowanie wytycznych dla zespołów zajmujących się historią mówioną (oralną). Zespół ukonstytuował się 20 maja 2019 r., prace końcowe mają być zaprezentowane publicznie 27 października 2020r. Prace zespołu zorganizowała i koordynują Silvia Calamai (wykładowca Associazione italiana scienze della voce) oraz Alessandro Casellato prezes Włoskiego Stowarzyszenia Historii Mówionej (Associazione italiana di storia orale) i Maria Francesca Stamuli (zajmująca się a Nadintendenturze Archiwalnej I bibliograficznej Toskanii ochroną dokumentacji audio i audiovideo. W skład grupy roboczej wchodzili także przedstawiciele instytucji, organizacji i stowarzyszeń naukowych pracujących z dokumentacją dźwiękową i audiowuzualną.

Czytaj dalej „WŁOCHY: Vademecum o postępowaniu z dokumentacją mówioną (oralną)”