Nowości z Niemiec – Strona 8

NIEMCY: Berlińskie archiwum sztuk wszelakich dostępne online

Akademie der Künste w Berlinie (AdK) -Ta jedna z najbardziej znamienitych instytucji kultury w Europie, posiadająca równie znamienite zbiory archiwalne i biblioteczne, które obecnie dostępne są online. Początki akademii sięgają końca XVII wieku, kiedy to elektor Fryderyk III Brandenburski założył Academie der Mahl-, Bild- und Baukunst. Akademia ulegała ewolucji i zmianom wraz ze zmieniającą się historią Niemiec.Jej nazwa również często się zmieniałana przestrzeni wieków, ale generalnie funkcjonowała ona do 1945 jako Pruska Akademia Sztuki (Preussische Akademie der Künste).
Po podziale Niemiec powstały dwie akademie – wschodnia Deutsche Akademie der Künste i zachodnia Akademie der Künste in Berlin (West). 1 października 1993 połączono obie uczelnie i utworzono Akademie der Künste. Od 2005 roku AdK i jej archiwum finansowane jest ze środków federalnych.
Zasób archiwum AdK tworzy ponad 1100 zespołów poszczególnych twórców wraz z archiwum historycznym akademii, łącznie 12 kilometrów akt, ponad 1,20 mln fotografii, 60 tys. obiektów artystycznych, 40 tys. projektów plakatów, ponad pól miliona księgozbioru.

Czytaj dalej „NIEMCY: Berlińskie archiwum sztuk wszelakich dostępne online”

NIEMCY: 85 archiwalny Oktoberfest w Karlsruhe

Po raz pierwszy zjazd archiwistów niemieckich Deutschen Archivtag odbył się jeszcze w XIX wieku, w 1899 roku w Strasburgu, który wówczas należał do Rzeszy Niemieckiej. Od tego czasu spotykano się cyklicznie z niewielkim przerwami w okresach wojen światowych – zjazdy nie obywały się najdłużej pomiędzy 1913 a 1920 i następnie pomiędzy 1937 a 1949 rokiem. Niektóre z tych zjazdów odbyły się nawet na terenach obecnej Rzeczpospolitej, a mianowicie w Gdańsku 1904 i 1928, Poznaniu -1910 i Wrocławiu- 1913.
Początkowo zjazdy poświecony były całościowym problemom archiwistyki. Dopiero od 1957 roku zaczęto przypisywać im określoną tematykę. I tak w 1957 roku tematem wiodącym było „Modernes Schriftgut, Kassationsprobleme”, w 1958 roku -Wirtschaftsgeschichte und Wirtschafts- und Werksarchivea w kolejnym „Karten im Archiv”. Problemy związane z informatyką przyświecały zjazdowi archiwistów już w 1975 roku, a o społeczeństwie informacyjnym w kontekście archiwalnym obradowano w 1986 roku w Monachium. Niemieckiego Dnia Archiwów- Deutschen Archivtag nie należy mylić z innym wydarzeniem archiwalnym funkcjonującym od 2001 roku, również organizowanym przez Verband deutscher Archivarinnen und Archivare e.V. -VDA, a mianowicie Tag der Archive, które ma charakter międzynarodowy.

Czytaj dalej „NIEMCY: 85 archiwalny Oktoberfest w Karlsruhe”

NIEMCY: ARCHION – Eine kleine Revolution dla naukowców i genealogów

Genealodzy w Niemczech mogą mieć powody do zadowolenia. Od września ubiegłego roku do ich dyspozycji oddany został portal genealogiczny ARCHION GmbH. Portal, został założony w Stuttgarcie w maju 2013 roku przez Stowarzyszenie Kościoła Ewangelickiego w Niemczech (Evangelische Kirche in Deutschland) i jedenaście kościołów krajowych z Anhalt, Badenii, Bawarii, Berlina-Brandenburgii-Górnych Łużyc, Hanoweru, Hesji i Nassau, Kurhessen-Waldeck, North Church, Palatynatu i Westfalii Württembergii. Początki projektu sięgają przełomu lat 2005/2006 i są ściśle związane z pracami Stowarzyszenia Archiwów Kościelnych. W okresie próbnym, od września 2014 roku testowano portal z udziałem ponad 4 000 użytkowników. Była to wersja beta portalu, co oznaczało mniej więcej, że miał on już pierwszych użytkowników testujących go, a w tym czasie wyłapywane były jeszcze błędy związane z różnymi środowiskami i warunkami pracy programu. Inauguracja portalu nastąpiła na 66 Dniach Genealogicznych w Kassel w marcu 2015 roku, kiedy odblokowano jego wersję testową do ogólnego użytku w Landeskirchenamt der Evangelischen Kirche von Kurhessen-Waldeck w Kassel.
Stare, niemieckie księgi kościelne sięgają XVI wieku i są unikalnym źródłem historycznym. Poza zapisami dotyczącymi danych o urodzeniach, zaślubinach i zgonach, pastorzy zapisywali w nich również informacje o dziejach wspólnot parafialnych. Znajdują się w nich zapiski o chorobach, epidemiach, panującej pogodzie i różnych wydarzeniach dnia codziennego. Ponadto w zapisach metrykalnych ujawnia się również to, co stanowiło dla ówczesnego społeczeństwa małe skandale czy sensacje- nieślubne dzieci, samobójstwa… Na szczęcie nie obowiązywały wówczas sztywne kanony sporządzania aktów i zamiast pól do wypełnienia, ich autorzy mogli pozwolić sobie na swobodne potraktowanie tematu i często wychodzili poza rolę urzędnika parafialnego. Tym bardziej wartość poznawcza tej dokumentacji wykracza poza sztywne ramy badań genealogicznych. W Niemczech księgi kościelne do 1876 są najważniejszymi źródłami genealogicznymi, gdyż od tego roku rozpoczęły swoją działalność świeckie urzędy stanu cywilnego.

Czytaj dalej „NIEMCY: ARCHION – Eine kleine Revolution dla naukowców i genealogów”

NIEMCY: Baader-Meinhof w Bundesarchiv

Akta procesu „Baader-Meinhof”, równo 40 lat od jego rozpoczęcia, trafiły na półki Archiwum Federalnego w Niemczech. Na początku lat 70-tych świat elektryzowały wiadomości o kolejnych zamach i aktach terroru, w dostatniej części Europy, których autorami byli bynajmniej nie islamscy terroryści. Był to jeden z najgłośniejszych procesów sądowych lat 70-tych, jednej z najbardziej okrutnych i desperackich lewackich grup terrorystycznych, czyli Frakcji Czerwonej Armii (niem. Rote Armee Fraktion, w skrócie RAF), zwanej także grupą Baader-Meinhof. Była to zachodnioniemiecka, skrajnie lewicowa organizacja terrorystyczna, odwołująca się do maoizmu, marksizmu i ich pochodnych. Swoje korzenie wywodziła z młodzieżowych ruchów przełomu lat 60 i 70-tych kwestionujących podstawy zachodniej demokracji, imperializm (ale tylko amerykański) oraz powierzchowność rozliczeń z nazizmem. W sposób oczywisty formacja ta wspierana była przez Związek Sowiecki. Sama grupa określała się jako antyimperialistyczna grupa miejskiej partyzantki zaangażowanej w zbrojny opór wobec rządu, któremu nieformalnie wypowiedziała wojnę, i który oskarżała o wdrażanie modelu państwa faszystowskiego.

Czytaj dalej „NIEMCY: Baader-Meinhof w Bundesarchiv”

Niemcy: Średniowieczne pieczęcie miasta Spiry pod lupą kryminologów.

Verkörperung kommunaler Identität czyli Ucieleśnienie tożsamości miejskiej to nietypowy interdyscyplinarny projekt badawczy, w realizacji którego zastosowane zostały nietypowe metody wykorzystywane głównie w medycynie ale także kryminalistyce. Bohaterem projektu zaś są średniowieczne pieczęcie miasta Spiry(Speyer), przechowywane w archiwum miejskim -Stadtarchiv Speyer. Archiwum Miasta Spiry bez wątpienia można określić jako najstarsze i wiodące komunalne archiwum w Palatynacie (Pfalz). Jego początki sięgają daleko w średniowiecze. Najwcześniejszy dokument, który jest obecnie przechowywany w archiwum, to dokument cesarza Fryderyka I z roku 1182, który potwierdzał i rozszerzał przywilej lokacyjny miasta wystawiony przez cesarza Henryka V w 1111 r. Najcenniejsze dokumenty miejskie w średniowieczu trzymane były w tzw. „czerwonej skrzyni”. Najstarszy inwentarz (w rozumieniu spisu dokumentów) pochodzi z 1579 r.

fot. http://siegel.hypotheses.org/

Pieczęcie jako – znak własnościowy i rozpoznawczy osoby fizycznej lub prawnej, wyciskane były za pomocą stempla (typariusza) najczęściej wosku, lub innych materiałach. Stanowiły one świadectwo wiarygodności – nadając moc prawną pismu. Wpisywały się swoją formą fizyczną (kształt, wyobrażenie napieczętne, napis) w ówczesną estetykę, odzwierciedlając ducha czasów, z których pochodziły. Jest to zagadnienie, którymi zajmuje się głównie sfragistyka , historia sztuki, dyplomatyka i inne. Pieczęć Spiry przedstawiała w wyobrażeniu napieczętnym imponujący budynek katedry wraz z postacią patronki miasta Najświętszej Maryi Panny. Wizerunek ten w pieczęci miejskiej używany był w latach ok. 1231 do 1792. Projekt nie zajmuje się jednak tą zasadniczą częścią pieczęci oddając to badaniom nauk wymienionych wyżej, skupia się natomiast na dodatkowym i tajemniczym elemencie. Pieczęcie miejskie ze Spiry posiadają jeszcze jedną cechę – swoiste kontrasygillum, czyli odciśnięte na odwrocie pieczęci głębokie odciski palców jednej lub kilku osób. Najczęściej występują trzy wertykalnie ułożone odciski linii papilarnych. Jaką role pełniły te odciski, przez kogo były składane, kto brał udział w procesie powstawania średniowiecznej pieczęci jako ważnego aktu prawnego i twórczego. Odpowiedzi na te i inne pytania szukać będą autorzy projektu.

Czytaj dalej „Niemcy: Średniowieczne pieczęcie miasta Spiry pod lupą kryminologów.”

NIEMCY: Akta pod specjalnym nadzorem. „Kontrowersyjne archiwalia”- Konferencja archiwów uniwersyteckich i naukowych w Erlangen (19-20 marca 2015)

W dniach 19–20 marca 2015 roku w kolegium Uniwersytetu Fryderyka i Aleksandra w Erlangen i Norymberdze (Friedrich Alexander Universität Erlangen-Nürenberg) odbyła się doroczna konferencja grupy specjalistycznej 8 Niemieckiego Stowarzyszenia Archiwistek i Archiwistów (Fachgruppe 8 des Verbandes deutscher Archivarinnen und Archivare e.V). Fachgruppe 8- sekcja archiwów uniwersyteckich i instytucji naukowych powstała w 1978 roku i reprezentuje archiwistów pracujących w archiwach uczelni wyższych, placówek naukowych i kulturalnych, w tym muzeów.

Tematem konferencji były: Problematyczne/kontrowersyjne zbiory archiwalne. Problemy zasobów archiwów uniwersyteckich i naukowych (Die brisante Akte. Problembehaftete Bestände in Universitäts- und Wissenschaftsarchiven). Pomimo, iż temat spotkania zawężony był do instytucji uniwersyteckich i naukowych, to będące przedmiotem zainteresowania materiały (brisante/problematyczne) nie stanowią wyłącznie domeny tego typu instytucji. Problem takich dokumentów jest absolutnie uniwersalny pod naszą szerokością geograficzną także. Kontrowersyjność, czy też problematyczność zbiorów odnosiła się zarówno do ich formy fizycznej, ale w szczególności do ich treści i wiążących się z tym komplikacji natury prawnej i etycznej.

Czytaj dalej „NIEMCY: Akta pod specjalnym nadzorem. „Kontrowersyjne archiwalia”- Konferencja archiwów uniwersyteckich i naukowych w Erlangen (19-20 marca 2015)”

NIEMCY: Archiwum Miejskie w Kolonii – sześć trudnych lat z widokiem na happy end

W sześć lat po katastrofie Archiwum Miejskiego w Kolonii ruszy budowa jego nowej siedziby. Już prawie 96 procent z 30 kilometrów akt przechowywanych w tym archiwum może być udostępniona użytkownikom w formie cyfrowej lub analogowej. To naprawdę imponujący wynik biorąc pod uwagę skalę zniszczeń, jakie miały tam miejsce. Przypomnijmy więc pokrótce popołudnie 3 marca 2009 r. W kilka sekund, z powierzchni ziemi zniknął budynek Archiwum Miejskiego Kolonii, wraz z 30- kilometrowym zasobem archiwalnym obejmującym dzieje miasta i całego regionu, od wczesnego średniowiecza po czasy współczesne.
Archiwum kolońskie było uważane za „okręt flagowy” niemieckich archiwów komunalnych. Pierwsze wzmianki o nim pochodzą z 1322 roku, kiedy to cała jego zawartość mieściła się w drewnianej skrzyni. W 1406 roku drewniana skrzynia, to było już za mało- archiwum miejskie znalazło swoje lokum pod wieżą miejskiego ratusza. W archiwum znajdowało się m.in. 65 tys. dokumentów pergaminowych, setki tysięcy map i planów, około miliona fotografii oraz ok. 700 kolekcji prywatnych znakomitych obywateli Kolonii, pisarzy, kompozytorów, naukowców, architektów.
Przyczyną katastrofy były prawdopodobnie błędy popełnione w czasie prac podziemnych przy budowie linii metra. Śledztwo w tej sprawie trwa W wyniku tych wydarzeń uległ całkowitemu zniszczeniu budynek archiwum miejskiego, oraz przyległe do niego budynki, dwie osoby straciły życie, a ponad 36 rodzin straciło mieszkania. Zniszczeniu uległy również dwie szkoły Friedrich-Wilhelm-Gymnasium i Kaiserin-Augusta-Schule.
Z całości odzyskanych akt 35 % znajdowało się w stanie bardzo ciężkiego uszkodzenia, 50% ciężkiego i średniego, a tylko 15 % posiadało niewielkie uszkodzenia. Po odzyskaniu tej części zasobu, która znalazła się na powierzchni zapadliska, przystąpiono do prac związanych z wydobyciem pozostałych ok. 5 % zasobu, który znalazł się pod wodą. W bezprecedensowej akcji ratowania zasobu, eksperymentalnie wykorzystano platformę służąca wydobywaniu zatopionych archiwaliów.

Czytaj dalej „NIEMCY: Archiwum Miejskie w Kolonii – sześć trudnych lat z widokiem na happy end”

NIEMCY: Hamburg przy otwartej kurtynie, z archiwum w roli głównej

Ile zarabiają szefowie urzędów i przedsiębiorstw publicznych, co zawierają kontrakty agencji państwowych z prywatnymi firmami, jaka jest treść zamawianych ekspertyz? Na te i wiele innych pytań, które niejednokrotnie stawiają sobie obywatele i „wścibskie” media, jako pierwsze w Niemczech odpowiada miasto Hamburg poprzez publikację dokumentów i danych z instytucji publicznych na portalu transparentności. Hamburg- pełna nazwa: Freie und Hansestadt Hamburg FHH – to drugie co do wielkości miasto w Niemczech o statusie kraju związkowego.
Od 1 października 2014 roku na stronach http://transparenz.hamburg.de / każdy obywatel ma dostęp do istotnych informacji – zarówno w formie dokumentów takich jak umowy, kontrakty, wyceny, instrukcje służbowe, pozwolenia, decyzje itp., jak również w formie przetworzonej, czyli statystyk, rejestrów i zestawień dotyczących działalności administracji i instytucji publicznych miasta. Są to min. dane meteorologiczne, informacje katastralne z mapami i planami ponad 120 tysięcy nieruchomości Zbiór tych informacji stale rośnie i obecnie wynosi ponad 22 tysiące.

Czytaj dalej „NIEMCY: Hamburg przy otwartej kurtynie, z archiwum w roli głównej”

SZWAJCARIA: Carl Durheim w Wikimedia Commons – w policyjnym obiektywie widziane okiem artysty

Była to pierwsza fotograficzna kartoteka policyjna na świecie, która obecnie tworzy unikalny zbiór fotografii policyjnych powstałych w połowie XIX wieku, a więc w okresie, kiedy fotografia była rzadkością i znajdowała się fazie eksperymentalnej. Fotografie nie przypominają tych, jakie znamy obecnie, czyli lewy profil, prawy profil i en face z neutralnym wyrazem twarzy na tle ścianki z miarką. Fotografie te nie są więc typowo policyjne, a i sfotografowani przestępcy nie tacy pospolici.
W połowie XIX stulecia w całej Szwajcarii przeprowadzono operację policyjną polegającą na wyłapywaniu wędrowców i bezdomnych, których następnie rejestrowano i zamykano w więzieniach. W okresie od 1852 do 1853 berneński pionier fotografii Carl Durheim na zlecenie Konfederacji Szwajcarskiej uwiecznił ich podobizny – setki bezdomnych i podróżników wędrowców, wśród których znajdowali się także wędrowni wagabundzi – aktorzy, artyści, cyrkowcy – ludzie wolni z wyboru, nie pasujący do modelu stabilnego społeczeństwa szwajcarskiego. Zbiór tej unikalnej fotografii przechowywany jest w Szwajcarskim Archiwum Federalnym w Bernie i obecnie po digitalizacji ponad 200 fotografii opublikowany został na stronach Wikimedia Commons. Ponadto zbiór dostępny jest również w bazie danych archiwum – Archivdatenbank w systemie scope archiv. W systemie tym wykorzystuje m. in. Records Management dla długoterminowego przechowywania danych przy zastosowaniu międzynarodowych standardów archiwalnych.

Czytaj dalej „SZWAJCARIA: Carl Durheim w Wikimedia Commons – w policyjnym obiektywie widziane okiem artysty”

NIEMCY: Mediateka Instytutu Gauka- podróż po ciemnej stronie mocy

Zwykła prezentacja dokumentów online, to obecnie już za mało.
Od 8 stycznia 2015 Instytut Gauaka – (niem. Bundesbeauftragte für die Unterlagen des Staatssicherheitsdienstes der ehemaligen Deutschen Demokratischen Republik, BStU) udostępnia na swojej stronie internetowej dokumenty Stasi (niem: Ministerium für Staatssicherheit -MfS) online, w formie mediateki. Czym jest mediateka? Prekursorami ich tworzenia były biblioteki, ale z równym powodzeniem mogą je wykorzystywać również przez archiwa i muzea. Mediateki powstały w celu uatrakcyjnienia dostępu do wiedzy, a także promowania czytelnictwa, oraz tworzenia kreatywnej atmosfery dla młodzieży i studentów. Choć adresowane są do ogółu odbiorców, to najwięcej sympatyków maja wśród ludzi młodych.. Dzięki nim możliwe jest korzystanie z multimediów, książek, dokumentów, czasopism czy muzyki. Mediateka, jest interaktywnym multicentrum wspierającym dostęp do wiedzy. Mediateki zyskały ogromną przychylność państwa i wielu firm, które upatrują w nich przyszłość bibliotek. Kreatywne zarządzanie przestrzenią, wysoka funkcjonalność, oraz multimedialność, to zalety, które w przyszłością mogą wykorzystywać różne instytucje kultury. Stasi Mediathek www.stasi-mediathek.de zawiera bazę wybranych oryginalnych dokumentów tajnej policji NRD, która umożliwia wgląd do różnych jej zasobów archiwalnych. Obok materiałów aktowych, dostępne są także filmy, zdjęcia i nagrania. Obecnie opublikowanych zostało 2500 dokumentów, 250 pojedynczych obrazów, 6 godzin nagrań i 15 godzin filmów. Zakres prezentowanych dokumentów będzie stale się rozszerzał.
Mediateka Stasi zapewnia prosty dostęp do wybranych treści multimedialnych Chodzi przede wszystkim o podstawowe dokumenty, które dostarczają informacji na temat struktury, metod działania i funkcji aparatu bezpieczeństwa byłej NRD.
Istotą strony jest wyszukiwarka semantyczna. Wyszukiwanie semantyczne jest jednym z podstawowych zagadnień w dziedzinie sztucznej inteligencji. Stanowi ono innowacyjne rozwiązanie w zakresie przeszukiwania i analizowania zbiorów danych w celu dostarczania kompleksowych informacji. Prace związane z wyszukiwaniem semantycznym, mają umożliwić skomplikowane procesy wnioskowania, oparte na „rozumieniu” przez komputer języka naturalnego.
Czytaj dalej „NIEMCY: Mediateka Instytutu Gauka- podróż po ciemnej stronie mocy”