NIEMCY: Fotografie z getta w Tarnowie na wystawie w Berlinie

Berlińska Fundacja Topographie des Terrors przygotowała wystawę „Chłodnym okiem – Ostatnie zdjęcia rodzin żydowskich z getta w Tarnowie”. Celem Fundacji, założonej w 1992 roku, jest upowszechnianie wiedzy historycznej o narodowym socjalizmie i jego zbrodniach oraz zachęcanie do aktywnej dyskusji nad tą historią, w tym jej konsekwencjami po 1945 roku. Ponadto Fundacja pełni rolę doradczą dla kraju w istotnych kwestiach polityki historycznej.
Wystawa przedstawia zdjęcia osób z getta żydowskiego w Tarnowie  w Generalnym Gubernatorstwie wykonane przez Rudolfa Dodensdorfa. Pod koniec 1941 r. dwóch wiedeńskich naukowców opracowało projekt „badania typowych Żydów wschodnich”.  Sfotografowano wówczas ponad sto rodzin żydowskich, łącznie 565 mężczyzn, kobiet i dzieci, w okupowanym przez Niemców Tarnowie w marcu 1942 roku. Spośród nich tylko 26 przeżyło Holokaust i było później w stanie o nim napisać. Zachowały się zdjęcia i krótkie biografie pomordowanych.
Dwaj kuratorzy berlińskiej wystawy, która będzie pokazywana do 11 kwietnia 2021 r., w ramach przeprowadzania naukowej kwerendy w archiwach, dotarli również do Kreisarchiv Osterholz, w którym przechowywana jest spuścizna fotograficzna znanego fotografa z Worpswede Rudolfa Dodenhoffa (1917-1992).

Czytaj dalej „NIEMCY: Fotografie z getta w Tarnowie na wystawie w Berlinie”

NIEMCY: Długa droga do scalenia zasobów archiwalnych Instytutu Gaucka i Bundesarchiv

Po 30 latach od powstania Instytutu Gaucka, Bundestag zatwierdził projekt ustawy o zmianie ustawy o Archiwum Federalnym oraz ustawy o aktach Stasi oraz o powołaniu komisarza ds. Ofiar SED. Już od 17 czerwca 2021 r. odpowiedzialność za dokumenty Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwa (Ministeriums für Staatssicherheit MfS) byłej NRD zostanie przeniesiona z urzędu Pełnomocnika Federalnego do spraw Materiałów Państwowej Służby Bezpieczeństwa NRD, tzw. Instytutu Gaucka  (Bundesbeauftragte für die Unterlagen des Staatssicherheitsdienstes der ehemaligen Deutschen Demokratischen Republik BStU) do Archiwum Federalnego.  Nie wiąże się to z ich fizyczną relokacją: akta władz okręgowych i centralnych Stasi w Berlinie i Poczdamie pozostaną w ich obecnym miejscu przechowywania w Berlinie-Lichtenberg.
Prawo dostępu do akt osób, których to dotyczy, organów publicznych i opracowań historycznych pozostaje niezmienione. Na posiedzeniu w dniu 19 listopada 2020 r. Bundestag przyjął odpowiedni projekt ustawy, który przewiduje dalsze stosowanie ustawy o aktach Stasi (Stasi-Unterlagen-Gesetzes StUG). Biuro Federalnego Komisarza ds.  Akt Stasi (BStU) zostanie rozwiązane 17 czerwca 2021 r. W zamian ustawa przewiduje powołanie w Bundestagu urzędu komisarza federalnego dla ofiar dyktatury Sozialistische Einheitspartei Deutschlands SED.

Czytaj dalej „NIEMCY: Długa droga do scalenia zasobów archiwalnych Instytutu Gaucka i Bundesarchiv”

NIEMCY: Organizacje archiwalne w Dolnej Saksonii

W kwietniu 1963 r. W Hanowerze odbyła się pierwsza oficjalna Konferencja Robocza Archiwistów Miejskich Dolnej Saksonii (Arbeitsgemeinschaft der niedersächsischen Kommunalarchivare ANKA). Inicjatorzy znali się ze współpracy w Stowarzyszeniu Archiwistów Niemieckich (Verein deutscher Archivare VdA). Zgodnie z sugestią Richarda Moderhacka, ówczesnego dyrektora Archiwum Miejskiego w Brunszwiku, starano się zacieśnić współpracę archiwalną. Oprócz wymiany wiedzy i doświadczeń zawodowych pomiędzy  archiwami miejskimi Dolnej Saksonii oraz stworzenia platformy do omawiania bieżących problemów, archiwistom mniejszych archiwów w niepełnym wymiarze godzin,  ANKA oferowała również możliwość szkoleń i dalszej edukacji, czego  zabrakło w ówczesnej działalności VdA.
Organizacja wewnętrzna ANKA umocniła się od lat 80, chociaż organizacja nie posiadała własnego statutu. Wraz z utworzeniem Federalnej Konferencji Archiwów Lokalnych przy Niemieckim Związku Miast (Bundeskonferenz der Kommunalarchive beim Deutschen Städtetag BKK) w 1990 r., ANKA musiała zostać bardziej zinstytucjonalizowana, ponieważ był to warunek wstępny właściwej reprezentacji archiwów miejskich Dolnej Saksonii w BKK. Dlatego w 1990 roku ANKA została przekształcona w stowarzyszenie non-profit i ostatecznie wpisana do rejestru stowarzyszeń w Sądzie Rejonowym w Hildesheim w dniu 12 lipca 1991 roku. Głównym celem stowarzyszenia, była promocja archiwów komunalnych. Kwestie związane z archiwami były omawiane na dorocznych konferencjach, ale sformułowano także cele i programy  polityki archiwizacji. Od 1996 roku stowarzyszenie wydaje rocznik archiwalny „Archiv-Nachrichten Niedersachsen”.

Czytaj dalej „NIEMCY: Organizacje archiwalne w Dolnej Saksonii”

NIEMCY: Długoterminowa archiwizacja cyfrowa w Sankt Augustin

Długoterminowa archiwizacja zasobów cyfrowych jest podstawowym problemem społeczeństwa informacyjnego, którego charakterystyczną cechą jest rosnące tempo generowania informacji. Informacja cyfrowa jest niestabilna ze względu na szybkie zmiany w sprzęcie i oprogramowaniu oraz ograniczony okres użyteczności urządzeń służących do jej przechowywania. Dodatkowym problemem jest kwestia zachowania oryginalności i autentyczności informacji. Długoterminowa ochrona informacji  jest poważnym wyzwaniem dla Europy, która rozumie, że rozwój gospodarki opiera się na wiedzy, że kluczem do postępu nauki jest zagwarantowanie możliwości swobodnego dotarcia do informacji i korzystania z niej teraz i w przyszłości.
Po intensywnych, kilkuletnich przygotowaniach miasto Sankt Augustin, będzie jedną z pierwszych gmin w Nadrenii, w których wprowadzono cyfrową długoterminową archiwizację danych. Stanowi  to gwarancję na przyszłość, że nie tylko cyfrowe procesy administracyjne będą mogły być nadal odczytywane, ale również używane nawet po wielu latach. W ten sposób można także trwale przechowywać cyfrowe zbiory zdjęć, filmy lub nagrania dźwiękowe.
Ralf van Grinsven, który towarzyszył projektowi najpierw jako kierownik IT, a następnie jako szef działu organizacji, położył szczególny nacisk na transfer danych z plików elektronicznych, które są używane w ratuszu od około dziesięciu lat, a także na transfer z różnych procedur specjalistycznych takich jak księgowość, ewidencja ludności czy system informacji geograficznej.

Czytaj dalej „NIEMCY: Długoterminowa archiwizacja cyfrowa w Sankt Augustin”

NIEMCY: Rozpoczęto zabezpieczanie akt Stasi w Archiwum Federalnym.

Przypomnijmy pokrótce historię działalności Pełnomocnika Federalnego do spraw Materiałów Państwowej Służby Bezpieczeństwa NRD, tzw. Urządu lub Instytutu Gaucka ( Bundesbeauftragte für die Unterlagen des Staatssicherheitsdienstes der ehemaligen Deutschen Demokratischen Republik, BStU).  Powołany został do życia w 1990 w wyniku tzw. pokojowej i rewolucji (Friedliche Revolution) i spontanicznego działania społeczeństwa, które nie dopuściło do zniszczenia archiwów służb bezpieczeństwa byłej NDR, wkrótce zakończy swoją samodzielną działalność. U samych podstaw działalności  BStU leżała jego tymczasowość – instytut działał jedynie jako pełnomocnik Federacji. Oczywiście zasoby archiwalne BStU nadal będą dostępne, ale od połowy 2021 r. jako integralna część Archiwum Federalnego (Bundesarchiv)- niemieckie prawodawstwo nie przewiduje instytucji archiwów wyodrębnionych.

Czytaj dalej „NIEMCY: Rozpoczęto zabezpieczanie akt Stasi w Archiwum Federalnym.”

NIEMCY: Archiwa w czasie pandemii: Archiwum Miejskie w Heidelbergu gromadzi doświadczenia innych archiwów na świecie

Coronawirus od miesięcy stawia również przed archiwami nieoczekiwane wyzwania. Oczywiście, ważne jest, aby chronić pracowników,  tak samo jak użytkowników archiwów. Wiele archiwów od tygodni stosuje różne modele pracy, zarówno w pracy zdalnej jak i w stacjonarnej. Od samego początku było jasne, że w archiwach przechowywanych jest wiele ważnych, a nawet pilnie potrzebnych informacji i że należy poszukiwać sposobów i środków, aby zapewnić przepływ informacji i dostęp do  źródeł archiwalnych, pomimo koniecznych ograniczeń. Dlatego Stadtarchiv w Heidelbergu  postanowiło zapytać kolegów archiwistów z całego świata o ich doświadczenia z pracy  w czasie pandemii.  

Archiwum Miejskie w Heidelbergu ma bliską i aktywną sieć międzynarodowych kontaktów z kolegami w archiwach od Chile aż po Chiny. Tak też zatytułowana jest publikacja dostępna online „Von China bis Chile – Archiv(ar)e während der Pandemie”.  Archiwum opublikowało kilkadziesiąt relacji z całego świata o tym jak archiwa przyjęły informację o nowej coronawirusowej rzeczywistości i w jaki sposób działały w  tym – ciągle trwającym – okresie.  Oto dwie relacje z archiwów szwajcarskich:

Czytaj dalej „NIEMCY: Archiwa w czasie pandemii: Archiwum Miejskie w Heidelbergu gromadzi doświadczenia innych archiwów na świecie”

NIEMCY: Co dalej z Archiwum Miejskim w Monachium?

Status Archiwum Miejskiego w Monachium, największego archiwum miejskiego w Niemczech, nadal pozostaje nierozstrzygnięte. Powodem tej sytuacji jest konflikt jaki powstał na tle nowatorskiego i mocno dyskusyjnego pomysłu koalicji Zielonych i SPD zarządzającej  miastem, a środowiskiem archiwalnym w samej Bawarii i Niemczech w sprawie  scentralizowania wszystkich instytucji związanych z upamiętnieniem historii miasta w Instytucie Historii Miasta. Swoje krytyczne stanowisko w tej sprawie określiło również Stowarzyszenie Archiwistów Niemieckich.O sprawie pisaliśmy już na łamach ArchNetu – Ciekawy przypadek Archiwum Miejskiego w Monachium. Spór o istotę zadań archiwum – Zieloni a sprawy archiwalne.
W najnowszym wydaniu z 17 sierpnia 2020 r. Süddeutsche Zeitung (SZ) informuje o wciąż nieobsadzonym stanowisku kierowniczym w Archiwum Miejskim w Monachium. Po przejściu na emeryturę poprzedniego archiwisty miejskiego dr. Michaela Stephana  1 maja 2020 r. Rada Miejska Monachium nie była w stanie uzgodnić żadnego kandydata na wakujące do dziś stanowisko.

Czytaj dalej „NIEMCY: Co dalej z Archiwum Miejskim w Monachium?”

NIEMCY: 90 – lecie Centralnego Archiwum Ewangelickiego Palatynatu

Centralne Archiwum Kościoła Ewangelickiego Palatynatu (Zentralarchiv der Evangelischen Kirche der Pfalz) działa już  90 lat.  27 maja 1930 r. Regionalna Rada Kościelna (Landeskirchenrat) zarządziła utworzenie  archiwum dla zasobów archiwalnych kościoła ewangelickiego. Parafie zostały zobowiązane do sporządzenia dokładnej listy swoich akt. Po rozdzieleniu państwa i kościoła w 1919 r. na mocy  konstytucji weimarskiej, kościół ewangelicki uznał, że musi zachować dokumenty rozproszone w urzędach pastorów i dekanatach w jednym miejscu. Powstanie archiwum było również związane z 400 rocznicą wydarzeń jakie miły miejsce na sejmie w Spirze w roku 1529, kiedy to postanowiono wstrzymać się od wykonania edyktu wormackiego aż do czasu zwołania soboru powszechnego reformacji w Palatynacie.

Tylko w ten sposób, zgodnie z założeniami władz kościelnych, można było dochodzić swoich praw wobec administracji rządowej i osób prywatnych, a jednocześnie umożliwić badanie historii kościoła ewangelickiego w Niemczech. Obchody 400 rocznicy protestu w 1929 r. w Spirze również wzmocniły tożsamość protestantów palatynackich i uświadomiły ludziom znaczenie dokumentów historycznych. Archiwum nieustająco popularyzuje wiedzę o swoich zasobach oraz o historii kościoła ewangelickiego w Palatynacie poprzez wystawy, prasę, literaturę specjalistyczną i Internet. Zapewnia szkołom materiały źródłowe do ​​pracy nad historią kościoła. W zakresie spraw międzynarodowych zainteresowanie użytkowników skupia się głównie na aktach kościelnych i archiwum Misji Azji Wschodniej. Dokumentuje to pracę „Powszechnego Ewangelickiego Stowarzyszenia Misyjnego” założonego w Weimarze w 1884 r. i działającego do 1977 r.

Czytaj dalej „NIEMCY: 90 – lecie Centralnego Archiwum Ewangelickiego Palatynatu”

Niemcy: Ciekawy przypadek Archiwum Miejskiego w Monachium. Spór o istotę zadań archiwum – Zieloni a sprawy archiwalne.

W tej sprawie musiało zabrać głos  stowarzyszenie zawodowe VdA – Stowarzyszenie Archiwistów Niemieckich. I nie jest to głos zachwytu, ale głos niepokoju i obaw o losy Archiwum Miejskiego w Monachium, w przypadku którego politycy lokalni  zakwestionowali jego miejsce w dotychczasowej strukturze administracyjnej oraz podjęli próbę redefinicji roli i zadań archiwum.
W wydanym oświadczeniu VDA apeluje do burmistrza Bawarii, stolicy kraju Monachium, Dietera Reitera (SPD), o utrzymanie standardów archiwalnych w planowanej reorganizacji archiwów miejskich w Monachium (stanowisko VdA z 11 maja 2020 r.).
Archiwum miejskie w Monachium jest jednym z największych archiwów miejskich w Niemczech. Jest ono częścią administracji miejskiej (Dienststelle des Direktoriums), a zatem wchodzi w zakres kompetencji burmistrza miasta Monachium. Szef biura, który sprawował tę funkcję od 2008 r. Michael Stephan przeszedł na emeryturę 1 maja 2020 r. Wraz z jego odejściem pojawiły się pomysły na zasadniczą zmianę statusu i pozycji archiwum miejskiego
Już pod koniec lipca 2019 r. frakcja  Zielonych Rady Miasta Monachium reprezentowana przez Rosę Liste, złożyła wniosek o zmianę nazwy archiwum miejskiego na Instytut Historii Miasta. Według wniosku Archiwum Miejskie znajdujące się w Dyrekcji ma zostać połączone z Wydziałem Historii Miasta należącym do Departamentu Kultury i być w ścisłej kooperacji z Muzeum Miejskim, Muzeum Żydowskim i Nazistowskim Centrum Dokumentacji.  W uzasadnieniu wniosku grupa parlamentarna wyjaśnia:„ Z reguły archiwa miejskie są częścią departamentów kultury (np. w Berlinie, Hamburgu, Kolonii, Frankfurcie, Gelsenkirchen). Specyfika monachijskiego umieszczania archiwum w dyrekcji wydaje się wynikać z przestarzałego zrozumienia zadań archiwum, jako wyłącznie gromadzenie  oficjalnych akt. Nowoczesna i aktualna forma działania archiwów według stanowiska Zielonych, łączy archiwizację z historyczną pracą opartą na badaniach, która komunikuje się z szerokim gronem odbiorców, a także z poradami dla administracji i polityki. Dlatego sensowne jest przeniesienie Archiwum Miejskiego do departamentu kultury  i ścisła współpraca z muzeum miejskim, muzeum żydowskim i nazistowskim centrum dokumentacji. Zdaniem Zielonych, w ten sposób tworzy się jednolite centrum kompetencji dla historii Monachium. Jako właściwą dla tak spójnej działalności zaproponowano  nazwę Instytut Historii Miejskiej – nazwa „archiwum” pozostaje tylko w domyśle. Swoje stanowisko Zieloni uwiarygodniają powołując się na  przykłady analogicznych rozwiązań we Frankfurcie nad Menem i w Gelsenkirchen. ”

Czytaj dalej „Niemcy: Ciekawy przypadek Archiwum Miejskiego w Monachium. Spór o istotę zadań archiwum – Zieloni a sprawy archiwalne.”

Niemcy: Archiwa w czasach pandemii – tylko dla odważnych ?

Porozumienie federalne zawarte pomiędzy krajami związkowymi z 15 kwietnia 2020 r. w sprawie przeciwdziałania epidemii koronawirusa,  pozwala na otwieranie archiwów dla interesantów zgodnie z przepisami dotyczącymi higieny. Specjalne przepisy w poszczególnych krajach związkowych, pozwalają archiwom i bibliotekom na ponownie  otwieranie swoich pracowni naukowych przed 4 maja 2020 r. Archiwum federalne i archiwa landów, archiwa komunalne, a także archiwa innych instytucji, działając zgodnie z przepisami,  sukcesywnie zdejmują ograniczenia dostępu obowiązujące od połowy marca od 17 kwietnia.

Czytaj dalej „Niemcy: Archiwa w czasach pandemii – tylko dla odważnych ?”