Kategoria: Nowości z Niemiec

Niemcy: 30 lat grupy roboczej ds. archiwizacji filmów w Nadrenii Północnej-Westfalii

Na początku lat 90 XX wieku sztuka filmowa obchodziła stulecie swojego istnienia i w związku z tym w Nadrenii Północnej Westfalii, w Bielefeld we wrześniu 1991 roku odbyło się Państwowe Forum Kultury Filmowej, zorganizowane przez Ministerstwo Kultury. Uczestniczyli w nim eksperci z archiwów, instytucji medialnych, uniwersytetów i stacji nadawczych. W założeniu miała to być wymiana opinii i doświadczeń na temat stanu materiałów filmowych jako dobra kultury w Nadrenii Północnej-Westfalii. Efektem końcowym zaś było założenie Grupy Roboczej ds. Archiwizacji Filmów NRW (Arbeitskreis Filmarchivierung NRW), która w 2021 roku obchodzi 30-lecie swojego istnienia.
Jednocześnie jednak pojawiło się wiele pytań: kto w kraju związkowym dba o zachowanie powstałych różnorodnych dokumentów filmowych, jak wygląda sytuacja w zakresie wyszukiwania tych filmów i jak powinno funkcjonować wykorzystanie starych klisz fotograficznych w dobie analogowego, a wkrótce także cyfrowego zapisu?
Paul Hofmann, dyrektor Kinematheki w Zagłębiu Ruhry i uczestnik grupy od samego początku, wspomina: „Uczestnicy debatowali przez wiele godzin i sformułowali liczne żądania, które najpierw miały stworzyć podstawę do dalszych działań Wynikiem tego była „Deklaracja z Bielefeld”, którą uważa się również za narodziny Arbeitskreis Filmarchivierung NRW. Wydarzenie to, które miało miejsce 30 lat temu, oraz dotychczasowe osiągnięcia grupy roboczej zostały upamiętnione z okazji Światowego Dnia Dziedzictwa Audiowizualnego, który przypada 27 października 2021 r.Grupa robocza składa się obecnie z około tuzina przedstawicieli różnych branż archiwalnych, których łączy jedno: troska o przyszłość filmowych skarbów NRW. Aktywnymi członkami są: Miejskie Filmforum Duisburga, Thyssenkrupp Archives, Filmforum Duisburg, Archiwum Korporacyjne Thyssenkrupp, Centrum Medialne i Edukacyjne LVR w Düsseldorfie, Kinemathek w Zagłębiu Ruhry, Akademia Katolicka w Schwerte, Archiwum Państwowe Nadrenii Północnej- Westfalii, montan.dok / Bergbauarchiv Bochum, Międzynarodowy Festiwal Filmów Krótkometrażowych Oberhausen, Archiwum Gospodarcze NRW i Muzeum Filmu w Düsseldorfie.Również Ministerstwo Kultury i Nauki Północnej Nadrenii-Westfalii regularnie uczestniczy w tych działaniach w charakterze doradczym. Do zadań grupy roboczej należy wymiana informacji na temat rozwoju archiwizacji filmów, przekazywanie informacji instytucjom, które reprezentują w grupie roboczej oraz omawianie wyzwań w zakresie konserwacji i digitalizacji.

Czytaj dalej „Niemcy: 30 lat grupy roboczej ds. archiwizacji filmów w Nadrenii Północnej-Westfalii”

Niemcy: Archiwum Miejskie w Kolonii 12 lat po katastrofie – nowa siedziba oraz ciąg dalszy procesu sądowego

Po czterech i pół roku budowy, 3 września 2021 r. oddano do użytku nowa siedzibę Historycznego Archiwum Miasta Kolonii (Historische Archiv der Stadt Köln).Po dwunastu latach od katastrofy , Archiwum Historyczne i Archiwum Fotograficzne z Rhenish mają wspólną siedzibę w najnowocześniejszym archiwum miejskim w Europie. Dla archiwum otworzyła się nowa karta jego historii, ale w dalszym ciągu otwarta pozostaje kwestia osądzenia osób odpowiedzialnych za spowodowanie tej wyjątkowej katastrofy.
13 października 2021 Najwyższy Sąd Federalny (Bundesgerichtshof BGH) uchylił wyroki uniewinniające od zarzutu nieumyślnego spowodowania śmierci w związku z zawaleniem się archiwum historycznego miasta Kolonii. Proces przeciwko dwóm kierownikom budowy w związku z zawaleniem się Archiwum Historycznego musi zostanie wznowiony.  BGH uwzględnił odwołania Prokuratury w Kolonii Kölner Staatsanwaltschaft od orzeczeń Sądu Okręgowego w Kolonii (Kölner Landesgericht) z października 2018 r. Zdaniem BGH uniewinnienie obu oskarżonych zostało bowiem orzeczone z  naruszeniem prawa.
Sąd Okręgowy w Kolonii ustalił, że dwóch kierowników budowy firm wykonawczych naruszyło obowiązek staranności przy zajmowaniu się wykopem budowlanym linii kolei podziemnej, ale to nie było przyczyną katastrofy budowlanej. 3 marca 2009 r. zawaliło się Archiwum Historyczne miasta Kolonii i dwa budynki mieszkalne, zabijając dwie osoby i powodując szkody – zwłaszcza w budynkach i materiałach archiwalnych – na kilkaset milionów euro. Sąd karny był przekonany, że wypadek został spowodowany przez wykop o głębokości 27 metrów, znajdujący się w bezpośrednim sąsiedztwie budynków, który został wykopany w ramach dużego projektu budowy systemu szybkiej kolei podziemnej. Konstrukcja bocznej ściany szczelinowej wyrobiska, która miała zapobiegać przedostawaniu się wód gruntowych, nie została wykonana fachowo. W rezultacie ściana ta nie wytrzymała ciśnienia wody w dniu wypadku, powodując napływ wody, piasku i ziemi do wykopu, tworząc pustkę pod sąsiednimi budynkami i doprowadzając do ich zawalenia.

Czytaj dalej „Niemcy: Archiwum Miejskie w Kolonii 12 lat po katastrofie – nowa siedziba oraz ciąg dalszy procesu sądowego”

NIEMCY: Uczta dla miłośników dziesiątej muzy – filmowo w Schlezwiku Holsztynie

Wszystko zaczęło się od słynnego wampira z horroru „Nosferatu” kręconego w 1921 roku przez Friedricha W. Murnaua w Lubece, Lauenburgu i na wyspie Sylt. Od tego czasu w plenerach malowniczego Szlezwiku – Holsztynanakręcono wiele filmów i seriali, thrillerów i romansów.
Realizowane tu filmy i seriale są tak różnorodne, jak krajobrazy najbardziej wysuniętego na północ landu – eleganckie rezydencje, długie piaszczyste plaże Morza Północnego, wydmy i urocze osady rybackie, wsie i miasteczka.Efektem tego były liczne produkcje filmowe  o dużej rozpoznawalności. Krajobraz rybacki między Schleswigiem a Kappeln stanowił tło dla serii ZDF „Der Landarzt” w latach 1986-2012 -297 odcinków o wiejskim lekarzu i mieszkańcach fikcyjnego miasteczka Deekelsen. Wielu widzów przybyło dzięki dużej oglądalności  nad zatokę Schlei, aby odkryć miejsca z kultowego serialu: lokalny pub i kościół w Kappeln, stacja kolejowa Deekelsen w Süderbrarup, i gabinet w Gut Lindauhof. Na starym mieście w Lubece powstało kilka filmowych adaptacji powieści Thomasa Manna „Buddenbrookowie”. Losy Guldenburgów i innych fikcyjnych rodów arystokratycznych kręcone byływ zamkach i majątkach Szlezwiku Holsztynu, a odcinki o detektywach, takich jak inspektor Finke, pierwszy inspektor „Miejsca zbrodni”, w Kilonii w latach 70.I co też wampir Nosferatu i wiejski doktor ma wspólnego z archiwami? Po tym nieco przydługim wstępie, przejdźmy do rzeczy.
Wybór takich produkcji filmowych prezentowany jest na wystawie Landesarchiv Schleswig-Holstein „Urlaubsort – Tatort – Drehort! 100 Jahre Filmset Schleswig-Holstein“ czyli „Ośrodek wypoczynkowy-miejsce zbrodni – plan filmowy! 100 lat planu filmowego Schleswig – Holstein ”.

Czytaj dalej „NIEMCY: Uczta dla miłośników dziesiątej muzy – filmowo w Schlezwiku Holsztynie”

NIEMCY: Zasoby Centralnego Archiwum Ksiąg Wieczystych w Kornwestheim dostępne online

Centralne Archiwum Ksiąg Wieczystych dla Badenii Wirtembergii w Kornwestheim (Grundbuchzentralarchiv- GBZA) zdigitalizowało historyczne księgi gruntowe z terenu gminy Baden-Baden z lat 1806-1900 i udostępnia je online na stronie Landesarchiv Baden-Württemberg.
GBZA, które istnieje od 2012 roku, jest oddziałem Sądu Okręgowego w Ludwigsburgu (Amtsgerichts Ludwigsburg) i jednocześnie oddziałem dla 13 sądów rejonowych, które od tego czasu prowadzą księgi wieczyste. Tutaj przechowywane są wszystkie papierowe księgi wieczyste, katastralne oraz  zbiory dokumentów dla tych urzędów. W trakcie reformy ksiąg wieczystych trwającej od 2012 do końca 2017 r. zlikwidowano łącznie 662 urzędów ksiąg wieczystych (Grundbuchämter) prowadzonych przez gminy Badenii- Wirtenbergii i skupiono je w 13 lokalizacjach. Do końca 2017 roku akta systematycznie przekazywane były do nowoutworzonego  archiwum, którego wielkość wynosi obecnie ponad 160 kilometrów. Organizacyjnie GBZA jest również oddziałem  Landesarchiv Baden-Württemberg.

Czytaj dalej „NIEMCY: Zasoby Centralnego Archiwum Ksiąg Wieczystych w Kornwestheim dostępne online”

NIEMCY: ZADIK – archiwum z górnej półki

Centralne Archiwum Niemieckich i Międzynarodowych Badań Rynku Sztuki (Zentralarchiv für deutsche und internationale Kunstmarktforschung ZADIK) jest jedynym na świecie specjalnym archiwum zajmującym się historią rynku sztuki. Powołał ją do życia w 1992 roku Federalny Związek Niemieckich Galerii i Pośredników w Handlu Dziełami Sztuki (BVDG) jako centralne archiwum niemieckiego i międzynarodowego handlu dziełami sztuki, w formie stowarzyszenia non-profit. Pod koniec 2014 roku, ZADIK stał się instytutem afiliowanym przy Wydziale Filozofii Uniwersytetu w Kolonii, a na początku 2020 roku został włączony do Uniwersytetu w Kolonii jako niezależny instytut naukowy Wydziału Filozoficznego.
ZADIK gromadzi, opracowuje i udostępnia archiwa ważnych, prestiżowych galerii, sklepów artystycznych i domów aukcyjnych, stowarzyszeń, targów, prywatnych instytucji wystawowych, kolekcjonerów, kuratorów, krytyków sztuki i fotografików. Zasób ZADIK to blisko170 zespołów archiwalnych, od początku XX wieku do czasów współczesnych, który dzieli się na następujące działy:
A: Galerie, sklepy artystyczne, wydawnictwa itp. (107 zespołów)
C: Stowarzyszenia, targi, prywatne instytucje wystawiennicze (14 zespołów)
E: Kolekcjoner (8 zespołów)
G: Kuratorzy i krytycy (23 zespołów)
H: Fotografie i plakaty  (16 zespołów)

Czytaj dalej „NIEMCY: ZADIK – archiwum z górnej półki”

NIEMCY: LISE – Masowe odkwaszanie materiałów archiwalnych w Nadrenii Północnej-Westfalii

Od 2006 roku kraj związkowy Nadrenia Północna-Westfalia realizuje program Landesinitiative Substanzerhalt (LISE), który ma na celu  ochronę i wspieranie zachowania niepaństwowych materiałów archiwalnych. Program obejmuje więc szerokie spektrum archiwów, od archiwów komunalnych, po archiwa stowarzyszeń i organizacji społecznych. Przypomnijmy też w tym miejscu, że w Niemczech, zasoby archiwów komunalnych – miejskich, gminnych, są archiwami historycznymi poza siecią archiwów państwowych i tworzą to co określamy jako niepaństwowy zasób archiwalny. Magazyn „Archivpflege in Westfalen-Lippe” regularnie informuje o postępach w realizacji tego projektu.
W szczególności więc archiwa pozarządowe w Westfalii, są zobligowane do rejestrowania się w tym programie. Od 2021 r. oprócz masowego odkwaszania, czyszczenia i odkażania materiałów archiwalnych, podejmowane są również  odpowiednie środki w zakresie pakowania i renowacji dokumentów. Konserwatorzy pracujący przy  projekcie  udzielają konsultacji telefonicznych lub, jeśli to konieczne, na miejscu. Jakiś przykład realizacji projektu?
Archiwum Miejskie Geseke (Stadtarchiv Geseke)  po raz wzięło udział w programie (LISE) na rzecz konserwacji materiałów, a szczególności odkwaszania papieru. Akta i inne dokumenty archiwalne z XIX i XX wieku składają się w większości z kwaśnego papieru, który rozkłada się w czasie, nawet w optymalnych warunkach przechowywania. Problem jest znany od kilkudziesięciu lat. Jeśli nic nie zostanie zrobione, zasoby archiwalne zostaną bezpowrotnie utracone. Nawet jeśli archiwa są w coraz większym stopniu digitalizowane, zachowanie oryginałów jest niezbędne, ponieważ oryginał zawsze zawiera więcej informacji, niż można przekazać zwykłym obrazem zdigitalizowanej kopii.

Czytaj dalej „NIEMCY: LISE – Masowe odkwaszanie materiałów archiwalnych w Nadrenii Północnej-Westfalii”

NIEMCY: Inne spojrzenie – Archiwum Miejskie w Tybindze o społeczności Queer

To jeden z pierwszych takich projektów badawczych w archiwach niemieckich wpisujący się w zmiany obyczajowe i mentalne współczesnego świata. LGBTTIQ to skrót określający w języku niemieckim osoby nieheteroseksualne, a więc lesbijki, gejów, osoby biseksualnych itp, często też określane jako QUEER. Jest to  społeczność, która rzadko pojawia się w historiografii i często pozostaje niewidoczna, chociaż jej członkowie byli niejednokrotnie wpływowymi politykami i wybitnymi artystami. Archiwum Miejskie w Tybindze (Stadtarchiv Tübingen) realizuje projekt badawczy „Queer durch Tübingen”, pierwszy tego typu projekt w Badenii-Wirtembergii, mający na celu prześledzenie lokalnej historii LGBTTIQ od średniowiecza po dzień dzisiejszy. „Chcemy odkryć źródła dotyczące ucisku i prześladowań, braterstwa, wzajemnych relacji i tworzenia własnego środowiska życia, a także walki o równe prawa i partycypację społeczną osób LGBTTIQ. Tybinga,  zawsze była miastem uduchowionym, ale także także miastem wolnej myśli, z dużym potencjałem intelektualnym”- mówi archiwista miejski Udo Rauch, który nadzoruje projekt wraz z historykiem Karlem-Heinzem Steinle.

Inauguracja projektu „Queer durch Tübingen” miała miejsce we wrześniu 2017 r., w ramach cyklu „Czy znasz Tübingen?”, w którym wzięło udział prawie 250 uczestników. Historyk Karl-Heinz Steinle i Udo Rauch, szef archiwum miejskiego, zaprezentowali wówczas stan badań archiwalnych dotyczący homoseksualnych mężczyzn w okresie powojennym. Na apel o informacje i materiały na ten temat, odpowiedziało tak wiele osób, że telefony w archiwum miejskim urywały się  przez kolejny tydzień. Zachęcone tym ogromnym odzewem archiwum postanowiło poświęcić więcej miejsca tej nieznanej historii Tybingi, która nie została jeszcze opowiedziana.

Czytaj dalej „NIEMCY: Inne spojrzenie – Archiwum Miejskie w Tybindze o społeczności Queer”

NIEMCY: Drezdeński Szpital Uniwersytecki przekazał dokumenty dotyczące pandemii do Archiwum Miejskiego w Dreźnie

Obecną od ponad roku pandemię traktuje się jako wydarzenie w dziejach ludzkości niezwykłe, nieprzewidywalne w swoich konsekwencjach, jak również wywołujące wiele kontrowersji. Podobnie jak w Polsce, niemieckie archiwa zabiegają o zebranie jak największej ilości materiałów dokumentujących to zjawisko dziejące się na naszych oczach. Archiwum Miejskie w Dreźnie (Stadtarchiv Dresden) stara się pozyskiwać te materiały zarówno od osób prywatnych jak również instytucji. Pomimo, iż to wszystko są jeszcze dokumenty z nieodległej przeszłości, to niektóre instytucje bezpośrednio, wręcz na pierwszej linii zajmujące się walką z epidemią, przekazują do archiwum swoją dokumentację.

8 lutego 2021 r. Szpital Uniwersytecki Carla Gustava Carusa w Dreźnie (Universitätsklinikum Carl Gustav Carus Dresden) przekazał do Drezdeńskiego Archiwum Miejskiego imponującą kolekcję dokumentów dotyczących walki z pandemią COVID-19.

Dzięki licznym dokumentom, takim jak instrukcje proceduralne, graficzne znaki informacyjne, plakaty, kilka numerów czasopisma pracowniczego „Carus Intern” i biuletynu „Carus Quick”, pierwsze maski ochronne, a także dzienniki czynności, raporty roczne z kryzysu koronowego oraz nagrania videofoniczne, przyszłe pokolenia otrzymują przegląd różnorodnych działań, którymi Drezdeński Szpital Uniwersytecki zareagował na kryzys zdrowotny w zorganizowany sposób. W ostatnich dziesięcioleciach swojego istnienia, szpital uniwersytecki nigdy nie borykał się z tak nadzwyczajną sytuacją.

Czytaj dalej „NIEMCY: Drezdeński Szpital Uniwersytecki przekazał dokumenty dotyczące pandemii do Archiwum Miejskiego w Dreźnie”

NIEMCY: „Złota ścieżka” bezpłatne publikacje Archiwum Państwowego Brandenburgii w Poczdamie

Państwowe Archiwum Państwowe Brandenburgii w Poczdamie* bezpłatnie udostępnia cyfrowe publikacje. Od stycznia 2021 roku dostępnych jest do pobrania w Open Access ponad 70 tomów. Państwowe archiwum główne umożliwia zatem swobodny dostęp do wielu podstawowych prac z zakresu badań historycznych państwa. Wkrótce pojawią się kolejne tomy.
Minister kultury Brandenburgii, Manja Schüle, skomentowała: „Zmiana cyfrowa to zmiana kulturowa i właściwy instrument dla wybitnej nauki i badań w Brandenburgii. Nowa inicjatywa Państwowego Archiwum Głównego Brandenburgii, dzięki której każdy ma swobodny dostęp do swoich publikacji, to wielka szansa na teraźniejszość i przyszłość. Od teraz wiele podstawowych prac jest dostępnych i używanych na całym świecie w formie cyfrowej. Państwowe archiwum główne jest więc cyfrowym źródłem inspiracji i kieruje się zasadą naszej strategii otwartego dostępu: publiczne pieniądze, publicznie dostępna wiedza ”.
Wraz z licznymi autorami i współpracownikami Państwowe Archiwum Główne opublikowało w ostatnich dziesięcioleciach ponad 180 tomów z serii. Wydania źródłowe i inwentarze, monografie i redagowane tomy przekazują badania dotyczące historii kraju związkowego Brandenburgii i są wskazówkami do źródeł archiwum. „Tomy pokazują regionalną różnorodność naszej historii” – mówi Mario Glauert, dyrektor Państwowego Archiwum Głównego. „Naszym celem jest bezpłatne udostępnienie tej zbiorowej wiedzy wszystkim zainteresowanym.

Czytaj dalej „NIEMCY: „Złota ścieżka” bezpłatne publikacje Archiwum Państwowego Brandenburgii w Poczdamie”

NIEMCY: Nowatorski sposób zarzadzania archiwami komunalnymi -mobilni archiwiści z Hesji

Z punktu widzenia archiwów komunalnych w Hesji, kiedyś, tj. przed 2012 r. gdy wszystko było inne i – z perspektywy czasu – niby lepsze, gminna nie miała prawie żadnych problemów z aktami, które należało zarchiwizować. Archiwum Państwowe w Marburgu  co jakiś czas dokonywało na miejscu wartościowania dokumentacji, dzieląc ją na materiały archiwalne i te do utylizacji.
Jednak od czasu powstania ustawy o archiwach Hesji w 2012 r.  (HArchivG) wszystko się zmieniło. Od tego czasu powiaty i gminy same są odpowiedzialne za właściwą archiwizację dokumentacji: Instytucje samorządu terytorialnego, ich związki oraz fundacje lokalne regulują archiwizację swoich dokumentów w ramach posiadanych możliwości gospodarczych w ramach  własnych kompetencji zgodnie z heskim prawem archiwalnym ( HArchivG§19). Na podstawie  §2 ust. 3 i 6 są zobowiązane do niezwłocznego wyodrębnienia wszystkich dokumentów, które nie są już potrzebne do wypełniania ich zadań, a których okres przechowywania upłynął, oraz do przekazania ich do archiwizacji właściwym archiwom [. . . ] ( HArchivG§8 ust. 1)
W powiecie Hersfeld-Rotenburg przechowywanych jest około pięciu kilometrów akt czekających na ocenę wartości archiwalnej. Podobnie sytuacja przedstawia się w sąsiednich powiatach, a wiele archiwów miast i gmin „pęka w szwach”. W tym kontekście władze starostwa zainteresowały się tą sprawą i znalazły sposób na rozwiązanie problemu. Zadanie to określone jako „Projekt Budowy Archiwum Okręgowego”, które ma na celu stworzenie warunków organizacyjnych i strukturalnych do zabezpieczenia dokumentów administracji powiatowej zgodnie z wymogami heskiej ustawy o archiwach (HArchivG) tj. zachować je dla przyszłości, uczynić przydatnymi do badań, a tym samym przyczynić się do zachowania wiedzy historycznej. Celem stało się utworzenie Interkomunalnego archiwum okręgowego Północnej Hesji (Interkommunales Kreis-Archiv Nordhessen), które będzie pełniło funkcję wyspecjalizowanej agencji dla zainteresowanych powiatów i będzie spełniało wymogi ustawy o archiwach Hesji. Tak też się stało. Po wielu dyskusjach, starostowie trzech powiatów: Hersfeld-Rotenburg, Schwalm-Eder i Vogelsberg, podpisali porozumienie prawa publicznego. Złożono także wniosek do landu Hesja o dotację na tę ponadregionalną i wzorcową współpracę.

Czytaj dalej „NIEMCY: Nowatorski sposób zarzadzania archiwami komunalnymi -mobilni archiwiści z Hesji”