W kwietniu 2011 r. został opublikowany we Francji raport, przygotowany przez radcę rządowego do spraw nadzwyczajnych Maurice Quénet, dla premiera Francji François Fillon pod tytułem „Jaka będzie przyszłość archiwów Francji?” (Quel avenir pour les Archives de France?).
Radca Quénet został poproszony o jego przygotowanie 27 października 2010 r. Premier postawił mu sześć pytań:
1. Jaka jest aktualna sytuacja archiwów państwowych?
2. Jaką formę instytucjonalną powinien przybrać międzyministerialny projekt pilotażowy aby odpowiadał życzeniom Rady Modernizacji Polityki Publicznej?
3. W jaki sposób zoptymalizować zarządzaniem zasobami archiwalnymi przez różne ministerstwa?
4. Jak stworzyć platformę międzyministerialna dla archiwizacji cyfrowej?
5. W jaki sposób stworzyć portal służący do zunifikowanego dostępu do zasobów zdigitalizowanych?
6. W jaki sposób oceniać spuściznę kulturową stanowiącą zasoby archiwalne?
Przypomnijmy, że francuski dekret z 17 września 2009 r. (Décret n° 2009-1124 du 17 septembre 2009 modifiant le décret n° 79-1037 du 3 décembre 1979 relatif à la compétence des services d’archives publics et à la coopération entre les administrations pour la collecte, la conservation et la communication des archives publiques) zlikwidował Dyrekcję Archiwów Francji oddając archiwa Międzyministerialnej Służbie Archiwów Francji na czele której stoi dyrektor Hervé Lemoine, który zastąpił wieloletnią Dyrektor Archiwów Francji Martine de Boisdeffre (dyrektor w latach 2001- 2010), która nie chciała pogodzić się reformą rządową oraz próbą odebrania archiwom francuskim obiektów siedziby archiwów w centrum Paryża.
Jak się zdaje, samo powstanie raportu Quéneta wskazywałoby na fakt, że przyjęte obecnie rozwiązanie nie jest dobre. Archiwiści francuscy nie są z niego zadowoleni, ale nie ich zadowolenie przyświecało rządowi reformującemu archiwa. Raport proponuje cztery scenariusze zamiany zaistniałej sytuacji. Pierwszy to jedynie kosmetyczna rekonfiguracja stanu obecnego czyli podległości pod Komitet Międzyministerialny Archiwów Francji. Scenariusz drugi to przekształcenie Komitetu Międzyministerialnego w Komitet Sekretarzy Generalnych poszczególnych ministerstw. Wreszcie scenariusz trzeci to przywrócenie Dyrekcji Archiwów Francji podległości, jak było dotąd, pod Ministerstwu Kultury i Komunikacji. Quénet wskazuje, że takie umocowanie służby archiwalnej ma silne korzenie we francuskiej tradycji, albowiem w ten sposób zorganizowana służba archiwalna funkcjonowała od 1897 r. W uzasadnieniu dla takiego stanowiska wskazuje na autorytet jakim zawsze cieszyli się kolejni dyrektorzy zwłaszcza w relacjach międzynarodowych. Wskazuje także, że jakkolwiek trudnym byłoby obecnie przywrócenie stanu z 2009 r. to jedynie takie rozwiązanie wydaje się logiczne. Jako miejsce wprowadzenia zmian wskazuje Quénet raczej Ministerstwo Kultury i Komunikacji. Czwarty wariant to utworzenie delegacji międzyministerialnej w archiwach.
Bardzo dużą wagę raport przykłada do europejskiego portalu APENET, jako platformy zunifikowanej udostępniania zdigitalizowanych archiwaliów. W pilotażowe projekty archiwa francuskie wchodzą przy finansowym wsparciu Unii Europejskiej.
Raport Quéneta interesujący jest także ze względu na swoje aneksy zawierające przegląd podstawowych normatywów prawnych regulujących francuską archiwistykę.
Na podstawie:
Quel avenir pour les Archives de France?
Oprac. Adam Baniecki
AP Lubań
