Kategoria: Nowości z Francji

FRANCJA: Socface – sztuczna inteligencja w służbie archiwów

Socface to projekt badawczy uruchomiony we wrześniu 2021 r., którego realizacja zakończy się w marcu 2025 r. Projekt ma na celu zbadanie zmian zachodzących w społeczeństwie francuskim w okresie stulecia 1836 – 1936 w oparciu o zachowane i zdigitalizowane spisy ludności, przechowywane w archiwach miejskich i departamentalnych. W ramach projektu, zdigitalizowane spisy ludności, za pomocą sztucznej inteligencji, będą automatycznie transkrybowane i przenoszone do bazy danych. Baza ma zawierać docelowo 700 milionów rekordów opisujących żyjących we wskazanym czasie ludzi. Ta olbrzymia ilość rekordów znajduje się obecnie na 15 milionach skanów rozproszonych w ponad stu archiwach. Wykorzystując fakt powtarzalności źródła stworzone zostaną modele automatycznego przetwarzania obrazu w taki sposób, aby wyodrębniać w obrazie źródłowym tabele, kolumny i wiersze, a wreszcie rozpoznać tekst w tak aby identyfikować jego znaczenie logiczne (nazwa, wiek, miejscowość, zawód itd.) Tak pozyskane informacje będą przechodziły walidację w oparciu o testy przygotowane przez archiwistów, historyków i demografów. Baza ma pozwolić nie tylko na badania nominatywne, genealogiczne, ale ma umożliwić także prace z zakresu demografii, historii gospodarczej i społecznej (np.: zmiany na rynku pracy, mobilność społeczną, różnice społeczne itp.).

Czytaj dalej „FRANCJA: Socface – sztuczna inteligencja w służbie archiwów”

FRANCJA: Publikacja źródeł archiwalnych dotyczących ludobójstwa na ludności Tutsi w Rwandzie 1990 – 1994

We francuskim dzienniku urzędowym z 7 kwietnia 2021 r. opublikowano międzyresortowe zarządzenie otwierające francuskie archiwa posiadające zasoby dotyczące wydarzeń w Rwandzie z lat 1990 – 1994. Dekret pozwolił otworzyć (upublicznić) pełną wersję raportu sporządzonego przez komisję pod przewodnictwem Vincent Duclert : „Francja, Rwanda i ludobójstwo Tutsi  (1990 – 1994) przedłożoną 21 marca 2021 r. Prezydentowi Republiki Francuskiej. Udostępniono wszystkie dokumenty archiwalne Prezydenta Francois Mitteranda i  premiera Eduadra Balldura dotyczące Rwandy w latach 1990 – 1994, uzupełnione przez przekazane do Archiwum Narodowego kopie wszystkich cytowanych przez Komisję Badawczą dokumentów cytowanych w sprawozdaniu. Dokumentacja ta pochodzi z różnych ministerstw z tamtego okresu. Komisja przygotowała ponadto obszerny dokument zatytułowany „Stan źródeł w zasobach archiwów francuskich do badań nad Francją w Rwandzie i ludobójstwem Tutsi (1990 – 1994)” (État des sources dans les fonds d’archives français pour la recherche sur la France au Rwanda et le génocide des Tutsi (1990-1994). Dokument stanowi niezwykle interesujący przykład profesjonalnego inwentarza tematycznego. Całość dokumentacji, to znaczy raport Komisji, wraz z wszystkimi załącznikami oraz archiwalnym inwentarzem tematycznym, został udostępniony na rządowym portalu  www.vie-publique.fr (Życie publiczne- portal, portalu gromadzący informację z obszaru różnych funkcji państwa (od nauki i kultury po gospodarkę) dla obywateli.
Sam raport:  La France, le Rwanda et le génocide des Tutsi (1990-1994) Rapport remis au Président de la République le 26 mars 2021 (Francja, Rwanda i ludobójstwo Titsi (1990-1994) Raport przedłożony Prezydentowi Republiki 26 marca 2021 r.) jest obszernym, liczącym 992 strony dokumentem. Oprócz części wstępnej oraz konkluzji składa się z trzech zasadniczych części podzielonych na rozdziały.

Czytaj dalej „FRANCJA: Publikacja źródeł archiwalnych dotyczących ludobójstwa na ludności Tutsi w Rwandzie 1990 – 1994”

FRANCJA: „Okresy przechowywania. Przewodnik praktyczny” – nowa publikacja SIAF

W lipcu 2020 r. Międzyministerialny Wydział Archiwów Francji (Service interministériel des archives de France – SIAF) oraz Narodowa Komisja Informatyki i Wolności (Commission nationale Informatique et Libertés) opublikowały broszurę poświęconą okresom przechowywania danych osobowych  oraz sposobom określania metod ograniczania czasu ich przechowywania, a także postępowania z nimi.
Dokument składa się z trzech części:
1. Podstawy ograniczania okresu przechowywania,
2. Definicje i zastosowania okresu przechowywania,
3. Normy okresu przechowywania.
Uzupełnieniem są: użyteczne linki, normy prawne oraz słownik.

Omawiana publikacja jest przeznaczona dla podmiotów publicznych i prywatnych które zbierają i przetwarzają dane osobowe, postępowanie z którymi musi być zgodne z regulacjami RODO (Rozporządzenie o ochronie danych osobowych – General Data Protection Regulation – (EU) 2016/679). Art. 5 RODO zobowiązał każdego administratora danych osobowych do ustalenia okresu przechowywania danych osobowych w sposób spójny i uzasadniony ze względu na cel ich przechowywania. Oznacza to, że żadna organizacja nie może przechowywać danych osobowych w nieskończoność, z wyjątkiem określonych przypadków.
Czytaj dalej „FRANCJA: „Okresy przechowywania. Przewodnik praktyczny” – nowa publikacja SIAF”

FRANCJA: Nauka w pogoni za zbrodnią – wystawa w Archives National w Pierrefitte-sur-Seine

W dniu 13 września 2019 r., pod Paryżem w Pierrefitte-sur-Seine, gdzie znajduje się siedziba Artchives de France zostanie otwarta wystawa; „Nauka w pościgu za zbrodnią” (La science à la poursuite du crime). Komisarzem wystawy jest wykładowca nauk politycznych na uniwersytecie w Cergy-Pontoise. Wystawa poświęcona jest pionierowi ekspertyzy kryminalistycznej, Alfonsowi Bertillion (1853 – 1914). Bertillon od 1878 r. odpowiadał w paryskiej nprefekturze policji za kopiowanie i przechowywanie kartotek oskarżonych. Opracował nowy system klasyfikacji kart poszczególnych osób w oparciu o antropometrię (pomiary kości wykonywane na ludzkim ciele). Antropometria była pierwszym systemem naukowym wykorzystywanym przez policję, zastąpiona  została przez znacznie skuteczniejszą daktyloskopię. Do tego czasu identyfikacja przestępców odbywała się na podstawie nazwiska i fotografii (fotografowanie przestępców rozpoczęło sie już w latach czterdziestych XIX w.) Na przełomie XIX i XX w. znacznie poszerzył badania nad  identyfikacja śladów odnajdowanych w miejscach zbrodni, a w 1888 r. zestandaryzował fotografowanie przestępców. Bertillon wdrożył nowatorskie techniki w wielu dziedzinach kryminalistyki począwszy od wspomnianej normalizacji fotografii sądowej, przez daktyloskopię po nowatorską systematyzację akt. W tym ostatnim zakresie opracował systematykę i sposób zarządzania zbiorami ekspertyz kryminalnych opisujących różnorakie ślady po narzędziach wykorzystywanych do włamań oraz metodę śledzenia w przestrzeni publicznej osób poszukiwanych przez policję opartą na analizie grafologicznej.

Czytaj dalej „FRANCJA: Nauka w pogoni za zbrodnią – wystawa w Archives National w Pierrefitte-sur-Seine”

FRANCJA: Paryż, Katedra Notre-Dame w archiwaliach

Tegoroczny majowy elektroniczny biuletyn informacyjny archiwów francuskich (Lettre nr 49) tradycyjnie zawiera nowości z działalności archiwów. Przedstawiono w nim m.in. nowy budynek archiwum w aglomeracji Compiègne, plan działań edukacyjnych zaplanowanych na 2019 rok przez Archiwum Narodowe, wystawę dotyczącą architektury, przygotowaną przez Archiwum Departamentalne Loir-et-Cher z okazji 500-lecia śmierci Leonarda da Vinci, sprawozdanie z kolejnego etapu remontu budynków Archiwum Narodowego w Paryżu i przeprowadzki pracowników do tymczasowych lokali w kontenerach oraz planów świętowania już nie dnia, ale Międzynarodowego tygodnia archiwów w dniach 3-9 czerwca pod hasłem „Zaprojektować archiwa w XXI wieku”.
Tematem wiodącym majowego biuletynu jest „Co archiwalia mówią o Notre-Dame w Paryżu”. Nawiązuje on do pożaru katedry, który miał miejsce 15 kwietnia 2019 r. Poruszeni byli nim nie tylko mieszkańcy Paryża czy Francji, ale wielu krajów na świecie. Francuscy archiwiści przeprowadzili w tych okolicznościach kwerendę i opublikowali jej wyniki. Zaprezentowali źródła, które pozwalają poznać historię i życie budynku katedry w ciągu kilku stuleci. Powstał w ten sposób przewodnik tematyczny, dostępny on-line na portalu archiwów Francji.
Czytaj dalej „FRANCJA: Paryż, Katedra Notre-Dame w archiwaliach”

Françoise Banat-Berger nowym dyrektorem archiwów we Francji

W dniu 11 lutego 2019 r. Françoise Banat-Berger, dotychczasowa dyrektor Archiwum Narodowego, została powołana na stanowisko dyrektora międzyministerialnej służby archiwów Francji. Funkcję tę pełnić będzie przez 3-letnią kadencję. Nominacja ta jest tym istotniejsza, że stanowisko to wakowało od stycznia 2018 roku, po przejściu Hervé Lemoine’na do innego resortu. Nazajutrz po objęciu stanowiska F. Banat-Berger wysłała do środowiska archiwalnego Francji e-mail, w którym podsumowała osiągnięcia archiwów w ostatnich latach, dziękowała osobom, które nimi kierowały w długim okresie przejściowym oraz zapowiedziała główne kierunki działań na przyszłość.

Czytaj dalej „Françoise Banat-Berger nowym dyrektorem archiwów we Francji”

FRANCJA: Likwidacja legendarnego archiwum centralnego w Fontainebleau

Ministerstwo Kultury i Komunikacji Francji (któremu podlegają archiwa Państwowe) 28 lipca 2016 r. opublikowało komunikat prasowy o likwidacji Centrum Archiwów Współczesnych w Fontainbleau. Budynki archiwum były od 2014 r. objęte specjalna ochroną w związku z zagrożeniem katastrofą budowlaną. Zostały wówczas odkryte rysy na obu budynkach będące następstwem osłabienia konstrukcji.  Informacje taką przekazała Minister Kultury i Komunikacji komitetowi technicznemu ministerstwa. W archiwum w Fontainbleau pracuje obecnie 42 osoby (pracownicy zostaną zatrudnieni zgodnie ze swoimi kwalifikacjami i doświadczeniem w archiwach paryskich) i znajduje się tam 60 km bieżących akt. Składa się nań następująca dokumentacja: akta prywatne architektów, dokumentacja związana z naturalizacją od drugiej połowy XX w., elektroniczne archiwa audiowizualne oraz zbiory specjalne takie jak: akta rady Stanu, Sąd Pradwa Azylowego (Cour national du droit d’asile), akta Narodowej Komisji Wsi, finansowanie polityczne, Sądu Kasacyjnego Stanu Cywilnego, dokumantacja działań publicznych, w których zaangażowany był Minister Sprawiedliwości, akta związane z przyznawaniem Legii Honorowej, Narodowe Centrum Kinematografii, archiwa Meteorologii Narodowej, homologacje pojazdów, ankiety statystyczne i inne).

Czytaj dalej „FRANCJA: Likwidacja legendarnego archiwum centralnego w Fontainebleau”

FRANCJA: Nowe, długofalowe zadania dla archiwów

Dnia 3 maja 2016 r., minister Kultury i Komunikacji Francji, pani Audrey Azoulay powołała Wyższą Radę Archiwów. W jej skład weszli wysoko postawieni politycy i dyrektorzy najważniejszych francuskich instytucji państwowych i zajmujących się historią i kulturą.W skład rady wchodzą m. in.: Wiceprzewodniczący Rady Stanu, jeden deputowany, jeden senator, dyrektor Archiwów Francji, Przewodniczący Zgromadzenia Departamentów Francji, Przewodniczący Zgromadzenia Gmin Francji, dyrektor Ecole de Chratres, Przewodniczący Stwowrzyszenia Archiwistów Francuskich, Przewodniczący Konferencji Rektorów Uniwersytetów, trzech dyrektorów archiwów państwowych i inni. Rada jako organ doradczy Ministra Kultury i Komunikacji została powołana w 1988 r. Powołanie nowej Rady związane jest z ogólną refleksją na temat pamięci zbiorowej, nad archiwami i  redefinicją długofalowych celów francuskiej służby archiwalnej. Na jej czele stanął dr Jean-Louis Debré.

Minister Kultury zdefiniowała trzy duże obszary działania znacznie wykraczające poza zadania archiwów wymagające zdefiniowania celów i podjęcia wspólnych z innymi podmiotami działań. Dzielą się one na oddziałania.

1. Cyfryzacja pojmowana jako źródła do czasów współczesnych

1.1. Archiwa cyfrowe

W końcu 2015 r. w sieci, online znajdowało się 400 milionów dokumentów na 2,5 miliardach stron. Wobec takich ilości informacji konieczny jest narodowy plan przechowywania obiektów cyfrowych. Służba archiwalna uczestniczy w procedurze administracyjnej brakowania olbrzymich ilości informacji. Niemniej istnieje pilna potrzeba stworzenia narzędzi i platform, które pozwolą wziąć archiwom odpowiedzialność za cyfrowe archiwa publiczne takie jak: kataster, notariat, dane stanu cywilnego i archiwa instytucji wymiaru sprawiedliwości. Obecnie we Francji dwa programy są realizowane w tej materii:

– VITAM – oprogramowanie pozwalające na transfer danych cyfrowych na platformy archiwów państwowych ze służb archiwalnych  Ministerstwa Obrony i Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

– AD-ESSOR – program stworzony dla archiwów departamentalnych, regionalnych i komunalnych.

Czytaj dalej „FRANCJA: Nowe, długofalowe zadania dla archiwów”

FRANCJA – AUSTRALIA: Wspólny, archiwistyczny projekt badawczy

W dniu 27 kwietnia 2016 r. przy okazji australijskiej wizyty rządowej we Francji doszło do podpisania i zainaugurowania wspólnego projektu o nazwie: „Emigracja, eksploracja, pamięć: wspólna historia Francji i Australii”. Ze strony francuskiej dokument podpisał Minister Kultury i Komunikacji Pani Audrey Azoulay, stronę australijską reprezentowa Generalny Gubernator Związku Australijskiego Sir Peter Cosgrove. W delegacji australijskiej brał udział Dyrektor Generalny Archiwów Państwowych Australii Dawid Fricker. Program ma być realizowany poprzez seminaria i wspólne pracę opartą na zasobie archiwalnym obu państw. Obejmie zagadnienia wymiany dyplomatycznej, handlowej, artystycznej i politycznej, z naciskiem na dotarcie do dotąd nieeksplorowanych archiwaliów.

Czytaj dalej „FRANCJA – AUSTRALIA: Wspólny, archiwistyczny projekt badawczy”

FRANCJA: Otwarcie dużej partii archiwów dotyczących II wojny światowej

Z poczatkiem stycznia 2016 r. zostało opublikowne, w Dzienniku Urzedowym Republiki Francuskiej, postanowienie o  otwarciu archiwów zawierających materiały dotycząe II wojny światowej. Dokument został podpisany 24 grudnia 2015 r. przez przemiera Manuela Vallas oraz ministrów spraw zagranicznych, sprawiedliwości, obrony, spraw wewnętrznych, a także kultury i komunikacji (to tego ostatniego przynależą archiwa francuskie). Jest to kolejny akt prawny otwierający zasób archiwalny dotyczący największego konfliktu XXw. Poprzedziły go regulacje z lat 1997, 1998 i 2002. Udostępnienie kolejnych źródłeł dla badaczy jest spełnieniem oczekiwań historyków. Zostało zapowiedziane przez prezydenta Francji Francois Hollande w czasie obchodów siedemdziesiątej rocznicy zakończenie wojny, obchodzonego uroczysnie w dniu 8 maja 2015 r.  na Polach Elizejskich w Paryżu.

Czytaj dalej „FRANCJA: Otwarcie dużej partii archiwów dotyczących II wojny światowej”