Nowości z Czech i Słowacji – Strona 19

CZECHY: Konferencja: Archiwa, biblioteki i muzea w cyfrowym świecie 2011.

Po raz 12 w Czechach odbędzie się doroczna konferencja poświęcona zagadnieniom współpracy archiwów, bibliotek, muzeów, galerii i innych instytucji zajmujących się gromadzeniem i opieką nad zabytkami, w wykorzystywaniu informatycznych i komunikacyjnych technologii dla ochrony i udostępniania dziedzictwa kulturowego. Organizatorami konferencji są: czeski Związek Bibliotekarzy i Pracowników Informacji Naukowej, Archiwum Narodowe w Pradze, Czeska Biblioteka Narodowa. Pieniądze na konferencję uzyskano m.in. z grantu „Vít Richter”. Konferencja odbędzie się od 30 listopada do 1 grudnia 2011 r. w sali kinowej Archiwum Narodowego w Pradze (Národní archiv Praha, Archivní 4). Początek obrad o godz. 9:30 30 listopada.
Chcący wziąć udział w konferencji winny zarejestrować się elektronicznie do dnia 23.11.2011 r. za pomocą elektronicznego formularza, lub emailem .
Opłata konferencyjna wynosi 300,- koron czeskich i będzie pobierana przy rejestracji uczestników przed rozpoczęciem konferencji.
Program i aktualne informacje o konferencji można znaleźć w na stronie: SKIP (Svaz knihovníků a informačních pracovníků České republiky).

oprac. Ivo Łaborewicz
AP O/Jelenia Góra

CZECHY: Dni Otwartych Drzwi w Archiwum Sztuk Pięknych

Archiwum Sztuk Pięknych założył w 1984 r. w Kostelcu nad Černými lesy, artysta i dziennikarz Jiří Hula (ur. 1944), jako zbiór najróżniejszych dokumentów i informacji na temat współczesnej sztuki czeskiej i słowackiej. Od 2003 r. Archiwum działa jako spółka cywilna (Archiv výtvarného umění, o.s.).
Oprócz katalogów, monografii, książek i czasopism Archiwum gromadzi i udostępnia inne dokumenty, które nie są zarchiwizowane w innych instytucjach, takie jak: plakaty, artykuły prasowe, wycinki prasowe, maszynopisy, fotografie, slajdy, płyty CD, nekrologi, karty wizytowe, zaproszenia itp. Dziś stanowi prawdopodobnie największą ze sprofilowanych kolekcji, liczącą setki tysięcy jednostek inwentarzowych.
Archiwalia umieszczone w blisko 1.300 pudłach po bananach, stanowiły instalację wystawy Dominika Langa, otwierającej Centrum Sztuki Współczesnej DOX w Pradze-Holesovicach. Od stycznia 2010 r. Stowarzyszenie to prowadzi w DOX fachową bibliotekę, która udostępnia jednak tylko część zgromadzonych dokumentów. Podstawowa literatura oraz dotąd nie opracowane książki i katalogi, przechowywane są w Písnice, gdzie dzięki hojności Narodowej Biblioteki Technicznej, Archiwum otrzymało pod wynajem rozległe i dobrze wyposażone pomieszczenia.
Dla przetwarzania i udostępniania zgromadzonych dokumentów oraz informacji o Archiwum Sztuki, od 2003 roku prowadzone jest, pod adresem http:www.artarchiv.cz/abart portal ze swobodnym dostępem i możliwością umieszczania własnych informacji, działający w systemie „abArt”. Do końca maja było w „abArt-cie” zarejestrowanych 102.000 osób, podano informacje o 35.000 wystawach, przetworzono 70.000 dokumentów, nawiązano 1.070.000 podstawowych połączeń.
W dniach 17-19 czerwca Archiwum, przy współpracy Związku Ochotniczych Straży Pożarnych (Sbor dobrovolných hasičů, Písnice) urządza w Pradze-Písnicy (ulice Ladislava Coňka, Praha-Písnice) „Dni Otwartych Drzwi”. Ich uczestnicy mogą, oprócz wycieczki z przewodnikiem, zwiedzić wystawy Josefa Richarda Marka i Lubora Marka, posłuchać występów zaprzyjaźnionych muzyków, oglądać filmy absolwentów, zapoznać się z możliwościami „abArt-u”, kupić antykwaryczne książki i kopie katalogów.
Adres: Archiv výtvarného umění, o.s.; Náměstí Smiřických 49, 281 63 Kostelec nad Černými lesy

oprac. Ivo Łaborewicz
AP Oddział Jelenia Góra

Więcej na: http://www.artarchiv.cz/

CZECHY: XVI Konferencja Czeskich Archiwistów

Czescy archiwiści spotykają się na krajowych konferencjach co dwa lata. W tym roku miejscem obrad, XIV już Krajowej Konferencja Czeskich Archiwistów była, położona koło Chebu, uzdrowiskowa miejscowość Frantiskove Laznie, gdzie w dniach 26-28 kwietnia 2011 r. zjechało się blisko 500 osób, aby obradować nad bieżącymi problemami czeskiej archiwistyki. Tym razem hasło konferencji brzmiało „Archiwa udostępnione i otwarte? Współczesne trendy w udostępnianiu archiwaliów”.

Obrady i budynek kasyna w którym odbywał sie zjazd

Obrady podzielono na trzy bliki tematyczne. Pierwszy poświęcono udostępnianiu archiwaliów, traktowanemu jako priorytet pracy archiwów, co z zaprezentowanych wystąpień okazało się być nie do końca oczywiste. Drugi dotyczył porządkowania materiałów archiwalnych pod kątem potrzeb badawczych. Wreszcie trzeci blok poświęcono nowoczesnych metodom i technikom służącym udostępnianiu akt, a więc w dużej mierze digitalizacji i Internetowi. W ramach tych trzech bloków wygłoszono 32 referaty, w tym trzy przez gości zagranicznych. Pierwszym z nich było wystąpienie Thomasa Aignera z Austrii poświęcone międzynarodowej współpracy archiwalnej, głownie nad projektem „Monasterium”, który w naszym kraju nie rozwija się zbyt dobrze. Dwa pozostałe wystąpienia gościnne należało do przedstawicieli Polskich, delegowanych przez Stowarzyszenie Archiwistów Polskich.

Polskie referaty

W pierwszym Adam Banicki (AP we Wrocławiu O/Lubań) omówił rolę badacza archiwów historycznych w międzynarodowych standardach archiwalnych, w drugim Ivo Łaborewicz (AP we Wrocławiu O/Jelenia Góra) przedstawił prezentację filmową poświęconą obrazowi użytkownika archiwów w polskich filmach fabularnych. Wszystkie trzy wystąpienia zagraniczne spotkały się z dużym zainteresowaniem zgromadzonych.
Obrady toczyły się w dużej i bogato zdobionej sali uzdrowiskowego kasyna, gdzie też 27 kwietnia wieczorem zorganizowano wieczorek towarzyski, podczas którego, przy piwie i czeskiej dechovce (orkiestra dęta, ale tym razem wzbogacona o instrumenty elektryczne), bawiono się i wymieniano poglądy do późnych godzin nocnych. Bardzo istotną częścią konferencji okazała się półdniowa wycieczka do pobliskiego miasta Cheb, które w tym roku obchodzi jubileusz 950-lecia pierwszej wzmianki. Piękne gród, z zachowanym średniowiecznym układem ulic i pięknie odnowioną zabudową barokową, przyjął uczestników konferencji bardzo gościnnie. Archiwiści mogli zwiedzić za darmo zamek z romańską kaplicą, bogate w eksponaty muzeum – mieszczące się w kamienicy, w której w 1634 r. zamordowania słynnego dowódcę cesarskiego w wojnie trzydziestoletniej Albrechta Walensteina, galerię miejską w barkowym kościele, wiele innych zabytków, a wreszcie miejscowe archiwum państwowe, mieszczące się od 100 lat w zabudowaniach byłego klasztoru franciszkańskiego. Posiada ono interesujący i cennych zbiór archiwalny, a także niezwykle bogatą bibliotekę podręczną (ponad 50 tys. woluminów), zawierającą m.in. inkunabuły. Ciekawostką jest niezwykłe biurko dyrektora tej placówki z lat 1895-1937, Karla Siegla, które służyło mu do pracy i do … spania.

Biurko Karla Siegla

Ma bowiem otwierany blat, pod którym ukryto materac. Dzięki temu rozwiązaniu, pochłonięty swą pracą archiwista, nie musiał tracić czasu na powroty do domu, lecz przespać się wygodnie w swoim gabinecie, i już z samego rana pogrążyć się w ukochanych dokumentach.

oprac. Ivo Łaborewicz AP Jelenia Góra
zdjęcia Adam Baniecki i Ivo Łaborewicz
Zdjęcia z Konferencji
Teksty wybranych referatów

SŁOWACJA: XV Dni Archiwalne na Słowacji

W dniach 24-26 maja 2011 r., w miejscowości Humenné, odbędą się, organizowane w cyklu dwuletnim, 15 już „Dni Archiwalne na Słowacji”, których najważniejszym elementem jest zawsze ogólnokrajowa konferencja poświęcona aktualnym lub istotnym zagadnieniom archiwistyki. Przed dwoma laty omawiano problematykę archiwów w sytuacjach zagrożeń (powodzie, pożary, kradzieże itd.), tym razem obrady poświęcone będą trafiającym do archiwów różnorodnym kolekcjom. Słowacy uznali to za ważny oraz bardzo aktualny temat i zaprosili do udziału w konferencji przedstawicieli różnych instytucji zajmujących się gromadzeniem pamiątek kultury, w tym także kolekcji i zbiorów tematycznych. Każdy przedstawi swoje spojrzenie na zagadnienie gromadzenia i porządkowania tych „rozmaitości”, jakże często bardzo cennych, a przez swą różnorodność trudnych do jednolitego opracowania.
Już pierwszy referat, wygłoszony przez PhDr. Radoslava Ragača, prezesa Stowarzyszenia Słowackich Archiwistów, zatytułowany „Jak nie tworzyć kolekcji w archiwach”, podobnie jak i następny PhDr. Veroniki Novákovej pt. „Czy w archiwach kolekcje są faktycznie kolekcjami a zespoły zespołami”, zapowiadają gorącą dyskusję, która z pewnością przeniesie się także do kuluarów. Pozostałe referaty prezentować będą analizy stanu prawnego i dotychczasowej praktyki w gromadzeniu tego typu zbiorów oraz prezentacje rozmaitych kolekcji, zarówno z archiwów państwowych, jak i samorządowych, zakładowych, bibliotek i muzeów. Ostatni referat wygłoszony na konferencji, autorstwa Evy Grešovej, Aleny Kulkowej, pt. „Tworzenie wirtualnych kolekcji – digitalne archiwum Słowackiego Muzeum Ochrony Przyrody i Speleologii w Liptovskim Mikulášu”, ukarze nowe możliwości i tendencje w tworzeniu kolekcji.
oprac. Ivo Łaborewicz
AP Oddział Jelenia Góra

Zaproszenie i program konferencji w języku słowackim.

CZECHY: XIV Konferencja archiwistów

Czescy archiwiści zbierają się co dwa lata na ogólnokrajowych konferencjach, na których dyskutują o najważniejszych i aktualnych problemach archiwistyki. Najbliższa z tych konferencji, już XIV z kolei, odbędzie się w dniach 26-28 kwietnia 2011 r. w uroczej miejscowości uzdrowiskowej Františkovy Lázně, położonej w zachodniej części Czech, w kraju karlowarskim w pobliżu miasta Cheb. Tym razem jej główny temat brzmi: ,,Archiwa dostępne i otwarte? Współczesne trendy udostępniania archiwaliów”.

Organizatorami konferencji są najważniejsze instytucje archiwalne w Czechach oraz archiwa lokalne: Departament Zarządu Archiwów i Obsługi Dokumentacji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (Odbor archivní správy a spisové služby MV ČR); Stowarzyszenie Czeskich Archiwistów (Česká archivní společnost); Oddział Czeskiego Stowarzyszenia Informacyjnego przy Archiwum Narodowym (Pobočka České informační společnosti, o.s., při Národním archivu); Okręgowe Archiwum Państwowe w Pilźnie (Státní oblastní archiv Plzeň); Powiatowe Archiwum Państwowe w Chebie (Státní okresní archiv Cheb). Ten zestaw organizatorów, oraz grono specjalistów zaproszonych do udziału, gwarantują wysoki poziom konferencji.

Podczas tego największego zgromadzenia czeskich archiwistów zaprezentowanych zostanie przeszło 30 referatów, zgrupowanych w następujących blokach tematycznych: „Współczesne metody i technika w służbie udostępniania archiwaliów”; „Dostęp do archiwów jako priorytet (?) prac archiwalnych”; „Materiały archiwalne dostępne na żądanie (wymagania badaczy jako motywacja)”. Całość otworzą jednak okolicznościowe wystąpienia pod hasłem „Jubileusz miasta Cheb a międzynarodowa współpraca archiwów zachodnio-czeskich”, gdyż w 2011 r. Cheb obchodzi 950-lecie pierwszej wzmianki o sobie.

Miło nam poinformować, iż w obradach czeskich archiwistów wezmą też udział przedstawiciele naszego portalu: Adam Baniecki i Ivo Łaborewicz, reprezentujący Stowarzyszenie Archiwistów Polskich. Program konferencji jest dostępny w Internecie

oprac. Ivo Łaborewicz

AP Jelenia Góra

SŁOWACJA: Przodkowie Audrey Hepburn, ślady po Beniowskim i innych znanych osobach w zbiorach archiwum w Nitrze

Wszystkie archiwa historyczne posiadają ogromne zbiory służące do poszukiwań genealogicznym. Nie w każdym jednak znajdują się dokumenty przodków sławnych postaci: aktorów, polityków, naukowców itd. Na pewno należy do nich słowackie Archiwum Państwowe w Nitrze, w którym niedawno odszukano dokumenty przodków słynnej amerykańskiej aktorki Audrey Hepburn, znanej m.in. z takich filmów, jak „My Fair Lady”, „Śniadanie u Tiffaniego” czy „Rzymskie wakacje”. Okazuje się, że jej przodkowie pochodzą z miejscowości Kovariec w powiecie Topoľčany.
Na dokumenty te natrafiono przy okazji poszukiwań do biografii aktorki, którą przygotowuje jej krewna z Holandii. Wysłała ona do archiwów w Budapeszcie fotografię ślubną babci aktorki Anny Welsovej, na odwrocie której wymieniony był fotograf z Topoľčian. Dlatego Węgrzy sprawę odesłali do Nitry. W tamtejszym archiwum udało się odszukać nie tylko akt urodzenia Anny Welsovej (faktycznie Anna Julianna Francisca Carolina Wels) z dnia 29 lipca 1868 r., ale i informacje o tym, iż rodzina ta przybyła do Kovariec z Moraw, i zamieszkiwała tu 28 lat. Odnaleziono też dokumenty dotyczące ojca Anny – Antona Wellsa, który wybudował tu rafinerię cukru, zatrudniającą 300 osób. Gdy zakład spłoną, rodzina utrzymywała się z wypłaconego jej ubezpieczenia. Na początku lat 90-tych XIX w. Welsowie przenieśli się do Wiednia.
Wśród innych ciekawych materiałów genealogicznych Archiwum Państwowe w Nitrze posiada m.in. drzewo genealogiczne króla Madagaskaru Maurycego Beniowskiego, który urodził się 20 września 1746 r. w Vrbove powiat Piešťany. Ponadto są tu liczne dokumenty do dziejów rodzin polityka Aleksandra Dubczeka i kodyfikatora języka słowackiego Ľudovíta Štúra, gdyż obaj pochodzili z Uhrovca. Z Nitry pochodził też sławny psychoanalityk Leopold Sonnenschein, znany tez jako Szondi.
Najstarsze dokumenty genealogiczne, jakie zgromadzono w Archiwum Państwowe w Nitrze pochodzą z XIII w., i na pewno można w nich odnaleźć jeszcze wiele interesujących spraw.

Na podstawie: Webnoviny.sk

oprac. Ivo Łaborewicz
AP Jelenia Góra

CZECHY. Archiwum Prezydenta Republiki udostępniło pomoce ewidencyjne w sieci

Na stronie internetowej Prezydenta Republiki Czeskiej udostępniono wszystkie pomoce ewidencyjne archiwum prezydenckiej kancelarii. Archiwum to przechowuje blisko 1000 mb akt od 1919 r. po czasy współczesne. Największym zainteresowaniem badaczy cieszą się dokumenty powstałe w latach 1919-1945. Można tu znaleźć materiały o prezydentach, wśród których najobszerniejsze są zbiory dotyczące Tomasza G. Masaryka. Bardzo interesujące są dokumenty dotyczące nadawania Orderu Białego Lwa (najwyższego odznaczenia państwowego Czechosłowacji i obecnie Czech), akta ułaskawień (od 1919 r.), a także dokumenty mianowania kolejnych rządów Republiki, jej ambasadorów, sędziów, profesorów, wysokich urzędników państwowych. Bardzo ważne archiwalia do dziejów Czech pochodzą z okresu Protektoratu Czech i Moraw, wśród których znajdują się m.in.: dekret kanclerza III Rzeszy o ustanowieniu Protektoratu, jak również testament polityczny prezydenta dr Emila Hachy spisany dnia 18.09.1943 r. Z tego okresu pochodzą również tzw. „dokumenty londyńskie” władz emigracyjnych z lat 1940-1945. Inne ciekawe zbiory to dokumentacja budowy i prac konserwatorskich, prowadzonych na hradczańskim zamku w latach 1970-1991. Jednak opracowane dotąd materiału obejmują w większości lata 1919-1962.

WWszystkie pomoce ewidencyjne zamieszczono w postaci PDF.

Archiwum Prezydenta Republiki

Ivo Łaborewicz

AP Jelenia Góra

Austria nie chce oddać czeskich dokumentów

„Macie pecha, nic wam nie zwrócimy”. Taka wiadomości nadeszła od austriackich władz karnych w odpowiedzi na wniosek Czech dotyczący współpracy policyjnej i zwrotu kilkudziesięciu rzadkich dokumentów królewskich, skradzionych przed laty z Archiwum Państwowego w Chebie, które obecnie pojawiają się w na aukcjach w Wiedniu. Austriacy twierdzą, że dokumenty te dostały się w ręce prywatnych kolekcjonerów legalnie. W austriackiej odpowiedzi czytamy: „Archiwum w Chebie było, za zgodą władz komunistycznych Czechosłowacji, ‘plądrowane’ i większość z tych dokumentów w latach 70. była sprzedawana przez państwowe Towarzystwo Filatelistyczne ‘Pofis Praha’ prywatnym kolekcjonerom”. Według przedstawicieli wiedeńskiej prokuratury dokumenty te mogą więc być przedmiotem swobodnego obrotu.
Czescy eksperci twierdzą, iż te tłumaczenia są absurdalne. „Pofis Praha” bardzo uważała, aby nie handlować rzeczami pochodzącymi ze sprzedaży, a ponadto wszystko było kontrolowane przez służbę bezpieczeństwa. Dyrektor Archiwum w Chebie Karel Halla uważa kradzież i sprzedaż dokumentów w czasach komunistycznych za niemożliwy. Jest bowiem przekonany, iż kradzieży dokonano w latach dziewięćdziesiątych. Gdyby jednak uznać, że do kradzieży doszło w latach s70., to wówczas cała sprawa z punktu widzenia prawa czeskiego, uległaby przedawnieniu. Problem ma więc teraz policja, która – po otrzymaniu stanowiska austriackiego – nie może podjąć żadnych dalszych działań prawnych
Przypomnijmy, że z Archiwum Państwowe w Chebie zginęło ponad 1000 dokumentów, w dużej mierze królewskich i cesarskich, a wśród nich najstarszy z 1354 r. Karola IV, w którym władca zwolnił miasto Cheb z płacenia cła. O kradzieży pisaliśmy na naszym portalu dnia 20 października 2010 r.

Na podstawie Novinky.cz

oprac. Ivo Łaborewicz
AP Jelenia Góra

CZECHY: Powstaje Narodowe Archiwum Cyfrowe w Pradze

Jak doniosła czeska telewizja ČT24, w Pradze ruszają prace przy budowie siedziby nowotworzonego Narodowego Archiwum Cyfrowego (Národní ditigální archiv), które nie będzie zajmować się digitalizacją materiałów papierowych (co jest zadaniem poszczególnych archiwów tradycyjnych), a jedynie przechowywaniem dokumentacji powstającej wyłącznie w postaci cyfrowej, której jest coraz więcej. Komputery w nowym Archiwum będą przechowywać podobną liczbę materiałów elektronicznych, jak do tej pory tych papierowych, czyli około pięciu procent wszystkich danych tego typu. Będą one zapisywane na kilku rodzajach nośników (dyskach tradycyjnych i optycznych). Wszystkie urzędy i instytucje, mające obowiązek przekazywania dokumentów elektronicznych, będą zaś musiały stosować jeden wspólny format danych.
Do 2013 r., w pobliżu obecnego budynku czeskiego Archiwum Narodowego, kosztem 466 milionów koron, ma powstać odpowiednio przygotowany kompleks podziemny pomieszczeń. Większość pieniędzy na ich budowę pozyskano z europejskich funduszy strukturalnych. Budowane magazyny zostaną wyposażone w urządzenia zdolne przechować 300 terabajtów danych elektronicznych. Z uwagi na bezpieczeństwa zgromadzonych tu danych, równolegle przygotowywane jest bliźniacze archiwum cyfrowe, usytuowane w odległości 100 km od Pragi, w byłym schronie atomowym. Oba obiekty będą ze sobą połączone kablem światłowodowym. Planuje się, iż ze zgromadzonych tu danych naukowcy będą mogli korzystać za pomocą swoich domowych komputerów.
oprac. Ivo Łaborewicz
AP O/Jelenia Góra

Na podstawie: 300 terabytů v Národním ditigálním archivu
oprac. Ivo Łaborewicz
AP Jelenia Góra

CZECHY: Digitalizacja akt metrykalnych zmierza ku końcowi

Dnia 2 listopada 2010 r., w sali kinowej Archiwum Narodowego w Pradze (Narodni archiv Praha), z inicjatywy Czeskiego Stowarzyszenia Informacyjnego (Česka informační společnost o.s.) odbyło się seminarium poświęcone digitalizacji akt metrykalnych w Republice Czeskiej. Wzięło w nim udział blisko 80 osób, reprezentujących wszystkie czeskie archiwa państwowe, Archiwum Miejskie w Pradze, przedstawiciele Czeskiego Stowarzyszenia Genealogów i Heraldyków oraz firmy informatycznej BACH, urzędnicy stanu cywilnego, a także reprezentanci archiwów austriackich i polskich.

Pierwszą część seminarium wypełniły sprawozdania archiwów państwowych ze stanu zaawansowania prac digitalizacyjnych, a także metod i sposobów ich prowadzenia. Czesi przystąpili do digitalizacji akt metrykalnych głównie z tego powodu, że korzystający z nich przede wszystkim genealodzy stanowili aż 60% badaczy i liczba ta stale rosła. Tymczasem stan zachowania ksiąg metrykalnych ulegał szybkiemu pogorszeniu w skutek intensywnego ich wykorzystania. Trzeba więc było podjąć pilne praca nad ich zabezpieczeniem.

Czytaj dalej „CZECHY: Digitalizacja akt metrykalnych zmierza ku końcowi”