Nowości z Czech i Słowacji – Strona 13

SŁOWACJA: Dzień otwartych dni w Bratysławie – z tematem winobrania

Archiwum Państwowe w Bratysławie (Štátny archiv v Bratislave) w dniach 18-19 września 2015 r. urządził swoje dni otwarte, które poświęcono, tematyce z pewnością interesującej wiele osób, a mianowicie winobraniu i winiarstwu.
Jedna z dzielnic Bratysławy, a mianowicie Rača (21 tys. mieszkańców) stanowi ważne centrum produkcji wina na Słowacji. Od wielu lat, w połowie września, odbywa się tu doroczny festiwal pod nazwą „Winobranie”, podczas którego kultywowane są regionalne tradycje winiarskie, tak bardzo charakterystycznego dla tego regionu. Nic więc dziwnego, że w związku z tymże festiwalem, słowackie stołeczne archiwum państwowe właśnie winobraniu poświęciło swoje tegoroczne dni otwarte, podczas których zaprasza szerokie rzesze społeczeństwa do odwiedzenia swojej siedziby i zapoznanie się z pracą archiwalną. Dla gości przygotowano wystawę prezentującą najciekawsze i często unikatowe materiały archiwalne, odnoszące się do dziejów uprawy winogron, a także produkcji i konsumpcji wina, zwłaszcza w regionie Račy.
Na zaproszeniu znalazło się hasło/sentencja: „Nie lubić wina to jest pech, ale nie pić go, to już nieszczęście”.
Prezentacja wystawy, a także inne atrakcje, jak zwiedzanie archiwum, miały miejsce w dniach 18-19 września 2015 r. w godzinach od 9 do 17, w siedzibie Archiwum Państwowego w Bratysławie, przy ul. Križkovej 7.

Więcej:

Rača Web

Spoločnosť slovenských archivárov

oprac. Ivo Łaborewicz
AP Oddział Jelenia Góra

CZECHY: Wystawa o dziejach Pilzna

W roku bieżącym czeskie Pilzno, znane w Polsce głównie z doskonałego browaru, ogłoszone zostało Europejską Stolicą Kultury. W związku z tym odbywa się w nim wiele imprez. Jedną z nich jest bardzo interesująca wystaw przygotowana przez tamtejsze państwowe Archiwum Miasta Pilzna, we współpracy z Muzeum Zachodnich Czech w Pilźnie, pod tytułem „Pilzno – pierwsze pięć wieków” (Plzeň – Prvních pět století).
Autorzy wystawy wyszli z założenia, że kultura każdego społeczeństwa jest przede wszystkim odzwierciedleniem jego historii. Dlatego też postanowili możliwie jak najszerzej uprzystępnić historię swojego grodu, poprzez ukazanie najważniejsze etapów z jego dziejów. Wystawę oparto o wydanej w roku ubiegłym pierwszej części monografii naukowej Pilzna pt. „Dějiny města Plzně. Do roku 1788”, dlatego też opowiada ona jedynie o pierwszych pięciu stuleciach tego miasta.

Czytaj dalej „CZECHY: Wystawa o dziejach Pilzna”

CZECHY: Seminarium o dokumentacji filmowej

Czeska Filmoteka Narodowa oraz Towarzystwo Informacji Naukowej przy Archiwum Narodowym w Pradze, przygotowują na jesień kolejne (już 9) seminarium naukowe o problemach współczesnej dokumentacji archiwalnej, zwłaszcza audiowizualnej. Tym razem temat spotkania będzie brzmiał: „Źródła do historii kina – specyfika dokumentów pisanych i dokumentacji współczesnej”.
Zgodnie z tematem zebrani na seminarium będą obradować na temat źródeł do historii kina, zwłaszcza o specyfice związanych z tym zagadnieniem zarówno pisemnych materiałów archiwalnych, jak i dokumentacji współczesnej. Chodzi przede wszystkim o takie źródła, jak: plany finansowe, fundacje filmowe, plakaty i fotosy itd., które znajdują się w wielu instytucjach kulturalno-naukowych, powołanych do przechowywania dziedzictwa kulturowego. Referenci z Czech i Słowacji omawiać będą tematy związane z problematyką digitalizacji, metodologią katalogowania źródeł, udostępniania archiwaliów, przechowywania i porządkowania zbiorów dokumentacji współczesnej, restaurowania plakatów i związanych z tymi zagadnieniami aspektów prawnych.

Czytaj dalej „CZECHY: Seminarium o dokumentacji filmowej”

CZECHY: Zapomniana masakra Niemców w Czeskim Raju – odkrycie archiwisty z Semily

Końcówka II wojny światowej oraz pierwsze tygodnie po jej zakończeniu, to w Czechach okres, w którym wiele uzbrojonych grup brało na Niemcach odwet, często krwawy, za ponad 6 lat upokorzeń z okresu Protektoratu. Wielu samosądów dokonali również żołnierze Armii Czerwonej. Niewiele z ówczesnych wydarzeń zostało utrwalonych w dokumentach, a świadkowie w większości już nie żyją. Dlatego każde źródło dotyczące tych wydarzeń, na jakie udaje się natrafić historykom, wzbudza ogromne zainteresowanie. Tym razem odkrywcą takiego dokumentu jest archiwista Powiatowego Archiwum Państwowego z karkonoskiego Semily Pavel Jakubec.
W trakcie swoich badań dotarł on do zapisków zawartych w parafialnej kronice z Grubej Skały (Hrubá Skála) w Czeskim Raju, gdzie na stornie 300 odnotowano: „Na Grubej Skale spoczywa 42 Niemców zatrzymanych w Borku i zastrzelonych tam nad przez partyzantów, działających pod znacznym wpływem alkoholu”. Znane jest dokładniejsze miejsce tego masowego grobu, ale badacze nie podają go do publicznej wiadomości z obawy przed jego zbezczeszczeniem i kradzieżą. Być może, że po miejscu tym spacerują dziś turyści zwiedzający zamek?

Czytaj dalej „CZECHY: Zapomniana masakra Niemców w Czeskim Raju – odkrycie archiwisty z Semily”

CZECHY: Wystawa zdjęć lotniczych obszarów wydobycia uranu

W Archiwum Narodowym w Pradze, pod patronatem Ministra Spraw Wewnętrznych Republiki Czeskiej, otwarto bardzo interesującą wystawę zatytułowaną „Nad krajem łez i promieniowania – odtajnione zdjęcia lotnicze z obszarów przymusowego wydobycia rudy uranu” (Nad krajinou slz a radiace – odtajněné letecké snímky z oblastí nedobrovolné těžby uranové rudy).
Wystawa zbudowana została w oparciu o niepublikowanych dotąd zdjęcia lotnicze, przedstawiające stopniowe zmiany w krajobrazie terenu naznaczonego wydobyciem rudy uranowej oraz zakładami i zamkniętymi obozami pracy z lat 1946-1986. Po zrzuceniu bomb atomowych przez Amerykanów na Hiroszimę i Nagasaki w sierpniu 1945 roku rozpoczął się wyścig zbrojeń, w którym wydobycie uranu odgrywało ogromną rolę. Związek Sowiecki nie posiadał broni atomowej i dążył wszelkimi sposobami i siłami do jej wyprodukowania. Dzięki wykradzeniu amerykańskiej dokumentacji oraz wziętym do niewoli naukowcom niemieckim, udało mu się to dość szybko. Pierwsza sowiecka bomba atomowa eksplodowała 29 sierpnia 1949 na poligonie w Semipałatyńsku. Do jej wyprodukowania w znaczniej mierze przyczyniła się ruda uranu pochodząca z Czechosłowacji.
Po zakończeniu II wojny światowej w regionie Jáchymowa znajdowały się jedyne w pełni funkcjonujące kopalnie uranu na terenie sowieckiej strefy wpływów. Rosjanie przejęli nad nimi kontrolę, a obok pracowników cywilnych zaczęli zatrudniać tu niemieckich jeńców wojennych (1946-1950), a potem także więźniów obozów pracy przymusowej (1949-1951), następnie zaś również zwykłych więźniów (1949-1986). Ci przymusowi pracownicy byli rozmieszczeni przede wszystkim w trzech rejonach: wokół Jáchymova, na Hornoslavkovsku oraz w okolicy miejscowości Přibram.

Czytaj dalej „CZECHY: Wystawa zdjęć lotniczych obszarów wydobycia uranu”

CZECHY: Konferencja „Rok 1915 – nowi nieprzyjaciele, nowe wyzwania”

W roku bieżącym Wojskowy Instytut Historyczny (Vojenský historický ústav) w Pradze, przy współpracy z Parlamentem Republiki Czeskiej, w ramach cyklu spotkań pt. „Lata przykute do pola 1914-1918” (Léta do pole okovaná 1914-1918) zorganizuje kolejną konferencję naukową poświęconą setnej rocznicy I wojny światowej. Ta druga międzynarodowej konferencji, odbędzie się pod hasłem „Rok 1915 – nowi wrogowie, nowe wyzwania” (1915 – noví nepřátelé, nové výzvy) w dniach od 22 do 24 września 2015 r.
W zaproszeniu do udziału w konferencji jej organizatorzy napisali m.in.: „Zmagania 1914 roku pod wieloma względami wykazały, jak inna będzie to wojna od dotychczasowych. Walczącym armiom i państwom towarzyszyła niespotykana dotąd rywalizacja na zapleczu frontów, ukierunkowana na wynalezienie coraz bardziej wyrafinowanych środków technicznych i taktycznych, mających przyczynić się do pokonania wroga. Działania wojenne przeniosły się z frontów na ich tyły, gdzie niszczące ramiona wojny ogarniały stopniowo całe społeczeństwa.
Nie pojawili się nowi nieprzyjaciele na polach walki, za to sama wojna stwarzała coraz więcej zjawisk wrogich życiu człowieka w jego codziennej egzystencji. I one to niosły ze sobą, zarówno dla państw uczestniczących w konflikcie, jak przede wszystkim dla ich obywateli, wyzwania dotąd nieznane i to we wszystkich płaszczyznach istnienia”.

Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja „Rok 1915 – nowi nieprzyjaciele, nowe wyzwania””

CZECHY: 16 Krajowa Konferencja Archiwalna w Poděbradach

W historycznej miejscowości Poděbrady, od stu lat będącej też uzdrowiskiem, w dniach od 7 do 9 kwietnia 2015 r. odbyła się 16 Konferencja Czeskich Archiwistów. Organizowane co dwa lata, przez Czeskie Towarzystwo Archiwalne (Česká archivní společnost, o. s.) oraz przez Oddział Czeskiego Towarzystwa Informacyjnego przy Archiwum Narodowym (Pobočka České informační společnosti, o.s. při Národním archivu), jak również przez Departament Zarządu Archiwów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (Ministerstvo vnitra, Odbor archivní správy a spisové služby). W Konferencji wzięli udział przedstawiciele sąsiednich organizacji archiwalnych z Austrii, Niemiec, Polski, Słowacji i Węgier. Obrady czeskich archiwistów toczyły się tym razem pod hasłem: „Archiwa, człowiek i krajobraz. Przemiany krajobrazu i środowiska naturalnego w dokumentach archiwalnych” (Archivy, člověk a krajina. Proměny krajiny a životního prostředí v archivních dokumentech). Jednak zakres tematyczny prezentowanych referatów był dużo większy.

fot. Ivo Łaborewicz

Czytaj dalej „CZECHY: 16 Krajowa Konferencja Archiwalna w Poděbradach”

CZECHY: Konferencja o przestępczości dawniej i dziś

W nawiązaniu do bardzo udanej ubiegłorocznej konferencji historycznej nt. „Przestępstwa seksualne wczoraj i dziś” Wydziału Prawa Uniwersytetu Masaryka w Brnie także i w tym roku organizuje podobną konferencją, tym razem pod hasłem: „Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu wczoraj i dziś” (Trestné činy proti životu a zdraví včera a dnes), która odbędzie się w środę, 27 maja 2015 r.
Jak zauważają organizatorzy przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu należą bez wątpienia do najpoważniejszych występków ludzkich, ponieważ dotyczą najbardziej podstawowych wartości życia. Zagrożone one były najwyższymi karami od niepamiętnych czasów, ale wysokość tych kar nadprzestrzeni dziejów ulegała ciągłym zmianom. O tym m.in. mają dyskutować historycy prawna, specjaliści w dziedzinie prawa karnego z Czech i Słowacji, a także eksperci w sprawach karnych z praktyką prawniczą (naukowcy, eksperci medycyny sądowej i lekarze). Organizatorzy pragnął, aby wystąpienia koncentrowały się na różnych zjawiskach związanych z ustawodawstwem odnoszącym się do przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu człowieka od początku do chwili obecnej.

Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja o przestępczości dawniej i dziś”

CZECHY: Seminarium o sztuce sepulkralnej i cmentarzach

Zainteresowanie cmentarzami i dziejami oraz kulturą grzebania zmarłych od wieków stanowi jeden z najpopularniejszych tematów wielu badań historycznych na świecie, a także w Polsce. Dlatego zapewnie wiele osób może zainteresować zaproszeni na seminarium naukowe (dnia 26.03.2015 r.) o tej tematyce, jakie na swoich stronach internetowych zamieścili czescy archiwiści.
Seminarium zorganizowane zostanie pod hasłem: „Odciski kamiennej historii” (Otisky kamienné historie), a zakres omawianej tematyki koncentrować się będzie na takich zagadnieniach, jak: zabytkowe cmentarze, groby, kształtowanie elementów krajobrazu w miejscach pochówków, elementy sakralne, będące często ostatnim wspomnieniem losów konkretnych osób lub grup ludzkich; ponadto ochrona zabytków sepulkralnych, krzyży, kapliczek, dróg krzyżowych, zabytkowych cmentarzy, kościołów i synagog.
W programie seminarium znajda się m.in. następujące wystąpienia:

Czytaj dalej „CZECHY: Seminarium o sztuce sepulkralnej i cmentarzach”

CZECHY: Archiwiści jednymi z pierwszych urzędników służby cywilnej

W związku z wejściem w życie w Czechach nowej ustawy o służbie publicznej, wielu urzędników państwowych w ostatnich tygodniach składało specjalne ślubowanie na ręce ministra spraw wewnętrznych Milana Chovanca. W środę 18 lutego 2015 r., jako jedni z pierwszych, ślubowanie takie złożyli dyrektorzy okręgowych archiwów państwowych.
„Pozwólcie, abym Wam życzył mocnych nerwów i dobrego zdrowia” usłyszeli dyrektorzy, podczas składania przyrzeczenia. Minister apelował do nich dalej, aby postępowali zgodnie z przepisami prawa, byli bezstronni, rzetelni i profesjonalni, aby nie nadużywali swojej pozycji.
Treść złożonej przysięgi brzmi: „Przysięgam na swój honor i sumienie, że podczas wykonywania obowiązków publicznych będę stosować się do przepisów państwowych i służbowych, a zgodnie z nimi także do poleceń swoich przełożonych. Swoje obowiązki będę wypełniać rzetelnie, bezstronnie, sumiennie, profesjonalnie iw interesie Republiki Czeskiej. Nie będę nadużywać status urzędnika służby cywilnej i będę zachowywać się oraz działać tak, aby nie podważyć zaufania do urzędów państwowych”.

Czytaj dalej „CZECHY: Archiwiści jednymi z pierwszych urzędników służby cywilnej”