Kategoria: Nowości z Czech i Słowacji

CZECHY: Prezentacja książki o Polyxeni z Lobkovic

Dnia 29 marca o godz. 16, nie byle gdzie, bo w pałacu Lobkowiczów (jedynym prywatnym obiekcie na Hradczanach w Pradze, ul. Juřská 3), odbędzie się promocja najnowszej książki autorstwa Marii Ryantovej o Polyxenie z Lobkovic, postaci mało znanej w Polsce, która jednak odcisnęła swe piętno na dziejach Czech. Spotkanie z autorką połączone będzie oczywiście z promocyjną sprzedażą samej książki, jak również ze zwiedzaniem bogatych zbiorów Lobkowiczów.
Doc. PhDr. Marie Ryantová, CSc. znana jest polskim archiwistom jako długoletnia przewodnicząca (2008-2014) Stowarzyszenia Czeskich Archiwistów, w którego Zarządzie zasiada od 1996 r., pełniąc też tam w latach 2002-2008 odpowiedzialną funkcję skarbnika. Pracowała wiele lat w archiwum Muzeum Narodowego w Pradze, a od 2006 r. jest kierownikiem Instytutu Archiwistyki i Nauk Pomocniczych Historii na Wydziale Filozoficznym Południowoczeskiego Uniwersytetu w Czeskich Budziejowicach. Od kilkunastu lat zajmuje się badaniem życia bohaterki swojej najnowszej książki, noszącej znamienny tytuł „Polyxena z Lobkovic. Obdivovaná i nenáviděná první dáma království” (Polyxeba z Lobkowic. Podziwiana i znienawidzona pierwsza dama królestwa).


Pozvanka / Zaproszenie

Czytaj dalej „CZECHY: Prezentacja książki o Polyxeni z Lobkovic”

SŁOWACJA: Spuścizny w archiwach – temat Dni Archiwalnych w 2017 roku

Stowarzyszenie Słowackich Archiwistów we współpracy z Archiwum Literatury przy Słowackiej Bibliotece Narodowej, jak również Archiwum Słowackiej Macierzy (Maticy) oraz Archiwum Państwowym w Żlinie przygotowują 21 Dni Archiwalne w Republice Słowackiej, jakie odbędą się w dniach 23-25 maja 2017 r. w miejscowości Martin, położonej w środkowej Słowacji, w powiecie Żlin. Głównym punktem Dni będzie międzynarodowa konferencja naukowa, poświęcona spuściznom osób prywatnych od ich pozyskania dla zasobu państwowego po digitalizację, ze szczególnym uwzględnieniem spuścizn archiwistów z tytułem: „Co nam zostało po naszych przodkach, a co zostanie po nas?”
Tematyka ta nie jest przypadkowa, gdyż w ostatnim czasie archiwiści słowaccy podjęli na nowo, prowadzone w latach 2008-2011, prace nad opracowaniem i wydaniem drukiem słownika biograficznego archiwistów słowackich, który ma być wzorowany na podobnym wydawnictwie czeskim. Przed ich zakończeniem pragną przedyskutować tę problematykę na możliwie jak najszerszym forum. Chcąc jednak przedstawić ja na konferencji międzynarodowej postanowili poszerzyć temat o problematykę spuścizn prywatnych.
Organizatorzy pragną, aby podczas konferencji poruszone zostały następujące zagadnienia:
• terminologia – spuścizny, działalność kolekcjonerska ich twórców – część zespołu czy osobna kolekcja?
• metodologia porządkowania spuścizn
• działania na rzecz pozyskania zbiorów (w jaki sposób dokumenty z działalności prywatnej dostają się do archiwów?)
• digitalizacja zbiorów prywatnych
• przyszłość zbiorów prywatnych oraz ich wartość informacyjna
• bezpieczeństwo danych osobowych podczas wykorzystywania zbiorów prywatnych
• potencjał informacji, a możliwości wykorzystania zbiorów prywatnych dla badań historycznych
• spuścizny głównych archiwistów słowackich a kwestia „Słownika biograficznego archiwistów słowackich”
• życie i dzieło archiwistów w kontekście historii konkretnych archiwów

Czytaj dalej „SŁOWACJA: Spuścizny w archiwach – temat Dni Archiwalnych w 2017 roku”

CZECHY: Konferencja o pisarzu i historyku Zygmuncie Winterze

Powiatowe Archiwum Państwowe w Rakovníku, będące częścią Okręgowego Archiwum Państwowego w Pradze, przygotowało konferencję pt. „Zikmund Winter a Rakovník” (Zygmunt Winter a Rakovnik”, która odbyła się w holu Herolda (Heroldově síni) w Galerii Rabasov dnia 15 listopada 2016 r.
Zikmund (Zygmunt) Winter (1846-1912) był czeskim pisarzem, autorem powieści historycznych ale i historykiem, gdyż ukończył ten kierunek na Uniwersytecie Karola w Pradze. Jako profesor szkół średnich pracował przez rok w Pardubicach i całe dziesięć lat w Rakovníku, a potem potom w Pradze. Podczas pobytu w Rakovníku, umożliwiono mu badanie miejscowych archiwaliów. Dało mu to podstawę do wielu publikacji naukowych o życiu kulturalnym czeskich miast w okresie od XIV do XVII w., jak również temat do wielu dzieł literackich.

Czytaj dalej „CZECHY: Konferencja o pisarzu i historyku Zygmuncie Winterze”

CZECHY: Warsztaty o konserwacji fotografii

Dnia 3 listopada 2016 r. w Pradze odbyły się już po raz trzeci warsztaty archiwistów, muzealników i konserwatorów fotografii, zorganizowane przez Katedrę Fotografii Wydziału Filmu i Telewizji Akademii Sztuk Scenicznych w Pradze, Instytut im. Masaryka i Akademię Nauk Republiki Czeskiej, w ramach projektu: „Ocena i interpretacja zbiorów fotograficznych”, realizowanego przez Archiwum tej ostatniej z wymienionych instytucji. Spotkanie miało miejsce w pracowni naukowej tegoż Archiwum przy ulicy Gabčíkovej 2362/10, Praha 8.
Warsztaty przeznaczone były dla każdego, kto jest profesjonalnie zaangażowany w gromadzenie oraz opracowanie i zachowanie stanu fizycznego archiwalnych fotografii, interpretacji ich treści oraz klasyfikacji typów uszkodzeń występujących na zdjęciach. W ich ramach, po ogólnych prezentacjach, uczestnicy zostali podzieleni na grupy robocze, w ramach których mogli zapoznać się z przykładami typowych uszkodzeń i degradacji różnych materiałów fotograficznych.
Czytaj dalej „CZECHY: Warsztaty o konserwacji fotografii”

SŁOWACJA: Wystawa „Od Vyšehradu po Vyšehrad”

W słowackim Popradzie w dniach od 14 października 2016 r. prezentowana była wystawa pt. „Od Vyšehradu po Vyšehrad” („Od Wyszehradu do Wyszehradu”), na którą zapraszały Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Słowacji, Archiwum Państwowe w Prešovie, Miasto Poprad oraz gospodarz, czyli Archiwum Państwowe w Popradzie, udzielające miejsca w sali konferencyjnej w swojej siedzibie. Wystawę otworzono z okazji słowackiego przewodnictwa w Unii Europejskiej.
Wystawa jest rezultatem międzynarodowego projektu, zainicjowanego przez Polskie Towarzystwo Archiwalne przy Polskiej Akademii Nauk, w ramach którego zebrano w Polsce, Czechach, na Słowacji i na Węgrzech unikatowe dokumenty archiwalne. Ukazano je na 20 planszach, przywiezionych do Popradu prosto z polskiego Sejmu, gdzie były prezentowane po raz pierwszy. Jak oświadczyli słowaccy organizatorzy, wystawą tą polscy archiwiści chcieli pokazać swoim posłom, iż gromadzone przez nich dokumenty są bardzo ważne, i że archiwa strzegą je dla kolejnych generacji. Słowacja zaprezentowała dokumenty z siedmiu swoich archiwów.

Czytaj dalej „SŁOWACJA: Wystawa „Od Vyšehradu po Vyšehrad””

Czechy – Mlada Boleslav. Wystawa o wydobywaniu uranu w Czechosłowacji

Powiatowe Archiwum Państwowe w Mladej Boleslav prezentuje w swojej siedzibie wystawę pt. „Nad krainą łez i promieniowania” (Nad krajinou slz a radiace), która jest dostępna w dniach od 2 października do 16 grudnia 2016 r. w tutejszej sali wystawowej.
Wystawa została przygotowana przed rokiem przez Policję Czeskiej Republiki – Urząd Dokumentacji i Badania Zbrodni Komunistycznych, która nadała jej wiele wyjaśniający podtytuł: „odtajnione zdjęcia lotnicze obszarów przymusowego wydobycia uranu”. Stosownie do tego przedstawia, jak przekształcany był krajobrazu na obszarach wydobycia rudy uranowej, do czego zatrudniano więźniów, umieszczanych w obozach pracy, lokowanych w pobliżu kopalń w latach 1946-1986.


Źródło: Česká archivní společnost (ČAS)

Czechosłowackie zasoby rudy uranu stały się niezwykle łakomym kąskiem dla Związku Radzieckiego, który po zrzuceniu przez USA bomb atomowych na Hiroszimę i Nagasaki w sierpniu 1945 r., podjął zakrojone na szeroką skalę działania nad skonstruowaniem własnej bomby. Jej próbna eksplozja nastąpiła 29.8.1949 r. na poligonie w Semipałatyńska. Do konstrukcji następnych potrzebne były wielkie ilości rudy uranu, której złoża znajdowały się w Czechosłowacji, w okolicach Jáchymowa. Cały ten obszar znalazł się w strefie wpływów ZSRR. Rosjanie zatrudniali w tutejszych kopalniach uranowych, oprócz pracowników cywilnych, robotników przymusowych w postaci niemieckich jeńców wojennych (w latach 1946-1950), więźniów obozów pracy przymusowej (w latach 1949-1951), a następnie i innych skazanych w procesach karnych (w latach 1949-1986). Obozy pracy, w których przebywali ci więźniowie, zlokalizowane były w trzech obszarach: Jáchymov, Hornoslavkovsko i Přibram.

Czytaj dalej „Czechy – Mlada Boleslav. Wystawa o wydobywaniu uranu w Czechosłowacji”

CZECHY. Publikacja wspomnień z I wojny światowej

Archiwa czeskie od 1914 r. realizują bardzo wiele przedsięwzięć związanych z 100 rocznicą I wojny światowej. Obok wystaw, odczytów, specjalnych ścieżek edukacyjnych i innych działań, ważne miejsce odgrywają publikacje źródłowe. W ostatnim czasie materiał taki został wydany przez Archiwum Narodowe w Pradze, które pokusiło się o opracowanie i opublikowanie wspomnień  Jaroslava Jandy, pt. Moje vzpomínky na světovou válku 1914–1918 (Moje wspomnienia z wojny światowej 1914-1918).
Jaroslav Janda Janda (01.01.1884 – 24.09.1969), pochodzący z Vysokiego Ujezdu (Vysoky Újezd) koło Pragi, był żołnierzem armii austriacko-węgierskiej, powołanym do wojska w 1914 r. w służbach medycznych. Walczył na froncie w Serbii, gdzie dostał się do niewoli, w której przeżył straszliwą „drogę głodową” z Serbii do portu Walora w dzisiejszej Albanii, następnie –wraz z resztą jeńców, został przetransportowany statkiem na wyspę Asinara na północny-wschód od Sardynii, gdzie znajdował się ciężki obóz koncentracyjny dla austriackich jeńców wojennych. Przeszło 5 tysięcy z nich zmarło tu na skutek tragicznych warunków bytowania. Na szczęście dla Jandy został on przewieziony do Francji, gdzie przeszedł przez kilka obozów jenieckich. Po wstąpieniu w 1917 r. do Korpusu Czeskich Ochotników-Legionistów uczestniczył w szkoleniu, a następnie brał udział w walkach pod Vouziers i Terronu, jako żołnierz 2. batalionu 22. pułku strzelców pieszych. Jaroslav Janda spisał większość swych oryginalnych i autentycznych wspomnień w 1934 r. Wrócił do nich w 1962 r., gdy je przeczytał i ponownie zredagował. Pamiętniki te zawierają opis doświadczeń, wrażeń i wniosków z I wojny światowej oraz z przeżyć ich autora w różnych krajach Europy, stanowiąc bardzo interesujące źródło do poznania tego okresu.

Czytaj dalej „CZECHY. Publikacja wspomnień z I wojny światowej”

Czechy: Wystawa „Wino i książka” w pobenedyktyńskim klasztorze w Rajhradzie

Piękne barokowe zabudowania benedyktyńskiego klasztoru w Rajhradzie (Rajhrad), mieszczącego się nieopodal Brna, odremontowane po wieloletniej dewastacji i udostępnione w 2005 r., są od wielu lat siedzibą kilku instytucji kulturalnych, wśród których wyróżnić należy Powiatowe Archiwum Państwowe oraz Muzeum Literatury Morawskiej, obie od lat ściśle ze sobą współpracujące. Niedawno w siedzibie tej ostatnie otwarta została bardzo oryginalna i interesująca wystawa, pod długi, ale jakże wymownym tytułem: „Wino i książki. Nauka, prawo, literatura, sztuka a winorośl ze wszystkich zapisanych stron” (Víno a knihy. Věda, právo, krásná literatura, umění a réva vinná ze všech psaných stran), która ze wszech miar godna jest obejrzenia.
Wystawa obrazuje wszelkie połączenia literatury, a konkretnie różnorodnych ksiąg z winoroślą, „najbardziej kulturalną ze wszystkich roślin”, której gatunki i odmiany ludzie pielęgnują znacznie dłużej niż własne pismo. Jak napisali autorzy ekspozycji w swoich materiałach promocyjnych, „książki mają wiele wspólnego z winem”: prasa – w tym prasa drukarska – bierze początek z winnicy; winogrona dojrzewają w rzędach, podobnie jak ludzkie idee kształtują się za pośrednictwem ksiąg i w księgach, ustawianych w równych szeregach na półkach; od średniowiecza aż po początek epoki nowożytnej, zwłaszcza między klasztorami i uniwersytetami, książki przewożono w beczkach … Zanim człowiek otworzy książkę, aby rozpocząć za jej pomocą poznawanie tego, co dotychczas pozostawało dla niego nieznane, konieczne jest, aby jej twórcy do swojego dzieła włożyli cały swój umysł, a do talentu dodali jeszcze wielką cząstkę uczciwej pracy – jak przy produkcji wina.

Czytaj dalej „Czechy: Wystawa „Wino i książka” w pobenedyktyńskim klasztorze w Rajhradzie”

CZECHY: Międzynarodowa konferencja DIGI 2016

W Czechach rozpoczęły się przygotowania do międzynarodowej konferencji „DIGI 2016 – Technologie digitalizacyjne a dziedzictwo kulturowe”, która odbędzie się w Pradze w dniach 24-25 listopada 2016 r., pod honorowym patronatem ministra kultury Republiki Czeskiej Daniela Hermana oraz wicepremiera minister nauki, badań i innowacji Pavla Bělobrádeka. Celem konferencji jest zaprezentowanie fachowcom oraz szerokim rzeszom społeczeństwa współczesnych metod dokumentowania z wykorzystaniem technologii digitalizacyjnych oraz środków technicznych wykorzystywanych dla zachowania dziedzictwa kulturowego w Czechach oraz w innych krajach europejskich.
Globalną tendencją w obszarze dziedzictwa kulturowego, a zwłaszcza w zarządzaniu publicznymi instytucjami gromadzącymi i przechowującymi dobra kultury, jest digitalizacja maksymalnej ilości materiałów, w celu osiągnięcia jak najszybszego, najbardziej niezawodnego i najbezpieczniejszego dostęp do zbiorów za pośrednictwem Internetu, niezbędnego zarówno badaczom, jak i dla ogółu społeczeństwa.
Cyfryzacja umożliwia udostępnianie on-line wszystkich pisemnych, fotograficznych i innych rodzajów dokumentów archiwalnych, stanowiących dziedzictwo kulturowe (negatywy, fotografie, nagrania dźwiękowe i filmowe, dokumentację projektową, grafiki, obrazy, tkaniny, itd.), jak również lepsze zachowanie zawartych w nich informacji dla przyszłych pokoleń.

Czytaj dalej „CZECHY: Międzynarodowa konferencja DIGI 2016”

CZECHY: Wystawa kart pocztowych w Příbramie

Okręgowe Archiwum Państwowe w Příbramie (Státní okresní archiv Příbram) w ostatnich dniach zorganizowało i serdecznie zaprasza, do odwiedzenie interesującej wystawy pt. „Tysiąc pozdrowień z Příbramu – widoki miasta na historycznych pocztówkach, medalach i obrazach” (Tisíc pozdravů z Příbrami – podoby města na historických pohlednicích, medailích a obrazech), która została otwarta przez burmistrza miasta Jindřicha Vařeka dnia 26 maja 2016 r. w salach wystawowych na II piętrze Galerii Františka Drtikola. Uroczysty wernisaż został uświetniony występem zespołu „Cirkus Hulata”.

Czytaj dalej „CZECHY: Wystawa kart pocztowych w Příbramie”