W obliczu rosyjskiej inwazji na Ukrainę, zagrażającej ukraińskiej tożsamości i dziedzictwu kulturowemu, w dnu 22 lutego 2024 r. Departament Stanu ogłosił projekt mający na celu ochronę i digitalizację jej państwowych zbiorów archiwalnych.
Projekt, na którego realizację zostanie przeznaczone 645 000 USD, będzie realizowany we współpracy z Międzynarodowym Sojuszem na Rzecz Ochrony Dziedzictwa na Obszarach Objętych Konfliktem (ALIPH) oraz przy wsparciu Inicjatywy na rzecz Ochrony Ukraińskiego Dziedzictwa Kulturowego (The Ukraine Cultural Heritage Response Initiative) Biura Edukacji i Kultury Departamentu Stanu USA. Będzie polegać na szkoleniu ukraińskich archiwistów oraz digitalizacji dokumentów – szczególnie historycznych zapisów w języku ukraińskim – którym grozi zniszczenie w związku z wojną Rosji z Ukrainą. Inicjatywa Departamentu Stanu USA ma na celu zachowanie ukraińskiego dziedzictwa archiwalnego dla zachowania tożsamości narodowej i lepszego zrozumienia historii Ukrainy.
Kategoria: Nowości Ameryka Północna
KANADA: Naród w cieniu. Wystawa o Narodzie Metysów
Biblioteka i Archiwa Kanady (Bibliothèque et Archives Canada) otworzyły 5 stycznia 2021 r. internetową wystawę zatytułowaną Naród w cieniu (Un peuple dans l’ombre) poświęconą ludności metyskiej. Ludność metyska to ludność autochtoniczna ale mieszana, wywodząca się od potomków białych handlarzy Kompanii Zatoki Hudsona (powstała w 1670 roku jako spółka łowiecka handlująca futrami). Kompania istnieje do dziś i jest jednym z najstarszych przedsiębiorstw na świecie. Społeczność metyska wywodzi się od białych mężczyzn pochodzenia francuskiego, szkockiego i irlandzkiego oraz kobiet z lokalnych indiańskich plemion, a także francuskich potomków Quebecku i ich indiańskich żon.
Czytaj dalej „KANADA: Naród w cieniu. Wystawa o Narodzie Metysów”
KANADA: Co-Lab niezwykłe narzędzie współpracy z użytkownikami archiwum
„Oznacz, transkrybuj, upowszechniaj!” (Étiquetez, transcrivez, partagez!) to hasło towarzyszące niezwykle interesującej inicjatywie Biblioteki i Archiwów Kanady. Pod nawą Co-lab kryje się stary pomysł polegający na włączeniu do zawodowej pracy archiwistów wolontariuszy. Kanadyjskie rozwiązanie, na razie w wersji beta, to korzystanie z nowoczesnej technologii informatycznej dające użytkownikowi poczucie uczestniczenia w istotnym procesie naukowym. Uczestnik może wziąć udział w opracowaniu archiwaliów w jednym lub kilku procesach nazwanych wyzwaniami. Są to następujące działania: transkrypcja, przekład, tagowanie (oznaczanie), opis. Całość usystematyzowana jest w wytycznych łączących poszczególne element.
Czytaj dalej „KANADA: Co-Lab niezwykłe narzędzie współpracy z użytkownikami archiwum”
KANADA: Wytyczne dotyczące nabywania archiwaliów prywatnych do archiwów publicznych
W lipcu 2016 r., na Konferencji Archiwistów Państwowych, Prowincjonalnych i Terytorialnych Kanady (Conférence des archivistes national, provinciaux et territoriaux (CANPT)/ National, Provincial and Territorial Archivists Conference (NPTAC), członkowie konferencji, podpisali dokument ujednolicający metody postępowania z dokumentacją prywatnych twórców, przez archiwa różnych poziomów kanadyjskiej sieci archiwalnej.
Tekst dokumentu opublikowano na stronach archiwów Kanady w lutym 2017 r.
Konferencja Archiwistów Państwowych, Prowincjonalnych i Terytorialnych (CNAPT/NPTAC) jest stałym ciałem konsultacyjnym składającym się z szefów archiwistów i bibliotekarzy Kanady (archiwum centralne), archiwistów prowincjonalnych i terytorialnych. Celem spotkań jest pogłębianie reflekcji na wspólne tematy archiwistyczne, wdrażanie małych, wspólnych projektów oraz doskonalenie kanadyjskiego systemu archiwalnego.
Zagadnienie podejścia do prywatnych archiwaliów może być interesujące także dla polskich archiwistów zwłaszcza, że nadal dalecy jesteśmy od wypracowania jednolitej koncepcji postępowania z tą, równie istotną jak państwowa czy samorządowa, dokumentacją.
Dokument składa się z niewielkiego wstępu, w którym zaznaczono, że dla wszystkich członków CNAP, bez względu na poziom administracji archiwalnej przejmowanie dokumentacji prywatnej jest istotne z punktu widzenia ułatwienia jej udostępniania.
Przejmowanie, zabezpieczanie i dostęp do informacji jest fundamentem działania archiwów kanadyjskich, a archiwa prywatne stanowią część wspólnego dziedzictwa.
Czytaj dalej „KANADA: Wytyczne dotyczące nabywania archiwaliów prywatnych do archiwów publicznych”
USA: Stanowisko Stowarzyszenia Archiwistów Amerykańskich wobec zagadnień środowiska naturalnego
Stowarzyszenie Archiwistów Amerykańskich opublikowało list otwarty podejmujący temat relacji pomiędzy archiwami, lub szerzej siecią archiwalną, a środowiskiem naturalnym. Stowarzyszenie zamierza wspierać archiwistów w wykorzystywaniu „zielonych technologii” w praktyce funkcjonowania archiwów oraz w tworzeniu i wspieraniu wytycznych i procedur służących badaniu środowiska naturalnego i katastrof naturalnych. W związku z tym postanowiono chronić źródła informacji związanej z badaniami nad środowiskiem naturalnym. Współpracować z ośrodkami zajmującymi się monitoringiem wpływu zmian klimatycznych na archiwa i wspierać stałą edukację związaną z postępowaniem z zasobami archiwalnymi na wypadek klęsk naturalnych dalej zaś wspierać edukację na obszarach ukazujących możliwości wykorzystania w archiwach energii odnawialnej. Wspierać inicjatywy związane z edukowaniem samych archiwistów w zakresie standardów związanych z ochroną środowiska, a w szczególności wymogów związanych z budownictwem archiwalnym. Czysto archiwalnym celem jest dokumentowanie monitorowania zmian klimatycznych. Założone cele mają być realizowane także poprzez zaangażowanie stowarzyszenia w działania nad łagodzeniem skutków katastrof naturalnych i spowodowanych przez człowieka w zasobach archiwalnych oraz propagowanie założonych celów poprzez organizację konferencji i spotkań.
KANADA: Strategia działań archiwów kanadyjskich 2016 – 2026
W związku z przypadającą na przyszły rok 150 rocznicą powołania Konfederacji Kanadyjskiej, Kanadyjska Rada Archiwalna opublikowała dokument mający wyznaczać podstawowe cele strategiczne na lata 2016 – 2026. We wstępie zwrócono uwagę na Powszechną Deklarację Archiwów i fakt, iż jej źródłem była deklaracja archiwów Quebeku, wskazująca związek pomiędzy otwartością archiwów, ich dostępnością i przejrzystością a demokracją i prawami obywatelskimi. Zwrócono też uwagę na zmiany, jakie w archiwistyce zaszły w związku z rozpowszechnianiem się dokumentów elektronicznych. O ich wpływie na szybkości w docieraniu do informacji i konsekwencje tego faktu w relacjach archiwów z użytkownikami.
Strategia, jak zastrzegają autorzy, nie została pomyślana jako narządzie dla przekonania szerokiej publiczności do walorów archiwów, lecz jako propozycja planu działania dla archiwistów. Powinna ułatwić wspólne działania wobec wyzwań, jakie niesie ze sobą era cyfrowa.
Dziesięcioletnia program oparta został na czterech priorytetach:
– dokumenty – tworzące archiwa Kanady dla Kanadyjczyków i reszty świata,
– osoby – wszyscy ci, którzy są zainteresowani archiwami,
– potencjał – zapewnienie trwałości archiwów,
– widzialność – stworzenie lepszej wiedzy o archiwach.
Po upływie dziesięciu lat zostanie przygotowana ocena, oraz strategie na następne lata dla każdego, ze wspomnianych kierunków. Realizacja strategii nie będzie zależała od jednostkowego wysiłku, ale od zaangażowania całej wspólnoty archiwistów kanadyjskich. Zwrócono uwagę na fakt, że archiwistyka kanadyjska składa się z dwóch różnych tradycji archiwalnych: angielskiej i francuskiej, co może być walorem wobec postępującego w świecie trendu polegającego na unifikacji archiwistyk narodowych w związku z wymogami świata cyfrowego. Różne tradycje archiwalne w Kanadzie jest to wartość, która powinna zostać wykorzystana dla postępu na przyszłość.
Czytaj dalej „KANADA: Strategia działań archiwów kanadyjskich 2016 – 2026”
USA: Archiwalne ilustracje w internecie
Nowojorska Biblioteka Publiczna (The New York Public Library) – jedna z największych tego typu instytucji publicznych na świecie, należąca do najważniejszych bibliotek naukowo-badawczych w Stanach Zjednoczonych, posiadająca m.in. ogromne zbiory archiwalne i ikonograficzne, większość tych ostatnich udostępnia w coraz większym zakresie w Internecie. Obecnie można obejrzeć na stronach tej instytucji przeszło 180 tysięcy starych zdjęć i ilustracji.
Wszystkie materiały zostały zdigitalizowane w bardzo wysokiej rozdzielczości. W ten sposób udostępniono do powszechnego i bezpłatnego użytku nie tylko te działa, które nie są już objęte prawem autorskim, ale także wiele innych, znacznie młodszych. Dzięki temu nie tylko mieszkańcy Nowego Jorku, ale i wszyscy chętni i zainteresowani, mogą teraz podziwiać, ale i badać, prawdziwe skarby kultury światowej. Są wśród nich ilustracje botaniczne, starożytne teksty, historyczne mapy (np. XVI-wiecznego Śląska), niezwykle interesujące przewodniki dla podróżnych z połowy XX wieku oraz wiele innych. Biblioteka wykonana również ponad 40.000 zdjęć stereoskopowych. Nowy Jork z lat 30. XX wieku można podziwiać na fotografiach słynnej fotografki Berenice Abbott. Znalazły się tu też listy takich postaci, jak: Aleksander Hamilton, Thomas Jefferson i wiele innych znanych osobistości w USA, w tym Tadeusza Kościuszki.
USA: 70 lat Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce
Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce powstał w roku 1943 jako kontynuacja Instytutu do Badania Najnowszej Historii Polski (potem Instytutu Józefa Piłsudskiego), powstałego w Warszawie w roku 1923. Wśród jego założycieli, oprócz znanych działaczy polonijnych, takich jak Franciszek Januszewski, Maksymilian Węgrzynek i Lucjan Kupferwasser znaleźli się polscy uchodźcy wojenni, którzy w II Rzeczypospolitej zajmowali ważne stanowiska państwowe: Henryk Floyar-Rajchman – były minister przemysłu i handlu, Ignacy Matuszewski – były poseł na Węgrzech i minister skarbu oraz Wacław Jędrzejewicz – były minister oświaty. Głównym celem założycieli Instytutu było prowadzenie stałej, niezależnej instytucji badawczo-naukowej zajmującej się nie tylko gromadzeniem, przechowywaniem i badaniem dokumentów dotyczących Polski, ale także popularyzowaniem prawdziwej, niezafałszowanej wiedzy o Polsce i jej historii najnowszej.
Czytaj dalej „USA: 70 lat Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce”
KANADA /NIEMCY: Witajcie w ciężkich czasach – cięcia w budżecie archiwów kanadyjskich.
Kanada zawsze kojarzyła się nam z dostatkiem i dobrobytem. Kanadyjskie archiwa i archiwistyka postrzegane są zaś, jako jedne z najbardziej innowacyjnych oraz najlepiej zorganizowanych i finansowanych. Wygląda jednak na to, że i do tego pięknego i dobrze rozwiniętego kraju dotarł KRYZYS, który dotyka również środowisko archiwalne. Rząd kanadyjski premiera Stephena Harpera w ramach polityki oszczędnościowej wprowadził drastyczne cięcia budżetowe, które w bolesny sposób dotknęły archiwa i biblioteki kanadyjskie oraz ich użytkowników.
KANADA: Sklepik z archiwalnymi publikacjami on-line
Stowarzyszenie archiwistów Quebecku (L’Association des archivistes du Québec) uruchomiło nową usługę dostępną poprzez stronę internetową stowarzyszenia o nazwie Sklepik ( La Boutique). Usługa bazuje na systemie płatniczym Pay Pal , dzieki czemu publikacje są łatwo dostępne wszędzie tam gdzie dociera internet. Zastosowano dwie taryfy opłat za publikacje. Tańsze dla członków stowarzyszenia i nieco droższe dla pozostałych klientów.
Na uwagę zasługuje przemyślany dobór pierwszych publikacji dostępnych w sklepiku. Sa to poradniki dla archiwistów spoza służby archiwalnej, powiedzielibyśmy, dla archiwistów zakładowych.
Na podstawie L’Association des archivistes du Québec
oprac. Adam Baniecki
AP Lubań