Autor: Baniaque

ROSJA: Pierwszy wszechrosyjski kongres nauczycieli historii i nauk społecznych

W dniach 31 marca – 1 kwietnia 2011 r. w gmachu Rosyjskiej Akademii Nauk w Moskwie odbył się pierwszy kongres rosyjskich nauczycieli historii i nauk społecznych. Przybyło na niego ok. 800 nauczycieli ze szkół, kolegiów i wyższych uczelni oraz przedstawicieli władz oświatowych ze wszystkich regionów Federacji Rosyjskiej. Na kongresie oceniano stan i perspektywy nauczania historii w szkołach, w tym regionalnej w kontekście nauczania historii Rosji, rolę nauczycieli historii w kształtowaniu postawy obywatelskiej młodych ludzi, stan standardów edukacyjnych, opracowanie podręczników szkolnych i wydawnictw elektronicznych na temat historii i nauk społecznych. W sesji plenarnej przemówienie na temat archiwów rosyjskich wygłosił Szef Federalnej Agencji Archiwów A. N. Artizow . Pomocy przy organizacji kongresu udzieliła Komisja przy Prezydencie Federacji Rosyjskiej dla przeciwdziałania próbom fałszowania historii na szkodę Rosji (utworzona dekretem Nr 549 Prezydenta Federacji Rosyjskiej z dnia 15 maja 2009 r.).

Więcej: Первый всероссийский съезд учителей истории и обществознания
Документы

oprac. Edyta Łaborewich
AP Legnica

NIEMCY: Kolonia – dwa lata później.

To już dwa lata minęły od chwili, kiedy w marcowe popołudnie 2009 r. w kilka sekund, z powierzchni ziemi zniknął budynek archiwum miasta Kolonii wraz z 30- kilometrowym zasobem archiwalnym obejmującym dzieje miasta i całego regionu od wczesnego średniowiecza po czasy współczesne. Przyczyną katastrofy były prawdopodobnie błędy popełnione w czasie prac podziemnych przy budowie linii metra. W wyniku tych wydarzeń uległ całkowitemu zniszczeniu budynek archiwum miejskiego, oraz przyległe do niego budynki, dwie osoby straciły życie, a ponad 36 rodzin straciło mieszkania i do dziś część z nich znajduje się pod opieką psychologiczną. Zniszczeniu uległy również dwie szkoły Friedrich-Wilhelm-Gymnasium i Kaiserin-Augusta-Schule. Obecnie teren katastrofy przy Severinstraße jest obszarem, na którym prowadzone są, z jednej strony intensywne prace poszukiwawcze w zapadlisku po archiwum miejskim, z drugiej strony prace budowlane zniszczonych obiektów. Przed miastem zaś stoją poważne problemy związane z przywróceniem tej części miasta miastu, a także z procesami sądowymi i kwestiami odszkodowawczymi dla poszkodowanych.
Do dziś odzyskano 90 % utraconego zasobu, a 5 % pozostaje nadal w miejscu zawalenia budynku. Pozostałą część uznaje się za bezpowrotnie utraconą. Z całości odzyskanych akt 35 % znajdowało się w stanie bardzo ciężkiego uszkodzenia, 50% ciężkiego i średniego, a 15 % posiadało niewielkie uszkodzenia. Po odzyskaniu tej części zasobu, która znalazła się na powierzchni zapadliska, przystąpiono do prac związanych z wydobyciem pozostałych ok. 5 % zasobu, który znalazł się pod wodą. W tym celu zbudowano skomplikowaną technicznie tzw. platformę ratunkową, której koszt budowy wyniósł 13 mln Euro. Obecny etap ratowania pozostałych archiwaliów trwa od 14 grudnia 2010 roku i przyniósł naprawdę imponujące efekty. Odzyskano od tego czasu archiwalia mieszczące się w 116 kontenerach, których wielkość odpowiada 580 mb. Do prac na tym właśnie etapie zaangażowano nurków, możemy więc śmiało mówić o archiwistyce podwodnej.

Czytaj dalej „NIEMCY: Kolonia – dwa lata później.”

CZECHY: XIV Konferencja archiwistów

Czescy archiwiści zbierają się co dwa lata na ogólnokrajowych konferencjach, na których dyskutują o najważniejszych i aktualnych problemach archiwistyki. Najbliższa z tych konferencji, już XIV z kolei, odbędzie się w dniach 26-28 kwietnia 2011 r. w uroczej miejscowości uzdrowiskowej Františkovy Lázně, położonej w zachodniej części Czech, w kraju karlowarskim w pobliżu miasta Cheb. Tym razem jej główny temat brzmi: ,,Archiwa dostępne i otwarte? Współczesne trendy udostępniania archiwaliów”.

Organizatorami konferencji są najważniejsze instytucje archiwalne w Czechach oraz archiwa lokalne: Departament Zarządu Archiwów i Obsługi Dokumentacji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (Odbor archivní správy a spisové služby MV ČR); Stowarzyszenie Czeskich Archiwistów (Česká archivní společnost); Oddział Czeskiego Stowarzyszenia Informacyjnego przy Archiwum Narodowym (Pobočka České informační společnosti, o.s., při Národním archivu); Okręgowe Archiwum Państwowe w Pilźnie (Státní oblastní archiv Plzeň); Powiatowe Archiwum Państwowe w Chebie (Státní okresní archiv Cheb). Ten zestaw organizatorów, oraz grono specjalistów zaproszonych do udziału, gwarantują wysoki poziom konferencji.

Podczas tego największego zgromadzenia czeskich archiwistów zaprezentowanych zostanie przeszło 30 referatów, zgrupowanych w następujących blokach tematycznych: „Współczesne metody i technika w służbie udostępniania archiwaliów”; „Dostęp do archiwów jako priorytet (?) prac archiwalnych”; „Materiały archiwalne dostępne na żądanie (wymagania badaczy jako motywacja)”. Całość otworzą jednak okolicznościowe wystąpienia pod hasłem „Jubileusz miasta Cheb a międzynarodowa współpraca archiwów zachodnio-czeskich”, gdyż w 2011 r. Cheb obchodzi 950-lecie pierwszej wzmianki o sobie.

Miło nam poinformować, iż w obradach czeskich archiwistów wezmą też udział przedstawiciele naszego portalu: Adam Baniecki i Ivo Łaborewicz, reprezentujący Stowarzyszenie Archiwistów Polskich. Program konferencji jest dostępny w Internecie

oprac. Ivo Łaborewicz

AP Jelenia Góra

Archiwista Polski”, nr 4 (60) 2010

Normal 0 21 MicrosoftInternetExplorer4

„Archiwista Polski”, nr 4 (60) 2010

Redakcja informuje, że w 2010 r. “Archiwista Polski” został wpisany na listę czasopism punktowanych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, a za każdy artykuł opublikowany na jego łamach autor otrzytmuje 6 punktów.

VI Powszechny Zjazd Archiwistów Polskich, Wrocław 2012: opublikowano protokół posiedzenia Komitetu Programowo-Naukowego Zjazdu z 18 listopada 2010 r.

Dokumenty Stowarzyszenia Archiwistów Polskich: Model kompetencji zawodowych archwistów i zarządców dokumentacji. Rekomendacja Zarządu Głównego Stowarzyszenia Archiwistów Polskich uchwalona 4 listopada 2010 r.

Studia i materiały

Dariusz Magier w artykule: Archiwistyka wobec wyzwań świata cyfrowego omawia obecne przewartościowania na gruncie archiwistyki spowodowane rewolucją technologiczną, co wiąże się z zachwianiem XIX-wiecznego modelu metodologicznego, opartego na autorytecie i hierarchicznym charakterze systemu naukowego. Autor wskazuje na możliwości interakcji nowych mediów, dzięki czemu archwiści mogą korzystać z wiedzy internautów w celu lepszej identyfikacji udostępnianych on-line materiałów. Archwistyka cyfrowa niesie również zagrożenia, związane głównie z niestabilnością cyfrowej rzeczywistości, czyli z problemem bezpiecznego przechowywania i zachowania danych.

Tomasz Żuchowski przedstawia Akta związane z łowiectwem w Archiwum Gospodarczym Wilanowskim, przechowywane w AGAD, szczególnie akta związane z polowaniami i z wytępieniem zawierząt drapieżnych oraz akta zwierzyńca i bażanciarni.

Dariusz Chyła w opracowaniu zatytułowanym Działalność wystawiennicza archiwów w Polsce północno-zachodniej w latach 2000-2010 z punktu widzenia muzealnictwa skupił się na cechach technicznych ekspozycji, takich jak nazwy wystaw, czas ich trwania, układ eksponatów. Autor swymi rozważaniami objął archiwa w województwie kujawsko-pomorskim, pomorskim oraz zachodniopomorskim, omawiając m.in. wady i zalety prezentowanych wystaw archiwalnych. Dariusz Chyła zwraca uwagę na fakt, iż z powodu braku scenariuszy wystaw niemożliwe jest określenie parametrów technicznych większości wystaw.

Wojciech Mirosław Klas przedstawia Archiwum Janiny z Ruszkowskich Kościelskiej w zasobie Archiwum Fundacji Kościelskich, które znajduje się w Ecublens pod Lozanną w Szwajcarii. Archiwum to nie ma stałego miejsca przechowywania, gdyż wędruje z każdorazowym prezesem lub sekretarzem Fundacji wraz ze zmianami personalnymi w zarządzie. Janina Kościelska (1922-2007), wdowa po Wojciechu Kościelskim (1918-1947), synowa Moniki Kościelskiej, założycielki fundacji pozostawiła archiwum osobiste, na które składają się dokumenty, rękopisy, korespondencja, fotografie. Część materiałów dotyczy Miłosławia (siedziby rodowej) oraz wręczania nagrody Kościelskich.

ABC archiwisty zakładowego

Marek Konstankiewicz przedstawia Wykaz ważniejszych aktów prawnych regulujących zasady postępowania z dokumentacją (cz. XXXVIII), obejmujący akty prawne, które weszły w życie w okresie od 1 lipca do 30 września 2010 r. i zostały opublikowane w Dzienniku Ustaw do nr 169 z 2010 r.

Recenzje i omówienia

– Zarządzanie dokumentacją w sektorze publicznym. Wzory i porady dotyczące obiegu dokumentów, red. Eliza Kujan i Magdalena Sender, wyd. C.H.Beck, Warszawa 2009, ss. 171, CD-ROM (Paulina Bunkowska);

– Raport z działalności Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych i archiwów państwowych za lata 2008-2009, koncepcja i red. Barbara Berska, NDAP, Warszawa 2010, ss. 156 (Adam Grzegorz Dąbrowski);

– Kształcenie archwistów i zarządców dokumentacji. Model kompetencji zawodowych. Materiały z konferencji Sekcji Edukacji Archiwalnej Stowarzyszenia Archiwistów Polskich, Instytutu Historii i Archiwistyki UMK i Towarzystwa Naukowego w Toruniu, Toruń, 2 grudnia 2009 r., red. Wiesława Kwiatkowska, SAP, Poznań 2010, ss. 142 (Marlena Karpińska).

Kronika

– Sprawozdanie z działalności wrocławskiego oddziału SAP w 2009 r. (Lucyna Harc),

– I Międzynarodowe seminarium sfragistyczne, Kijów, 19-20 listopada 2010 r. (Marcin Hlebionek)

 

Hanna Staszewska
AP Poznań

SŁOWACJA: Przodkowie Audrey Hepburn, ślady po Beniowskim i innych znanych osobach w zbiorach archiwum w Nitrze

Wszystkie archiwa historyczne posiadają ogromne zbiory służące do poszukiwań genealogicznym. Nie w każdym jednak znajdują się dokumenty przodków sławnych postaci: aktorów, polityków, naukowców itd. Na pewno należy do nich słowackie Archiwum Państwowe w Nitrze, w którym niedawno odszukano dokumenty przodków słynnej amerykańskiej aktorki Audrey Hepburn, znanej m.in. z takich filmów, jak „My Fair Lady”, „Śniadanie u Tiffaniego” czy „Rzymskie wakacje”. Okazuje się, że jej przodkowie pochodzą z miejscowości Kovariec w powiecie Topoľčany.
Na dokumenty te natrafiono przy okazji poszukiwań do biografii aktorki, którą przygotowuje jej krewna z Holandii. Wysłała ona do archiwów w Budapeszcie fotografię ślubną babci aktorki Anny Welsovej, na odwrocie której wymieniony był fotograf z Topoľčian. Dlatego Węgrzy sprawę odesłali do Nitry. W tamtejszym archiwum udało się odszukać nie tylko akt urodzenia Anny Welsovej (faktycznie Anna Julianna Francisca Carolina Wels) z dnia 29 lipca 1868 r., ale i informacje o tym, iż rodzina ta przybyła do Kovariec z Moraw, i zamieszkiwała tu 28 lat. Odnaleziono też dokumenty dotyczące ojca Anny – Antona Wellsa, który wybudował tu rafinerię cukru, zatrudniającą 300 osób. Gdy zakład spłoną, rodzina utrzymywała się z wypłaconego jej ubezpieczenia. Na początku lat 90-tych XIX w. Welsowie przenieśli się do Wiednia.
Wśród innych ciekawych materiałów genealogicznych Archiwum Państwowe w Nitrze posiada m.in. drzewo genealogiczne króla Madagaskaru Maurycego Beniowskiego, który urodził się 20 września 1746 r. w Vrbove powiat Piešťany. Ponadto są tu liczne dokumenty do dziejów rodzin polityka Aleksandra Dubczeka i kodyfikatora języka słowackiego Ľudovíta Štúra, gdyż obaj pochodzili z Uhrovca. Z Nitry pochodził też sławny psychoanalityk Leopold Sonnenschein, znany tez jako Szondi.
Najstarsze dokumenty genealogiczne, jakie zgromadzono w Archiwum Państwowe w Nitrze pochodzą z XIII w., i na pewno można w nich odnaleźć jeszcze wiele interesujących spraw.

Na podstawie: Webnoviny.sk

oprac. Ivo Łaborewicz
AP Jelenia Góra

JAPONIA. Nie ma zniszczeń w państwowych archiwach po tsunami

Jak informuje Yumiko Ogara z Narodowego Archiwum Japonii w Tokio, na dzień 22 marca 2011 r. nie stwierdzono żadnych zniszczeń i strat w zasobach archiwów narodowych, spowodowanych trzęsieniem ziemi i falą tsunami, jakie dotknęły północno-wschodnią część wysp japońskich 11 marca. Jednak z uwagi na wyłączenia prądu Archiwum Narodowe jest chwilowo nieczynne.
Na terenach dotkniętych kataklizmem na razie trwa akcja ratowania życia ludzkiego i zabezpieczenia podstaw egzystencji. Nie zebrano dotąd informacji na temat zniszczeń w tamtejszych archiwach gminnych. Z relacji TV wynika, iż wiele budynków urzędowych zostało w całości zniszczonych przez tsunami, tak więc straty w znajdujących się tam zbiorach będą ogromne.
oprac. Ivo Łaborewicz
AP Jelenia Góra
Na podstawie korespondencji Stowarzyszenia Czeskich Archiwistów (Česká archivní společnost) z Narodowym Archiwum Japonii (National Archives of Japan)

UKRAINA: Wystawa dla uczczenia 50 rocznicy katastrofy w Kureniwce

12 marca 2011 o godzinie 10:00 w Archiwum Państwowym Miasta Kijowa otwarto wystawę dokumentalną upamiętniającą ofiary katastrofy w Kureniwce.
Dnia 13 marca 1961 r. w Kureniwce, jednej z dzielnic Kijowa sąsiadujących z wąwozem Babi Jar (w czasie II wojny światowej – miejsce kaźni, głównie ludności żydowskiej, dokonanej przez Niemców; liczbę zamordowanych w tym miejscu szacuje się na ponad 100 tysięcy osób), miała miejsce katastrofa, która mogła pociągnąć za sobą tysiące ofiar śmiertelnych, a wydarzenia, które były przyczyną ich śmierci, ukryto przed opinią publiczną na ponad 30 lat.
W 1950 r., decyzją miejscowych władz, w Babim Jarze utworzono zbiornik odpadów produkcyjnych (nie wykorzystanych do produkcji cegieł zmieszanych z wodą i skałami) z pobliskiej cegielni Pietrowski. W ciągu 10 lat, wyrzucono tam w sumie ponad 4 mln metrów sześciennych osadów. Powierzchnia osadnika wynosiła około jednego kilometra kwadratowego, a wysokość odgradzającej tamy – 40-60 m. Jednak zamiast betonu, zastosowano tylko nie spełniający żadnych norm bezpieczeństwa wał ziemny, który w pewnym momencie nie wytrzymał naporu milionów ton błota i gliny. Na dwa dni przed katastrofą władze wiedziały o uszkodzeniu wału, nie podejmując jednak żadnych działań w obliczu niebezpieczeństwa, przede wszystkim zaś – ewakuacji ludności ze śmiertelnie zagrożonej dzielnicy Kijowa.

 


fot. tochka.net

 

W poniedziałek 13 marca 1961 r., o godzinie 9.20, na Kureniwkę runęła lawina błota o wysokości 14 metrów.
Jak ocenia się po latach, w wyniku katastrofy mogło zginąć od 1,5 do 2 tysięcy osób. Dokładne ustalenie liczby ofiar dziś jest praktycznie niemożliwe. W oficjalnej propagandzie skutki i zasięg „awarii” były ukrywane i bagatelizowane; mówiono o 145 ofiarach. Wszelkie informacje na temat wydarzeń w Kureniwce poddano ostrej cenzurze, miejsce katastrofy otoczyło wojsko; nawet w samym Kijowie nie do końca wiedziano, co się stało. Zmarłych grzebano na różnych cmentarzach, nie tylko w samym Kijowie, podając w dokumentacji i na grobach różne daty śmierci.

Więcej w języku ukraińskim.
oprac. Edyta Łaborewicz
AP Legnica

ROSJA: Zjazd historyków-archiwistów

16 marca 2011 r. rozpoczął się w Moskwie V Ogólnokrajowy Zjazd Rosyjskiego Towarzystwa Historyków-Archiwistów (Российского общества историков-архивистов; РОИА), w siedzibie Rosyjskiego Państwowego Uniwersytetu Humanistycznego. Bierze w nim udział 127 delegatów reprezentujących około 19 tysięcy rosyjskich archiwistów.
”Archiwa – jest to tak samo ważny symbol państwa jak godło, flaga, hymn” – powiedział w przemówieniu podczas uroczystego otwarcia Zjazdu przewodniczący Centralnej Rady РОИА, rektor Uniwersytetu Humanistycznego, Efim Piwowar.
Rosyjskie Towarzystwo Historyków-Archiwistów powstało 13 listopada 1990 r. Zgodnie ze statutem, ROIA zrzesza historyków, archiwistów, dokumentalistów, pracowników działów rękopisów muzeów i bibliotek, regionalistów, przedstawicieli mediów i innych zawodów, których praca wiąże się z ochroną, gromadzeniem i korzystaniem z zasobów archiwalnych Federacji Rosyjskiej, ochroną zabytków dziedzictwa kulturowego, rozwojem archiwów i nauk historycznych w Rosji.
W zjeździe biorą udział m.in. szef Federalnej Agencji Archiwalnej Andriej Artizow i dyrektor Archiwum Rosyjskiej Akademii Nauk Witalij Afiani.

Edyta Łaborewicz
AP Legnica

 

CZECHY. Archiwum Prezydenta Republiki udostępniło pomoce ewidencyjne w sieci

Na stronie internetowej Prezydenta Republiki Czeskiej udostępniono wszystkie pomoce ewidencyjne archiwum prezydenckiej kancelarii. Archiwum to przechowuje blisko 1000 mb akt od 1919 r. po czasy współczesne. Największym zainteresowaniem badaczy cieszą się dokumenty powstałe w latach 1919-1945. Można tu znaleźć materiały o prezydentach, wśród których najobszerniejsze są zbiory dotyczące Tomasza G. Masaryka. Bardzo interesujące są dokumenty dotyczące nadawania Orderu Białego Lwa (najwyższego odznaczenia państwowego Czechosłowacji i obecnie Czech), akta ułaskawień (od 1919 r.), a także dokumenty mianowania kolejnych rządów Republiki, jej ambasadorów, sędziów, profesorów, wysokich urzędników państwowych. Bardzo ważne archiwalia do dziejów Czech pochodzą z okresu Protektoratu Czech i Moraw, wśród których znajdują się m.in.: dekret kanclerza III Rzeszy o ustanowieniu Protektoratu, jak również testament polityczny prezydenta dr Emila Hachy spisany dnia 18.09.1943 r. Z tego okresu pochodzą również tzw. „dokumenty londyńskie” władz emigracyjnych z lat 1940-1945. Inne ciekawe zbiory to dokumentacja budowy i prac konserwatorskich, prowadzonych na hradczańskim zamku w latach 1970-1991. Jednak opracowane dotąd materiału obejmują w większości lata 1919-1962.

WWszystkie pomoce ewidencyjne zamieszczono w postaci PDF.

Archiwum Prezydenta Republiki

Ivo Łaborewicz

AP Jelenia Góra