24 października 2012 r. o godzinie 15:00 w sali wystawowej rosyjskich Archiwów Federalnych (ul. Bolszaja Pirogowskaja 17) otwarto wystawę historyczno-dokumentalną pt. „Przezwyciężenie Wielkiej Smuty w Rosji na początku XVII wieku.”
Wystawa jest poświęcona tragicznym wydarzeniom w historii Rosji na początku XVII w., zwanych „Wielką Smutą”, oraz przezwyciężaniu ich konsekwencji. Prezentowane na wystawie oryginalne dokumenty pozwalają prześledzić wszystkie etapy Wielkiej Smuty, od jej źródeł do zakończenia.
Polacy odegrali niepoślednią rolę w tych wydarzeniach, zapisując się wyjątkowo dobitnie w rosyjskiej pamięci historycznej – od kilku lat w Rosji obchodzony jest Dzień Jedności Narodowej, upamiętniający wypędzenie Polaków z Kremla (polsko-litewski garnizon Kremla poddał się powstańcom 7 listopada 1612 r.).
Na omawianej wystawie przedstawiono dokumenty dotyczące wydarzeń XVI w., które doprowadziły do późniejszego systemowego kryzysu w Rosji: panowania krwawego cara Iwana Groźnego (1547-1584) i jego syna Fiodora I (1584-1598) – ostatnich z dynastii Rurykowiczów, instytucji opryczniny, narastania gospodarczej i politycznej destabilizacji za panowania cara Borysa Godunowa (1598-1605); wystawiono m.in. Carski Sudiebnik (zbiór praw) z 1550 r., po raz pierwszy pokazano list gratulacyjny królowej Anglii Elżbiety I do Borysa Godunowa z okazji jego wstąpienia na carski tron, czy dokumenty dotyczące śmierci najmłodszego syna Iwana Groźnego, carewicza Dymitra.
Autor: Baniaque
MRA: 27 października- Światowy dzień dziedzictwa audiowizualnego
W dniu 27 października 2012 r. miały miejsce kolejne obchody „Światowego dnia dziedzictwa audiowizualnego”. Obchody mają upamiętniać przyjęcie w 1980 r. przez 21 Konferencję ogólna UNESCO (Conférence Générale) zaleceń dotyczących ochrony i przechowywania dziedzictwa audiowizualnego.
W roku 2012 obchody odbyły się pod hasłem „Pamięć dziedzictwa audiowizualnego? Czas ucieka.” ( La mémoire du patrimoine audiovisuel? le temps est compté).
Dyrektor generalny UNESCO Irina Bokova powiedziała „Biorąc pod uwagę degradację nośników musimy przyspieszyć tempo szkolenia specjalistów, musimy wzmocnić potencjał instytucjonalny, sformułować najwłaściwszą politykę publiczną.” (tłum. AB)
Nagrania dźwiękowe i filmowe są ekstremalnie wrażliwe i mogą ulegać zniszczeniu w jednym momencie, także w skutek celowej działalności. Dziedzictwo audiowizualne może zniknąć z powodu naturalnej degradacji nośników, ludzkiego niedbalstwa lub zaniku technologii w jakiej zostało stworzone. Dzień spuścizny audiowizualnej UNESCO ma za cel zwrócenie uwagi społeczności międzynarodowej na te aspekty. Ciałem międzynarodowym, które powinno koordynować działania wspólnoty jest Rada Koordynacji Stowarzyszeń Archiwów Audiowizualnych (CCAAA- Conseil de coordination des associations d’archives audiovisuelles) oraz jej partnerzy.
Czytaj dalej „MRA: 27 października- Światowy dzień dziedzictwa audiowizualnego”
Austria/ Izrael: Spór o akta Żydowskiej Gminy Wyznaniowej z Wiednia.
Ponad 60 lat temu Żydowska Gmina Wyznaniowa Wiener Israelitische Kultusgemeinde- (IKG) w Wiedniu zdziesiątkowana w wyniku drugiej wojny światowej, z trudem odbudowywała swoją pozycję w stolicy Austrii. Ponieważ przyszłość co do dalszego jej losu, wydawała się bardzo niepewna, władze gminy postanowiły ocalałe ze zniszczenia dokumenty i pamiątki, po drugiej co do wielkości społeczności żydowskiej w Europie, przekazać do utworzonego w 1950 r. Centralnego Archiwum Historii Żydów w Jeruzalem (The Central Archives for the History of the Jewish People – CAHJP). Zasób archiwum IKG założonego w 1816 r. obejmował okres od XVII do XX wieku. Obecnie, kiedy społeczność żydowska w Wiedniu tworzy prężny i znaczący ośrodek kultury, jej aspiracją jest również stworzenie archiwum, którego najważniejszym składnikiem mają być dokumenty znajdujące się obecnie w CAHJP. Przewodniczący gminy Ariel Muzicant mówi również o ściągnięciu do Wiednia dokumentów z Czechach, Rosji i Polski.
Przy przekazaniu zasobu w 1950 r. przyjęto formułę stałego depozytu (permanenten Leihgabe/ permanent loan), którą po latach obie zainteresowane strony rozumieją zupełnie inaczej- gmina wiedeńska wskazuje tutaj na formę prawną depozytu, z kolei strona izraelska wskazuje, iż forma ta jest często stosowana w muzeach a także w archiwach, kiedy właściciel ważnego artefaktu kulturowego zamierza przenieść go na zawsze do instytucji kultury.
Czytaj dalej „Austria/ Izrael: Spór o akta Żydowskiej Gminy Wyznaniowej z Wiednia.”
2012 Międzynarodowy Kongres Archiwów w Brisbane (Australia)
2012 Międzynarodowy Kongres Archiwów, Brisbane, Queensland, Australia
20- 24 sierpnia 2012
„Archiwista Polski”, nr 3 (67) 2012
XV Krajowy Zjazd Delegatów SAP we Wrocławiu: opublikowano tezy do referatu sprawozdawczego Zarządu Głównego Stowarzyszenia Archiwistów Polskich za lata 2007-2012 na XV Krajowy Zjazd Delegatów SAP we Wrocławiu (przedstawiono sprawy organozacyjno-statutowe (m.in. statystyka członków), sprawy programowe (edukacja archiwalna, wydawnictwa, wspólpraca zagraniczna), działalność gospodarczą SAP.
Studia i materiały
Magdalena Mirosław (AP Lublin) w artykule zatytułowanym “Archium zakładowe w lubelskim oddziale Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa” omawia organizację i funkcjonowanie archiwum, przechowywanie akt, nadzór nad składnicami w biurach powiatowych oraz kontrole archiwum zakładowego przez Archiwum Państwowe w Poznaniu.
Agnieszka Janik (AP Łódź) przedstawia “Księgi ludności stałej przechowywane w Archiwum Państwowym w Łodz”, prowadzone w XIX i na pocz. XX w. w celu kontroli ruchu ludności, przyrostu naturalnego i i potrzeb poboru do wojska. Autorka omawia szczegółowo przepisy prawne, na podstawie których prowadzono księgi oraz sposób wypełniania formularzy. Następnie omawia księgi przechowywane w łódzkim archiwum, stan zachowania i zawartość oraz ich przydatność do badań genealogicznych.
Rwanda. Archiwalia dotyczące ludobójstwa z 1994 r.
Rząd Rwandy udostępnił na stronach internetowych archiwum dokumentujące ludobójstwo, jakiego w 1994 r. dopuścili się członkowie plemienia Hutu na członkach mniejszościowego plemienia Tutsi. Doszło wówczas do masakry setek tysięcy ludzi. Dzięki współczesnej technice tragedia ta stała się jednym z najbardziej starannie udokumentowanych ludobójstw. W Internecie dostępne są zarówno dokumenty, jak i zdjęcia oraz filmy.
W ciągu blisko 100 dni, między 6 kwietnia a lipcem 1994 r. ofiarą gwałtownych zamieszek w Rwandzie padło, według szacunków, od 800 000 do 1 071 000 ludzi. Bojówki Hutu mordowały każdego napotkanego Tutsi, co było tym łatwiejsze, iż ówczesne dokumenty tożsamości zawierały informację o przynależności plemiennej. Były też sporządzone specjalne listy, zawierające w pierwszym rzędzie nazwiska przywódców, polityków oraz osobistości z plemienia Tutsi. Zwykli obywatele byli nawoływani do mordowania sąsiadów i tych, którzy odmówią brania udziału w mordach. Większość ofiar zginęła w swych domach, często z rąk sąsiadów, posługujących się głównie maczetami. Pomimo licznych przesłanek, świadczących o przygotowaniach do rzezi, a także po jej rozpoczęci, państwa zachodnie ani ONZ nie podjęły żadnych działań, aby się temu przeciwstawić. Ewakuowano zagranicznych obserwatorów z Kigali i zamknięto ambasady. Wycofano nawet, stacjonujące tam oddziały belgijskie.
Czytaj dalej „Rwanda. Archiwalia dotyczące ludobójstwa z 1994 r.”
WŁOCHY: Między dokumentacją papierową a cyfrową. Seminarium Uniwersytetu w Maceracie
W dniach 21 i 28 listopada w Maceracie we Włoszech odbędzie się zorganizowane, przez Stowarzyszenie Narodowe Archiwistyki Włoskiej i Uniwersytetu w Maceracie, seminarium pt: Pomiędzy dokumentacją papierową a cyfrową: zarządzanie i przechowywanie archiwów przedsiębiorstw publicznych. (Tra cartaceo e digitale: gestione e conservazione degli Archivi degli Enti pubblici).
„Zmiany w sposobie kształtowania i zarządzania systemami zarządzania dokumentacją, przejście od tradycyjnych, analogicznych dokumentów do dokumentów elektronicznych, stanowią impuls do używania technologii informacji i przekazu charakteryzujący w ostatnich latach procesy reorganizujące administrację publiczną w organizacje przejrzyste i poprawiające jakość usług dla obywateli.
Poprawa zarządzania obiegiem dokumentów i archiwami dały asumpt do tworzenia scentralizowanych strategii zarządzania i dobrego funkcjonowania administracji publicznej, uproszczenia i modernizacji służb i wszystkich sektorów. Działania te były zdeterminowane przez chęć zapewnienia przechowywania w długim czasie dokumentów cyfrowych, tak delikatnych, pamiętając o konieczności zachowania ich integralności, autentyczności i czytelności, jak to przewidują normy.” (tłumaczenie: AB)
Powyższe zagadnienia ma poruszać seminarium w Maceracie skupiając się na tematyce zarządzania i przechowywania systemów dokumentacyjnych w aspektach archiwistyki, normatywów, technologii i wątków dotyczących kompetencji na styku państwo- regiony, ukazując kluczową rolę tych ostatnich w procesie przemian.
Czytaj dalej „WŁOCHY: Między dokumentacją papierową a cyfrową. Seminarium Uniwersytetu w Maceracie”
Czechy. Sesja o czeskich Żydach w Archiwum w Trutnovie
Powiatowe Archiwum Państwowe w Trutnovie (Státní okresní archiv Trutnov), we współpracy z Żydowskim Muzeum w Pradze (Židovský muzeum Praha) oraz z Muzeum Podkarkonoszy w Trutnovie (Muzeum Podkrkonoší Trutnov) organizuje w dniach 17-18 października 2012 seminarium naukowe poświęcone dziejom Żydów w czechach. Miejscem obrad będzie siedziba Archiwum, ul. Komenského 128 w Trutnovie. W programie seminarium znajduje się szereg wystąpień przygotowanych przez archiwistów czeskich z Brna, Chomutova, Litomierzych, Mostu, Pilzna, Tachova i z Trutnova, a tajkże z Archiwum Narodowego w Pradze. Ponadto rezultaty swoich badań przedstawi też szereg muzealników i innych badaczy. W sumie przewidzianych jest 25 wystąpień.
oprac. Ivo Łaborewicz
AP Wrocław/O Jelenia Góra
Niemcy/ Czechy: Archiwa ponad granicami – projekt PORTA FONTIUM
Genaralna Dyrekcja Archiwów Państwowych Bawarii (Generaldirektion der Staatlichen Archive Bayerns in München) i Archiwum Państwowe w Pilznie (Státní oblastní archiv v Plzni ) realizują projekt, którego celem jest wirtualne połączenie zespołów archiwalnych z obszaru Górnego Palatynatu (niem. Oberfatz) i kraju pilzneńskiego, rozłączonych w wyniku podziału Europy po drugiej wojnie światowej. Elementem łączącym te dwa odrębne obszary geograficzne byli Niemcy sudeccy- mniejszość narodowa zamieszkała na terytorium Czech, Moraw i Śląska w Kraju Sudetów, po II wojnie światowej (lata 1945-1950) przesiedlona do Niemiec i Austrii. Mniejszość ta w roku 1930 wynosiła 3,2 mln w 1930 (22,3% mieszkańców Czechosłowacji). W archiwach czeskich znajduje się duża ilość zespołów archiwalnych dotyczących Niemców sudeckich i przygranicznych terenów Bawarii. Z drugiej strony, Bawarskie Archiwum Główne (Bayerische Hauptstaatsarchiv) przejęło jako depozyt Archiwum Niemców Sudeckich (Sudetendeutschen Archivs), którego zasoby w znacznej mierze obejmują teren dzisiejszych Czech. Dokumenty dzisiejszego Archiwum Niemców Sudeckich zostały przeniesione przez granicę, przez wysiedlaną po zakończeniu II Wojny Światowej ludność niemiecką. Były to głównie akta miejskie, gminne, kościelne, szkolne i inne o znaczeniu regionalnym. W Archiwum Państwowym w Ambergu (Staatsarchiv Amberg) znajdują się także inne niezwykle istotne dla pogranicza niemiecko- czeskiego akta klasztoru Waldsassen, którego posiadłości obejmowały ponad 700 km kw., i który przez wieki oddziaływał również na terytorium Czech, chociażby poprzez podległe mu domy klasztorne w Oseku i Kutnej Horze.
Po stronie bawarskiej zdigitalizowane zostaną dokumenty Sudetendeutschen Archivs, akta klasztoru cystersów Waldsassen (ok.1.900 dokumentów z lat 1132 – 1797), oraz kroniki gminne, zawierające bogaty materiał fotograficzny z lat od lat 80-tych XIX w. do 1945 r.
Czytaj dalej „Niemcy/ Czechy: Archiwa ponad granicami – projekt PORTA FONTIUM”
BIAŁORUŚ: Zasób archiwów białoruskich online.
Na stronie internetowej Państwowych Archiwów Białorusi od 1 października 2012 r. dostępna jest testowa wersja internetowej bazy obejmującej ponad 50 tysięcy zespołów archiwalnych znajdujących się w zasobie białoruskich archiwów państwowych (podobnej do bazy SEZAM).
Do wyboru mamy „szybkie wyszukiwanie” („быстрый поиск”), „wyszukiwanie zaawansowane („pасширенный поиск”), wyszukiwanie według archiwów („поиск по архивам”). Wyszukiwanie zaawansowane dokonuje się – poprzez wpisanie wyszukiwanego słowa – w opisie zawartości zespołu, w obowiązującej nazwie zespołu, innych nazwach zespołu, według archiwów (państwowe, regionalne), według dat rocznych. W bazie nie ma możliwości przeglądania konkretnych dokumentów (w postaci cyfrowej). Baza jest dostępna wyłącznie w języku rosyjskim.
Dla ułatwienia korzystania z bazy, udostępniony został dział „pomoc” oraz słownik pojęć archiwalnych i innych użytych w bazie (wyjaśnienie np. „aннотации документов фонда”, „названия фонда” czy też „aрхивнoгo шифрa”).
Фондовый каталог государственных архивов Республики Беларусь
oprac. Edyta Łaborewicz
AP O/Legnica