Autor: Baniaque

HISZPANIA / KATALONIA: Źródła do dziejów handlu w Barcelonie

Archiwum Państwowe Katalonii (Arxiu Nacional de Catalunya) udostępniły użytkownikom zespół archiwalny dokumentacji wytworzonej przez potomka właściciela domu towarowego El Siglo. Dom towarowy El Siglo był jednym z najsławniejszych centrów handlowych położonych przy reprezentacyjnej barcelońskiej ulicy La Rambla. Magazyn El Siglo od swojego powstania w 1878r. był jednym z najczęściej odwiedzanych centrów handlowych aż do swojego zamknięcia w 1985r. W Boże Narodzenie 1932r. gigantyczny pożar, długo pamiętany przez Barcelończyków, strawił sklep.

W lutym 2011r. do Archiwum Państwowego Katalonii spłynęła część zasobu przechowywana z wielkim pietyzmem przez jednego z potomków twórcy sklepu Enric Cervelló i Puig. Jest to dokumentacja z lat 1942- 1981 wytworzona przez stowarzyszenie właścicieli, organy zarządu i zarządu ekonomicznego. Zespół odzwierciedla rozwój handlowy firmy El SigloS.A. de Distribución zanim firma została zakupiona przez inne duże przedsiębiorstwo handlowe. Informacja katalońskiego archiwum została wzbogacona o karty pocztowe przedstawiające wnętrze sklepu z okresu 1905- 1911 zaprezentowane on-line przez Muzeum znaczków pocztowych Poczty Katalonii (Museu de la Targeta Postal de Catalunya).

Na podstawie:
Arxiu Nacional de Catalunya
Museu de la Targeta Postal de Catalunya
oprac. Adam Baniecki
AP Lubań

ROSJA: Zwrot skradzionych dokumentów ze Stanów Zjednoczonych

W rezydencji ambasadora Stanów Zjednoczonych w Federacji Rosyjskiej 25 lutego 2011 r. miało miejsce uroczyste przekazanie 21 dokumentów, które zostały zidentyfikowane w marcu 2010 r. na aukcji w USA. Dokumenty – m.in. dekrety władców z dynastii Romanowych – Anny Iwanowny, Elżbiety, Katarzyny II, Aleksandra I, Mikołaja I, Aleksandra II, Aleksandra III i Mikołaja II oraz szeregu dokumentów podpisanych przez marszałków Blüchera i Gieorgija Żukowa – zostały skradzione z zasobu federalnych archiwów w Moskwie i Sankt Petersburgu w latach 1994-2002. Odnalezione na amerykańskiej aukcji przez specjalistów Rosochrankultury (Росохранкультуры; Федеральная служба по надзору за соблюдением законодательства в области охраны культурного наследия), powróciły do Rosji w wyniku wspólnych działań Росохранкультуры i amerykańskiej ICE (U.S. Immigration and Customs Enforcement).

oprac. Edyta Łaborewicz,
AP Legnica

AUSTRIA: „Familia Austria”- czar monarchii habsburskiej dla genealogów i nie tylko

FAMILIA AUSTRIA, Österreichische Gesellschaft für Genealogie und Geschichte (FA), to austriackie stowarzyszenie genealogów i miłośników historii będące członkiem renomowanego Związku Towarzystw Naukowych Austrii – Verband wissenschaftlicher Gesellschaften Österreichs VWGÖ. Celem towarzystwa jest prowadzenie i wspieranie poszukiwań genealogicznych i badań historycznych obejmujących obszar byłej monarchii habsburskiej, opracowywanie tych danych i ich publikacja. Spektrum zainteresowań obejmuje obok genealogii, także onomastykę, numizmatykę, heraldykę, sfragistykę a nawet geografię tego obszaru. Towarzystwo chce, zebrane wysiłkiem swoich członków, dane publikować w sieci czyniąc je dostępnymi również dla osób mieszkających poza tzw. starą Austrią. Co istotne i odróżniające je od innych podobnego typu organizacji, FA realizuje działalność, którą można określić jako działalność pożytku publicznego, w związku z czym wszelkie prace wykonywane są przez członków na zasadzie wolontariatu, a udostępnianie wyników jest bezpłatne. W swoich założeniach jest to instytucja reprezentująca indywidualnych miłośników historii byłej monarchii habsburskiej, wobec instytucji państwowych i prywatnych przechowujących źródła historyczne. Współpraca pomiędzy tymi instytucjami nie układa sie zapewne najlepiej, gdyż FA występuje przeciwko długim okresom udostępniania akt, wysokim opłatom pobieranym przez archiwa oraz bezsensownym (dosłowne tłumaczenie -unsinnige Archiv-Bestimmungen) warunkom narzucanym przez nie, a także postuluje większą otwartość archiwów.
Czytaj dalej „AUSTRIA: „Familia Austria”- czar monarchii habsburskiej dla genealogów i nie tylko”

FRANCJA: Nota informacyjna o narodowym planie digitalizacji

Służba Międzyministerialna Archiwów Francji opublikowała 26 stycznia 2011r. Notę informacyjną (DGP/SIAF/2011/003) dotyczącą narodowego planu digitalizacji na 2011r. Przypomnijmy, że plan został zainicjowany w roku 1996. W kolejnych latach pochłaniał rocznie od 2,5 do 3 mln euro (od 2001). Od 2008r. poziom wydatków pozostaje niezmienny na poziomie 3 mln euro. W wyniku kryzysu w 2010 r. wydatki zmniejszono do 2,5 mln, ale w budżecie na rok 2011 przewidziano kwotę 2,85 mln euro. Nie są to oczywiście kwoty przeznaczone tylko dla archiwów ale obejmują szeroko dziedziny związane także z bibliotekami, archeologią i muzealnictwem. Na każdy rok przygotowywany jest „Narodowy program digitalizacji” podzielony na obszary do których zainteresowani mogą zgłaszać swoje projekty.

W roku 2011 realizowanych jest 277 projektów z czego w 99 uczestniczą archiwa francuskie.

W roku 2011 przewidywana jest podstawowa zmiana w projektach idąca w kierunku objęcia digitalizacją źródeł notarialnych. Chodzi o repertoria notarialne i rejestry oraz rejestry kontrolne. Digitalizacja, de facto pomocy ewidencyjnych, pozwoli na ułatwienie dostępu do tzw minut notarialnych, źródeł o charakterze bardzo rozproszonym. W przyszłości pozwoli to na podjecie ich indeksacji, a dzięki niej  na ułatwieniu dostępu badaczom genealogicznym.

W 2011 r. realizowane jest 39 projektów digitalizacji w 27 archiwach departamentalnych oraz 19 projektów w 17 archiwach miejskich. W prace nad digitalizacją zaangażowane są także archiwa centralne w Fontainebleau i Archiwum Kolonialne.

Na podstawie: Nota informacyjna (DGP/SIAF/2011/003)
oraz serwisu Culture

oprac. Adam Baniecki
AP Lubań

POLSKA: Normatywy kancelaryjno- archiwalne dla polskiej administracji

Od 22 stycznie 2011r. obowiązuje rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie instrukcji kancelaryjnej, jednolitych rzeczowych wykazów akt oraz instrukcji archiwalnej w sprawie organizacji i zakresu działania archiwów zakładowych. (Dz.U. 2011 nr 14 poz. 67)

-organów gmin i związków międzygminnych oraz urzędów obsługujących te organy i związki,
-organów powiatu i starostw powiatowych,
-organów samorządu województwa i urzędów marszałkowskich,
-organów zespolonej administracji rządowej w województwie i urzędów obsługujących te organy.

Rozporządzenie zastępuje następujące akty prawne:
1. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie instrukcji kancelaryjnej dla organów samorządu województwa (Dz. U. Nr 160, poz. 1073, z 1999 r. Nr 103, poz. 1192 oraz z 2001 r. Nr 116, poz. 1244),
2. Rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie instrukcji kancelaryjnej dla organów powiatu (Dz. U. Nr 160, poz. 1074, z 1999 r. Nr 102, poz. 1187 oraz z 2001 r. Nr 116, poz. 1243)
3. rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 1999 r. w sprawie instrukcji kancelaryjnej dla organów gmin i związków międzygminnych (Dz. U. Nr 112, poz. 1319, z 2003 r. Nr 69, poz. 636 oraz z 2006 r. Nr 127, poz. 885),

Nowa regulacja prawna proponuje obok tradycyjnego systemu obiegu dokumentów także system elektroniczny. Wprowadza także wspólną dla wszystkich wymienionych szczebli administracji instrukcję archiwalną.

oprac. Adam Baniecki
AP Lubań

NIEMCY: Stacja Stadtarchiv Stuttgart

Skończył się czas prowizorki dla archiwum miejskiego w Stuttgarcie (Stadtarchiv Stuttgart). Dotychczas rozproszone w kilku punktach miasta archiwum z początkiem nowego roku zyskało nową, okazałą siedzibę o niebanalnych rozwiązania architektonicznych. Dla potrzeb archiwum zaadaptowano kompleks budynków w dzielnicy przemysłowej miasta, byłego kantoru i magazynów należących do Zrzeszenia Kupców Kolonialnych Wirtembergii. Budynki zaprojektowane przez Alberta Schibera w 1921 roku, niegdyś służące celom handlowym ze względu na walory architektoniczne, po latach stały się obiektami uznanymi za dziedzictwo kulturowe miasta i włączone pod ochronę konserwatorską. Są one przykładem stuttgarckiej szkoły architektonicznej firmowanej przez Teodora Fischera. Dlatego też adaptację budynków wykonano z dużą dbałością o detale architektoniczne w taki sposób, aby możliwie najwięcej zachować pierwotnego charakteru obiektu. Zachowano oryginalne otwory okienne z metalowymi szprosami, główną klatkę schodową i lukarny na dachu. Ponieważ budynki znajdowały się terenach dawnego składu towarowego, do których poprowadzona była kolej, to architekci pozostawili oryginalne rozwiązanie z szynami i rampą kolejową wewnątrz, gdzie umiejscowiona jest część publiczna archiwum. Ciekawym rozwianiem jest umieszczenie 5 specjalnych stanowisk określonych jako „Arbeitszellen” bezpośrednio na torach dla użytkowników nagrań, filmów i zbiorów fotograficznych. Rezerwacja miejsc obowiązkowa. W założeniu architektonicznym ma to nawiązywać do wagonów na torach kolejowych. Ta pozostałość nadaje dwupoziomowej pracowni naukowej, w której jest również przeszklona nowoczesna winda, niepowtarzalną atmosferę, łączy funkcjonalność z transparentnością. W pracowni naukowej dostępne są 33 miejsca dla użytkowników, a ponadto 4 miejsca komputerowe, i 3 przy mikrofilmach.


Foto: Landeshauptstadt Stuttgart

Nad pracownią znajduje się podręczna biblioteka na 370 m ² z księgozbiorem liczącym ponad 2 000 tomów.Ze względów konserwatorskich zrezygnowano z zewnętrznej izolacji budynku, ale z zamian zastosowano nowatorskie rozwiązania z zakresu utrzymania stałej temperatury i wilgotności w magazynach przy zastosowaniu technologii „Eisspeichers”, która redukuje emisję CO2 o 25 % i zużycie energii. Ogólnie jest to system połączonych ze sobą baterii słonecznych na dachu i zakopanego pod ziemią zbiornika z wodą, pozwalający na korzystanie z ciepła lub zimna w zależności od potrzeb.

Czytaj dalej „NIEMCY: Stacja Stadtarchiv Stuttgart”

MRA: Nowy podręcznik „Zarządzanie i przechowywanie archiwaliów i danych naukowych”

Sekcja Archiwów Uniwersyteckich i Instytucji Badawczych Międzynarodowej Rady  Archiwów poinformowała o wydaniu nowej publikacji pt: „Zarządzanie i przechowywanie archiwaliów i danych naukowych” (La gestion et la conservation des archives et données scientifiques).  Zarządzanie i przechowywanie archiwaliów i danych naukowych jest jedną z tych dziedzin, która stanowi poważne  wyzwanie dla bardzo wyspecjalizowanej grupy archiwistów nimi się zajmujących.
Podręcznik ma zmierzyć sie z tym problemem. Obok założeń generalnych zdecydowano się na cztery studia przypadku: Australii, Izraela, Szwecji i Zjednoczonego Królestwa.

Publikacja jest wynikiem pracy Komitetu Danych Naukowych i Badań SUV/MRA wspartych przez Komisję Programową MRA (PCOM)

Podręcznik dostępny jest on-line tylko dla członków MRA, pozostali mają możliwość zapoznać się jedynie ze spisem treści.

Na podstawie MRA
oprac. Adam Baniecki
AP Lubań

POLSKA – ROSJA: Centrum Dialogu i Porozumienia.

Na stronie Federalnej Agencji Archiwów Rosji (Федерального архивного агентства) zamieszczono wywiad z szefem Rosarchiwa Andriejem Artizowem, przeprowadzony 13 stycznia 2011 r. w Moskwie przez dziennikarza „Gazety Wyborczej” M. Wojciechowskiego, dotyczący polsko-rosyjskiego projektu „Centrum Dialogu i Porozumienia”, z siedzibami w Moskwie i w Warszawie.
List intencyjny w sprawie utworzenia Centrum podpisali na początku grudnia zeszłego roku ministrowie kultury Polski – Bogdan Zdrojewski i Rosji – Aleksandr Awdiejew. Placówki Centrum mają rozpocząć działalność 1 stycznia 2011 r. Za część rosyjska odpowiada Andriej Artizow. Polska część Centrum będzie oddzielną instytucją powołaną za pomocą ustawy, część rosyjska będzie od strony prawnej specjalną fundacją powołaną przez rząd; pisemne polecenie w tej sprawie wydał prezydent Rosji Dmitrij Miedwiediew.
Jak powiedział w wywiadzie A. Artizow, „oba Centra będą miały rady, które zajmą się określaniem celów strategicznych oraz wyborem konkretnych projektów do realizacji. To rady zdecydują ostatecznie, co będziemy robić. Wejdą tam kompetentni naukowcy, działacze kultury z obu krajów, na początku członkowie Polsko-Rosyjskiej Grupy ds. Trudnych, ale nie tylko […] Na razie wybraliśmy dwa projekty flagowe: „Los polskich jeńców wojennych w ZSRR po Wrześniu ’39” oraz „Żołnierze Armii Czerwonej, którzy zginęli na ziemiach polskich w latach 1944–45”.
Cały wywiad w języku polskim.

oprac. E. Łaborewicz
AP Legnica

Austria nie chce oddać czeskich dokumentów

„Macie pecha, nic wam nie zwrócimy”. Taka wiadomości nadeszła od austriackich władz karnych w odpowiedzi na wniosek Czech dotyczący współpracy policyjnej i zwrotu kilkudziesięciu rzadkich dokumentów królewskich, skradzionych przed laty z Archiwum Państwowego w Chebie, które obecnie pojawiają się w na aukcjach w Wiedniu. Austriacy twierdzą, że dokumenty te dostały się w ręce prywatnych kolekcjonerów legalnie. W austriackiej odpowiedzi czytamy: „Archiwum w Chebie było, za zgodą władz komunistycznych Czechosłowacji, ‘plądrowane’ i większość z tych dokumentów w latach 70. była sprzedawana przez państwowe Towarzystwo Filatelistyczne ‘Pofis Praha’ prywatnym kolekcjonerom”. Według przedstawicieli wiedeńskiej prokuratury dokumenty te mogą więc być przedmiotem swobodnego obrotu.
Czescy eksperci twierdzą, iż te tłumaczenia są absurdalne. „Pofis Praha” bardzo uważała, aby nie handlować rzeczami pochodzącymi ze sprzedaży, a ponadto wszystko było kontrolowane przez służbę bezpieczeństwa. Dyrektor Archiwum w Chebie Karel Halla uważa kradzież i sprzedaż dokumentów w czasach komunistycznych za niemożliwy. Jest bowiem przekonany, iż kradzieży dokonano w latach dziewięćdziesiątych. Gdyby jednak uznać, że do kradzieży doszło w latach s70., to wówczas cała sprawa z punktu widzenia prawa czeskiego, uległaby przedawnieniu. Problem ma więc teraz policja, która – po otrzymaniu stanowiska austriackiego – nie może podjąć żadnych dalszych działań prawnych
Przypomnijmy, że z Archiwum Państwowe w Chebie zginęło ponad 1000 dokumentów, w dużej mierze królewskich i cesarskich, a wśród nich najstarszy z 1354 r. Karola IV, w którym władca zwolnił miasto Cheb z płacenia cła. O kradzieży pisaliśmy na naszym portalu dnia 20 października 2010 r.

Na podstawie Novinky.cz

oprac. Ivo Łaborewicz
AP Jelenia Góra

MRA: Biuletyn Sekcji Stowarzyszeń Zawodowych Records Management i Archiwistyki Międzynarodowej Rady Archiwów

Pod koniec grudnia 2010r. ukazał się  drugi biuletyn Sekcji Stowarzyszeń Zawodowych Records Management i Archiwistyki Międzynarodowej Rady Archiwów – SPA. Celem  biuletynu jest informowanie członków sekcji o jej aktywności oraz pogłębienie współpracy międzynarodowej organizacji zawodowych archiwistów. Przypomnijmy, że członkiem sekcji jest także Stowarzyszenie Archiwistów Polskich. Biuletyn omawia siedem tematów: spotkanie członków sekcji w trakcie CITRA w Oslo w 2010r., przyjecie „Uniwersalnej deklaracji o archiwach”, pomysły na promocję tejże, przygotowania do 2 konferencji SPA w Edynburgu w 2011r., projekt kompetencji SPA- Eurbica, projekt „Archiwa solidarne” oraz nowi członkowie SPA.

Na spotkaniu sesji przedstawiony został doroczny raport z pracy SPA, omówiono wyniki sondażu na temat „Archiwisci bez granic” oraz dokonano podsumowania raportu autorstwa Didier Grange na temat historii SPA. Napisany  w styczniu 2009r. dokument omawia historię powstałej w 1976r. sekcji SPA. Interesujący jest szeroki kontekst historyczny ukazujący najstarsze stowarzyszenia zawodowe archiwistów (przypomnijmy, że najstarsze stowarzyszenie zawodowe archiwistów powstało w Holandii w 1891r. -Vareniging van Archivarissen in Nederland- VAN, dzisiaj KVAN

Istotna część Biuletynu poświęcona jest Uniwersalnej Deklaracji o Archiwach zwanej Deklaracją z Oslo.
Deklaracja uniwersalna o archiwach została przyjęta w języku angielskim w czasie dorocznego posiedzenia CITRA na Malcie w 2009r., co jednogłośnie potwierdzili uczestnicy CITRA w Oslo w 2010r.

Deklaracje jest wzorowana na kanadyjskiej deklaracji z Quebecku, która została rozwinięta przez sekcję SPA i specjalną grupę roboczą MRA.

 

Czytaj dalej „MRA: Biuletyn Sekcji Stowarzyszeń Zawodowych Records Management i Archiwistyki Międzynarodowej Rady Archiwów”