Wikipedysta – Rezydent Piotr Puchalski na szkoleniu w Instytucie Piłsudskiego prowadzonym przez Dorothy Howard (po prawej), wikipedystkę z Metropolitan Library Council.

Wikipedia jest dziś największym źródłem wiedzy o charakterze encyklopedycznym, dostępnym w sposób otwarty dla każdego. Od naukowców do uczniów w szkole, wszyscy posługują się Wikipedią. Wikipedia ma miliony odsłon dziennie, ponad 250 wersji językowych i zawiera ponad 20 milionów artykułów. Polska Wikipedia ma ponad milion artykułów i jest jedną z największych Wikipedii, obecnie na imponującym 9 miejscu na świecie.

Synergia pomiędzy Wikipedią a Instytutem Piłsudskiego nie podlega wątpliwości. Zadaniem Wikipedii jest rozpowszechnianie wiedzy; Instytut, z racji swoich zasobów, archiwalnych, muzealnych, bibliotecznych i innych, stanowi bezcenne tej wiedzy zródło, ktore chce udostępnić jak najszerzej. Niedawno pisałem o GLAM i znaczeniu instytucji w tym sektorze dla udostępniania wiedzy. Dziś więcej o inicjatywach Instytutu związanych z Wikipedią.

Czym jest Wikipedia?

Jest to otwarta encyklopedia dostępna elektronicznie, którą tworzą i edytują wolontariusze na całym świecie. Każdy może wziąć udział w tworzeniu artykułów, nie potrzeba do tego żadnego zezwolenia ani przynależności do jakiejś organizacji (wskazane, ale niekonieczne jest zalogowanie się). Wikipedia powstała w 2001 i niedługo będzie obchodzić 15 lecie. Jest jedną z rosnącej grupy inicjatyw jej macierzystej instytucji – Wikipedia Foundation. Działanie Wikipedii opiera się na trzech podstawowych zasadach:

Wikipedia to encyklopedia: zawiera w sobie hasła takie, jakie dawniej umieszczane były w tradycyjnych encyklopediach (w Wikipedii jest ich o wiele więcej). Artykuły w Wikipedii powołują się na źródła, uprzednio opublikowane; stosowana jest zasada nie przedstawiania twórczości własnej (“no original research”). Wikipedyści nie tylko piszą nowe artykuły, ale także sprawdzają nowe edycje, patrolują Wikipedię aby nie pojawiły się tam wandalizmy i zajmują się innymi zadaniami tej ogromnej inicjatywy.
Wikipedia to neutralny punkt widzenia. Artykuły powinny być pisane w sposób neutralny, bezstronny. Nie znaczy to, że nie ma tam miejsca na różnice zdań – w tematach w których istnieją różne opinie, poglądy odmienne powinny znaleźć swoje miejsce i powinny być potraktowane uczciwie. Kontrowersja jest po prostu tematem, który, jeśli istnieje, wymaga podejścia encyklopedycznego.
Wikipedia to zbiór wiedzy dostępny w sposób otwarty dla wszystkich. Każdy może korzystać i wykorzystywać informacje i materiały z Wikipedii a jedynym warunkiem jest podanie przypisu do źródła. W Wikipedii nie można zamieszczać materiału, do którego ktoś ma prawa autorskie a nie udzielił zezwolenia na ich użycie według wolnej licencji.

Obopólna korzyść

We współpracy Instytutu Piłsudskiego z Wikipedią obie strony odnoszą korzyści. Wikipedia korzysta z zgromadzonych w Instytucie zasobów wiedzy, materiałów archiwalnych i innych. Nie jest to oczywiście korzyść tylko dla Wikipedii, w rzeczywistości korzystają wszyscy jej czytelnicy, całe społeczeństwo Świata. Instytut korzysta także, gdyż dzięki Wikipedii informacja o jego zasobach dociera do bardzo szerokiego gremium, a zainteresowanie budzi nowe pomysły i inicjatywy..

Współpraca

Instytut Piłsudskiego współpracuje z Wikipedią poprzez Wikipedystę – Rezydenta w Instytucie, przez Wikiprojekt GLAM Instytutu oraz przez układ partnerski z Wikimedia Commons.

Wikipedysta – Rezydent

Wikipedyści – Rezydenci (“Wikipedians-in-Residence” albo WiR-owie) to rosnąca grupa wikipedystów którzy znajdują zatrudnienie w różnych instytucjach. Pozycja WiR-a może być czysto woluntarystyczna, być opłacana przez grant (Wikimedii albo innych organizacji) albo przez instytucję która gości WiR-a. Idea WiR pojawiła się początkowo w muzeach, bibliotekach i archiwach (GLAM), ale coraz bardziej rozszerza się na inne instytucje. WiR jest wikipedystą którego zadaniem jest być łącznikiem pomiędzy społecznością Wikipedii a daną instytucją w której odbywa staż. WiR, posługując się warsztatem Wikipedii i jej regułami pracuje nad poszerzeniem i ulepszeniem udziału danej Instytucji w Wikipedii. Zadaniem WiR-a jest współpraca z pracownikami organizacji w digitalizacji, kompilacji i organizowaniu zasobów, które mogą być udostępniane społeczności Wikipedii oraz promocja zrozumienia działania Wikimedii wśród pracowników w organizacji. WiR nie tylko pisze artykuły sam, ale przede wszystkim ułatwia, koordynuje i szkoli pracowników i organizuje imprezy które mają na celu przyciągnięcie wikipedystów do pracy z personelem organizacji nad tworzeniem i ulepszaniem zawartości.

Wikipedystą – Rezydentem w Instytucie Piłsudskiego jest Piotr Puchalski, wolontariusz, student historii i europeistyki, autor książki “Relikwie”. Piotr jest odpowiedzialny za WikiProjekt GLAM Instytutu, tworzenie i dodawanie informacji do artykułów w Wikipedii, organizację pracy członków projektu i inne działania związane z obecnością Instytutu w Wikipedii. Naszą konsultantką w sprawach Wikipedii jest wikipedystka z Metropolitan Library Council, Dorothy Howard. Piotr pracuje jako WiR juz od ponad miesiąca, i przyczynił się do powstania sporej liczby nowych artykułów.

Wikiprojekt

Wikiprojekt ułatwia zorganizowanie, koordynację wysiłków i komunikację wszystkich którzy współpracują nad określonym zadaniem. Istnieją Wikiprojekty w różnych wersjach językowych Wikipedii i o różnych tematach, np. Wikiprojekt Poland (w Wikipedii angielskojęzycznej) i Wikiprojekt Łódź (w polskiej) czy Wikiprojekt GLAM, który skupia projekty archiwów, muzeów, bibliotek itp. z wielu krajów, ale jeszcze nie z Polski.

WikiProjekt GLAM Instytutu Piłsudskiego w Ameryce to portal wikipedystów którzy działają nad ulepszaniem Wikipedii o materiały związane z Instytuem, dotyczące ludzi, wydarzeń i organizacji które mają w Instytucie swoje zasoby. W portalu tym można przeczytać o zadaniach do wykonania, postępach prac, można zobaczyć kto jest uczestnikiem projektu i przeczytać nowości. Uczestnicy projektu umieszczają na swojej stronie autora-wikipedysty banner wskazujący na przynależność do projektu.

Układ partnerski

Wikmedia Commons jest repozytorium mediów – obrazów, zapisów dźwięku, obrazu itp. (obecnie ok 20 milionów) które można używać w sposób otwarty zarówno w Wikipedii jak i poza nią. Wiele instytucji z sektora GLAM weszło w układ partnerski z Wikimedia Commons, gdyż posiadając zasoby mediów które znajdują się w domenie publicznej, postanowiły podzielić się nimi z całym światem (patrz blog o GLAM).

Układ partnerski Instytutu Piłsudskiego z Wikimedia Commons, dzięki pomocy doświadczonego wikipedysty i administratora Wikimedia Commons Jarka Tuszyńskiego zaowocował wzbogaceniem Wikipedii w ponad 1000 dokumentów, które są używane w rosnącej liczbie artykułów. Współpraca owocuje nie tylko szerszym zasięgiem zasobów Instytutu, ale także ulepszeniem ich prezentacji dzięki narzędziom Wikipedii, takim jak linki do artykułów czy lepszy dostęp do kontroli autorytatywnej.

Zapraszamy wszystkich zainteresowanych historią, a szczególnie współczesna historią Polski do włączenia się do Wikiprojektu GLAM Instytutu Piłsudskiego.

Marek Zieliński

Może Cię też zainteresować