Konferencja odbyła się w siedzibie NDAP, a wśród zaproszonych gości byli przedstawiciele Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych, NAC, licznie przybyli dyrektorzy i przedstawiciele archiwów oraz innych zaprzyjaźnionych z NAC instytucji (archiwów społecznych, kościelnych, IPN, fundacji itp.). Szczególnymi gośćmi z pewnością okazali się byli pracownicy NAC, którzy są współtwórcami sukcesu tej instytucji, ale pracują obecnie gdzie indziej: dyr. Nikodem Bończa-Tomaszewski, Rafał Magryś, Łukasz Skowron, Marcin Malicki, Sebastian Zduńczyk.
Konferencję otworzył minister kultury i dziedzictwa narodowego Bogdan Zdrojewski, który przedstawił ambitne plany podniesienia wydatków na archiwa w latach 2014-2020 do sumy 800-900 mln zł: na inwestycje budowlane (przede wszystkim w Warszawie i Krakowie), digitalizację i infrastrukturę informatyczną oraz podwyżki płac dla archiwistów.
Pierwsze merytoryczne wystąpienia skupiały się na przedstawieniu NAC w perspektywie działalności archiwów państwowych (Naczelny Dyrektor prof. Władysław Stępniak) oraz genezy archiwum (dyrektor Nikodem Bończa-Tomaszewski, pierwszy dyrektor NAC, obecnie dyrektor Centralnego Ośrodka Informatyki MSW). Nikodem Bończa-Tomaszewski podkreślił, że podstawą sukcesu NAC jest fakt, iż udało się zgromadzić wokół niego zespół profesjonalnej kadry ze środowiska archiwalnego, ważne także okazało się wsparcie osób już nieżyjących: śp. Tomasza Merty i śp. dyrektora Sławomira Radonia.
Z kolei dyrektor Wojciech Woźniak w wystąpieniu pt. „NAC jako projekt, czyli kolejne 5 lat” przedstawił plany na przyszłość oraz dotychczasowe osiągnięcia archiwum, przede wszystkim budowane tu systemy IT, czyli ZoSIA i www.szukajwarchiwach.pl oraz Centralne Repozytorium Cyfrowe. Dyrektor W. Woźniak podkreślał, że NAC gromadzi wiedzę i poprzez system szkoleń dzieli się wiedzą, a także korzysta z profesjonalnych wzorców, m.in. z metodyki zarządzania projektami PRINCE2 oraz norm ISO.
Następnie Kazimierz Schmidt (NDAP) omówił system ADE, który może być wykorzystywany do szkoleń i testów, jednak nie sprawdzi się jako docelowe miejsce do zarządzania dokumentacją elektroniczną.
Prof. Waldemar Chorążyczewski (UMK) przedstawił futurystyczną wizję świata w roku 2058, w którym NAC będzie obchodził 50-lecie istnienia: będzie to świat tylko cyfrowy, wszystkie archiwalia będą zdigitalizowane, opiekować się nimi będą archiwiści cyfrowi, a przeciwwagę będą stanowić niszowe bractwa miłośników i kolekcjonerów rękopisów i maszynopisów.
Ryszard Wojtkowski (NDAP) przedstawił prezentację pt. „Digitalizacja w archiwach państwowych”, w której omówił programy, w których archiwa uczestniczą (działania własne, Kultura+, zlecenia zewnętrzne, współpraca z genealogami). W ramach tych działań w 2012 r. archiwa wykonały 10 mln skanów, a w 2013 r. planowane jest zamieszczenie na portalu szukajwarchiwach dalsze 6 mln skanów.
5-lecie NAC stało się okazją do zaprezentowania nowego interfejsu www.szukajwarchiwach.pl, gdzie udostępnia się już ponad 5 mln skanów dokumentów z ponad 20 archiwów państwowych. Przedstawiono także Zintegrowany System Informacji Archiwalnej ZoSIA (obydwa systemy przedstawił Maciej Zdunek z NAC). ZoSIA jest wdrożona w archiwach w Poznaniu i Lublinie i dyrektorzy tychże archiwów (Henryk Krystek i Piotr Dymmel) podzielili się swymi doświadczeniami ze współpracy z NAC.
Kolejne wystąpienia dotyczyły digitalizacji we współczesnym świecie (Maciej Gajewski), wspierania przez NAC innych instytucji w zakresie dokumentacji audiowizualnej (Henryk Niestrój) oraz wieczystego przechowywania danych cyfrowych (Damian Kusnik). Ta ostatnia prezentacja, mimo skomplikowanej materii tematu, jednak z uwagi na ciekawe ujęcie, wywołała duże zainteresowanie zebranych.
Zważywszy na osiągnięcia i doświadczenia NAC w zakresie popularyzacji nie tylko własnego zasobu, ale szerzej, tematyki archiwalnej i archiwów za szczególnie interesujące należy uznać wystąpienie Bartłomieja Kuczyńskiego „Użytkownicy zbiorów NAC online”.
Na koniec zbiory fotograficzne, foniczne i wizyjne w zasobie NAC przedstawiły Katarzyna Kalisz i Katarzyna Plewka.
Kończąc konferencję dyr. Władysław Stępniak wyraził nadzieję, że kolejna rocznica działalności NAC będzie obchodzona w ich własnej, nowej siedzibie i złożył pracownikom życzenia i gratulacje. Dyr. Wojciech Woźniak podziękował za udział w konferencji i za życzenia.
Hanna Staszewska
AP Poznań