W dniach 15-16 października 2019 r. w miejscowości Szolnok na Węgrzech odbyło się spotkania Wspólnego Komitetu Węgiersko-Rosyjskiego ds. Archiwów na jego ósmej sesji. Z Rosji przybyła sześcioosobowa delegacja na czele z Andriejem Juraszowem, zastępcą szefa Federalnej Agencji Archiwów (Rosarhiv).
Obie strony omówiły i oceniły rezultaty wspólnego projektu dotyczącego digitalizacji akt węgierskich jeńców wojennych w Związku Radzieckim i stworzenia rosyjskojęzycznej bazy danych dla ich przetwarzania i archiwizacji. Mówi się, że od czasu ustanowienia Komitetu w 2003 r. jest to największy projekt naukowy realizowany we współpracy między obiema stronami.
Strona węgierska uzyskała informacje o hungarikach przechowywanych w archiwach rosyjskich, które do tej pory nie były znane badaczom węgierskim. Eduard Pagyerin, szef Służby Archiwów Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej powiedział, że w Podolskim Archiwum Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej (CAMO RF) znajduje się około 230 dokumentów (plików) przejętych przez Armię Czerwoną podczas II wojny światowej. Wspomniał także, że dla 20% tych dokumentów, głównie w języku węgierskim, a w mniejszym stopniu w języku niemieckim, rosyjscy archiwiści przygotowali już tłumaczenia na język rosyjski. Z kolei Igor Fetyisow, zastępca szefa Departamentu Dokumentacji Historycznej Ministerstwa Spraw Zagranicznych Federacji Rosyjskiej, poinformował że w archiwach Ministerstwa Spraw Zagranicznych Federacji Rosyjskiej (AVP RF) znajduje się około 630 teczek, z których około 430 zostało już odtajnionych.
Rozmówcy uzgodnili wspólną publikację dotyczącą frontu galicyjskiego I wojny światowej z lat 1914-1915. Dwujęzyczny album, współredagowany przez węgierski Wojskowy Instytut Historyczny i Muzeum oraz przez Rosyjskie Państwowe Archiwum Wojskowe (RGVIA), ma zostać wydany na Węgrzech w pierwszej połowie 2020 r. Z kolei w drugiej połowie 2020 r. ukaże się album historyczny „Budapeszt – Moskwa: Metro dwóch stolic” – wydany w Rosji przez Węgierskie Archiwum Narodowe (MNL) i Rosyjskie Państwowe Archiwum Gospodarcze (RGAE).
Uzgodniono również kontynuowanie i wdrażanie w najbliższych latach wspólnych projektów między węgierskim Narodowym Komitetem Pamięci (NEB) – odpowiednik polskiego IPN, a Rosyjskim Państwowym Archiwum Historii Społecznej i Politycznej (RGASZPI), co do których podjęto decyzje i rozpoczęto ich realizację na poprzednim posiedzeniu Komitetu w 2018 r. Wiosną 2020 r. w Budapeszcie zostanie zorganizowana wystawa dokumentów i okrągły stół na temat udziału Węgrów w Kominternie, a w 2021 r. zostanie opublikowana rosyjskojęzyczna kolekcja dokumentów na temat Węgier i Kominternu. Węgierska wersja tego tomu ma ukazać się w 2022 r.
Na zakończenie spotkania Andriej Jurasow przekazał dr Csabie Szabó, dyrektorowi generalnemu Państwowych Archiwów Węgier, 30-punktową listę dokumentów arcybiskupa Józsefa Mindszenty, wybranych w sposób reprezentatywny przez rosyjskich kolegów z Rosyjskiego Państwowego Archiwum Historii Społecznej i Politycznej oraz Archiwum Polityki Zagranicznej Federacji Rosyjskiej.
Więcej: Szolnokon ülésezett a Magyar–Orosz Levéltári Vegyesbizottság
oprac. Ivo Łaborewicz
AP Oddział w Jeleniej Górze