Od 6 marca doi 16 maja 2011 r. w Hôtel de Soubise, siedzibie dyrekcji Archiwów Państwowych Francji, czynna jest wystawa: „Sprawa templariuszy. Od procesu do mitów”
Aresztowanie, rankiem 13 października 1307 r., wszystkich Templariuszy w Królestwie Francji, ich uwięzienie, przesłuchanie, późniejszy proces i wreszcie, w wyniku wyroku, spalenie na stosie Wielkiego Mistrza Jakuba de Molay i wszystkich braci, a w konsekwencji likwidacja zakonu i przejęcie przez wielu zainteresowanych, legendarnego majątku, budziły emocje u współczesnych i nie przestają, także dzisiaj, oddziaływać na wyobraźnię.
Z inicjatywy króla Francji Filipa Pięknego, „biedni bracia Świątyni Salomona w Jerozolimie” zostali zaaresztowani i przesłuchiwani pod kryminalnym zarzutem herezji przez głównego inkwizytora Francji Guillaume de Paris. Mieli przyznać się do najcięższego przestępstwa średniowiecza, a tym samym stworzyć możliwość królowi Francji zagarnięcia ich majątku.
Przygotowanie pierwszej fazy zakładało aresztowanie wszystkich templariuszy we Francji i odbywało się w ścisłej tajemnicy. Wielki Mistrz został wywabiony z siedziby Zakonu na Cyprze , skąd przed 20 października 1306 r., na polecenie papieża Klemensa V, wyjechał do Francji. W Królestwie Francji istniało napięcie społeczne spowodowane wygnaniem Żydów w lipcu 1306 r. W zawiązku z tym łatwiej można było ukryć sekretne działania policyjne.
Jesienią 1307 r. sprawy potoczyły się bardzo szybko. Wydano tajny rozkaz nakazujący aresztowanie Templariuszy w Królestwie (14 września). Niedługo potem mianowano strażnikiem pieczęci, przygotowanego do sprawnego przeprowadzenia akcji policyjnej, Gauillaume de Nogaret (22 września).
O świcie 13 października de Nogaret przeprowadził aresztowanie wszystkich Templariuszy w Paryżu i całej Francji.
Główny Inkwizytor Francji przesłuchiwał paryskich Templariuszy w dniach 19 października- 24 listopada. To wówczas powstał, zaprezentowany na wystawie, jeden z najsłynniejszych i najdłuższych rotulusów świata (rotulus– dokument w postaci kart sklejanych i nawijanych na wałki). Na mierzącym 22,37m dokumencie spisano zeznania przesłuchiwanych 138 Templariuszy zaaresztowanych w Paryżu.
Rotulus z przesłuchania 138 paryskich Templariuszy, 19.10. – 24.11.1307 r.
Jeszcze w trakcie paryskiego przesłuchania papież Klemens V ogłosił encyklikę „Pastoriali praeminentiae” (22 listopada) nakazującą aresztowanie Templariuszy w całym chrześcijańskim świecie.
W maju 1310 r. doszło do pierwszych egzekucji (54 Templariuszy). W 1312 r. w dniu 12 maja bulla papieska „Vox in excelso de suppresion” skasowała Zakon Templariuszy.
Wirelki Mistrz Zakonu Jakub de Molay został spalony wraz z równie legendarnym Geoffroy de Charnay 18 marca 1314 r. Jak głosi legenda, stojąc na stosie de Molay rzucił klątwę na swych prześladowców, którzy nie mieli przeżyć roku. Rzeczywiście nie przeżyli. Papież Klemens V zmarł 20 kwietnia, a Filip Piękny 29 listopada 1314 r. Trzeci prześladowca, de Nogaret zmarł wcześniej, w 1313 r.
Niewielka i niezwykła wystawa ukazuje dokumenty związane z paryskim procesem. Do dziś budzi podziw sprawnie przeprowadzona policyjna akcja aresztowania rycerzy- zakonników, która uniemożliwiła im jakiekolwiek kroki obronne. Legendarny pozostaje, wciąż budzący emocje, skarb templariuszy oraz prawda o zarzuconej im herezji.
Teksy i zdjęcia: Adam Baniecki
AP Lubań