W związku ze zbliżającym się XVIII Międzynarodowym Kongresem Archiwów (Seul, 5 – 10 września 2016) Międzynarodowa Rada Archiwów wskazała na fundamentalne znaczenie Powszechnej Deklaracji Archiwów dla podkreślania roli archiwistyki i archiwów we współczesnym świecie. Dokument zrodził się w środowisku archiwistów kanadyjskiego Quebecku, gdzie 24 kwietnia 2006 r. w Centrum Bibliotek i Archiwów Państwowych Quebeku w Montrealu został ogłoszony jako Quebecka Deklaracja Archiwów (Déclaration québécoise sur les archives). Rok później, w mieście Quebec (Quebeck, Kanada) podczas 40 konferencji okrągłego stołu archiwów CITRA (11 – 17 października 2007 r.), deklarację przeredagowano tak, aby była powszechną. Tam została przyjęta jednomyślnie przez wszystkich członków MRA. Następnie 10 października 2011 na 16 seansie plenarnym 36 Zgromadzenia Ogólnego UNESCO został przyjęta jako dokument o charakterze powszechnym. Została przetłumaczona na wiele języków. Autoryzowane tłumaczenia dostępne są na stronie internetowej Międzynarodowej Rady Archiwów. Tłumaczenie polskie dostępne na stronie Stowarzyszenia Archiwistów Polskich, nie jest autoryzowane przez MRA (byłaby gdyby organizacja przesłała do MRA autoryzowane tłumaczenie). Tekst deklaracji może podpisać każdy poprzez formularz zamieszczony także na stronie internetowej MRA. W Polsce deklaracja także była podpisywana, a w ramach forum IFAR prowadzono na jej temat dyskusję.
Deklaracja, przed kongresem w Seulu, była przedmiotem pracy grupy eksperckiej MRA. Wiąże się to zamiarem uczynienia z niej podstawowego narzędzia wytyczającego kierunki działania archiwów na obszarach edukacji archiwalnej w społeczeństwie i promocji samych archiwów. W związku z powyższym deklaracja podaje definicję archiwów, łącząc je z wszelkiego rodzaju informacją niezależnie od formatu. Uznaje unikatowy charakter archiwów jako dostarczyciela autentycznych dowodów wszelkiej ludzkiej aktywności. Podkreśla podstawową i fundamentalną rolę archiwów dla transparentnej administracji oraz ochrony demokracji i praw człowieka. Dzieje się to poprzez ochronę wspólnej, społecznej pamięci. Archiwa powinny uwypuklać podstawowe wymagania dobrego zarządzania procesami archiwotwórczymi. Dlatego niezwykle istotna jest rola archiwistów, jako świetnie wykształconych fachowców ponoszących odpowiedzialność za archiwalia i dostęp do nich. Deklaracja kończy się apelem o zaangażowanie rządów i decydentów o zapewnienie archiwom właściwego im miejsca w strukturze społecznej, a także o właściwe finansowanie potrzeb archiwów.
Przed archiwistami stawia dokument wezwanie do promowania w swoim środowisku znajomości tekstu deklaracji i jak najszerszego rozpowszechniania go.
Wiecej:
Groupe d’experts en sensibilisation de l’ICA DÉCLARATION UNIVERSELLE SUR LES ARCHIVES -UN OUTIL POUR
DÉVELOPPER LA COMPRÉHENSION ET LA SENSIBILISATION
BANQ: La Déclaration universelle des archives est adoptée à l’UNESCO
oprac. Adam Baniecki
AP Wrocław O/Bolesławiec