27 października Ukraińcy obchodzili niezwykle ważne święto – Dzień Pisma i Języka Ukraińskiego. Święto to zapoczątkował w 1997 r.prezydent Ukrainy Leonid Kuczma – wspierając inicjatywę organizacji publicznych i biorąc pod uwagę ważną rolę języka ukraińskiego w konsolidacji społeczeństwa, wydał dekret „O Dniu pisma i języka ukraińskiego”. Dekret stwierdzał, że dzień ten będzie obchodzony co roku w prawosławne święto Dnia Wspomnienia Czcigodnego Kronikarza Nestora (1056–1114), mnicha z Ławry Kijowsko – Peczerskiej, autora napisanej w języku słowiańskim na początku XII w. „Powieści minionych lat” (st.rus. Повѣстьвре мѧньныхъ лѣтъ), głównego źródła do badań najstarszych dziejów Ukrainy (i nie tylko).
Z okazji tegoż święta w roku bieżącym (2023), na stronie internetowej Archiwum Państwowego Obwodu Donieckiego ukazała się niewielka prezentacja na ten temat, w której napisano m.in.: „Oto powieść minionych lat, skąd wyszła ziemia ruska, kto był najpierw księciem w Kijowie i skąd ziemia ruska powstała”- tymi słowami zaczyna się kronika Nestora. […] Język jest żywym organizmem, który rozwija się według własnych praw.Jest to niezniszczalny skarb stuleci, przekazywany z pokolenia na pokolenie, łączący przeszłość z przyszłością […] Przez kilka stuleci Ukraińcom wpajano pogląd o rzekomej „wtórności” języka ukraińskiego, starannie ukrywając przed nimi skarby ukraińskiego pisma, historii i kultury, która sięga czasów starożytnych i obejmuje wiele tysiącleci. Według badań lingwistów, język narodu ukraińskiego zaczął kształtować się w VI-IX wieku […] Starożytni mędrcy mówili: „Mów, a cię zobaczę”. To, jak świat będzie postrzegał Ukraińców, zależy od nich samych […] W warunkach pełnoskalowej inwazji Rosji, język ukraiński, bardziej niż kiedykolwiek, ma ogromne znaczenie dla osiągnięcia zwycięstwa nad wrogiem. Pierwszą rzeczą, jaką robi rosyjski okupant na okupowanych terytoriach, jest niszczenie ukraińskich książek, ukraińskiej edukacji i języka ukraińskiego.Niszcząc dziedzictwo kulturowe, wróg na terytoriach okupowanych zabrania nauczania w języku państwowym, konfiskuje książki i fizycznie rozprawia się ze wszystkimi, w których sercu żyje Ukraina. Jak stwierdził Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych Ukrainy Walerij Załużnyj, język ukraiński jest językiem zwycięstwa nad Rosją: „Za cenę życia najlepszych wybieramy prawo do mówienia w naszym języku ojczystym, do bycia Ukraińcami, aby określić naszą przyszłość. Ukraiński jest językiem naszych rodziców i dzieci. Językiem naszego zwycięstwa”.
Źródło:
Державний архів Донецької області: 27 жовтня – День української писемності та мови
oprac. Edyta Łaborewicz
AP Wrocław O/Legnica