Po czteroletniej przerwie – w dniach 16-18 maja tego roku – czescy archiwiści organizują kolejną, już 19. ogólnokrajową konferencję archiwalną, jakie wcześniej odbywały się co dwa lata. Tym razem gospodarzem zgromadzenia będzie miasto Pardubice, a organizatorami przedsięwzięcia są: Czeskie Stowarzyszenie Archiwalne (Česká archivní společnost, z. s.), Czeskie Towarzystwo Informacyjne, z. s. – stowarzyszenie branżowe przy Archiwum Narodowym (Česká informační společnost, z. s. – pobočný spolek při Národním archivu), Regionalne Archiwum Państwowe w Hradcu Králové (Státní oblastní archiv v Hradci Králové).
Przygotowany fachowy program konferencji w sposób świadomy uwzględnia rozległość i różnorodność działalności archiwów i obejmuje szereg tematów poświęconych opiece przedarchiwalnej, archiwom cyfrowym, udostępnianiu i promocji dokumentacji archiwalnej i samych archiwów. Głównym zaś tematem obrad o charakterze historyczno-archiwalnym będą ceny i ich badanie w różnych epokach w świetle źródeł archiwalnych. Uczestnicy konferencji będą mieli również możliwość odwiedzenia lokalnych instytucji kultury i pamięci oraz pobliskiego zamku Kunětická hora.
Rozpoczęcie konferencji zaplanowane jest we wtorek, 16 maja 2023 r., kiedy to po oficjalnym otwarciu ma odbyć się ogólnodostępny panel dyskusyjny nt. „Czeska archiwistyka w drodze przez XXI wiek”. Prowadzić go będzie David Valůšek (Czeskie Stowarzyszenie Archiwalne), a udział w niej wezmą: Petr Vokáč (Ministerstwo Spraw Wewnętrznych), Daniel Doležal (Departament Zarządzania Archiwami MSW), Stanislav Bárta (Uniwersytet Masaryka). „Przepytani” zostaną na temat ich oglądu aktualnego stanu i perspektyw rozwoju naszej dziedziny.
W kolejnych dniach obrady odbywać się będą w ramach pięciu bloków oraz czterech sekcji tematycznych. W ramach pierwszego bloku, czyli jeszcze we wtorek, odbędą się obrady czterech sekcji: 1. „Medialna popularyzacja archiwów. Jak komunikować się ze społeczeństwem?”, w ramach której przedstawione zostaną teoretyczne i praktyczne doświadczenia oraz możliwości tworzenia PR archiwów; 2. „Selekcja archiwów cyfrowych w systemach administracji publicznej. Kontekst historyczny, teraźniejszość i przyszłość z przykładami złych/dobrych praktyk”. W jej trakcie referenci i dyskutanci będą starali się odpowiedzieć na następujące pytania: Czy można wydzielić do archiwum historycznego dokumentację cyfrową, zachowując ją długoterminowo, zarchiwizować i udostępniać? Jakie są/mogą być kryteria wyboru tych materiałów? Jakie są główne pułapki tego procesu? Jak powinien postępować archiwista? Kto i jak może mu pomóc? Jakie narzędzia techniczne są dostępne?; 3. „Badania cen i odnoszące się do nich archiwalia”. W ramach tej czysto historycznej sekcji omówione zostaną przede wszystkim rachunkowe materiały archiwalne i możliwości ich wykorzystania w rozmaitych badaniach historycznych. 4 „Spotkanie z przedstawicielami zagranicznych stowarzyszeń archiwalnych”, mające charakter okrągłego stołu, ma zapoznać jego uczestników z „sukcesami i porażkami”, jakich w dziedzinie cyfryzacji i zabezpieczaniu powstających w jej wyników materiałów archiwalnych, mają archiwiści krajów sąsiadujących z Czechami, a więc Węgier, Niemiec, Polski, Austrii i Słowacji. Organizatorzy mają nadzieję, że dyskusja ta skoncentruje się nie tylko na aktualnych problemach w całym systemie archiwalnym poszczególnych państw, ale także na sposobach udostępniania archiwów w formie cyfrowej/zdigitalizowanej, na pracy archiwów z profesjonalistami i laikami, a także na edukacji w archiwach.
Drugiego dnia obrad, w środę 17 maja, przewidziano dwa bloki i obrady w kilku sekcjach. W ramach pierwszego bloku odbędą się posiedzenia czterech sekcji: 1. „Brama archiwów (dla szkół) otwarta?”, gdzie dyskusja ma koncentrować się na możliwościach współpracy archiwów ze szkołami powszechnymi w zakresie rozwijania u uczniom krytycznego myślenia i zdobycia umiejętności interpretacyjnych na przykładzie źródeł; 2. obradująca pod hasłem „Dobry sługa czy zły pan? Ograniczenia, problemy, korzyści i skutki systemów informacyjnych wykorzystywanych do opisu archiwalnego i udostępniania archiwów”, zajmie się problematyką radzenia sobie archiwistów ze skutkami informatyzacji, podejmując próbę odpowiedzi na szereg pytań , w tym odpowiadając na to, czy informatycy i archiwiści mogą znaleźć wspólny język oraz w jakim stopniu oprogramowanie wpływa na metodologię i praktykę archiwalną?; 3. „Ceny i ich odzwierciedlenie w archiwach” to powrót do tematu obrad z dnia poprzedniego, tym razem omawianego na przykładzie konkretnych źródeł lub instytucji.
Tego samego dnia (zapewne po południu) odbędą się też obrady w ramach trzeciego bloku, w którym przewidziano posiedzenia w ramach czterech sekcji: 1. „Cyfrowa transformacja administracji państwowej – puste hasło? O aktualnych trendach zatrudnienia w archiwach i na stanowiskach do zarządzania dokumentacją”, który to temat wywodzi się m.in. ze smutnej konstatacji plasowania archiwistów państwowych na niższych poziomach wynagrodzeń w administracji państwowej, co ma wpływ na rosnącą rotację pracowników. Dyskutanci będą się zastawiać m.in. nad tym, czy ten trend można odwrócić?; 2. kolejny powrót do tematyki historycznej „Ceny i ich regulacje”, tym razem przyniesie referaty poświęcone m.in. zjawiskom inflacyjnym, lichwie i czarnemu rynkowi; 3. „Przetwarzanie danych osobowych w archiwach – podsumowanie projektu i wyników” to dyskusja odnosząca się do zakończonego w 2022 r. projekt badawczy Regionalnego Archiwum Państwowego w Pradze i Archiwum Narodowego, koncentrującego się na problematyce przetwarzania danych osobowych; 4. „Narzędzia do archiwizacji dla zagorzałych”, pod tym hasłem referenci zajmą się cyfrową archiwizacją, przetwarzaniem pakietów danych, ich walidacją, udostępnianiem, z uwzględnieniem automatyzacji procesów, oraz służącymi do tego rozmaitymi narzędziami. W ramach piątego bloku nastąpi prezentacja dotychczasowych wyników posiedzeń poszczególnych sekcji.
Ostatniego dnia, czyli w czwartek 18 maja 2023 r., w ramach IV bloku, odbędą się obrady czterech sekcji: 1. „Archiwa jako laboratoria historyczne”, to dyskusja panelowa z udziałem pisarza, historyka literatury i historyka poświęcona możliwościom i ograniczeniom pracy z archiwami w budowaniu obrazu przeszłości oraz o roli archiwów jako laboratorium poznawania przeszłości; 2. „E-centrum badawcze – przyszłość udostępniania archiwów?” dotyczyć będzie zdalnego dostępu i pełnotekstowego przeszukiwania archiwów, zarówno w aspekcie metodologii, jak wyboru narzędzi wyszukiwawczych (proste czy też złożonych), a dyskutanci podejmą próbę odpowiedzenia na wiele pytań, w tym i na takie, co postępująca cyfryzacja i „googlowanie” zrobią z rzemiosłem archiwalnym?; 3. „Dane osobowe w praktyce archiwalnej” – pod tym hasłem odbędą się warsztaty dotyczące wdrożenia dwóch metodologii opublikowanych przez MSW. Przewidziana zaś i tu debata poświęcona będzie bardzo specyficznym sytuacjom w pozyskiwaniu, przetwarzaniu i ujawnianiu danych osobowych i danych wrażliwych, doświadczanych przez archiwistów w praktyce. Jak zwykle pod koniec dnia nastąpi wspólny blok, na którym zaprezentowane zostaną wyników posiedzeń poszczególnych sekcji.
Konferencja odbędzie się pod patronatem Ministra Spraw Wewnętrznych Republiki Czeskiej Víta Rakušana, Wojewody Kraju Pardubickiego Martina Netolicky’ego, Rektora Uniwersytetu w Pardubicach Libora Čapka oraz Burmistrza Pardubic Jana Nadrchala.
Organizatorzy przewidzieli rejestrację uczestników za pośrednictwem strony internetowej konferencji. Osoby do kontaktu: PhDr. Lenka Matšuíková, e-mail: lenka.matusikova@nacr.cz ; PhDr. Helene Klímová, e-mail: helena.klimova@nacr.cz ; Česká archivní společnost, e-mail: cesarch@cesarch.cz
Źródło:
Česká archivní společnost, Facebook
oprac. Ivo Łaborewicz
AP Wrocław O/Jelenia Góra