Kiedy 25 lat temu 15 stycznia 1990 roku, na ulicach Berlina dogorywała NRD, w trakcie spontanicznych demonstracji ulicznych budynki przy Frankfurter Allee zostały zajęte i zabezpieczone przez obywateli. Dlaczego było to ważne wydarzenie w przeobrażeniach jakie wówczas następowały w NRD i całym bloku komunistycznym? W Berlinie przy Frankfurter Allee, w dzielnicy Berlina – Lichtenberg, znajduje się okazała siedziba byłych służb bezpieczeństwa, byłej NRD (Ministerium für Staatssicherheit – MfS). Dzięki obywatelskiemu poruszeniu jakie towarzyszyło wydarzeniom zapoczątkowanym upadkiem muru berlińskiego w listopadzie 1989 roku, zasób archiwalny centrali MfS ocalał prawie nietknięty, w przeciwieństwie do np. polskich zasobów archiwalnych służb bezpieczeństwa w PRL.
Obecnie, rozległe na 20 ha obiekty, nie budzą już w mieszkańcach Berlina trwogi, wręcz przeciwnie. Jego podwoje stały się szeroko otwarte dla wszystkich, którzy chcieliby przyjrzeć się, prześwietlić i zinwigilować najbardziej wpływowy aparat władzy w państwach bloku socjalistycznego. Niechlubna przeszłość jest oswajana poprzez jej dogłębne poznawanie i szeroką popularyzację tej wiedzy. Dziś w tym miejscu znajduje się m.in archiwum Instytutu Gaucka (Bundesbeauftragte für die Unterlagen des Staatssicherheitsdienstes der ehemaligen DDR – Pełnomocnik Federalny do spraw Materiałów Państwowej Służby Bezpieczeństwa NRD dalej: BStU ), a także Stasi- Muzeum (Stasimuseum Berlin), znane również jako Miejsce Badań i Pamięci Normannenstraße (Forschungs-und Gedenkstätte Normannenstraße).
Organizatorzy jubileuszu oddają do dyspozycji zwiedzających obiekty muzeum i archiwum, w których przygotowano ciekawy program edukacyjny, także dla młodzieży. W programie obchodów znalazły się:
-Nowa wystawa stała w Stasi – Museum „Służba bezpieczeństwa dyktatury SED ” (Socjalistyczna Partia Jedności Niemiec niem. Sozialistische Einheitspartei Deutschlands). Muzeum oferuje do zwiedzania, zachowane w prawie niezmienionej postaci, część obiektów MfS opuszczonych w pośpiechu przez funkcjonariuszy na przełomie 1989 i 1990 roku. W bloku nr 1 będącym siedzibą samego ministra Ericha Mielke zapadały najważniejsze decyzje w sprawach działalności służb bezpieczeństwa określanych jako „Schild und Schwert der Partei”, czyli tarcza i miecz partii. Można zwiedzać autentyczne gabinety i biura funkcjonariuszy zaaranżowane tak, jakby przed chwilą ktoś tam pracował i tylko na chwilę zrobił sobie przerwę. Muzeum tworzą więc biura Mielkego i jego najbliższych współpracowników, wielka sala konferencyjna i kasyno, zwane przez pracowników Stasi „wzgórzem generałów”.
-Zwiedzanie Stasi -Archiv- zasób archiwum to 111 km. akt, nagrań, fotografii. Archiwum będzie dostępne do zwiedzenia, a w swojej ofercie zwiedzający mają do dyspozycji m.in.: informacje na temat struktury i funkcjonowania MfS, zapoznawanie się z wybraną częścią zasobu i zwiedzanie pomieszczeń magazynowych, informacje na temat zbiorów archiwalnych, zapoznanie się z metodami opracowania zasobu
-Biuro Porad składania wniosków o dostęp do akt – dotychczas zrealizowano7 mln wniosków.
-Dyskusje panelowe – w tym dyskusja panelowa o wpływie rocka i subkultur młodzieżowych na upadek komunizmu z udziałem lidera grupy „Scorpions” Kleusa Maine.
-Prezentacje i wykłady pracowników BStU.
-Zajęcia dla młodzieży.
Służby bezpieczeństwa już dawno opuściły to miejsce, a dowody i efekty jej działalności znajdują się pod pełną kontrolą demokratycznego państwa niemieckiego. Dawne obiekty zaś, jednej z najpotężniejszych służb bezpieczeństwa w państwach bloku socjalistycznego zamieniono na specyficzny skansen systemu komunistycznego z wolnym wstępem. W rocznicę tego historycznego wydarzenia, BStU przypomina te przełomowe wydarzenia sprzed ćwierć wieku.
Więcej: Einladung im Januar zum Bürgertag des BStU Demokratie statt Diktatur – 25 Jahre Ende der Stasi
Jolanta Leśniewska
AP Płock O/Kutno