luty 2025 – Archnet

POLSKA: Wrocław – Jelenia Góra, Dyplomatyka i góry

Przed trzema laty żegnaliśmy Romana Stelmacha, któremu poświęcona została publikacja zorganizowana, zredagowana i wydana w górach przez naszego ArchNetowego kolegę – Ivo Łaborewicza, której treść przygotowali w dużej mierze koledzy z wrocławskiego archiwum. Tytuł charakteryzuje osobę Zmarłego – „Wśród pergaminów i w górach. Księga ku pamięci dr. Romana Stelmacha”, Jelenia Góra 2024.
Publikacja składa się z kilku części. We wstępie Janusz Gołaszewski, dyrektor Archiwum Państwowego we Wrocławiu, w którym Roman pracował wiele lat, omawia jego sylwetkę i przypomina fakty z życia, a Bożena Kumor-Gomułka zestawia bibliografię 247 publikacji dr. Stelmacha, wydanych w latach 1979-2018.

Czytaj dalej „POLSKA: Wrocław – Jelenia Góra, Dyplomatyka i góry”

CZECHY: Spotkanie archiwistów z ambasadorem Czech w Polsce

Dnia 6 lutego 2025 r. Ambasador Nadzwyczajny i Pełnomocny Republiki Czeskiej w Rzeczypospolitej Polskiej PhDr Břetislav Dančák, spotkał się z Janem Borisem Uhlířem przedstawicielem Archiwum Sił Bezpieczeństwa (Archivu bezpečnostních složek – w skrócie ABS) – odpowiednik polskiego Instytutu Pamięci Narodowej, oraz z Lubomírem Augustinem, dyrektorem Biura Szefa Służby. Jego Ekscelencja Ambasador został poinformowany o działalności i zbiorach archiwalnych podległych ABS oraz ich znaczeniu dla państwa czeskiego. Poinformowano go również o powstającym portalu ABS nt. „Obywatele Czechosłowacji straceni na Centralnym Polu Straceń III Rzeszy” (Občané Československa popravení na centrálních popravištích Třetí říše). W trakcie spotkania poproszono Pana Ambasadora o wsparcie badań nad centralnym miejscem straceń we Wrocławiu i współpracę Ambasady w tym projekcie. Ambasador obiecał wsparcie dla tych działań ABS w Polsce.

Czytaj dalej „CZECHY: Spotkanie archiwistów z ambasadorem Czech w Polsce”

CZECHY: Dokumenty dźwiękowe Karla Kryla udostępnione przez Archiwum Narodowe

Archiwum Narodowe w Pradze (Národní archiv Praha) opublikowało na swoich stronach internetowych dźwiękowy portret czeskiego barda, poety i grafika Karla Kryla, a jednocześnie wydał książkę pt. „Ahoj občani!“ Karel Kryl proti vnitřní nesvobodě, („Witajcie obywatele!” Karel Kryl przeciwko wewnętrznemu brakowi wolności), autorstwa Jakub Šlouf, Jiří Křesťan, Miroslav Šepták, Pavel Mücke.

Karel Kryl – czeski bard Praskiej Wiosny 1968 r., poeta, grafik, główny przedstawiciel czechosłowackiego antykomunistycznego protest songu lat 1963–1989, bard Praskiej Wiosny 1968 r., działacz emigracyjny, urodził się 12 kwietnia 1944 r. w Kromieryżu (Kroměříž). Wyemigrował do Niemiec w 1969 r., gdzie współpracował z Radiem Wolna Europa”. Po 1989 r. wrócił do kraju, ale ostatecznie w nim nie zamieszkał, pozostając w Monachium. W wywiadach dla mediów i w swojej twórczości bezkompromisowo krytykował wydarzenia aktualne społeczne. Pisał muzykę i teksty piosenek, a jego repertuar obejmował zarówno piosenki satyryczne i poważne, ukazujące społeczeństwo, jak i poetyckie oraz melancholijne ballady. Miał przydomek „poeta z gitarą”. Zmarł 3 marca 1994 r. w Monachium.

Czytaj dalej „CZECHY: Dokumenty dźwiękowe Karla Kryla udostępnione przez Archiwum Narodowe”

UKRAINA: skany poloników na stronie Państwowego Archiwum Obwodu Lwowskiego

W styczniu 2025 r. Państwowe Archiwum Obwodu Lwowskiego opublikowało na swojej stronie internetowej kolejne skany materiałów archiwalnych, m.in. spraw karnych z lat 1939-1950 z zespołu „Wydział Śledczy NKWD w obwodzie lwowskim” czy akt b. Urzędu Nadzoru Budowlanego Królewskiego Stołecznego Miasta Lwowa:Державний архів Львівської області.

Czytaj dalej „UKRAINA: skany poloników na stronie Państwowego Archiwum Obwodu Lwowskiego”

CZECHY: Popularny podcast na rozpoczęcie 20. Krajowej Konferencji Archiwalnej

Stowarzyszenie Czeskich Archiwistów (Česká archivní společnost) opublikowała pierwszy komunikat i zaproszenie na 20. Krajową Konferencję Archiwalną, która odbędzie się w dniach 27.–29. maja 2025 r. w Centrum Kongresowym „Aldis” w Hradcu Kralove. Wybór miejsca obrad nie jest przypadkowy. Hradec Králové obchodzi bowiem w 2025 r. 800-lecie swojego powstania.
Istniejąca od X w. osada zbiegu rzeki Łaby i Orlicy została w 1225 r. przez króla Czech Przemysława Ottokara I, podniesiona do rangi miasta królewskiego, obejmującego zamek wraz z osadą handlową i ośrodkiem rzemiosła. Hradec szybko stał się głównym ośrodkiem Czech wschodnich, pełniąc jednocześnie rolę wdowiego uposażenia czeskich królowych. Dziś miasto pełni funkcję jednego z dwóch głównych, obok Pardubic, ośrodków administracyjnych, ale i przemysłowo-handlowo-usługowych, jak i kulturalnych tego regiony, będąc jednocześnie ważnym czeskim ośrodkiem akademickim, m.in. Uniwersytet Hradec Králové (Univerzita Hradec Králové – UHK). Na początku 2024 r. liczył sobie prawie 94 tys. mieszkańców, będąc ósmym pod względem liczby ludności miastem w Czechach.

Czytaj dalej „CZECHY: Popularny podcast na rozpoczęcie 20. Krajowej Konferencji Archiwalnej”

WŁOCHY: Zasoby fotograficzne Alinari

Jednym z najstarszych na świecie przedsiębiorstw zajmujących się fotografią jest Archiwum Fotograficzne Alinari we Florencji. Firma została założona w 1852 r. przez Leopolda Alinariego, który jako pierwszy we Florencji założył zakład fotograficzny. W 1863 r. dołączyli do niego bracia Giuseppe i Leonardo. We trzech utworzyli na ulicy Nazionele (dziś Largo Alinari) firmę F.lli. Alinari (Bracia Alinari). Firma od 1885 r. prowadziła także wydawnictwo. W 1920 r. stała się ona własnością toskańskich arystokratów, którym przewodził baron Ricasolio, a w 1957 r. przeszła w ręce Vittorio Ciniego, który wzbogacił jej zasoby fotograficzne o zbiory Brogiego, Andersona, Chauffier i Fiorentiego. W połowie lat siedemdziesiątych XX wieku majątek Alinari przejęła rodzina Zevi, która w 1977 r. zorganizowała dużą wystawę, prezentując szerokiej publiczności bogate zbiory. Wystawa odniosła sukces uświadamiając publiczności i naukowcom wartość historyczną fotografii, ale także spuścizny aktowej Alinari. Przejście majątku Alinari w 1982 r. do rodziny De Polo z Triestu otworzyło nowy rozdział w dziejach spuścizny fotograficznej. Nowi właściciele utworzyli Narodowe Muzeum Fotografii Alinari (Museo Nazionale Alinari della Fotografia) oraz zainicjowali nową strategię gromadzenia i wykorzystywania zasobu fotograficznego. Obecnie jest to utworzona w 2020 r. fundacja „Fondazione Alinari per la Fotografia”, której celem jest promowanie powszechnie kultury obrazów fotograficznych, zawartych w spuściźnie Alinari. Założycielem fundacji jest Region Toskania.

Czytaj dalej „WŁOCHY: Zasoby fotograficzne Alinari”

Mój Fryderyk – dwa nieznane listy Chopina w Archivum Helveto-Polonicum we Fryburgu

W trakcie pobytu w Fundacji Archiwum Helveto-Polonikum we Fryburgu w 2024 roku, który miał na celu opracowanie spuścizny Henryka Opieńskiego i Lydii Opieńskiej-Barblan, odnaleziono dwa nieznane wcześniej listy Fryderyka Chopina pisane zParyża w 1837 r. do Juliana Fontany – pianisty, kompozytora, uczestnika powstania listopadowego, przyjaciela i kopisty Fryderyka Chopina. Cztery bezcenne kartki zapisane ręką Mistrza znajdowały się wśród licznej, nieskatalogowanej wcześniej korespondencji pozostawionej do identyfikacji nadawców. Listy te zwróciły moją uwagę ze względu na elementy, które wskazywały na ich autora, a mianowicie: czas -1837, miejsce – Paryż, charakterystyczny podpis „Twój Fryderyk”, charakter pisma oraz treść dotycząca Pani George Sand, przesyłania autografów koncertów i nokturnów oraz zakupu fortepianu, ulubionej marki Chopina Camille’a Pleyela. Julian Fontana, który po upadku powstania listopadowego podzielił los emigrantów polskich, spotkał się z Chopinem w Paryżu w 1832 roku i był przez pewien czas jego uczniem. Następnie osiadł w Londynie, a 1835 roku powrócił do Francji i zamieszkał wraz kompozytorem. Współpracował z nim jako kopista i osobisty sekretarz. Ten okres w życiu samego Mistrza był szczególny – właśnie wówczas fiaskiem zakończyło się jego narzeczeństwo z Marią Wodzińską. Niedługo później, bo jeszcze w roku 1836 poznał Aurorę Dudevent, ekscentryczną i intrygującą pisarkę, znaną jako George Sand. Po tym jak stało się jasne, że małżeństwo z Marią Wodzińską nie dojdzie do skutku, jego sercem i umysłem zawładnęła George Sand. Ta znajomość otworzyła nowy rozdział w życiu prywatnym i zawodowym 27-letniego wówczas kompozytora.

Czytaj dalej „Mój Fryderyk – dwa nieznane listy Chopina w Archivum Helveto-Polonicum we Fryburgu”

CZECHY: Prezentacja nowej publikacji o czeskiej archiwistyce

Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Jana Ewangelisty Purkyniego w Ústí nad Labem oraz Archiwum Narodowe w Pradze zorganizowały dnia 24 stycznia 2025 r. w Sali wykładowej tego ostatniego, prezentację nowej publikacji pt. „Zbiory archiwalne we współczesnej praktyce” (Archivní soubory v současné praxi).

Czytaj dalej „CZECHY: Prezentacja nowej publikacji o czeskiej archiwistyce”