W ramach cyklu ekspozycyjnego pt.: „Godne uwagi” Archiwa Narodowe Francji przygotowały w trzeciej edycji (od18 września 2024 do 6 stycznia 2025) wystawę stacjonarną i online poświęconą umowie na budowę Wieży Eiffla pt.: „1887. La tour Eiffel. La convention de construction” (1887. Wieża Eiffla. Umowa na budowę). Przypomnijmy, że na rok 1889 przewidziano w Paryżu wystawę powszechną (L’exposition universelle de Paris 1889) w celu upamiętnienia stulecia Rewolucji Francuskiej. Budowla miała świadczyć o wiedzy specjalistycznej i umiejętnościach francuskich inżynierów. Sam pomysł wieży, a potem wieża wzbudzała różne emocje. Pierwotnie, miała być rozebrana po 20 latach. Na początku XX w. ocalił ją „telegraf bez drutu” (urządzenie nadawczo-odbiorcze do nadawania Morse’a, tu zbudowano na bazie nadajnika i odbiornika Marconiego urządzenie radiowe), który zainstalowano właśnie na niej, ze względu na szeroki zasięg sygnału. W końcu stała się wizytówką Paryża i miejscem wizyt turystów.
Wieża Eiffla nocą 2019 r.fot. Anna Laszuk
Osią mini ekspozycji jest prezentacja umowy podpisanej 8 stycznia1887 r. przez miasto Paryż z firmą inżyniera Gustawa Eiffela dla budowy wieży i jej eksploatacji przez zaplanowane dwadzieścia lat. Później kontrakt był aneksowany i przedłużany aż do 1980 r., kiedy zarządzanie eksploatacją wieży zostało przejęte przez miasto Paryż. Miasto zarządza nią do dziś za pośrednictwem kilku spółek o mieszanym kapitale. Obok kontraktu zaprezentowano także kilka dokumentów technicznych i kartograficznych, a także rysunków wizualizujących przestrzeń wieży i jej otoczenia. Przygotowano także dwudziestostronicową broszurę, dostępną bezpłatnie online (pdf) poszerzającą zaprezentowane dokumenty o ich historyczny kontekst, np.: poprzez krótkie biogramy postaci związanych z realizacją projektu. Całość uzupełniają dwa pięciominutowe filmy zamieszczone na Youtubie: pierwszy poświęcony wystawie powszechnej 1889 r., a drugi wieży Eiffla. Uzupełnieniem jest biogram Gustawa Eiffela zrealizowany w ramach tzw. plików tematycznych Archiwów Francji.
W trakcie trwania wydarzenia przewidziano pięć konferencji: 7 grudnia 2024 „Pierwsza budowa Gustawa Eilfela: most w Bordeaux”, 23 listopada 2024 „Gustaw Eiffel, aerodynamik”, 30 listopada 2024 r. „Gustaw Eiffel, przed Wieżą, mosty!”, 7 grudnia 2024 r. „Radio i telewizja. Jak wieża Eiffla stała się znowu nowoczesna i popularna (1920-1937)”.
Cykl ekspozycji „Godne uwagi” (Les Remarcables) jest nową propozycją Archiwów Francji skierowaną do szerokiego odbiorcy. Pomysł polega na prezentacji fundamentalnych dokumentów dotyczących znaczących wydarzeń z historii Francji. Pierwsza edycja odbyła się między 13 września 2023 a 14 stycznia 2024. Zaprezentowano wówczas słynny rotulus z przesłuchania Templariuszy w procesie z 1307 r. W edycji drugiej, która miała miejsce między 8 marca a 2 września 2024, zaprezentowano wystąpienie Simone Veil, ówczesnej minister zdrowia, z 26 listopada 1974 r., we francuskim Zgromadzeniu Narodowym, która stanęła w obronie tzw. „Prawa do dobrowolnego przerwania ciąży” (l’interruption volontaire de grossesse – lois IVG). Edycja trzecia od 18 września 2024 do 25 stycznia 2025 to omawiane wyżej wydarzenie „1887. Wieża Eiffla. Kontrakt na budowę”.
Stacjonarna wystawa ma miejsce w paryskiej siedzibie Archives de France:
Hôtel de Soubise
60, rue des Francs-Bourgeois – 75003 Paris
do poniedziałku do piątku w godz. 10:00-17:30
sobota i niedziela od 14:00 do 19:00
Wstęp wolny
Źródła:
FranceArchives: „1887. La tour Eiffel. La convention de construction”, une nouvelle exposition des Archives nationales
Archives National: 3e volet du cycle Les Remarquables 1887 La tour Eiffel. La convention de construction
Archives National: Thematic files >Gustave Eiffel
Oprac. Adam Baniecki
AP Wrocław O.Bolesławiec