W listopadzie 2024 r. dyrektor Departamentu Administracji Archiwalnej i Służby Aktowej MSW Republiki Czeskiej podjął decyzję o ogłoszeniu pięciu nowych archiwalnych zabytków kultury (archivní kulturní památkí – w skrócie AKP). Wszystkie pochodzą z Archiwum czeskiego Parlamentu – zbiór Izby Deputowanych.
W Czechach Archiwalne Zabytki Kultury (AKP) stanowią jedno z ważniejszych narzędzi ochrony i promocji narodowego dziedzictwa archiwalnego. Do grupy tej kwalifikuje się archiwalia, które ze względu na czas powstania, treść, formę, aktotwórcę lub cechy zewnętrzne posiadają istotne znaczenie dla historii powszechnej, narodowej, regionalnej, historii nauki, techniki lub kultury, albo ze względu na swoją wyjątkowość czy też oryginalność.Wniosek o uznanie archiwaliów za AKP składa się w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, które podejmuje stosowną decyzję. Rząd Republiki Czeskiej może w drodze dekretu ogłosić AKP narodowym pomnikiem kultury (archivní kulturní památka – w skrócie NKP). MSW prowadzi specjalną ewidencję wszystkich archiwaliów uznanych za AKP lub NKP. Archiwa, w których ta dokumentacja jest przechowywana, prowadzą dla nich oddzielną ewidencję.
Nowe archiwalne zabytki kultury, ogłoszone 18 listopada 2024 r., to:
• Nr 186, tzw. „Przemówienie Orlanda” z 12 grudnia 1918 r. Jest to tekst przesłania premiera Włoch Vittorio Emanuela Orlando do narodu czeskiego.
• Nr 187, Zespół dokumentów dotyczących powstania konstytucji Republiki Czechosłowackiej (druki parlamentarne nr 26, 671, 2421 i 2472).
• Nr 188, Uchwała Zgromadzenia Narodowego w sprawie wniosku Czeskiej Rady Narodowej, Słowackiej Rady Narodowej i Rządu w sprawie wydania ustawy konstytucyjnej o Federacji Czechosłowackiej z dnia 27 października 1968 r.
• Nr 189, Ustawa konstytucyjna z dnia 1 września 1991 r. wprowadzająca Kartę Podstawowych Praw i Wolności jako ustawę konstytucyjną Zgromadzenia Federalnego Czeskiej i Słowackiej Federacyjnej Republiki Czeskiej (druki parlamentarne nr 330, 331 i 392)
.• Nr 190, Rządowy projekt ustawy konstytucyjnej o rozwiązaniu Czeskiej i Słowackiej Republiki Federacyjnej (druk parlamentarny nr 132).
Źródła:
ČAS: Byly prohlášeny nové Archivní kulturní památky
Ministerstvo vnitra RČ: Kulturní památky
oprac. Ivo ŁaborewiczAP Wrocław O. Jelenia Góra