W 2024 roku upływa 820 lat od rzekomej kanonizacji jednego z patronów Czech, św. Prokopa. Rocznica ta zainspirowała Regionalne Archiwum Państwowe w Pradze (Státníoblastníarchiv v Praze) oraz współpracujące z nim instytucje badawcze, do zorganizowania międzynarodowej konferencji naukowej pt.: „Sazava, Św. Prokop i przemiany procesów kanonizacyjnych na przestrzeni wieków” (Sázava, sv. Prokop a proměna kanonizačních procesů v průběhu věků), która odbędzie się w dniach 6–8 listopada 2024 r. w Sázavie i Kutnej Horze.
Jak widać już po tytule celem konferencji będzie nie tylko osoba św. Prokopa (jej żywot, oddziaływanie, kult i wszystko co się z nią wiąże), ale także Sázavskiklasztor, z którym wiąże się imię tego świętego, ważny ośrodek życia religijnego, mający ogromny wpływ na różnorodne procesy kanonizacyjne od średniowieczado dnia dzisiejszego. Organizatorzy pragną, aby podczas konferencji znalazły odzwierciedlenie wszystkie najnowsze wyniki badań naukowych w tym zakresie.
Prokop urodził się na początku XI wieku, we wsi Chotum w środkowych Czechach (Chotoun pomiędzy Czeskim Brodem a Kouřimí), lecz choć z późnego średniowiecza zachowało się o kilka poświęconych mu żywotów, to tak naprawdę wiemy o nim niewiele, gdyż pisma te akcentowały cechy ascetyczne świętego, nie podając zbyt wielu danych biograficznych. Wiadomo, że był kapłanem diecezjalnym, a ponieważ w tym czasie w Czechach Kościół dopuszczał małżeństwa zwykłych księży, ba – było to w zasadzie powszechnym zwyczajem – posiadał więc Prokop i żonę i dzieci, a jeden z jego synów został po latach opatem, założonego przez Prokopa, klasztoru benedyktyńskiego w Sazawie.
Św. Prokop praktykował chrześcijaństwo w obrządku wschodnim, wprowadzonym w IX w. przez świętych Cyryla i Metodego. Nie wiemy, czy się w nim urodził, czy dopiero potem go przyjął. Podobno miał udać się na Ruś, skąd przywiózł księgi liturgiczne, pisane cyrylicą w języku słowiańskim. Został benedyktynem, a założony przez niego klasztor w Sazawie pielęgnował ten obrządek. Cieszył się poparciem księcia Brzetysława I, a książę Oldřich wybrał go na swojego doradcę, zaś w 1032 roku przekazał swój majątek na fundację klasztoru. Sam osiedlił się w okolicznych lasach, gdzie wokół jego jaskini powstała osada pustelnicza. Jako opat kierował swoimi mnichami zasadą pokory i pracy, a jego hasłem było: „Wszystko dla Boga!” Był życzliwy i hojny, skuteczny w walce ze złem i pokusami. Kronikarz sazawskiego klasztory napisał o nim: „Wzgardził marnościami świata, wyrzekł się domu, żony, majątku, krewnych i przyjaciół, a nawet samego siebie, i ustąpił przed zwodniczością świata i jego nędznym przepychem”.Już za życia był uznawany za świętego. Zmarł 25 marca 1053 roku.
Po śmierci Prokopa zlikwidowano obrządek słowiański w klasztor w Sazawie, lecz kult Prokopa pozostał. Zatwierdził go też w 1204 roku papież Innocenty III, a potwierdził w 1804 roku papież Pius VII. Ciało Prokopa przeniesiono w 1588 roku do kościoła Wszystkich Świętych w Pradze. Gdy w okolicach Sazawy powstał i rozwinął się przemysł górniczy, Prokop został patronem tamtejszych gwarków.
Patronat nad konferencją poświęconą św. Prokopowi objęła Wojewoda Środkowoczeski Petra Pecková oraz Jego Ekscelencja Jan Graubner, Arcybiskup Pragi i Prymas Republiki Czeskiej. Swój osobisty udział w Konferencji zapowiedział Jego Eminencji Dominik Kardynała Duka – arcybiskup senior diecezji praskiej.
Współorganizatorami konferencji są: Instytut Archeologii i Instytut Historii Akademii Nauk Republiki Czeskiej, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Leibniz-Institut für Geschichteund Kultur des östlichen Europa, Wydział Teologiczny im. Cyryla i Metodego Uniwersytetu Palackiego w Ołomuńcu, Arcybiskupstwo Pragi, Kraj Środkowoczeski, Czeskie Muzeum Srebra w Kutnej Horze. Pomieszczenia na potrzeby konferencji udostępnia Galeria Kraju Środkowoczeskiego.
Więcej informacji o Konferencji można uzyskać u Martina Sováka, (e-mail: martin.sovak@soapraha.cz).
Źródła:
SOA v Praze: Svatoprokopská konference
catholica.cz: Světci k nám hovoří…
oprac. Ivo Łaborewicz
AP Wrocław O.Jelenia Góra