Archiwa miejskie w Niemczech funkcjonują na zupełnie innych zasadach niż w Polsce. Obok archiwów krajów związkowych, funkcjonuje ponad 1500 archiwów komunalnych na różnych szczeblach administracji od archiwów powiatowych (Kreisarchive), po archiwa miejskie (Staadtarchive) i archiwa gminne (Gemeindearchive), a w ramach tych ostatnich archiwa urzędów (Amtsarchive). Archiwa te tworzą sieć obejmująca każdy okręg, miasto i gminę. Archiwa te mają charakter archiwów publicznych, ale pod względem organizacyjnym zachowują duża samodzielność, zatrudniają wykwalifikowanych pracowników oraz przechowują niekiedy imponujący zasób historyczny i tym samym realizują wszystkie funkcje archiwalne. Niektóre archiwa miejskie przechowują kilkanaście kilometrów akt od czasów średniowiecznych – akta związane z lokacją i pierwszymi nadaniami przywilejów, organizacją danej jednostki administracji terytorialnej. Są to dokumenty pergaminowe, księgi miejskie, w tym hipoteczne, księgi przyjęć do prawa miejskiego, księgi i dokumenty tworzone przez poszczególne organy samorządu miejskiego i urzędów z nim powiązanych, w tym również spuścizny i depozyty. Analogicznie funkcjonują te archiwa w innych krajach związkowych tj w Austrii i Szwajcarii.
Gera to miasto na prawach powiatu w Turyngii liczące ponad 90 tys. mieszkańców. Archiwum Miejskie (Staadtarchiv) w Gerze zabezpiecza, udostępnia i przechowuje zbiory od XV wieku. Udostępnia je badaczom do badań w odniesieniu do dziejów miasta i regionu, potrzeb państwowych, administracyjnych, kulturowych, gospodarczych, społecznych i historii rodzin, a także w celu wyjaśnienia roszczeń prawnych.Różnorodne pod względem formy materiały archiwalne znajdujące się w archiwum miejskim obejmują okres od (1436) 1615 do 2005 roku i stanowią około 2800 mb. akt.Składają się na nie dokumenty administracji miejskiej i podległych instytucji, akta inkorporowanych miejscowości,akta stowarzyszeń, firm i instytucji, zbiory gazet i czasopism, kroniki miasta, mapy i plany, fotografie, zbiory audiowizualne oraz spuścizny(ponad 80spuścizn).
Archiwum wydaje również swój kwartalnik „Nachrichten aus dem Stadtarchiv Gera“ (Wiadomości z Archiwum Miejskiego w Gerze), w którym informuje zainteresowaną opinię publiczną o aktualnych wydarzeniach i tematach historycznych związanych z pracą archiwum miejskiego. Pismo wydawane jest od 2017 roku i dostępne równie w online.Należy pamiętać o wydarzeniach historycznych i ich uczestnikach oraz ich wpływie na dzieje miasta, a być może nawet na historię kraju i świata” – napisał we wstępie do pierwszego numeru kierownik archiwum Christel Gäbler. Celem jest zwrócenie uwagi na interesujące tematy badawcze i dostarczenie impulsów do dalszych badań nad historią miasta. Pierwszy numer poświęcony był zagadnieniom podstawowym dla zrozumienia czym jest archiwum oraz materiałom archiwalnym o przesądach związanych z Wielkanocą. Więcej informacji można znaleźć w działach „Znaleziska z archiwum miejskiego” oraz „Publikacje dotyczące historii miasta”. Archiwum Miejskie chce poprzez publikację nawiązać do pasjonujących tematów badawczych i dać impuls do dalszych badań nad historią miasta – wyjaśnił kierownik archiwum.Trzecia edycja tegorocznych „Wiadomości z Archiwum Miejskiego Gery” opisuje powstanie 150 lat temu spółki browarniczej Tinz, inkorporację miast Frankenthal, Scheubengrobsdorf, Windischenbernsdorf, Töppeln i Laasen do obszaru miejskiego Gery oraz przywołuje fragment przewodnika turystycznego wydanego w Gerze na przełomie XIX i XX wieku.
Archiwa komunalne w Niemczech mają zasadnicze znaczenie dla badań regionalnych a archiwum i jego zbiory są blisko lokalnych społeczności. Bogactwo zbiorów archiwalnych lokalnego archiwum sprawia, że tematów do kontynuacji serii wydawniczej nie zabraknie zarówno pracownikom archiwum z Gery jak i użytkownikom.
Źródło:Stadtarchiv Gera
oprac.
Jolanta Leśniewska
AP Płock O. Kutno